نام پژوهشگر: محمدعلی رضایی اصفهانی

بررسی آیات مربوط به علم فیزیک در قرآن کریم
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم - دانشکده علوم قرآنی قم 1390
  علی مولایی   محمدعلی رضایی اصفهانی

در سالیان اخیر با توجه به رشد چشم گیر علوم و فناوری، قرآن پژوهان معاصر به ارتباط قرآن و علوم تجربی و بحث های اعجاز علمی توجه ویژه ای کرده اند. با اینکه کتاب های زیادی برای بررسی رشته های مختلف علمی مرتبط با آیات قرآن نگاشته شده است، اما به طور خاص به علم فیزیک به عنوان علمی پایه ای برای دیگر علوم تجربی توجه چندانی نشده و تعداد آثار تحقیقی که به بررسی تخصصی ارتباط مباحث این علم با آیات قرآن بپردازند، بسیار کم است. در این تحقیق، نشان داده می شود که مطالب بسیار جالب توجهی مرتبط با علم فیزیک، در قرآن آمده است. در این پژوهش پس از ارائه مطالبی مقدماتی راجع به رابطه قرآن و علم و بیان قواعد تفسیر علمی، تلاش شده است تا با کاری میان رشته ای در دو حوزه تفسیر قرآن و علم فیزیک، ابتدا مبانی علم فیزیک با محک آموزه های قرآن کریم سنجیده شود. در این راستا به برخی از مبانی علم فیزیک، مانند قابل شناخت بودن طبیعت از طریق مشاهده و تجربه حسی، منظم بودن جهان آفرینش، امکان بیان نظم موجود در جهان بر اساس کمیت های اندازه پذیر و وحدت قوانین فیزیکی در همه عالم، از منظر قرآن کریم پرداخته شده است. سپس آیاتی از قرآن که حاوی نکاتی مربوط به پدیده های فیزیکی هستند، مطرح شده و با ارائه بحث تفسیری و علمی ذیل هر آیه و با به کارگیری اصول و قواعد پذیرفته شده تفسیر علمی، با استفاده از یافته های علم فیزیک، تلاش شده تا فهم بهتری از آیات، ارائه گردد. در این بین، آیاتی که از برجستگی خاصی برخوردار بوده و به مطالبی اشاره کرده اند که سال ها بعد، علم فیزیک به آن ها رسیده است، به طور مستقل و تحت عنوان اعجازهای فیزیکی در قرآن کریم، گردآوری شده است. در این فصل مطالبی همچون مطرح شدن سرعتی برابر با سرعت نور در قرآن، تاریکی های اعماق دریا، پایین ترین نقطه در سطح زمین، تنگی سینه در آسمان، و زوجیت عام اشیاء به صورت مستدل و علمی به عنوان اعجازهای فیزیکی قرآن مطرح شده است. در ادامه به بررسی برخی مباحث اساسی فیزیک در قرآن پرداخته شده است. مباحثی از قبیل حرکت و انواع آن در قرآن، بررسی برخی از متحرک های مهم در قرآن، حرکت شناسی بر اساس نسبیت خاص و نسبیت عام در قرآن، انرژی و مظاهر مختلف آن در قرآن مثل آتش، باد، صاعقه و خورشید به عنوان سرمنشأ بسیاری از انرژی های موجود در زمین، از آن جمله اند. در نهایت با بحثی پیرامون «عالم غیب و شهادت» از منظر قرآن و فیزیک مدرن، بحث خود را به پایان می رسانیم.

بررسی اعجاز علمی قرآن در بیان مراحل خلقت انسان با تکیه بر روایات تفسیری و علوم پزشکی
thesis سایر - دانشکده علوم حدیث 1390
  حسینعلی بهرامی باباحیدری   محمدعلی رضایی اصفهانی

یکی از مسائل مهم در زمینه تفسیر میان رشته ای قرآن کریم، بحث اعجاز علمی قرآن کریم در بیشتر علوم روز است. یکی از این علوم، علم پزشکی است. در علم پزشکی، به ویژه در حوزه جنین شناسی از مراحل خلقت انسان به طور گسترده بحث می شود. پرسش اساسی در این پایان نامه، این است که مرحله های آفرینش انسان از دیدگاه قرآن، روایات و علم پزشکی چیست؟ و آیا آموزه های قرآن کریم در این حوزه، جزو اعجازهای علمی قرآن به حساب می آیند یا خیر؟ پاسخ این پژوهش، در برابر این پرسش، آن است که هر آنچه که قرآن برای مرحله های خلقت انسان ذکر کرده است، با علم روز مطابقت دارد و در برخی از موارد، آموزه های قرآن کریم، از موارد اعجاز علمی قرآن به شمار می روند. در بررسی به عمل آمده در روایات مربوط به این زمینه نیز دانسته شده است که آموزه های روایی نیز با آموزه های قرآنی مطابقت دارند. مرحله های خلقت انسان از دیدگاه قرآن، روایات و علم پزشکی، عبارتند از: خاک، آب، منی، نطفه، علقه، مضغه، شکل گیری ظاهری، شکل گیری استخوان، روییدن گوشت، آفرینش روح و تولد نوزاد.

پاسخ قرآن و سنت نبوی به نیازها و مسائل جنسی
thesis سایر - دانشکده علوم حدیث 1390
  محمد مهدی غریبی   علی نقی فقیهی

بر اساس گزارش قرآن کریم، جامعه اسلامی عصر رسالت، با وجود روح اسلام و نَفَس ملکوتی پیامبراکرم (ص) شاهد نابه هنجاری ها وکژرفتاری هایی چون بدحجابی، تعرض به زنان و ایذاء آنان، روابط پنهانی با جنس مخالف، چشم چرانی و زنا و... بوده است. پیامبر اکرم(ص) با فعالیت های فرهنگی و تربیتی و ارائه راهکارهای دفعی و تدریجی، نسبت به نابه-هنجاری های جنسی زمان خود واکنش نشان داده و با اجرای برنامه های کوتاه مدت و بلندمدت، راه های صحیح تعامل با این غریزه را تبیین نمودند. قرآن کریم و پیامبراکرم نیرومندی این غریزه و ضعف انسان در برابر آن و جاذبه فوق العاده اش را یادآور شده و بر لزوم ارضاء آن، تأکید نموده اند. در دین مقدس اسلام، عزوبت و بی همسری نکوهش شده و از سرکوب این غریزه به شدت منع شده است. قرآن کریم و پیامبراکرم(ص)، تنها روش صحیح ارضاء این نیاز را در قالب ازدواج دانسته و نسبت به این پیوند مبارک، تشویق فراوان به عمل آورده و برکات فراوانی را برای آن برشمرده اند. به فراهم آوردن اسباب و امکانات ازدواج برای بی همسران توجه خاص نموده و برای تسهیل هرچه بیشتر در انجام این امر، به حداقل ها در تشریع ازدواج اکتفا کرده و با آداب و سنن سخت و دست و پاگیر جاهلی مقابله و آنها را اصلاح و یا جایگزین نموده اند. جهت بالابردن کیفیت بهره مندی از لذت مشروع و حلال به آموزش مهارت های صحیح جنسی پرداخته و زوجین را به رعایت حقوق متقابل جنسی یکدیگر توجه داده و اجر و پاداش فراوانی را بر عمل زناشویی مقرر فرموده اند. برای افرادی که به هر دلیل امکان ارضاء مشروع و مطلوب برای آنان فراهم نشده نیز راه هایی را، جهت تعدیل این غریزه، بیان نموده است. در راستای پیشگیری از نابه هنجاری ها و انحرافات جنسی نیز به همگان دستور داده نگاه خود را کنترل و از چشم چرانی دوری نمایند. پرورش فضایل اخلاقی مانند عفاف و پاکدامنی، حیاء و غیرت، تقویت روح ایمان، حجاب و پوشش مناسب، پرهیز از خودآرایی و خودنمایی و خلوت با نامحرم را به عنوان راه هایی برای جلوگیری از مفاسد جنسی مطرح کرده است. همچنین مجازات های سنگینی برای مجرمین جرائم جنسی قرار داده تا بزهکاری ها در این عرصه تکرار نشود و از اینگونه معضلات جلوگیری به عمل آید.

بررسی تطبیقی آیه اظهار دین و رابطه آن با جهانی سازی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1386
  غلامرضا کریمی   محمدعلی رضایی اصفهانی

خداوند متعال در قرآن کریم از عالمگیر شدن دین مبین اسلام در سطح جهان و جهانی شدن آن خبر داده است که مفسران قرآن با توجه به روایات وارده در ذیل این آیه و دیگر روایات معتقدند که این مسئله در زمان حضرت مهدی به وقوع خواهد پیوست که اصطلاحا از آن بعنوان مهدویت و یا اعتقاد به آمدن موعود یاد می شود. آنچه که در این رساله به آن پرداخته شده است این است که اعتقاد به آمدن منجی موعود در پایان تاریخ اختصاصی به مسلمانان و یا شیعیان ندارد بلکه یک اعتقاد همگانی است که اکثر پیروان ادیان بالاخص ادیان آسمانی به آن اعتقاد دارند و تفاوتشان در این است که در اسلام به صورت تفصیلی و با جزئیات بیشتر و دقیق تر از منجی موعود سخن به میان آمده است. در روایاتی که درباب منجی موعود در اسلام وارد شده است از تشکیل حکومت واحد جهانی به دست وی و جهانی شدن دین مبین اسلام و همچنین از شکوفایی و پیشرفت علوم به نحوی که مومن اگر در شرق عالم باشد برادرش را در غرب عالم می بیند و بلعکس و یا اینکه به یاران قائم که برای ماموریت اعزام می شوند گفته می شود که اگر مشکلی برایتان پیش می آمد و حکم مسئله ی را نفهمیدید به کف دست تان نگاه کنید و ... سخن گفته شده است این سوال برای مان پیش می آید که آیا این بحث با بحث جهانی سازی که امروزه مطرح است ارتباط ندارد ولی در نگاه عمیق فهمیده می شود که بین این دو نوع از جهانی سازی هیچ گونه تشابهی وجود ندارد زیرا جهانی سازی فعلی که سردمدار آن غربیها و بالخصوص آمریکاییها می باشند با پیروی از اصول لیبرال دمکراسی به دنبال استعمار و استثمار از نوع جدید آن است که با پوشش جهانی سازی صورت می گیرد و روز به روز منجر به افزایش اختلاف طبقاتی بوجود آمدن دو قطب شمال و جنوب افزایش بی بند و باری و از بین رفتن دین و معنویت و نظام خانواده می گردد ولی در مقابل در جهانی سازی مهدوی سخن از حاکمیت توحید برقراری عدالت مساوات امنیت و از بین رفتن فقر و فساد و تحکیم نظام خانواده می باشد.

جامعه پذیری کودک در رویکرد تربیتی قرآن و سنت
thesis سایر - دانشکده علوم حدیث 1392
  مهدیه رضایی رنانی   محمدعلی رضایی اصفهانی

تربیت یکی از مباحث مورد توجه ادیان و مکاتب مختلف در طول قرون و اعصار بوده است. تربیت ابعاد مختلفی را داراست که یکی از مهمترین این ابعاد، بعد تربیت اجتماعی است. برای تربیت اجتماعی نیز بهترین دوران، دوران کودکی است. زیرا این دوران زمان و فرصتی بسیار مناسب برای انواع یادگیری های اجتماعی است و روند اجتماعی شدن در سالهای کودکی از سرعت بیشتری برخوردار است. اسلام به عنوان دین کامل و اکمل، آیین الهی زندگی انسان است که از آموزه های آیین می توان به عنوان منبعی ارزشمند و کارآمد برای استخراج و تبیین مفاهیم و مراحل و عوامل و موانع و روشهای کاربردی تربیت استفاده نمود. براین اساس هدف این پژوهش «تعیین مراحل و عوامل و موانع و روشهای کاربردی تربیت اجتماعی فرزندان در دوره کودکی اول و دوم (از تولد تا هفت سالگی و از هفت سالگی تا چهارده سالگی)» است. پس از تحقیق و جستجو در منابع اسلامی، از جمله: قرآن و سنت و منابع آکادمیک، از جمله: علوم اجتماعی و علوم روانشناسی (روانشناسی تربیتی و رشد) و علوم تربیتی، با روش توصیفی ـ تحلیلی، به مفهوم و تقسیمات، مراحل و عوامل و موانع و روشهای کاربردی تربیت اجتماعی کودک، رسیدیم. در فصل مراحل تربیت اجتماعی کودک، به بیان مفهوم و تقسیمات مراحل تربیت و بعد به مفهوم مراحل تربیت اجتماعی، مفهوم و مراحل رشد اجتماعی پرداخته شده است. در فصل عوامل تربیت اجتماعی کودک، از مفهوم عوامل تربیت گفته شده وآن را به عوامل مادی و فرامادی که هر کدام به درونی و بیرونی تقسیم میشود، تقسیم کرده ایم. و عوامل تربیت اجتماعی کودک را به صورت زیر بیان کرده ایم: 1ـ مادی درونی: رشد بدنی، سلامت، هیجان. 2ـ مادی بیرونی: خانواده، همسالان، مدرسه، بازی، وسایل ارتباط جمعی، اجتماعات نهادها و موسسات. 3ـ فرامادی درونی: فطرت، الهامات خوب و بد در نفس، وجدان، اراده، ایمان. 4ـ فرامادی بیرونی: ربوبیت خدای متعال، رهبران الهی، وحی تشریعی، فرشتگان. در فصل موانع تربیت اجتماعی کودک، از مفهوم موانع تربیت گفته شده و آن را به موانع مادی وفرامادی که هر کدام به درونی و بیرنی تقسیم میشود، تقسیم کرده ایم و موانع تربیت اجتماعی کودک را به صورت زیر بیان کرده ایم: 1ـ مادی درونی: بیماری و نقص های بدنی کودک 2ـ مادی بیرونی: خانواده متزلزل، دوستان نامناسب، اعتدال در حمایت عاطفی، دخالت و توقع بیجای والدین، رسانه های گروهی و کودک، فقر. در فصل روشهای کاربردی تربیت اجتماعی کودک، در مجموع به شش روش الگویی، پیشگیری و کنترل، تشویق، تنبیه و تعلیم دست یافتیم و توصیه هایی درضمن این روش ها به اولیاء و مربیان تربیت درجهت استفاده و بهره مندی از این روش ها درتربیت اجتماعی کودک ارائه دادیم.

زبان قرآن با رویکرد تربیتی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه معارف اسلامی قم 1393
  سعید عباسی نیا   ابوالفضل ساجدی

«زبان دین»، دانشی است که به بررسی گزاره های دینی و کشف صفات عام و خاص آن می پردازد، به ویژه اوصافی که متون مقدس را از دیگر متون و باورها متمایز می کند. «زبان قرآن» نیز از موضوعات جدید و مهم در علومی مانند قرآن، تفسیر، کلام و فلسفه است که به تحلیل گزاره های قرآنی و مبانی فهم آن ها، و نیز بررسی جنبه های گوناگون زبانی این کتاب آسمانی، نظیر روش تفهیم آموزه ها به مخاطبان، شناختاری و معناداری گزاره های قرآنی و سایر کارکردهای آن می پردازد. برخی از قرآن پژوهان، با پیش فرض معناداری و شناختاری بودن زبان قرآن، دیدگاه های متفاوتی را درباره چگونگی گزاره های قرآنی نسبت به مخاطبان ارائه کرده اند که زبان عرف عام، عرف خاص و فطرت در زمره مهم ترین آنهاست؛ گرچه هر یک از این نظریات بر سیبل حصر به قرآن نسبت داده شده اند . اما جامعیت کافی ندارند و با چالش هایی جدّی روبرو هستند. با پذیرش مبنای تألیفی بودن زبان قرآن دستاوردهای زبانی هر یک از نظریات مذکور در بستر تألیفی آن جایگاه خود را می یابد. در عین حال برخی از ابعاد زبانی قرآن همچنان مغفول مانده است. یکی از این ابعاد بعد انگیزشی زبان قرآن است. عنصری که در تمامی قرآن انتشاری وسیع داشته و با اهداف تربیتی آن پیوندی عمیق دارد. مقصود از انگیزشی بودن زبان قرآن آن است که گوینده این کلام ارجمند، محرّک ها و عواملی را در سخن خود به کار می گیرد، تا مخاطب را به امور مقصود و واکنش های مطلوب خود فراخواند. انگیزش زبانی در گزاره های خبری و انشائی قرآن انتشار داشته و زبان های هدایت، فطرت، عرف و ... نیز از آن بهره دارد، پس انگیزش، یک عنصر یا مولفه زبانی برای همه قرآن است. در این پژوهش که با روشی توصیفی و تحلیلی انجام پذیرفته است ضمن بررسی نحوه تعامل مولفه های مختلف زبانی با یکدیگر در پرتو اهداف تربیتی قرآن، نقش محوری انگیزش در تربیت نیز برجستگی ویژه خود را یافت . تأمل در جایگاه دستاورد پژوهش های زبانی در حوزه قرآن در میان مولفه های کلی تعلیم و تربیت نیز ما را به این حقیقت رهنمون ساخت که دستاورد های مذکور میان اصول کلی تعلیم و تربیت قابل شناسائی و باز تعریف است لذا نحوه تأثیر گذاری این اصل بر ساحتها و روشهای تربیتی قرآن نیز مورد بررسی و تبیین قرار گرفت. زبان تألیفی قرآن با محوریت مولفه انگیزش، با مقتضیات فطری و قوای شناختی آدمی هماهنگی دارد و برای تربیت و رساندن او به هدف غایی آفرینش است. از این رو قرآن کریم شیوه های فراوان را برای انگیزش قوای معرفتی و نیز گرایش ها و رفتارهای او به کار می گیرد که هر یک، کاربردهای تربیتی گوناگونی را در پی دارند. روش های مختلف قرآن مجید برای انگیزش های علمی و عملی، گواهی سترگ بر معرفت بخشی و صدق گزاره های قرآنی و مطابقت آن ها با واقع است، پس زبان انگیزشی، زبانی واقع نما و معرفت بخش نیز میباشد.

مهدویت و جهانی سازی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده اصول الدین 1386
  روح الله شیریان مهشاد   محمدعلی رضایی اصفهانی

چکیده ندارد.

مهجوریت قرآن
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده اصول الدین 1387
  مرتضی پورایوانی   محمود طیب حسینی

چکیده ندارد.

دیدگاه قرآن و حدیث درباره شواهد علمی دال بر وجود موجود زنده در آسمان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده الهیات 1388
  مریم عرب فیروزجایی   محمدعلی رضایی اصفهانی

قرآن،خود و همه کتب آسمانی را کتاب هدایت معرفی می کند و گاه برای نیل به این هدف، هدایت، از گزاره های علمی استفاده می نماید.یکی از گزاره های علمی قرآن، اشاره به وجود موجود زنده در آسمان است.رساله حاضر این مسأله را از دیدگاه قرآن و حدیث و علم مورد بررسی قرار داده است. این رساله نشان می دهد که آیاتی از قرآن،اشاره به وجود حیات و حیات هوشمند در آسمان نموده است (29/شوری، 49/نحل و...)احادیث نیز با صراحت بیشتری به این مطلب اشاره می کند. از دیدگاه علمی نیز وجود این موجودات با احتمال فراوان مطرح است؛اگرچه دانشمندان کیهان شناس به مشاهده این موجودات توفیق نیافته اند. نوشتار به این نتیجه دست یافت که قرآن و حدیث،قبل از علم امروز، درباره وجود حیات در آسمان اقدام به نظریه پردازی علمی نموده است.