دیابت ملیتوس با ایجاد تغییرات دائمی در زندگی هر فرد تاثیر منفی روی کیفیت زندگی افراد دارد. از هر پانصد نوجوان ایرانی یک نفر مبتلا به دیابت نوع یک است. اگر چه تاثیر دیابت ملیتوس در کیفیت زندگی هر دو جنس مشهود است ولی این تاثیر در تمام جوانب زندگی یک دختر نوجوان برجسته تر می باشد. پرستاران علاوه بر تعریف روشنی از مفهوم کیفیت زندگی نوجوانان مبتلا به دیابت، باید آن را ارزیابی نیز نمایند. به دلایل فقدان پرسشنامه های بومی بررسی کننده کیفیت زندگی نوجوانان مبتلا به دیابت در ایران و پرسشنامه های بررسی کننده کیفیت زندگی دختران نوجوان مبتلا به دیابت در جهان، پژوهشی در این زمینه ضروری به نظر می رسد. هدف از انجام این مطالعه عبارت بود از: 1) تبیین مفهوم کیفیت زندگی دختران نوجوان مبتلا به دیابت 2) طراحی و تحلیل ویژگی های روانسنجی پرسشنامه کیفیت زندگی دختران نوجوان مبتلا به دیابت. مطالعه حاضر در 3 مرحله انجام گرفت. در مرحله اول محقق با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، از طریق مصاحبه های نیمه ساختاری انفرادی با 20 دختر نوجوان مبتلا به دیابت نوع یک و دو مصاحبه گروهی با 5 و 6 نوجوان دیابتی که در مصاحبه های انفرادی شرکت نداشتند و یک مصاحبه گروهی با 5 نفر از مادران این دختران نوجوان، به تبیین مفهوم کیفیت زندگی دختران نوجوان مبتلا به دیابت پرداخت. از یافته های به دست آمده 5 درونمایه و 11 طبقه استخراج شد: اعتقادات، عوامل روانی- عاطفی، عوامل جسمی، بیماری و عوامل اجتماعی. در مرحله دوم، عبارات پرسشنامه، براساس مصاحبه های نیمه ساختاری با دختران نوجوان مبتلا به دیابت و با روش استقراء تدوین گردید. سپس در مرحله سوم، با استفاده از پژوهش روش شناسی، ویژگی های روانسنجی پرسشنامه با بهره گیری از روائی صوری، روائی محتوی، روائی سازه، روائی ملاک، همسانی درونی و ثبات (آزمون مجدد) مورد بررسی قرار گرفت. در این مرحله 245 دختر نوجوان مبتلا به دیابت تهرانی و ارومیه ای که تمایل به شرکت در مطالعه داشتند، انتخاب و در مطالعه شرکت کردند. روائی صوری به صورت کمی و کیفی توسط 10 نوجوان، و روائی محتوی به صورت کمی و کیفی توسط 15 نفر از متخصصان تایید شد. متوسط شاخص روائی محتوائی کل عبارات پرسشنامه 0/8772 بود. نتیجه تحلیل عاملی اکتشافی در این پرسشنامه بیانگر 5 عامل بود: جسمی، روانی- عاطفی، اجتماعی، اعتقادی و اقتصادی. این 5 عامل در مجموع 79/94 درصد از واریانس کل آزمون را تبیین می نمودند. نتایج روش تحلیل مقایسه ای گروههای شناخته شده در پارامترهای دفعات تزریق انسولین در یک شبانه روز نمایانگر تفاوت های قابل ملاحظه ای بین گروه ها بود. محاسبه ضریب آلفای کرونباخ موید همسانی درونی بالای پرسشنامه (0/875) بود. پایایی ثبات از طریق آزمون مجدد با فاصله زمانی دو هفته 0/94 بود. یافته های نهایی این پژوهش حاکی از آن است که پرسشنامه حاضر با عنوان " پرسشنامه بررسی کیفیت زندگی دختران نوجوان مبتلا به دیابت" با 50 عبارت، با وجود ویژگی هایی نظیر طراحی ابزار بر اساس درک مفهوم کیفیت زندگی در نزد دختران نوجوان ایرانی مبتلا به دیابت، نمره گذاری ساده، پایایی و روائی مناسب، و قابلیت به کارگیری در موقعیت های مختلف توسط ارائه دهندگان خدمات بهداشتی، از جمله پرستاران، ابزاری مناسب جهت بررسی کیفیت زندگی دختران نوجوان ایرانی مبتلا به دیابت است.

یکی از روش های تحلیل داده های بقا، استفاده از مدل رگرسیونی کاکس است که نیازمند پذیره هایی مانند متناسب بودن مخاطرات است. در دهه های اخیر به کارگیری مدل شبکه عصبی مصنوعی برای پیش بینی داده های بقا، افزایش یافته است. این مطالعه به منظور پیش بینی بقای بیماران مبتلا به سرطان معده به کمک دو مدل رگرسیونی کاکس و شبکه عصبی مصنوعی انجام شده است.طی سالهای 1381 لغایت 1385، تعداد 639 بیمار مراجعه کننده با تشخیص قطعی سرطان معده که در بخش گوارش بیمارستان طالقانی تحت درمان قرار گرفتند به صورت همگروه تاریخی مطالعه شدند. داده ها به طور تصادفی به دو گروه آموزشی و آزمایشی تقسیم شدند. برای تحلیل داده ها از روش کاپلان-مایر، مدل کاکس و شبکه عصبی مصنوعی استفاده شد. برای مقایسه پیش بینی های دو مدل، از سطح زیر منحنی مشخصه عملکرد و صحت کلاس بندی استفاده شد.بیشتر بیماران در مرحله پیشرفت سرطان (85/20 درصد) با هیستولوژی آدنوکارسینوما (74/30 درصد) بودند. میزان بقای 1-5 ساله این بیماران به ترتیب برابر با 0/77، 0/52، 0/34، 0/27 و 0/13 به دست آمد. مدل رگرسیون کاکس نشان داد که متغیرهای جنس، سن در زمان تشخیص، شغل، پاتولوژی تومور، متاستاز غدد لنفاوی و متاستاز به نقاط دوردست با بقای بیماران رابطه معنی داری(به ترتیب با مقادیر احتمال0/013=p، 0/076=p، 0/028=p، 0/001=p، 0/004=p و 0/002=p) داشته است. صحت پیش بینی مدل شبکه عصبی سه لایه و چهار لایه برابر 80/51 و 84/15 درصد و مدل رگرسیونی کاکس برابر 78/66 درصد گردید. سطح زیر منحنی مشخصه عملکرد برای مدل شبکه عصبی سه لایه، چهار لایه و رگرسیون کاکس به ترتیب برابر 0/80، 0/82 و 0/76 به دست آمد. مدل شبکه عصبی مصنوعی نسبت به مدل رگرسیون کاکس پیش بینی های بهتری نتیجه داد. لذا به کارگیری مدل شبکه عصبی مصنوعی در زمینه پیش بینی بقا پیشنهاد می شود. این امر در تحقیقات مرتبط با حوزه سلامت و بخصوص در تخصیص منابع درمانی لازم برای افرادیکه پرمخاطره پیش بینی می شوند با اهمیت است.

در مسئله ی مخاطره های رقیب که در آن ممکن است هر یک از آزمودنی ها به دلیل یکی از چند علت، پیشامد مورد نظر را تجربه نمایند، رخداد پیشامد به دلیل یکی از علت ها مانع از مشاهده ی رخداد پیشامد توسط سایر علتها می گردد. مثلاً در داده های کولورکتال رخداد پیشامد مرگ ناشی از کولون (رکتوم)، رخداد این پیشامد را توسط رکتوم (کولون)، پنهان یا غیر قابل تفسیر می کند. در تحلیل های کلاسیک بر اساس پیش فرض استقلال مخاطره های رقیب، کمیت های مورد علاقه برآورد می شوند که در صورت برقرار نبودن آن برآورد اریبی از کمیت های مورد نظر ارائه می دهند و همچنین میزان دقت برآوردهای مورد نظر نیز صحیح نمی باشد. هدف از این رساله، ارائه ی مدل شکنندگی مخاطره های رقیب با حضور متغیرهای کمکی بود تا مشکل مستقل در نظر گرفتن مخاطره های رقیب، که در اغلب موقعیت های عملی در علوم زیستی برقرار نیست، مرتفع و برآوردهایی صحیح و معتبر ارائه گردد. مدل های یک متغیره و چندمتغیره کلاسیک با رویکرد متغیرهای پنهان در دو بخش استنباط بر مبنای خطرهای ویژه- علت شامل مدل های توام لان-مک نیل، نیمه پارامتری و پارامتری با الگوهای ph و aft، و استنباط بر مبنای cif شامل آزمون گری و مدل فاین و گری ارائه شد. بر اساس نتیجه ی فینکلشتاین و اسالوا (2008)، تابع درستنمایی در یک فرآیند چهار مرحله ای تشکیل و برآورد پارامترها با اعمال شکنندگی گاما محاسبه گردید. مدل های کلاسیک و شکنندگی روی داده های دموگرافیک، بالینی و پاتولوژیکی مربوط به 1219 نفر از بیماران مبتلا به سرطان کولورکتال برازش شد. به منظور بررسی تاثیر انحراف از پیش فرض استقلال، تحلیل حساسیت در دو سناریوی مختلف نشان داد که بین نتایج تحلیل حساسیت و مدل های ویژه- علت اختلاف وجود دارد. بنابراین، مدل های شکنندگی در مقابل مدل های کلاسیک روی مجموعه ی یکسانی از داده ها برازش و مشاهده شد که مدل های شکنندگی اریبی و دقت برآورد ها و بیش برآوردی احتمال بقای کلی را در مقایسه با مدل های کلاسیک، تصحیح می نمایند. به علاوه، بین دو علت رقیب کولون و رکتال در برخی از متغیرهای مورد بررسی اختلاف مشاهده شد و بیماران مبتلا به سرطان کولون نسبت به بیماران مبتلا به سرطان رکتال، در مخاطره ی بیشتری از مرگ بودند. مدل های شکنندگی با ایجاد تصحیح قابل ملاحظه ای که در برآورد پارامترهای مورد علاقه و شاخص پراکندگی آنها انجام می دهند، مدل مخاطره های رقیب و برآوردهای مزبور را از این نقطه نظر بهبود می بخشند و در موقعیت های بسیاری در زمینه ی علوم زیستی پیشنهاد می شوند. همچنین سرطان کولورکتال یک کمیت واحد نیست و علت های رقیب کولون و رکتوم باید به صورت جداگانه و اختصاصی ارزیابی شوند، تا اطلاعات ارزشمندی برای مطالعه مکانیسم مولکولی ، تشخیص بهتر بیماری و تجویز درمان بهینه و اختصاصی، طراحی کارآزمایی های بالینی برای ایجاد درمان مناسب و طرح برنامه های غربالگری حاصل شود.

سرطان بیماری مهلکی است که سالانه موجب مرگ وناتوانی افرادزیادی درسراسرجهان می شود. شناسایی بیماران و برآورد خطربروز سرطان درافراد درمعرض خطر، مورد توجه تیم های مختلف پژوهشی قرارگرفته است. روش های متفاوتی برای برآورد احتمال بروزسرطان درافراددرمعرض خطر وجوددارد، ولی روش همگروهی فامیلی بدلیل درنظرگرفتن رابطه بین ژنوتیپ وفنوتیپ می تواند برای مطالعه اثر جهش یک ژن بر خطر پیشامدهای چندگانه مورداستفاده قرار بگیرد. برای برآورد یکنوای منحنی های بقا، مدل تکّه ای نمایی بکار گرفته شده است. برای مدل تکّه ای نمایی با بازه های متعدد، روش های شبه درستنمایی ایجاد شدند که حلّ پذیری آنها رادراین بازه ها به سادگی امکان پذیر می سازد. درداده های همگروهی فامیلی نشان داده شده است وقتی که پیشامدهای چندگانه به جهش ژنی وابسته باشند استفاده ازخطرهای رقابتی برای برآورد توابع مخاطره و برآورد نفوذژنی مناسبند. امّا درنظرگرفتن مدل ثابت تکّه ای، باتوجه با اینکه ممکن است مخاطرات نسبت به تغییرات سن حالت افزایشی، کاهشی یاثابت داشته باشند نمی تواند انتخاب مناسبی باشد، لذا، دراین مطالعه روش اصلاحی مدل سازی ثابت تکّه ای ، باواردکردن پارامتر ? درمدل وتغییرآن به مدل تکّه ای وایبول برای برآورد ارائه می گردد. برای ارزیابی کارآیی مدل تکّه ای وایبول پیشنهادی جهت برآورد مخاطره و توابع بروزتجمعی، داده هایی مشابه با داده های واقعی شبیه سازی کردیم. هدف ما برآورد خطر سرطان تخمدان وپستان است و شروع سرطان پستان یا تخمدان را بعنوان عامل رقابتی برای هم درنظر گرفتیم. داده ها رابااستفاده از مدل تکّه ای نمایی وتکّه ای وایبول وبرنامه نویسی در محیط matlab تحلیل کردیم. ازالگوریتم em و نمونه های خودگردان برای ماکسیمم سازی استفاده شد. رسم نمودارهای مخاطرات و نفوذ ژنی و محاسبه تفاوت ملاک آکائیکه برای مقایسه دو مدل مورد استفاده قراگرفت. اطلاعات بیماران مراجعه کننده به گروه ژنتیک پزشکی، بخش ژنتیک سرطان و سیتولوژیک دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، از نظر جهش در ژنهای brca1/2 برای برآورد نفوذژنی مورد بررسی قرارگرفت. نتایج به دست آمده از داده های شبیه سازی شده نشان داد که برآوردهای نفوذ ژنی در همه سنین در حاملین و غیرحاملین با اعمال توزیع وایبول نسبت به حالت نمایی به مقادیر از پیش تعیین شده نزدیک تر می باشند. مقدارتفاوت ملاک آکائیکه، 254 و 1885 به ترتیب برای غیرحاملین و حاملین در دو مدل درحالت سرطان تخمدان و 311 و 2753 به ترتیب برای غیرحاملین و حاملین در دو مدل درحالت سرطان پستان نیز نشان از وجود اختلاف شدید بین مدل نمایی و وایبول دارد. نفوذژنی تا سن 50 سالگی و بالاتر برای سرطان پستان در حاملین جهش به ترتیب به میزان 9/31% و 2/46% برآوردگردید آگاهی از نفوذژنی اهمیت ویژه ای برای مشاوره های ژنتیک دارد. بنابراین استفاده از روش هایی که قادر به برآورد هرچه نزدیک تر به واقعیت باشند، اولویت دارد. نتایج شبیه سازی نشان داد که مدل تکه ای وایبول در برآورد نفوذ ژنی در بیماران سرطانی ارجحیت دارد. پایین تر بودن نفوذ ژنی به دست آمده در نمونه مورد بررسی این مطالعه ممکن است ناشی از نادر بودن بعضی از جهش ها درجامعه ایرانی باشد. وجود یک بانک اطلاعاتی ژنی همگروهی فامیلی برای تهیه برنامه های غربال گری و برآورد نفوذ ژنی در تصمیم گیری کاهش خطرسرطان به شدت تأکید می گردد.

سوءرفتار نسبت به سالمندان توسط اعضای خانواده یکی از مشکلات بهداشتی واجتماعی جهانی، و اساساً مشکلی پنهان، به شمار می آید؛ زیرا موانعی نظیر فقدان تعریفی واضح و روشن از مفهوم سوءرفتار و فقدان ابزارهای مناسب جهت بررسی آن، شناسایی سوءرفتار را در این گروه آسیب پذیر با مشکل مواجه ساخته است. پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتباریابی پرسشنامه ای اختصاصی و متناسب با معیارهای فرهنگی جامعه ایرانی جهت بررسی سوءرفتار با سالمندان در خانواده انجام شده است. مطالعه حاضر در3 مرحله انجام گرفت. در مرحله اول محقق با استفاده از روش پدیده شناسی با رویکرد ون مانن ، از طریق مصاحبه های باز با 14سالمند، به تبیین مفهوم سوءرفتار با سالمندان در خانواده پرداخت. از یافته های به دست آمده 4 تم استخراج شد: محروم شدن از حقوق و شئونات انسانی، شکست تمامیت وجودی، رنج خاموش، و سرانجام دردناک. در مرحله دوم، عبارات پرسشنامه، بر اساس مصاحبه های بدون ساختار با قربانیان سالمندآزاری و استقراء از گروه متخصصین، تدوین گردید. سپس در مرحله سوم ، با استفاده از پژوهش روش شناسی، ویژگی های روانسنجی پرسشنامه با بهره گیری از روائی صوری، روائی محتوا، روائی سازه، همسانی درونی ، و ثبات (آزمون مجدد) مورد بررسی قرارگرفت. در این مرحله 325 سالمند تهرانی به صورت تصادفی از بیمارستان ها وکانون های جهاندیدگان منتخب شهر تهران انتخاب و در مطالعه شرکت کردند. روایی صوری به صورت کمی و کیفی توسط 30سالمند، و روایی محتوا به صورت کمی و کیفی توسط 50 نفر از متخصصان تأیید شد. متوسط شاخص روائی محتوایی پرسشنامه 92/0 بود. نتیجه تحلیل عاملی اکتشافی در این پرسشنامه بیانگر وجود 8 عامل بود: غفلت مراقبتی، سوءرفتار روان شناختی، سوءرفتار جسمی، سوءرفتار مالی، سلب اختیار، طردشدگی، غفلت مالی و غفلت عاطفی. این 8 عامل در مجموع 93/79درصد از واریانس کل آزمون را تبیین می نمودند. نتایج روش تحلیل مقایسه ای گروه های شناخته شده در پارامترهای وضعیت عملکردی و بستری مجدد نمایانگر تفاوت های قابل ملاحظه ای بین گروه ها بود. محاسبه ضریب آلفای کرونباخ موید همسانی درونی بالای پرسشنامه( 975/0 - 90/0) بود. پایایی ثبات از طریق آزمون مجدد با فاصله زمانی دو هفته 99/0 بود.یافته های نهایی این پژوهش حاکی از آن است که پرسشنامه حاضر با عنوان "پرسشنامه بررسی سوءرفتار با سالمند در خانواده" و با 49 عبارت ، با وجود ویژگی هایی نظیر طراحی ابزار بر اساس درک مفهوم سوءرفتار در نزد سالمندان ایرانی و مبتنی بر تجربیات زنده آنان، تبیین کلیه اشکال سوءرفتار با سالمند در خانواده، نمره گذاری ساده، پایایی و روایی مناسب، و قابلیت به کارگیری درموقعیت های مختلف توسط ارائه دهندگان خدمات بهداشتی، از جمله پرستاران، ابزاری مناسب جهت بررسی سوءرفتار با سالمند در خانواده های ایرانی است.

مدل های درختی یک روش جدید و ابتکاری را برای تحلیل مجموعه داده های بزرگ بوسیله افراز بازگشتی داده ها به نمایش می گذارد، این مدل ها برای آنالیز اکتشافی داده ها و ایجاد رده بندی ساده و قابل تفسیر بکار می روند. در تحقیقات بالینی این مدل ها تکنیک هایی هستند که زیرگروههای همگن را با استفاده از روشهای ناپارامتری استخراج می کنند. ارائه این زیرگروهها برای آنالیزهای تشخیصی بعدی بسیار مفید است. در همین زمینه تحلیل زیرگروهها پیش می آید که هدف آن کشف اختلاف ممکن در اثر درمان در زیرگروههای مختلف بیماران است. در این پایان نامه مدل درختی بقا برای بیماران مبتلا به سرطان کولورکتال برازش داده شد. یافتن بهترین متغیر برای افراز با استفاده از الگوریتم استنباط شرطی اجرا شد، این الگوریتم بر اساس فرض استقلال بین متغیر پاسخ و متغیر کمکی اجرا می شود، و بدین ترتیب متغیرهایی وارد مدل درختی می شوند که با متغیر زمان بقای بیماران رابطه داشته باشند. در صورت عدم رد فرض صفر ساخت مدل درختی متوقف می شود. نتایج حاصل از این مدل معرفی چهار فاکتور پیش آگهی مهم و پنج زیرگروه در معرض خطر از بیماران با بقای مشابه است. نتایج مدل درختی با مدل کاکس مقایسه شد، مقایسه انجام شده بیانگر برتری مدل درختی در تحلیل داده های بقا با هدف معرفی فاکتورهای پیش آگهی مهم است. بعلاوه توانایی تعیین زیرگروههای همگن از بیماران از ویژگی های منحصر به فرد در مدل های درختی است که مدل کلاسیک کاکس قادر به آن نیست.