هالوتان یکی از مهم ترین داروهای بیهوشی در انسان و دام به شمار می رود. در مطالعات انجام شده، جراحات کبدی با در معرض هالوتان قرار دادن مدل های حیوانی القا شده است. آویشن شیرازی یکی از ارزشمندترین گیاهان دارویی خانواده نعنائیان می باشد که در ایران، پاکستان و افغانستان یافت می شود. اثرات آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، ضد باکتریایی، ضد قارچی و تسکین دهندگی دردهای قاعدگی این گیاه به صورت تجربی و بالینی و همچنین در شرایط آزمایشگاه به اثبات رسیده است. در مطالعه حاضر تعداد 32 سر رت نر 3 تا 4 ماهه در 4 گروه تقسیم بندی و برای مدت 8 روز مورد مطالعه قرار گرفتند. در طول مطالعه، گروه حیوانات سالم: فقط آب مقطر، گروه آویشن شیرازی: عصاره گیاه مورد نظر را به صورت محلول در آب آشامیدنی دریافت کردند. گروه کنترل هالوتان: که مطابق گروه حیوانات سالم، فقط آب مقطر دریافت کردند و به مدت 2 ساعت در روز ششم مطالعه به روش نیمه بسته در معرض بیهوشی با گاز هالوتان (2%) قرار گرفتند و بالاخره گروه آزمایش: که مطابق گروه آویشن شیرازی، عصاره، دریافت نموده و مطابق گروه کنترل هالوتان در معرض گاز بیهوشی قرار گرفتند. روز هشتم مطالعه کلیه رت ها به روش انسانی کشته شده و نمونه خون تهیه و به آزمایشگاه ارسال گردید. نتایج آزمایشات سرمی و هماتولوژیک حاکی از افزایش سطح سرمی آنزیم های آسپارتات آمینو ترانسفراز، آلانین آمینو ترانسفراز، آلکالین فسفاتاز، لاکتات دهیدروژناز و بیلی روبین تام در گروه کنترل هالوتان نسبت به گروه حیوانات سالم بود (p < 0.05) که عصاره آویشن شیرازی فاکتور های فوق الذکر به جزء آسپارتات آمینو ترانسفراز را بطور معنی داری در گروه آزمایش کاسته بود (p < 0.05). بر پایه نتایج حاصله به نظر می رسد که عصاره گیاه آویشن شیرازی را می توان به عنوان پیش درمان جهت کاهش مسمومیت کبدی ناشی از بیهوشی با گاز هالوتان به خصوص در بیماران با سابقه درگیری کبدی به کار برد.

هدف از مطالعه حاضر، بررسی تأثیر تجویز طولانی مدت مس بر روی مورفومتری ساختارهای تخمدان موش سوری و تغییرات داخل سلولی احتمالی می باشد. تغییرات مورفومتریکال و داخل سلولی در تخمدان موش های سوری ماده بالغ بعد از گاواژ 100 و 200 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن سولفات مس به صورت روزانه به مدت 35 روز متوالی مورد مطالعه قرار گرفت.حیوانات گروه شاهد با نرمال سالین به روش مشابه گاواژ شدند. تخمدان ها از هر گروه در روزهای 14 و 35 بعد از شروع گاواژ، جمع آوری شدند و با میکروسکوپ نوری و میکروسکوپ الکترونی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تعداد جسم زرد و تعداد فولیکول های تخمدان در گروه های درمانی در روز 35 نسبت به گروه شاهد کاهش معنی داری یافته است (01/0p<). بعلاوه، تعداد جسم زرد و تعداد فولیکول های تخمدانی، کاهش معنی داری را با دوز 200 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن از مس به صورت روزانه در روز 14 نسبت به گروه کنترل داشته اند(01/0p<). نتایج مورفومتری نشان داد که تنها تعداد فولیکول های آنترال بودند که با دوز 100 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن از مس به صورت روزانه و در روز 14 در مقایسه با گروه شاهد، کاهش یافته است (05/0p<). بررسی میکروسکوپ الکترونی همچنین بعضی از تغییرات داخل سلولی مختصر مانند کاهش ضخامت زونا پلوسیدا، مناطق واکوئله شده ی محدود و اتساع غشاء هسته را در روز 14 نشان می دهد. تجویز مس با دوز بالاتر یا به مدت طولانی تر، اثرات زیان آور بیشتری را ایجاد می کند از جمله: مناطق واکوئله ی بیشتر، حضور لیزوزوم های ثانویه، بی نظمی در شکل سلول و هسته ی چندقسمتی با کروماتین متراکم وحاشیه ای و بزرگتر شدن و آسیب بیشتر میتوکندری. در مطالعه ی حاضر شواهد جدیدی از آسیب های داخل سلولی اولیه و تأخیری توسط مس با روش های دقیق داخل سلولی و استریولوژی ارائه داده شد.