صور خیال ( تشبیه ، استعاره ، مجاز ، کنایه ) ابزاری است که شاعر، برای انتقال تصاویر ذهنی خود به دیگران از آن بهره می گیرد . میزان استفاده از این تصاویر – که زاییده ذهن شاعر است – و اینکه به کدام یک از این عناصر توجه بیشتری داشته بستگی به تجربیات شخصی ، محیط جغرافیایی ، اجتماعی ، سیاسی و ذوق و استعداد او دارد ؛ گاهی نیز عوامل بیرونی و وقایع سیاسی و تاریخی ( نظیر جنگ ) ، تأثیر غیر قابل انکاری بر این تصاویر می گذارد . هر یک از تصاویر ، بیانگر حالت یا صفتی است که زبان تصویری شاعر آن را می سازد ؛ شاعری که با طبیعت ارتباط و پیوند بیشتری داشته باشد در ارائه این تصویرها نیز از جلوه ها و مظاهر طبیعی الهام می گیرد و تصویرهای خیال انگیز شعرش محسوس تر و روشن تر است و به عکس ، آنکه ارتباط و پیوندی با طبیعت ندارد و بیشتر با جهان درون خویش در تعامل است ، عناصر سازنده شعر وی معنوی ، انتزاعی و پیچیده تر است . بدین سبب ، تحلیل و بررسی این صورت های خیال انگیز ، کلام ، هنر ، خلاقیت ، نوآوری و حتی جهان بینی شاعر را به ما می نمایاند . در این تحقیق پژوهنده سعی دارد آثار « قیصر امین پور » و « نصرالله مردانی » را که از شعرای برجسته معاصر به ویژه ادبیات انقلاب و شعر دفاع مقدس هستند، از جهت سیر تحول صور خیال بررسی کرده و تأثیر عوامل محیطی را در ادوار مختلف در شعر آنها تحلیل نماید : با توجه به اینکه « جنگ و دفاع مقدس » تأثیری غیر قابل انکار بر ادبیات معاصر – به ویژه شعر – گذاشت ، در این تحقیق محقق به بررسی تأثیر دفاع مقدس و جنگ – به عنوان یکی از مهم ترین عوامل موثر بر شعر این دو شاعر – نیز می پردازد و در عین حال شواهدو نمونه های دریافت شده در آثار این دو شاعر را نقد و تحلیل می نماید . درپایان نیز پژوهنده سعی دارد تصاویر شعری این دو شاعر را از جنبه های مختلف با هم مقایسه نموده ، جایگاه شعر هر یک را در ادبیات معاصر شناسایی نماید .

در بین تمام مواردی که به جامعه، انسان و فرهنگ انسانی مربوط می شود، مسأله زن همواره با پیچیدگی های بسیاری همراه بوده است. ادبیاتِ ایران- و در یک نگاه کلی، ادبیات جهان- در مجموع سیمایی مردانه دارد و زن به تعبیر امروزی «جنس دوم» محسوب می شود و چهره او گاهی در قالب نقش های مطلق و کلیشه ای محبوبه ای دوست داشتنی، معصوم، زحمت کش و دست نیافتنی و گاه با چهره ای شیطانی، بی وفا، حقیر و قابل ترحم ترسیم شده است. در دهه اخیر، به دلیل تحّول در ساختار اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه و بالا رفتن سطح آگاهی زنان، نویسندگان بویژه نویسندگان زن، با دید انتقادی به جایگاه و نقش اجتماعی زن توجه نموده و خواستار تغییر بنیادین در نگرش مردم و بازنگری در تفاسیر مرد سالارانه از متون ادبی و اسطوره های تاریخی شده اند. موضوع این تحقیق بررسی، تحلیل و مقایسه شخصیت زنان در آثار دو نویسنده زن معاصر ایران؛ راضیه تجار و زویا پیرزاد است. مبنای نظری تحقیق عمدتاً نقد ادبی فمینیستی با رویکرد انگلیسی- آمریکایی است و به بررسی تصویر ارائه شده از زن در آثار نویسندگان- اعم از زن یا مرد- می پردازد. زنان در طول تاریخ ایران به دلایل مختلف اجتماعی، فرهنگی و... تقریباً همیشه در حاشیه بوده و در عرصه های اجتماعی کمتر حضور داشته اند. گستره ادبیات نیز از این قاعده مستثنا نیست و ادبیات کلاسیک فارسی به سبب وجود آثار شاعران و نویسندگان مرد شناخته شده است. متأسفانه زن و جایگاهش چنانکه باید در تاریخ ادبیات ما ترسیم نشده و علیرغم تأثیر فراوانی که در حیات جامعه داشته و در همه میدان ها دوشادوش مردان حضور پیوسته و فعّال خود را به اثبات رسانیده است، بحث های مستقل و مجزای زیادی درباره او وجود ندارد و سرگذشتش را می توان تنها از لابلای موضوعاتی که درباره مردان به رشته تحریر در آمده یا از روی موضوعاتی که خود مردان بوجود آورده اند، مطالعه نمود. «در جهان کهن، حضور زنان در عرصه های فرهنگی بسیار محو جلوه می کند و تنها در لابه لای تذکره ها و گزینه های ادبی، گاه نام زنانی را هم می توان یافت که اغلب به شیوه های تفننی و ذوقی به آراستن و نظم بخشیدن احساس و کلامشان پرداخته اند. آن ها نه از طبقه متوسط یا پایین، بلکه بیشتر از میان خاندان های فرهنگی یا سیاسی برخاسته اند و به طرز مردان شعر گفته اند. رابعه دختر کعب قزداری(سده چهارم هجری) و مهستی گنجوی(سده ششم هجری) و جهان ملک خاتون(سده هشتم) از جمله زنانی بودند که سنت های اجتماعی و ادبی عصر را به کنار نهادند و با وجود سروده های اندکشان، تاریخ ادبی نام آن ها را به خاطر می سپرد.» (عابدی،15:1380) انقلاب سال پنجاه و هفت، تغییر حکومت، جنگ ناخواسته و تبعات اقتصادی و روانی آنها در اواخر دهه پنجاه چنان اثری بر زنان گذاشت که ایشان از تجربه ها و دنیای محدود شخصی خود پا را فراتر نهادند و به دنبال کشف هویت خود رفتند. در نتیجه در دهه شصت، زنان بسیاری به نویسندگی روی آوردند و حضورشان در عرصه ادبیات داستانی سیر صعودی چشمگیری داشت، به حدی که تنوع آثار آنان و نیز کیفیت کار بسیاری از آنها به حدی رسید که می توان از آغاز یک «ادبیات زنانه» سخن گفت. از مباحث محوری و عمده آثار این نویسندگان تلاش برای کشف فردیت و هویت خویش بود و به دنبال آن با توجه به ذهنیت و دیدگاه متفاوت زنان نسبت به نویسندگان مرد، تصویر خلق شده از شخصیت زن در آثار آنها متفاوت با تصویر ساخته شده توسط همتایان مردشان است. با توجه به تفاوت دیدگاهی ذکر شده، ادبیات زنانه در ایران به تدریج قوام یافته و هویت مستقلی پیدا کرده است و به تبع آن، مسائل بسیاری در پیوند با این نوع ادبی مطرح شده و زمینه ای مساعد برای تحقیق و پژوهش فراهم ساخته است، تا جایی که امروزه ضرورت پرداختن به ادبیات زنان و مسائل «جنس دوم» در ادبیات معاصر ایران امری مسلم و محرز به نظر می رسد. هدف این تحقیق شناخت دقیق تر تصویریست که نویسندگان زن از زنان ارائه می دهند و تحلیل و علت یابی نظرگاه-های این نویسندگان نسبت به مسأله زن است و به این منظور راضیه تجار و زویا پیرزاد انتخاب شده و آثارشان از این دیدگاه مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجا که اساسی ترین تلاش نویسندگان زن، خلق چهره ای تازه از زن و متفاوت با شخصیت های عمدتاً قالبی و غیر واقعی او در آثار اغلب نویسندگان مرد است، این تحقیق به عنوان موضوع رساله درسی انتخاب شد.

چکیده نقد و بررسی متون زمینه ساز رشد و شکوفایی اندیشه های ذهنی دانش پژوهان و ادب دوستان خواهد شد. نقد و بررسی متون ادبی بر اساس نظریه های ادبی معاصر با مشخص کردن سازه ها و مشارک های آثار باعث شناخت و درک بهتر آنان می شود. به همین دلیل بسیاری از متون اعم از نثر و نظم به دست صاحب نظران مورد نقد و تحلیل قرار می گیرد. قرن بیستم سرآغاز تغییری شگرف در زمینه نقد ادبی است. یکی از مباحثی که در این زمان مطرح شد، نگاه به شکل، ساختار و بافت آثار ادبی بود که باعث شکل گیری مکتب ساختارگرایی در حوزه نقد و تحلیل متون ادبی شد. نظریه ساختارگرایی از مهمترین نظریههای ادبی است که به بررسی ساختار ادبیات و شناخت ساختارهای عام در نظام معناداری همانند ادبیات، اسطوره و ... میپردازد. ساختارگرایی نه تنها بررسی شعر، بلکه بررسی داستان را نیز دگرگون ساخت و علم ادبی جدیدی به نام روایتشناسی را بنیان نهاد. روایتشناسی رویکردی نوین و ساختارگرا در مطالعه ادبیات داستانی است، که در پی یافتن دستور زبان داستان، کشف زبان روایت و نظام حاکم بر انواع روایی و ساختار روایتهاست. متون ادبی از مهمترین گونههای روایت است که ساختارگرایان به تحلیل آنها پرداختهاند. مصطفی مستور از نویسندگان مطرح ادب فارسی در چند سال اخیر است. روی ماه خداوند را ببوس عنوان رمانیست از مصطفی مستور که در سال 1379 به چاپ رسید و در اولین دوره قلم زرین برگزیده بهترین اثر ادبی شده است. در این پژوهش به بررسی ساختاری و محتوایی رمان روی ماه خداوند را ببوس اثر مصطفی مستور پرداخته می شود. در تحلیل ساختاری رمان اساس کار بر پایه نظریه رولان بارت و ژرار ژنت و نظریه کنشی آلجیر داس گراماس از روایت شناسان ساختارگرا است. با توجه به این که رمان به بیان دغدغه ها و شک و تردیدهای فلسفی شخصیت اصلی (یونس) می پردازد و سرشار از نمایه ها و نمادها و نشانه ها است، نظریه بارت درباره روایت را برای تحلیل متن مناسب دانسته ایم. در توضیح و تحلیل مبحث زمان روایت نظریه ژرار ژنت را اساس کار قرار دادیم و تقدم و تأخرهای روایت را نقد و تحلیل کردیم. از آن جا که رمان شامل دو روایت شک یونس در وجود خداوند و اتمام پایان نامه اوست، نابهنگامی زمانی (گذشته نگرو آینده نگر) است که با نظریه ژنت درباره زمان روایت همخوانی دارد. در این پژوهش سطوح روایت، ساختار راوی و روایت گیر در رمان بر اساس نظریات ساختارگرایان بررسی می شود و تقابل های ژرف ساخت و روساخت رمان مورد نقد قرار می گیرد. شخصیت های رمان بر اساس نظریه کنشی گراماس تحلیل می شوند. از آن جا که نظریه گراماس برای تحلیل شخصیت های این رمان جامع نیست- این نظریه بر اساس رمان ها و داستان های کنش محور نوشته شده است و نمی تواند برای تحلیل شخصیت رمان مدرن مناسب باشد - با توجه به دانش برون متنی، شخصیت ها بر اساس نظریه های روانشناسی نقد و تحلیل شدند. مصطفی مستور از نویسندگان پربار چند سال اخیر است. دیگر آثار وی عبارتند از: رمان های: استخوان خوک و دست های جذامی، من گنجشک نیستم و مجموعه داستان های: عشق روی پیاده رو، تهران در بعد از ظهر، من دانای کل هستم، حکایت عشقی بی قاف بی شین بی نقطه و مجموعه داستان چند روایت معتبر. مصطفی مستور در داستان هایش نگاهی نافذ و عمیق دارد. باطن آثار او عمیقاً دینی است و آن چه او را از دیگران متمایز می کند نگاه اوست نه نحوه روایت وی. عشق، خدا، مرگ، ایمان و نگرانی ها و مشکلات انسان مدرن از جمله مضامین اصلی آثار اوست که به صورت های مختلف بر تمامی آثارش سایه افکنده است.

چکیده: منطق? جندق و خور و بیابانک در گذشته جزو ناحیه ای وسیع از ایران به نام قومس به شمار می رفته است. این ناحیه بعدها و درطی حوادث بیشماری به صورت ولایتی مستقل در آمده و در گذر تاریخ – به ویژه در دورِ? قاجار که مردم آن دچار تنگناهای گوناگون بودند - حوادث گوناگونی مانند یورش، غارت و قحطسالی را تجربه کرده است. این ناحیه امروز از نظر تقسیمات کشوری جزو استان اصفهان است و در شمال شرق این استان قرار دارد. معروف ترین شاعر این ناحیه یغمای جندقی است که فرزندانش اسماعیل هنر، میرزا احمدصفایی و میرزا ابراهیم دستان نیز راه او را دنبال کردند و در میدان شاعری به توفیق و شهرت دست یافتند. این رساله قصد دارد تا به بررسی و تحلیل زندگی و شعر شاعران این ناحیه در دور? قاجار با توجه به ویژگی های سبک دوره بازگشت بپردازد.

چکیده «آشنایی زدایی» از مهم ترین اصطلاحات مکتب فرمالیسـم است که مقصود از آن در حوزه ی ادبیّات، به کار بردن شگردهای مختلف هنری است که زبان ادبی را برای مخاطبان بیگانه می سازد، عادت های زبانی آنان را به هم می ریزد، و از این طریق مدّت زمان ارتباط با متن و فرایند ادراک آن را طولانی تر، و لذّت بخش تر می نماید. فرمالیست ها در گام بعدی اصطلاح « هنجارگریزی» را مطرح ساختند و مدّعی شدند که «آشنایی زدایی» در زبان شعر از طریق « هنجارگریزی»؛ یعنی عدول آگاهانه از زبان معیار و متعارف صورت می گیرد. این گذار از قواعد زبان هنجار، در حوزه های مختلفی از زبان قابل بررسی است که «جفری لیچ»، زبانشناس انگلیسی، آنها را در هشت مقوله ی زبانی و ادبی تقسیم بندی کرده است. این طبقه بندی امروزه در بسیاری از مطالعات مربوط به تحلیل های سبکی و زبانی مورد توجّه قرار می گیرد. در این پژوهش نیز مبنای اصلی تحلیل ها، بر این اساس صورت گرفته است. در این نوشتار، در فصل های اول، دوم، وسوم، با نگاه مختصری به تاریخچه و جنبه های مختلف کاربرد یافته های زبانشناسی در تحلیل های ادبی؛ به آرا و نظریّه های «فرمالیسم روسی» که از نخستین و برجسته ترین نمونه های ارتباط زبانشناسی و ادبیّات است، اشاره شده است. و در این میان مباحث مربوط «آشنایی زدایی» و « هنجارگریزی» با تفصیل بیشتری بررسی شده است. فصل چهارم این پژوهش به بررسی تحلیلی شگردهای آشنایی زدایی در آثار پنج تن از شاعران معاصر(سید حسن حسینی، طاهره صفّارزاده، حسین منزوی، منوچهر نیستانی، و سلمان هراتی) اختصاص دارد که در مورد هر شاعر تحلیل های مجزّایی صورت گرفته است و تاحدّ امکان تمامی آثار آنان ـ بدون استفاده از گزینش اشعار یا نمونه برداری تصادفی ـ موردمطالعه و تحلیل قرار گرفته است. ازمهم ترین نتایج این پژوهش آن است که در آثار شاعران مورد بحث « هنجارگریزی معنایی» که مسائل بیانی و بدیع معنوی را در بر می گیرد، مورد توجّه بیشتری قرارگرفته است. ضمن آنکه نوآوری های حسینی و صفارزاده در این زمینه از برجستگی و بسامد بیشتری برخوردار است. «هنجارگریزی نحوی» نیزـ با تنوّع و فراونی کمتر ـ در آثار همه ی این شاعران مشهود است. هنجار گریزی های زمانی، واژگانی، سبکی، گویشی، نوشتاری و آوایی نیز در سطوح مختلفی از تنوع، تکرار، و ارزش های هنری در آثار شاعران مورد نظر بررسی شده است که در میان آنها می توان به انواع « هنجارگریزی های نوشتاری» اشاره کرد که برخی از شاعران یادشده مبتکر و آغاز گر این شیوه ها بود ه اند یا در گسترش و اعتلای نمونه های سابق آنها نقش موثّری داشته اند؛ مانند تجربه های ارزنده ی طاهره صفّارزاده در شعرکانکریت، یا به هم ریختن نظام نوشتاری شعر سنّتی به وسیله ی منوچهر نیستانی که در کنار سایر عادت شکنی های او ، بویژه در قالب غزل، نقش بسزایی در نزدیک کردن شعر سنّتی و شعر نو، و آنچه که « غزل امروز» نامیده می شود، داشته است. به هم ریختن عادت های ذهنی مخاطبان شعر، از طریق شیوه هایی بجز شگردهای زبانی که در انواع هنجارگریز های لیچ گنجانده شده است، و نیز توجّه به «زبان معیار ادبی» در کنار زبان معیار و متعارف یک جامعه ی زبانی، از دیگر محورهای مورد تأکید این پژوهش است. واژگان کلیدی: آشنایی زدایی، هنجار گریزی، سید حسن حسینی، طاهره صفّارزاده، حسین منزوی، منوچهر نیستانی، و سلمان هراتی

محمود دولت آبادی به شهادت آثارش از داستان نویسان توانایی است که در نقد فرهنگی اجتماعی جوامع روستایی ایران نگاهی ژرف دارد. وی که بیش از پنج دهه از انتشار نخستین اثرش می گذرد با انتشار رمان «کلیدر» و «جای خالی سلوچ» جای خود را در میان دیگر نویسندگان تثبیت کرد. یکی از نکات درخورتوجه در آثار دولت آبادی، رابط? میان آفرینش ادبی و اوضاع و احوال اجتماع نویسنده و همچنین دغدغه های انسانی و جامعه شناختی اوست. دورانی که نویسنده فضای آن را درک و دریافت کرده مصادف با حوادث مهم سیاسی اجتماعی تاریخ معاصر ایران بوده است. به همین دلیل دولت آبادی تحت تأثیر این رویدادها و رخدادها به توصیف فضای اجتماع و شرح حال مردمی پرداخته که سال ها با آن ها زیسته و بالیده است. برجسته ترین مضامین داستان های او عبارت اند از: فقر فرهنگی و اقتصادی، گرسنگی و مبارزه برای بقاء، خلأهای عاطفی و روحی روانی، خشونت و کژروی در نهادهای ملی و قومی و قبیله ای، مناسبات نافرجام زناشویی در شرایط نابسامان اجتماعی، مصائب پایان ناپذیر مردم ستم دیده و رنج کشید? روستایی، مهاجرت و حاشیه نشینی، تنهایی و مرگ اندیشی در محیط های شهری، تقابل ارزش های اصیل سنتی با ارزش های جدید مادی، اعتراض به ساختارهای سیاسی و اجتماعی و... . این پژوهش برآنست تا با تحقیق در مضامین اجتماعی داستان های دولت آبادی بتواند رهیافتی تازه و کارآمد برای شناخت آثار ادبی معاصر، به ویژه رمان ارائه دهد و راهگشای نوعی نگرش تازه در برخورد هنری و علمی با یک اثر ادبی باشد.

روایتگری و روایت شناسی یکی از مباحث نوپا، در سیر مطالعات ادبی ست که با و جود بررسی های متعدد متون کهن ادب فارسی از این منظر امّا باز ظرفیت بالایی برای مطالعه و باز بینی متون مختلف ادبی دارد. برخی از شاعران به دلیل هم گرایی با نثر و خاصیت القایی داستان از امکانات و عناصر روایی در سرایش شعرهای خود استفاده کرده اند. پروین و بهار نیز از جمله کسانی هستند که کوشیده اند با بهره گیری از داستان و روایت افکار و عقاید خود را بیان کنند . این دو شاعر که دریک دوره زمانی قرار دارند، هر کدام به نحوی از اوضاع زمان خود متأثر بوده و در شعر خود به شکلی آن را نشان داده اند. در این پژوهش با توجه به نظریات مختلفی که در حوز? روایت شناسی و روایتگری وجود دارد. شعر این دو شاعر بررسی شد. بررسی ها نشان می دهد، بهار به صورت پراکنده ای از گونه های مختلف روایی چون مناظره، زندگی نامه، حکایت، قصه، اسطوره و حتی داستان بهره برده است. در حالی که در آثار روایی پروین تنها دو گونه روایی حکایات تمثیلی و مناظره ها وجود دارد. به همین دلیل در آثار روایی پروین انسجام بیشتری وجود دارد. به طور کلی بهار در روایتگری خود بیش از پروین تحت تأثیر آثار غربی بوده است. پروین نیز با اینکه از آثار غربی تأثیراتی پذیرفته ولی این تأثر تنها در سطح مضمون و محتوا بوده است. او سعی کرده مضامینی را که از ادبیات غرب برگرفته، در قالب و شکل اشعار روایی کهن پرداخته کند. همچنین بر اساس نظریه های جدیدی چون روایت شنو در بحث روایتگری، مخاطب روایت های این دو شاعر در متن بیشتر مشخص شده است. مخاطبان سیاسی که در شعر بهار نام آن ها ذکر شده جنبه های سیاسی شعر او را به عنوان یک مرد سیاسی نمایان تر کرده است . از طرفی درشعر پروین هیچ گاه به صورت واضح به مخاطب خاصی اشاره نشده اگرچه گاه انتقاد می کند و لحنی برنده علیه ظلم و بیداد دارد. ولی نکات تربیتی که در شعر خود بیان کرده، جامعه مخاطبان او را در سطح وسیع تری قرار داده. است.

جنگ، در طول تاریخ، همواره یکی از دستمایه های مهم آفرینش های ادبی به شمار آمده است. از آنجا که این پدیده، نقش موثری در شکل گیری و فروپاشی تمدن های مختلف داشته و تغییرات اجتماعی، سیاسی جهان معمولاً بر پای? آن صورت پذیرفته است، نویسندگان متعهد کوشیده اند در آثار خود، جنبه های مختلفی از این رخداد را به تصویر کشند. وقوع جنگ هشت ساله در ایران، یکی از مهم ترین مسائل کشور و حتی منطقه در قرن اخیر بوده است که بازتاب آن به شکل گسترده ای در ادبیات معاصر قابل مشاهده است. طی سی سال اخیر در زمین? ادبیات داستانی به ویژه داستان کوتاه، آثار فراوانی با محوریت جنگ به نگارش درآمده است که شناخت و بررسی آنها می تواند جهت حرکت این گون? ادبی را در آینده مشخص نماید. در این رساله، با بررسی شمار زیادی از آثار داستانی، سه نگرش و جریان عمده شناسایی شد که هرکدام تحت تأثیر شرایط اجتماعی کشور در دوره های مختلف شکل گرفته است. این سه جریان که با عنوان نگرش از آنها یاد خواهیم کرد عبارتند از: نگرش تبلیغی، نگرش تفسیری و نگرش تحلیلی. این کار به شناخت گفتمان های غالب در داستان کوتاه جنگ/ دفاع مقدس یاری می رساند تا پس از دستیابی به یک تقسیم بندی مشخص، امکان پژوهش های جزئی تر در این حوزه فراهم آید.

در این پایان نامه سعی شده است ضمن تحلیل داستان های علیمحد افغانی شخصیت فرهنگ یاجتماعی زنان در آثار وی نیز بررسی شود زن و خانواده زن و جامعه زن و سیاست زن و فرهنگ زن و اقتصاد و همچنین تحلیل شخصیت زنان موثر بر زندگی افغانی از فصل های این پایان نامه است. علی محمد افغانی متولد کرمانشاه از داستان نویسان رئالیسمی است که راه را برای پیدایش رمانهای اجتماعی باز می کند. از آنجا که افغانی در درجه اول مضامین اجتماعی و سیاسی را در آثار خود مدنظر داشته است مساله زنان و جایگاه اجتماعی آنان در آثار او قابل بررسی است. مضامین به کارگرفته شده بیشتر حول محور جامعه اخلاق، دین، سیاست، و موقعیت زن می چرخد. با بررسی داستان های افغانی می توان دریافت که او شخصیت های مطرح و اصلی داستان های خود را از بین زنان انتخاب کرده و اگر شخصیت اصلی در یکی از داستانها مرد است حضور پررنگ زنان را نمی توان نادیده گرفت. به عبارت دیگر هرچند زنان رمانهای افغانی آن چنان که باید در جامعه و بیرون از منزل موثر نیستند. اما نقش آنان در خانواده از اهمیت بالایی برخوردار است و نادیده گرفتن آنها غیرممکن است. زنان داستانهای افغانی از اجتماع واقعی و پیرامون وی سرچشمه گرفته اند و به خوبی می توان آنها را که بیشتر زنان عامی هستند با دردها و دغدغه هایشان حس کرد.

شعر معاصر فارسی، جریانات مختلفی را به خود دیده است. برخی از شاعران، گرایشهای فرمی و زبانی داشته اند و برخی نیز به محتوا و مضمون اهمیت داده اند. یکی از جریانهای محتواگرای شعر معاصر، جریان شعر انقلاب اسلامی و در امتداد آن دفاع مقدس است. در واقع، این شعر به واسط? محتوا و مضمون، راه خود را از انواع دیگر جدا کرد. هرچند ناگزیر از حیث زبان و بیان نیز ویژگیهای خاص خود را نشان داد. به نظر می رسد با گذشت بیش از سه دهه از ظهور شعر دفاع مقدس، این گون? شعری تثبیت شده است. بنابراین، تجزیه و تحلیل شعر دفاع مقدس از این حیث که تجرب? جدیدی در ادبیات فارسی است و بخش گسترده ای از شعر معاصر را در بر گرفته است، برای شناخت مختصات آن لازم و ضروریست. در این پژوهش، با نگرشی کلی و همه جانبه، عناصر و مفاهیم تشکیل دهنده شعر دفاع مقدس (مورد مطالعه: اشعار علی معلم، علیرضا قزوه، سید حسن حسینی، محمدرضا عبدالملکیان و حسین اسرافیلی) مورد بررسی قرار می گیرد. تحلیل محتوای اشعار دفاع مقدس نشان می دهد که مذهب و انقلاب، جهان بینی شاعران را تشکیل می دهد. شاعران دفاع مقدس، زبان، موسیقی، صورخیال و شکل و قالب شعر را در جهت رسالت خود به کار گرفتند. روش تحقیق در این رساله، توصیفی-تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای است.

چکیده ندارد.