به منظور بررسی اثر سطوح آبیاری بر عملکرد کمی و کیفی ژنوتیپ های سویا آزمایشی به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل چهار سطح آبیاری بود که در پتانسیل های رطوبتی 35-30 (i1)، 55-50 (i2) و 75-70 (i3) سانتی بار خاک (سطوح پتانسیل رطوبتی با استفاده از تانسیومتر مشخص شد) آبیاری انجام شد و یک سطح بدون آبیاری (i4) و فاکتور فرعی شامل هفت رقم سویا به نام های 033، 32 و سحر ( متعلق به گروه رسیدگی 4)، l.17، clark، زان و مادری (متعلق به گروه رسیدگی 3) بود. نتایج حاکی از اثر معنی دار (01/0 > p) آبیاری و رقم بر ارتفاع بوته، تعداد گره در ساقه، تعداد شاخه فرعی، فاصله اولین غلاف از سطح زمین، طول غلاف، تعداد غلاف در بوته، تعداد غلاف در ساقه اصلی، تعداد غلاف در شاخه فرعی، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه، عملکرد زیستی و شاخص برداشت بود. تنش کمبود آب با کاهش اجزای عملکرد، عملکرد سویا را کاهش داد. درصد روغن و درصد پروتئین تنها صفت هایی بودند که با کاهش آبیاری، افزایش نشان دادند، که البته این افزایش در مقابل کاهش عملکرد ناشی از تنش کمبود آب ناچیز بود. بیشترین و کمترین عملکرد دانه در واحد سطح، به ترتیب در تیمار آبیاری (i1) و (i4) به دست آمد و عملکرد دانه در تیمارهای آبیاری (i2) و (i3)، اختلاف معنی داری را نشان نداد. همچنین در بین رقم های مورد بررسی، رقم 33 بیشترین عملکرد و رقم زان کمترین عملکرد را به خود اختصاص داد. در بین رقم های زودرس تر نیز رقم مادری بیشترین عملکرد را دارا بود. با اعمال کم آبیاری شاخص بهره وری آب آبیاری به طور معنی داری افزایش یافت (تیمارهای آبیاری بر اساس پتانسیل رطوبتی 55-50 و 75-70 سانتی بار خاک نسبت به آبیاری مطلوب به ترتیب 13 و 33 درصد افزایش نشان دادند). در بین رقم ها نیز رقم 33 بیشترین بهره از آب آبیاری را نشان داد. با کاهش رطوبت قابل دسترس، دوره کاشت تا غلاف دهی و دوره کاشت تا پر شدن دانه افزایش یافت. سایر مراحل فنولوژیکی تحت تأثیر تنش کمبود آب قرار نگرفت. اثر رقم بر تمام مراحل فنولوژیکی معنی دار بود. نتایج این آزمایش نشان داد که، در کشت سویا در منطقه رشت، انجام آبیاری بر اساس پتانسیل رطوبتی 75-70 سانتی بار خاک، ضمن صرفه جویی در مصرف آب و افزایش راندمان استفاده از آب، می تواند باعث بهبود رشد گیاه، عملکرد دانه و میزان روغن و پروتئین دانه شود.

به منظور بررسی تاثیر کم آبیاری وکود نیتروژن بر عملکرد کمی و کیفی و شاخص های رشد ذرت علوفه ای(رقم سینگل کراس 704)، آزمایشی در سال 1388 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل دو سطح آبیاری (50 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس (آبیاری کامل)، 75 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس) و سه سطح کود نیتروژن خالص (صفر، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار) از منبع اوره بودند. نتایج نشان داد که تیمارهای آبیاری کامل و 75 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس از لحاظ عملکرد علوفه تر، عملکرد ماده خشک، قطر ساقه، تعداد برگ، درصد برگریزی، سرعت رشدگیاه، سرعت رشد نسبی، عملکرد فیبر و عملکرد خاکستر تفاوت معنی داری با هم نداشتند. تیمارهای نیتروژن نیز بر قطر ساقه، تعداد کل برگ، سرعت رشد نسبی، سرعت رشد گیاه و عملکرد قندهای محلول تاثیر معنی داری نداشتند ولی سایر صفات مورد مطالعه را تحت تاثیر قرار دادند. با افزایش مقدار نیتروژن مصرفی عملکرد تر علوفه افزایش پیدا کرد به طوری که از 45343 کیلوگرم در هکتار در تیمار صفر کیلوگرم نیتروژن در هکتار به 59940 کیلوگرم در هکتار در تیمار 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار افزایش یافت. با افزایش مقدار نیتروژن از صفر به 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار عملکرد ماده خشک از 14342 کیلوگرم در هکتار به 20116 کیلوگرم در هکتار افزایش پیدا کرد. عملکرد پروتئین با افزایش مقدار نیتروژن افزایش پیدا کرد بطوریکه از 8/701 کیلوگرم در هکتار در تیمار کودی صفر کیلوگرم نیتروژن در هکتار به 2/1405 کیلوگرم در هکتار در تیمار کودی 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار افزایش یافت. با کاهش مقدار آب مورد نیاز در طی دوره رشد گیاه، عملکرد پروتئین کل به طور معنی داری کاهش یافت. نیتروژن تأثبر معنی داری بر شاخص بهره وری آب آبیاری، شاخص بهره وری بارش و شاخص بهره وری آب آبیاری + بارش داشت. با افزایش مقدار نیتروژن، بهره وری آب آبیاری افزایش پیدا کرد به طوریکه از 787/3 کیلوگرم بر متر مکعب در تیمار صفر کیلوگرم نیتروژن در هکتار به 306/5 کیلوگرم برمتر مکعب در تیمار 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار افزایش پیدا کرد. نتایج این آزمایش نشان داد که، در کشت ذرت علوفه ای در منطقه رشت، انجام آبیاری بر اساس 75 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس و کاربرد 200 کیلوگرم نیتروژن خالص، ضمن صرفه جویی در مصرف آب می تواند باعث بهبود رشد گیاه، عملکرد علوفه و افزایش کیفیت آن شود.

چکیده با توجه به محدودیت منابع آب در ایران، استفاده بهینه از آن ضروری می باشد. آبیاری قطره ای به دلیل راندمان بالا و کارایی لازم در اراضی شیب دار، سیستم آبیاری مناسب در بسیاری از مناطق کشور ایران است. در طراحی سیستم آبیاری قطره-ای شناخت الگوی خیس شده نسبت به یک منبع نقطه ای که اصطلاحاً به آن پیاز رطوبتی می گویند، از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و در محاسبه مقدار آب آبیاری موثر است. الگوی خیس شده به بافت و ساختمان خاک، حجم آب آبیاری، دبی قطره چکان و شیب زمین بستگی دارد. در این تحقیق اثر شیب، مدت زمان و حجم آبیاری بر روی پیاز رطوبتی با قطره چکان دارای دبی 4 لیتر در ساعت در شیب های0، 5، 15 و 25 درصد در زمین دارای خاک طبیعی و دست نخورده با بافت لومی-سیلتی در سه زمان آبیاری 2، 4 و 6 ساعت با 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. اندازه گیری ابعاد پیاز رطوبتی پس از 24 ساعت از اتمام آبیاری با ایجاد پروفیل خاک انجام شد. قرائت های مربوط به ابعاد و توزیع رطوبت پیاز رطوبتی در یک شبکه 5 × 5 سانتی متری از محل محور قطره چکان انجام گرفت. در زمین های شیب دار پیشروی جبهه رطوبتی در پایین دست قطره چکان بیشتر از بالادست آن بود و در مقایسه با زمین های مسطح شکل پیاز رطوبتی در سطح، بجای دایره شبیه بیضی بود که با بیشتر شدن شیب زمین این بیضی کشیده تر و عرض آن کمتر گردید که حداکثر عرض و عمق پیاز رطوبتی با اندکی انحراف نسبت به مرکز بیضی قرار داشت. حجم پیاز رطوبتی در زمین های شیب دار شبیه نیم تخم مرغی و در اراضی مسطح سهموی شکل بود. در طراحی سیستم آبیاری قطره ای در زمین های شیب دار برای خاک های لومی سیلتی استفاده از داده های جداول ارائه گردیده در این تحقیق موجب افزایش کارایی مصرف آب می گردد. در زمین های شیب دار با توجه به شیب زمین بهتر است قطره چکان ها در فواصل 56 تا 65 سانتی متری نسبت به هم قرار گرفته و در صورت اختصاص یک قطره چکان برای هر گیاه، محل کاشت بوته به تناسب شیب زمین در فاصله 10 تا 25 سانتی متری پایین تر از محل استقرار قطره چکان باشد. در صورت استفاده از آرایش دو ردیفه لاترال ها در اراضی شیب دار به جای سایر آرایش قطره چکان ها و کاربرد زمان آبیاری 6 ساعت و بالاتر درصد خیس شدگی مطلوب حاصل گردید. ارزیابی مدل شوارتزمن و زور در اراضی مسطح با استفاده از شاخص های آماری rmse، me و ef تقریب مناسبی از حداکثر قطر خیس شده داد، منتهی این مدل حداکثر عمق خیس شده پیاز رطوبتی را اندکی بیشتر از مقدار واقعی آن نشان داد. برای به دست آوردن حجم، حداکثر قطر و عمق خیس شده در اراضی شیب دار برای خاک های لومی سیلتی روابط ارائه گردیده توسط شوارتزمن و زور در اراضی مسطح برای اراضی شیب دار اصلاح شد که ارزیابی انجام یافته با استفاده از شاخص های آماری نشانگر دقت مناسب این روابط بود. در بررسی توزیع رطوبت در الگوی خیس شده محل تشکیل هسته رطوبتـی در اراضی مسطح در محور قطره چکان و در اراضـی شیب دار با فاصله 10 تا 25 سانتی متری نسبت به مرکز الگوی خیس شده قرار داشت. بنابراین توزیع رطوبت در اراضی شیب دار برخلاف اراضی مسطح نسبت به محور قطره چکان متقارن نبود. کلمات کلیدی: پیاز رطوبتی، اراضی شیب دار، آرایش قطره چکان ها، هسته رطوبتی

به منظور استفاده بهینه از آب آبیاری و کود نیتروژن و بررسی تأثیر کم آبیاری و تیمارهای کودی بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام برنج شیرودی و 843 با استفاده از مدل های cropwat و wofost، آزمایشی به صورت اسپیلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کاملا" تصادفی در 3 تکرار در مرکز تحقیقات برنج چپرسر واقع در شهرستان تنکابن در سال زراعی 1390– 1389 انجام گرفت. عامل اصلی طرح دو رقم برنج شیرودی و 843، فرعی آن شامل ترکیب فاکتور کود نیتروژن در سه سطح صفر به عنوان شاهد، 45 و 90 کیلوگرم در هکتار و فاکتور آبیاری در چهار سطح غرقاب دائم (3 الی 5 سانتی متر ارتفاع آب روی سطح خاک)، اشباع کامل، 85 درصد نیاز آبی گیاه و 70 درصد نیاز آبی گیاه در قالب 72 میکرولایسیمتر بود. نتایج نشان داد که سطوح آبیاری در سطح احتمال 1 درصد بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد به غیر از تعداد پنجه بارور اثر معنی داری داشت. کود نیتروژن نیز تأثیر معنی داری بر عملکرد دانه، عملکرد ماده خشک، شاخص برداشت، شاخص سطح برگ، بهره وری آب، تعداد پنجه در بوته، تعداد پنجه بارور، طول و عرض برگ پرچم داشت. تیمار رقم بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد به غیر از تعداد پنجه بارور، تعداد دانه در خوشه، عرض دانه، وزن هزار دانه، عملکرد ماده خشک و شاخص سطح برگ تأثیر معنی داری داشت. اثر متقابل آبیاری و کود نیتروژن بر عملکرد دانه، عملکرد ماده خشک، بهره وری آب و طول خوشه تأثیر معنی داری داشت. اثر متقابل آبیاری و رقم بر تعداد پنجه بارور و طول دانه تأثیر معنی داری داشت. اثر متقابل سه گانه آبیاری و رقم و کود نیتروژن بر عملکرد ماده خشک و عرض دانه تأثیر معنی داری داشت. اگرچه بیش ترین مقدار عملکرد دانه برنج از تیمار غرقاب دائم به دست آمد اما بین تیمار آبیاری غرقاب دائم و اشباع کامل اختلاف معنی داری مشاهده نشد و با پذیرفتن کاهش جزئی عملکرد دانه (6 درصد) در تیمار آبیاری اشباع کامل، 18 درصد در مصرف آب آبیاری نسبت به تیمار غرقاب دائم صرفه جویی شد. بیش ترین بهره وری آب نیز از تیمار رقم شیرودی و کود نیتروژن به میزان 90 کیلوگرم در هکتار در سطح آبیاری اشباع کامل به دست آمد. بنابراین به نظر می رسد با اعمال مدیریت مناسب آبیاری برنج در سطح اشباع و با قبول کاهش جزئی عملکرد کمی می توان در مصرف آب صرفه جویی به عمل آورد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که مدل wofost در محدوده ی داده های مورد مطالعه، شبیه سازی عملکرد گیاه برنج را به نحو قابل قبولی انجام می دهد.

کمبود آب و بروز تنش خشکی مهمترین عامل محدود کننده کشت و کار چمن در مناطق خشک و نیمه خشک به شمار می آید. پیش تیمار خشکی انجام آبیاری با تکرار کم و در فواصل طولانی، به منظور توسعه ی سیستم ریشه و کاهش خسارت خشکی در گیاهان می باشد. در این پژوهش، اثر پیش تیمار خشکی به مدت 30 روز در افزایش تحمل به تنش خشکی دو گونه چمن بنت گراس خزنده و فستوکای بلند ارزیابی شد. سپس گیاهان پیش تیمار شده و شاهد به مدت 50 روز تحت تاثیر تنش خشکی بر اساس سطوح مختلف نیروی مکش خاک (23-20 ،43-40، 53-50، 73-70 سانتی بار) قرار گرفتند، و در پایان این دوره به مدت 15 روز به منظور رشد مجدد، رطوبت خاک در حد ظرفیت زراعی حفظ شد. نتایج نشان داد که پیش تیمار خشکی به طور معنی داری سبب کاهش طول ساقه و همچنین کاهش وزن تر و خشک ساقه و افزایش طول ریشه در دو گونه چمن شد. بعلاوه این تیمار سبب کاهش میزان نشت الکترولیتی (el) در دو گونه چمن شده است. پیش تیمار خشکی در چمن فستوکای بلند میزان محتوای نسبی آب (rwc) برگ را در پایان 50 روز تنش خشکی کاهش داد، اما در بنت گراس خزنده سبب حفظ rwc تا سطح شاهد شد. در چمن بنت گراس خزنده گیاهان شاهد میزان کلروفیل بیشتری نسبت به گیاهان پیش تیمار شده داشتند، اما در فستوکای بلند پیش تیمار خشکی سبب حفظ میزان کلروفیل تا سطح شاهد شد. پیش تیمار خشکی میزان فعالیت آنزیم های پراکسیداز (pod)، سوپراکسید دیسموتاز (sod)، آسکوربات پراکسیداز (apx) و کاتالاز (cat) برگ را به طور معنی داری در دو گونه در مقایسه با شاهد افزایش داد. در چمن بنت گراس خزنده بر خلاف فستوکای بلند گیاهان پیش تیمار شده میزان فعالیت آنزیم بتاگلوکزیداز بیشتری در مقایسه با گیاهان شاهد داشتند. گیاهان پیش تیمار شده میزان فعالیت آنزیم های sod، apx، cat، pod و بتاگلوکزیداز بالاتری درمرحله رشد مجدد داشته اند. در مجموع پیش تیمار خشکی با گسترش طول ریشه، کاهش طول ساقه وel و تقویت سیستم های آنتی اکسیدانی آنزیمی توانسته است تحمل به تنش خشکی را در دو گونه چمن افزایش دهد.

رطوبت خاک یکی از مهمترین متغیرهای محیطی در مدلهای اقلیمی، اکولوژی و آگروهیدرولوژیکی است. اندازهگیری رطوبت خاک و استفاده از مدلهای ریاضی برای مدیریت آبیاری در مزارع در برنامهریزی دقیق آبیاری و استفاده بهینه از آب در مناطق خشک و نیمهخشک از اهمیت بالایی برخوردار میباشد. به منظور مقایسه نتایج شبیهسازی سازی میزان رطوبت خاک و جذب 1 با مقادیر اندازهگیری شده، آزمایشی / ورژن 2 swap آن توسط ریشههای گیاه ذرت دانهای )سینگل کراس 261 ( توسط مدل در سال 3192 در گلخانه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی شهرستان شاهرود در قالب طرح اسپلیت پلات بر پایه بلوکهای )i3( و 311 )i2( 75 ،)i کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. فاکتور اصلی سه سطح آبیاری شامل آبیاری کامل )شاهد( ) 1 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس خاک و فاکتور فرعی سه سطح شوری شامل شوری 2 دسیزیمنس بر متر منبع آب )شاهد( دسیزیمنس بر متر بود. مقایسه میانگین تیمارهای تنش آبی و شوری نشان داد که با کاهش میزان آب )s3( و 6 )s2( 4 ،)s1( آبیاری و افزایش شوری آن عملکرد دانه، تعداد دانه در هر ردیف، کارآیی مصرف آب، وزن خشک کل ، پروتئین ساقه، برگ، ریشه و دانه ، ارتفاع بوته، تعداد گره، فاصله میان گرهها، تعداد برگ، شاخص سطح برگ و درصد کلروفیل برگ به طور معنیداری کاهش یافتند. نتایج بدست آمده حاکی از تطابق مناسب مقادیر رطوبت خاک و جذب آب شبیهسازی شده با مقادیر اندازهگیری و مجذور میانگین مربعات خطا برای شبیهسازی رطوبت )nrmse( شده است. مقدار ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده 15 بدست آمد. همچنین میزان ضریب / 21 تا 48 / 24 و برای میزان جذب آب توسط ریشه گیاه بین 17 / 4 تا 96 / خاک بین 85 1 بدست آمد. براساس شاخصهای / 1 تا 8 / برای شبیهسازی میزان جذب آب توسط ریشه در تیمارهای مختلف آبیاری بین 18 r2 توانست مقدار رطوبت خاک و میزان جذب آن توسط ریشه گیاه را تحت تنشهای مختلف swap آماری ارائه شده، مدل رطوبتی خاک و شوری آب آبیاری به خوبی شبیهسازی کند. بر این اساس با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی منطقه اعم از آب و هوا و نوع خاک با سناریوسازی بر اساس گزینههای مدیریتی ممکن، میتوان به راهکارهای مدیریت آبیاری بهینه گیاه ذرت بر دست یافت. swap اساس نتایج حاصل از شبیهسازی مدل