آثار و متون بر جای مانده از گذشتگان جزئی از میراث یک جامعه به شمار می رود . هر چند بسیاری از متون ادب فارسی با سعی و تلاش بزرگان و اهل دانش و اساتید و دانشجویان مورد تصحیح علمی و انتقادی قرار گرفته اند اما هنوزمجموعه ی عظیمی از آثار قدما یافت می شود که مورد تصحیح قرار نگرفته اند و به راستی که خیلی از این متون می تواند راهگشای فعالیت های ادب پژوهان و موجب دسترسی آنان به این میراث گرانقدر شود . مثنوی مطمح الانظار اثر میر محمد امین میر جمله ی شهرستانی اصفهانی نیز از جمله ی این آثار می باشد که در سده ی یازدهم هجری سروده شده است . این منظومه یک مثنوی حکمی و عرفانی است که به تقلید از مخزن الاسرار نظامی سروده شده و مصدّر به نام محمد قلی قطبشاه، پادشاه گلکنده می باشد. مطمح الانظار به مانند مخزن الاسرار شامل 20 مقاله است و هر مقاله ی آن شامل حکایتی کوتاه می باشد و زبان اثر نیز ساده و روان است. این اثر از روی نسخه های معرفی شده در مقدمه ـ موجود در ایران ـ به شیوه ی انتقادی مورد تصحیح قرار گرفت و اختلاف نسخه ها و معنی بعضی از واژه ها در پاورقی ذکر گردیده است . مقدمه ی این رساله نیز شامل شرح احوال و آثار شاعر و معرفی نسخه ها و مقایسه ی مطمح الانظار با مخزن الاسرار می باشد . در پایان رساله نیز نمایه ای از اعلام و لغات آورده شده است .

بررسی تاریخی زبان اطلاعات مفیدی را در اختیار ما قرار می دهد؛ به ویژه در آثار منثور که ملاک و موضوع مناسبی برای تحلیل ساختمان زبان هر دوره ای به حساب می آیند. در این میان فعل که از کهن ترین صورت های زبانی است و از آنجائیکه جزء محافظه کار زبان نسبت به تحول است، حائز اهمیّت است. تفسیرسورآبادی، نوشت? ابوبکر عتیق بن محمد هروی سورآبادی، بالغ بر چهار جلد بوده و در دوره رشد و شکوفایی زبان دری در قرن پنجم هجری تالیف شده و از آثار ارزشمند فارسی است. این اثرعلاوه بر ارزشهای تاریخی، هنری، دینی و ادبی، مشحون از لغات، اصطلاحات و ترجمه تحت الّفظی عبارات و ترکیبات قرآن به زبان فارسی دری است. بنابراین مطالعه و بررسی زبانی آن، در توصیف تحوّلات تاریخی زبان فارسی بسیار راهگشاست. در این تحقیق سعی بر آن است که با مطالع? دقیق کل این اثر، دربار? یکی از مباحث خاص، مهم و درعین حال پردامن? آن، یعنی ساخت فعل، بحث جامع و مستوفایی صورت بگیرد. براساس مطالعات به عمل آمده، این اثر، با این نگاه، مورد توجّه جدی قرار نگرفته است و اغلب به ذکر کلّیات بسنده شده است. کلید واژه: فعل، ساخت، لازم، متعدی،تفسیر سورآبادی.

چکیده : تصحیح انتقادی خسرو و شیرین محمد صادق نامی و مقایسه با خسرو و شیرین نظامی مریم بخشی پور یکی از راههای تقویت بنیه ی علمی محققان ادبی ، توغل در متون گذشتگان است ، و تصحیح یک اثر قدیمی علاوه بر احیای یک متن و معرفی آن به جامعه ، خدمت به محققان و دانش پژوهان می باشد و برای مصحح نیز واجد منافع کثیر علمی است . یکی از این آثار ادبی که تا کنون به حلیه ی طبع آراسته نشده است، منظومه ی « خسرو و شیرین » محمد صادق خان نامی، وقایع نگار دوره ی زندیه است. وی خمسه ای به تقلید از نظامی سروده است. « خسرو و شیرین » اولین منظومه از پنج گنج او و حدود 4000 بیت می باشد که البته تفاوت های زبانی و محتوایی با اثر نظامی دارد. با تصحیح انتقادی این اثر که از روی سه نسخه ی معتبر ـ از میان نسخ متعدد ـ صورت گرفته است ، سعی بر آن بوده که به یک متن منقّح دسترسی حاصل شود و همچنین به اختلاف نسخه ها و توضیح مشکلات لغوی و پیچیدگی های معنایی اثر مذکور و نیز شرح احوال و آثار شاعر و مقایسه ی اثرش با خسرو و شیرین نظامی پرداخته شود .

یکی از ویژگی هایِ زبانیِ متون عرفانی، حضور رگه هایی آشکار از طنز و مطایبه در آنهاست. غلبه رویکرد ایدئولوژیک در تفسیر و خوانش این متون موجب شده است تا این گونه طنزها همواره با نگاهی محتوانگر مورد مطالعه قرار گیرند و ضمن چشم-پوشی از ویژگی های زبانیِ منحصر به فرد طنزهای عرفانی، رابطه آنها با زمینه و زبان این متون نیز نادیده گرفته شود. در پژوهش حاضر با توجه به تمایز میان طنزهای عرفانی و طنزهای موجود در متون عرفانی، بر این نکته تأکید شده است که شکل گیریِ طنزهای عرفانی حاصلِ شگردهای زبانی ای جدا از ساز و کارهای زبانی متون عرفانی نیستند بلکه در حرکتی پیوستاری از دل همین زبان زاییده می شوند. همین درهم آمیختگیِ زبان و طنز به رنگ باختنِ تمایزهایی چون نازل و والا، جد و غیرجد، خود و دیگری و ... در طنزهای عرفانی نیز می انجامند. در این رساله، پس از ارائه چشم اندازی از طنز عرفانی که مبتنی بر ویران سازی و گذر از یک لایه معنایی به لایه ای دیگر است، با استفاده از مولفه های مهم مدل مطالعاتیِ باختین به شرح چگونگیِ حرکت زبان به سوی طنز پرداخته شده است. می توان گفت به دلیل ابتناء زبان عرفان بر تجربه فردی، زمینه های شکل گیریِ طنز، هرچند ناآشکار، در کلّیتِ این زبان حضور دارد. در این میان، با حرکتِ زبان به سمت ایستاییِ حاصل از تسلّط صدای ایدئولوژیکِ مولف (یا گفتمان تعلیمیِ عرفانی)، نقش عناصر طنز در زبان متن نیز کم رنگ تر می شود؛ در مقابل، هرچه زبان به سمت سیّالیت مفاهیم، حضور آزادانه صداها و تقویت امکان براندازی به پیش می رود، عناصر طنز با آشکارگیِ بیشتری در متن پرورش می یابند.

یکی از قدیمی ترین و معتبرترین متون منثور ادب فارسی در قرن چهارم هجری کتاب تاریخ بلعمی نوشته ی ابوعلی محمّد بن عبدالله البلعمی است که در آغاز دوره ی رشد و تکامل زبان فارسی دری تألیف شده است. هدف این پژوهش بررسی همه جانبه ی فعل های به کار رفته در این اثر است. چرا که مقوله ی فعل در تاریخ بلعمی مقوله ی بسیار مهمّی است که بررسی آن از تمام جهات در این کتاب و روشن شدن نکات مهمّ و اساسی در رابطه با فعل های این اثر می تواند بسیاری از مشکلات متن تاریخ بلعمی و نیز سایر کتب هم عصر آنرا حل نماید. در این پژوهش از تمام فعل های به کار رفته در تاریخ بلمی فیش برداری شد و سپس مختصّات فعلی اثر از جمله ساختمان، مادّه، وجه، جهت، زمان، ساخت سببی، جعلی ،لازم و... در قالب جدول ها و نمودارها توصیف شده است. و در انتها مقایسه ای بین بررسی ساخت فعل در تاریخ بلعمی با ساخت فعل در کتاب تفسیر سورآبادی صورت گرفته است.

عناصر زمانی در ادبیات مدرن، بیشتر از ادبیات کلاسیک مشاهده می گردد. زیرا در جهان امروز به گونه ای دیگر به مقوله زمان نگریسته می شود. عناصر زمانی مورد بررسی این پایان نامه ، شکست زمان، سیلان ذهن و زمان گمشده نام دارد که از نظرات ژرار ژانت ، ویلیام جیمز، برگسون و ریمون کنان بهره گرفته است. داستان های بلند و کوتاه فرشته ساری به گونه ی چشمگیری زمان و عناصر یاد شده را برجسته کرده است، که بیشتر از همه با نظرات ژرار ژانت و سیلان ذهن میانه دارد. دراین رساله آثار داستانی فرشتهء ساری که مجموعاً شش رمان و داستان بلند و دو مجموعه داستان است از دیدگاه عناصرزمانی بویژه نظریات ژرار ژنت بررسی می گردد. که از این میان بارزترین داستان در قالب دیدگاه ژرار ژنت، داستان بلند عطررازیانه را می توان نام برد، همچنین در وادی جریان سیال ذهن ؛داستان آرامگاه عاشقان نمونه آشکارتاثیر این دیدگاه می توان دانست ودرادامه، زمان دیگری به نام زمان سوررئال (گمشده) که در کنار دیدگاه های مختلف در این آثاردیده شده، به صورت ویژه ای در داستان جزیره نیلی از فرشته ساری جلوه گر شده است.

سرایش منظومه های عاشقانه ، همواره یکی از زمینه های مهم و مورد علاقه در ادب فارسی بوده است. در این میان نظامی گنجوی، شاعر قرن ششم ، همچون قله ای مرتفع در میان سایر قله ها قد برافراشته ، از این رو ، شاعران پس از وی همواره رویای منظومه سرایی به سیاق وی را در سر پرورده اند. از طرف دیگر ، از ویژگی های اساسی مکتب بازگشت ادبی، آفرینش ادبی به سیاق شاعران متقدم یعنی شاعران سبک خراسانی و عراقی است. به همین جهت ، لطفعلی بیگ ، آذر بیگدلی ، از ادیبان سرشناس سده ی دوازدهم ،که خود از بانیان مکتب بازگشت ادبی است ، لابد با انگیزه ی آفرینشی ادبی به سیاق متقدمین ، داستان یوسف و زلیخا را که پیش از وی بارها به رشته ی نظم درآمده، انتخاب می کند، تا آن را در قالب مثنوی روایت کند.آذر خود در دیباچه ی یوسف و زلیخا از نظامی ، امیر خسرو دهلوی و نیز جامی یاد می کند و مد نظر خود از شاعران متقدم را به وضوح بیان می کند.اما از آنجا که نظامی و دهلوی که هر دو از منظومه سرایان بنام هستند، داستان یوسف و زلیخا را به نظم نیاورده اند ، آذر به جامی که یوسف و زلیخای منظوم کم حجمی دارد ، اقتدا می کند و به تقلید از وی به بازگویی داستان یوسف و زلیخا می پردازد. وی در روایت خود از داستان یوسف و زلیخا به توصیفات دقیق و جزئی و نیز فضا سازی های موشکافانه روی آورده و از این طریق فضایی پویا و زنده به داستان می دهد. پژوهش حاضر به تصحیح متن این مثنوی از طریق مقابله ی چند نسخه ی موجود در کتابخانه ی دانشگاه تهران، کتابخانه ی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ،کتابخانه ی ملی و کتابخانه ی مجلس شورای اسلامی ، به طریق انتقادی می-پردازد و در ادامه ی کار، تعلیقات مورد نیاز را نیز به آن می افزاید، تا گنجینه ی شعر فارسی پربارتر از گذشته، رخ بنماید.

در این رساله کتاب تمهیدات عین القضات همدانی از نظرگاه فرمالیسم و روایت شناسی بررسی می شود تا کارکردهای ادبی و شاعرانه آن شناخته شود.

این پایان نامه در ادامه ی سنت مطالعه حسب حال نویسی ها و خودزندگی نامه نویسی ها در پژوهش های ادبی، به سراغ فضای مجازی و وبلاگستان فارسی رفته و قالب نوین خود زندگی نامه نویسی(اتوبیوگرافی) مجازی را به عنوان موضوع مطالعه برمی گزیند. این پایان نامه سازوکارهای زبانی و ادبی اتوبیوگرافی مجازی را در خلق متن ادبی، بررسی می کند و با استفاده از روش شناسی تحلیل ساختاری روایت اتوبیوگرافیک، نوشتار های وبلاگ های نمونه اش را مورد مطالعه زبانی و ادبی قرار می دهد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.