نام پژوهشگر: محمدرضی مصطفوی‌نیا

بررسی وقایع سیاسی و اجتماعی فلسطین در شعر ابراهیم طوقان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم 1388
  حمید عبدی   محمدرضی مصطفوی نیا

ابراهیم طوقان را شاعر ملی و جاودانه فلسطین خوانده اند. وی، شعر خود را در بحرانی ترین مرحله از مراحل تاریخ فلسطین سروده و خود نیز در خط مقدم مبارزه علیه صهیونیستها بوده است. کلیه شاعرانِ پس از وی نیز که درباره قضیه ی فلسطین شعر سروده اند، تحت تاثیر مکتب شعری وی و دیدگاه سیاسی و اجتماعی اش بوده اند. شناخت شعر ملی و مقاومت وی، بستر مناسبی برای شناخت کلیه اشعار مربوط به قضیه فلسطین است. در این شعر تمامی مسائل فلسطین در قالبی هنری ریخته شده است و آیینه تمام نمای تاریخ معاصر فلسطین، خصوصاً پس از فروپاشی خلافت عثمانی است و در واقع شعر ابراهیم طوقان، با تاریخ فلسطین گره خورده و بیانگر اوضاع سیاسی و اجتماعی آن دوران می باشد.انگلیسی ها و صهیونیست هاوتوطئه های پیچیده آنها محورهای اصلی شرارت در شعر وی هستندو موضعگیری های نادرست رهبران سیاسی فلسطین وغفلت ها و سهل انگاری های ملت فلسطین در مقابله با صهیونیست ها در سراسر دیوان وی مورد طعن قرار گرفته اند؛ از نظر جامعه شناسی نیز وقایع اجتماعی از دید شاعر پنهان نمانده و برخی از اوضاع اجتماعی را آسیب شناسی کرده و همچون جامعه شناسی زبردست آن قضایا را مورد نقد و بررسی قرار می دهد.با این که شعر وی با غم و اندوهی جانکاه درآمیخته است ولی با این حال، مردم را به مقاومت و ایستادگی فرا می خواند،و همه اعمال انقلابی و مقاومت را می ستاید و شهیدان را رهبرانی برای مبارزه می نامد.

بررسی گرایشهای اجتماعی در اشعار پروین اعتصامی و نازک الملائکه
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم 1388
  سبحان کاوسی   محمدرضی مصطفوی نیا

بررسی گرایشهای اجتماعی درشعرهای پروین اعتصامی ونازک الملائکه، دو ستار? آسمان ادبیات عصر جدید، پروین اعتصامی تک ستاره آسمان ادبیات زنان ایرانی که در آفاق قله شعر فارسی می درخشد و در سوی دیگر در کشور همسایه نازک الملائکه شاعر عراقی که از نسل نو خاسته ی جدید عربی به شمار می آیدموضوع نوشته موردنظر می باشد. شناخت اینکه تمامی انسانهادارای احساسات مشترک هستند،واینکه دوشاعردربیان این احساسها،دردوکشور مختلف مشترک هستندودرادبیات خودبه آن می پردازند وهمچنین کشف اشتراکهای ادبیات دوسرزمین ازاهمیت این موضوع می باشد.بررسی گرایشهای اجتماعی وبیان احساسهای مشترک وتمامی مشکلاتی که ناشی ازنظام حاکم برجامعه هردوشاعر است ،واینکه این دوشاعر درشعرهایشان به چه طریق به بیان این احساسات به زبان شعردردیوانهایشان پرداخته انداز اهداف این نوشته می باشد. روش انجام این نوشته به طریق کتابخانه ای که بعدازمطالعه کتابهای مختلف پیرامون موضوع بااستفاده ازروش فیش برداری انجام گرفته است، همچنین مراجعه به مقاله ها،مجله هاوسایتهای اینترنتی کمک شایانی درجمع آوری مطالب کرده است ودرچهارفصل تهیه گردیده است فصل اول به اوضاع سیاسی،اجتماعی،ادبی ایران وعراق،وفصل دوم به شرح حال زندگی پروین اعتصامی ،فصل سوم شرح حال زندگی نازک الملائکه ،وفصل پایانی پیرامون موضوع اصلی(بررسی گرایشهای اجتماعی دوشاعر)می پردازدهر دو شاعر از سرایندگان ادبیات شعری ارزشمندی در بیان مشکلات غم ها و حوادث جامع? انسانی و آنچه که یک زن شرقی از آن رنج می برد می باشند .و در شعرهای خود فقر، یتیمی، زن، بی عدالتی، ستم ستیزی نوعدوستی، عشق، جوانی، مهر مادری، ناپایداری جهان، مرگ، دین باوری، خداجوئی، زندگی، تقدیر، نفس درونی، مرثیه، اخلاق، غربت و ... را در دیوانهایشان به بهترین شکل ممکن به تصویر کشانده اند.درنتیجه دارای اشترکات ادبی زیادی می باشند وتفاوت انها رامی توان درطریقه بیان آنهادرشعریافت.

بررسی ترجمه ی ضمیر فصل در ترجمه های قرآن غلامعلی حداد عادل و طاهره صفارزاده
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده اصول الدین 1393
  فرحناز رضی زاده   محمدرضی مصطفوی نیا

یکی از بارزترین ویژگی¬های قرآن کریم که آن را از سایر متون متمایز ساخته، شیوه¬های بیانی بسیار زیبایی است؛ که شنونده را لبریز از سرور می¬کند. ضمیر فصل ازجمله شیوه¬های بیانی است؛ که همواره در قالب یک ساختار نحوی و بلاغی است و به قصد تاکید انحصار و اختصاص در کلام می¬آید. برای ترجمه ضمیر فصل، در دستور زبان فارسی، ساختار نحوی مشابه و مشخصی وجود ندارد؛ و مترجمان در ترجمه آن دچار لغزش می¬شوند از شایع ترین این لغزش¬ها نادیده گرفتن نقش انحصاری و تاکیدی ضمیر فصل است، که از ارزش بلاغی کلام می¬کاهد. نظر به اهمیت ترجمه ضمیر فصل در قرآن، این نگارش با بررسی ضمیر فصل و شرایط و ویژگی¬های آن، در زبان عربی و معادل آن در زبان فارسی (که در بیشتر موارد به صورت ساختار دستوری قید است) و نیز گزینش دو ترجمه از ترجمه¬های معاصر قرآن (حداد عادل و صفارزاده) به نقد و بررسی آن در ترجمه¬های مذکور پرداخته و حاصل بررسی این است که هر چند دو مترجم، در برخورد با ضمیر فصل آن را نیک شناخته و در بسیاری از موارد ترجمه¬ای مطابق و مقبول ارائه نموده اند؛ اما عملکرد یکسانی نداشته و از لغزش ترجمه به دور نبوده¬اند.

ترجمه و بررسی کتاب دراسات فی نقد الادب العربی اثر بدوی طبانه
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده ادبیات 1393
  صدیقه پیرزادی   محمدرضی مصطفوی نیا

دکتر بدوی طبانه از برجسته ترین نویسندگان معاصر زبان عربی بوده که در کتاب ارزشمند خود «دراسات فی نقد الادب العربی من الجاهلیه الی غایه القرن الثالث» پیدایش، چگونگی و تحول نقد و نیز بررسی چندین کتاب مهم در این زمینه را مورد ارزیابی قرار داده است. طبانه در این اثر با اشاره به روایات و دیدگاه های گوناگون در دوران نخستین نقد در میان اختلاف نظرات، دیدگاه های خود را بیان داشته است. در این کتاب، او با تحلیل سیر تاریخی نقد در دوره های چهارگانه، مراحل تطور آن را برای خواننده نمایان ساخته است. مطالب جامع و متنوع این کتاب توانسته توجه صاحب نظران عربی و علاقه مندان به تاریخ نقد را به خود جلب نماید. بنا بر اهمیت موضوع اثر، ترجمه فارسی آن نیز می¬تواند مورد استفاده دانشجویان ایرانی علاقه مند به تاریخ نقد قرار گیرد. مترجم به جهت علمی بودن موضوع اثر و نیز با هدف القای آسان مطالب به خواننده، در برخی موارد ناگزیر به ترجمه آزاد متن شده است. در پایان مترجم در قالب نقد و بررسی شکلی و محتوایی، این اثر را از جنبه های گوناگون مورد ارزیابی قرار داده و کوشیده تا ضمن اشاره به اشکالات کتاب، ارزش این اثر را بیان نماید.

مقایسه شعر عاشورا در دیوان محمد فضولی و شریف رضی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده اصول الدین 1393
  فرزاد رضا زاده اردبیلی   مهدی ناصری

داستان عاشورا و قیام امام حسین (ع)، در ادبیات کشورها، زبان ها وسرزمین های مختلف به آن پرداخته شده است. مشرق زمین به ویژه ایران و کشورهای عرب نیز در گسترش و معرفی هر چه بیشتر از این حادثه بزرگ تاریخ برآمدند، تا به بیان اندوه و ماتم و ذکر مصیبت این واقعه و قیام امام حسین بپردازند. دیوان بسیاری از شعرا پیرامون این واقعه مطالبی رانیز بیان کرده اند از جمله محمدفضولی شاعر قرن دهم هجری در آذربایجان و شریف رضی کسی که نهج البلاغه مولا علی (ع) را گردآوری کرد از جمله شاعرانی بودند که سعی داشتند اندیشه های عاشورایی را در ادبیات جهان به ویژه در سرزمین خویش بارور سازند. آثار این دو شاعر به حق آیینه تمام نمای لطیف ترین مضامین و مفاهیم عاشورا می باشد. در این میان هر دو شاعر نیز سعی بر این دارند که این واقعه بزرگ تاریخی و ویژگی آن را به طریقی به مخاطبین و شعرای نسل پس از خود انتقال دهند. شریف رضی و محمدفضولی به گونه ای این مفاهیم را با عنصر عاطفه و خیال می آرایند که در قلب و جان مشتاقان شعر و ادب تأثیر عمیق و توصیف ناپذیری می گذارد. در این پایان نامه با رجوع به دیوان شعر رضی و فضولی آن دسته از اشعار این دو شاعر بزرگ عرب و آذربایجان را که به لحاظ تعبیر و مضمون، قرابت و شباهت عمیقی میان آنها حاکم است و مفاهیم عاشورا در آنها نمود بیشتری دارد مورد بررسی قرار دهد. واژگان کلیدی: عاشورا، شعر، ادبیات تطبیقی، فضولی، شریف رضی.

تطبیق غزل در شعر نزار قبّانی و رهی معیّری
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده اصول الدین 1393
  حسن داودزاده   رسول دهقان ضاد

شعر را می توان آیینه ی تمام نمای افکار واحساسات شاعر دانست اما غزل در بین قالب های شعری توانسته است جایگاهی والاتر در این خصوص بیاید؛چراکه در آن، شاعر به بیان احساسات اصیل وخالص خویش نسبت به اصلی ترین گوهر وجودی جهان هستی یعنی عشق می پردازد.هرچند در غزل، موضوعات ومفاهیمی دیگر نیز طرح می شود.نزار قبانی شاعر غزلسرای سوری از جمله شاعرانی است که او را باید به حق یکه تاز میدان عاشقانه های عربی دانست.شاعری که دامنه غزلش بی اندازه رنگارنگ، پرتنوع وگسترده است. محمد حسن معیری متخلص به رهی را نیز می توان یکی از شاعران به نام این عرصه در کشور ایران دانست. شاعری که تحت تاثیر شاعرانی چون: سعدی، حافظ، مولوی ودیگران، غزل هایی سرود که بر دل مخاطبان نشست و بر زبانشان جاری گشت. دراثر حاظر که به تطبیق غزل در شعر این دو شاعر اختصاص یافته، بر آن شدیم تا به روش تحلیلی- توصیفی، شباهت مضامین غزلی هر دو شاعر را بیان داشته وزبانِ بیانِ شاعران در حیطه بهره گیری از صور خیال را مورد بررسی قرار دهیم.آنچه حاصل شد اینکه: غالب مضامین غزلی دو شاعر به عشق و بویژه زن، اختصاص یافته و دراین مجال، وصف حسی در شعر نزار بسیارپر رنگ تر از شعر رهی است. حتی اگر بتوان گفت بارقه هایی از غزل عارفانه در شعر رهی دیده می شود اما این بُعد در شعر نزار وجود ندارد. نکته آخر اینکه: هر دو شاعر در بهره گیری از عناصر بیانی، موفق بوده اند؛اگر چه، تشبیهات نزار قبانی، حسی تر و زیباتر است.

بررسی و ترجمه کتاب النحو الوافی مسأله 1 تا 10
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده اصول الدین 1393
  نسرین نجفی   محمدرضی مصطفوی نیا

« النحو الوافی» کتابی در حوزه قواعد زبان عربی است که در سال 1960 میلادی در چهار جلد با تدریس یکصد وهشتاد و چهار مسئله بر مبنای « الفیّه ی ابن مالک» توسط استاد « عباس حسن » تألیف و چاپ شده است. موضوع اصلی این کتاب مباحث صرف و نحو است. مؤلف پس از بررسی مذاهب نحوی، برای انسجام بخشیدن به آن ها، شواهد متعددی از آیات قرآن کریم، احادیث، اشعار قدیم و معاصر و عبارات کاربردی عصر کنونی را برای استفاده ی دانشجویان، پژوهشگران و استادان این حوزه ارائه و در پایان هر مسئله ابیات مربوط را در بخش « شرح و تفصیل» توضیح داده است. برخی از پژوهشگران معاصر نحو همانند محمد مهدی علام وعدنان خطیب، « النحو الوافی» را یکی از به دلیل جامعیت و دارا بودن ارجاعات سودمند، یکی از استوارترین کتاب های نحوی جدید می دانند، لذا ترجمه ی صحیح آن علاوه بر پاسخگویی به نیازهای علمی و ادبی دانشجویان پارسی زبان، موجبات آفرینش آثار ارزنده را فراهم می سازد که همین نکته بینی، تجلیگاه بلاغت و غنای ادب فارسی و اعتلای آن در بین زبان های رایج دنیا است. کوشش و مقصود ما این است که ترجمه ی مباحث به زبان آموزشی نزدیک تر و دریافت آن برای جویندگان علم ساده تر گردد.

«بررسی تطبیقی رومیات (حبسیات) ابوفراس با حبسیات خاقانی با تأکید بر عناصر بلاغی»
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم 1387
  مهدی جباری   محمدرضی مصطفوی نیا

چکیده ندارد.