در این مطالعه تغییرات هورمون های استروئیدی 11-ketotostesterone (11-kt)، testeosterone (t)، 17?-estradiol (e2) و 17?-hydroxyprogesterone (17?-ohp) و توسعه گنادی تاسماهی سیبری acipenser baerii در محیط محصور بررسی شد. در ابتدای دوره (تیر1388) با استفاده از بیوپسی جنسیت و مرحله رسیدگی 16 ماهی (9 عدد نر و 7 عدد ماده) تعیین شد. با پیشرفت مرحله رسیدگی جنسی (در هر دو جنس تاسماهی سیبری) غلظت 17?-ohp روند افزایشی داشت. سطح هورمون های استروئیدی در هر دو جنس نر و ماده تاسماهی سیبری در فصول مختلف و در مراحل مختلف رسیدگی جنسی متفاوت بود.

نور به عنوان یک فاکتور محیطی از نظر رنگ، شدت و دوره نوری روی زندگی آبزیان تاثیر گذار است. در این مطالعه اثر رنگ نور و دوره نوری بر هورمون های ملاتونین، 17 – بتا استرادیول، پارامتر های بیوشیمیایی پلاسما و رسیدگی جنسی، جنس ماده استرلیاد (acipenser ruthenus) بررسی شد. بدین منظور36 مولد (g 8/21 ± 8/538) به صورت تصادفی در 12 تانک 500 لیتری توزیع شدند. ماهیان تحت تاثیر 4 تیمار] دو دوره نوری (18l:6d)18 ساعت روشنایی و 6 ساعت تاریکی؛(6l:18d) 6 ساعت روشنایی و 18 ساعت تاریکی با دو رنگ نور (آبی و قرمز) [و شدت نور lx150 با 3 تکرار قرار گرفتند. هورمون های ملاتونین و 17 – بتا استرادیول در سه مرحله تولید مثلی پیش زرده سازی pre-vitellogenesis (مهر ماه)، زرده سازی vitellogenesis (آذر ماه) و رسیدگی نهایی final maturation (اسفند ماه) به روشradioimmunoassay (ria) اندازه گیری شدند. سطوح این هورمون ها در مراحل مختلف جنسی متغییر بود. بیشترین غلظت استرادیول (ng/ml2/0±60/11) و کمترین غلظت گلوکز (g/dl5/0±78/6) در مرحله زرده سازی و کمترین غلظت ملاتونین در مرحله رسیدگی نهایی (pg/ml2±19/42) دیده شد. در بین تیمار ها رابطه ملاتونین و استرادیول معکوس بود. بطوریکه بیشترین غلظت استرادیول (ng/ml006/0±76/11) و کمترین غلظت ملاتونین (pg/ml18/29±7/88) در تیمار آبی روز بلند دیده شد. در هر سه مرحله تولید مثلی غلظت کلسترول با افزایش هورمون استرادیول کاهش یافت. بیشترین غلظت آلبومین با کمترین غلظت هورمون ملاتونین همراه بود. پایین ترین شاخص قطبیت هسته (38/0±2/16) و با کمترین غلظت ملاتونین ملاحظه گردید. نور (رنگ و دوره نوری) و توسعه گنادی بر غلظت هورمون های ملاتونین و 17 – بتا استرادیول ماهیان ماده استرلیاد تاثیر گذار است. کلید واژه: ملاتونین، acipenser ruthenus، استرادیول، رسیدگی جنسی، دوره نوری.