چکیده: موقعیت جغرافیایی،شرایط توپوگرافی وتنوع آب وهوایی سبب شده، استان زنجان به عنوان استان چهارفصل معروف گردد.شرایط کم نظیراکولوژی، پوشش مرتعی و جنگلی، منابع آب زیاد، حیات وحش وشکارگاههای متعدد،مناطق حفاظت شده،غارها،آبشارها وچشمه سارها ودههاچشم اندازطبیعی زیبا و منحصر به فرد سبب شده به عنوان یکی ازقطبهای گردشگری شمال غرب کشورمحسوب گردد.دراین تحقیق با استفاده ازسیستم اطلاعات جغرافیایی،پتانسیل پهنه های مناسب فعالیت های اکوتوریستی نطیرکوهنوردی، دامنه نوردی، ورزشهای زمستانی واسکی، ورزش های آبی وماهیگیری،طبیعت درمانی،وطبیعت گردی بررسی ومشخص گردید.به همین منظورلایه های اطلاعاتی موردنیازشامل نقشه های سطوح ارتفاعی،شیب وجهت شیب،سطوح آبی ورودخانه ها، چشمه های معدنی وپوشش گیاهی تهیه گردید.سپس با تلفیق وهمپوشانی لایه های اطلاعاتی درمحیط gisبا استفاده ازمدلهای بولین وahpپهنه های مناسب توسعه اکوتوریسم استان زنجان مشخص شد.نتایج این مطالعه نشان می دهد که بیش از30درصد وسعت استان، دارای پتانسیل لازم برای انواع فعالیت های اکوتوریستی می باشد. واژه های کلیدی: اکوتوریسم،زنجان، پهنه بندی، سیستم اطلاعات جغرافیایی) (gis

منطقه مورد مطالعه یکی از زیرحوضه های شمالی حوضه آبریز رودخانه بار است حد آبخیز حوضه بار از شمال شرق ، شرق و جنوب به ارتفاعات ستیغ ساز سازند آهکی لار ، از غرب به شیل های ژوراسیک و از شمال غرب به مارن های سازند دلیچای محدود می شود . روستای اریه ابتدای حوضه و بار در قسمت میانی حوضه قرار دارند . خروجی این حوضه بر روی ایستگاه هیدرومتری اریه واقع شده است . حوضه بار به علت مجموعه ای از شرایط طبیعی و انسانی ، انواع بلایای طبیعی را تجربه نموده است یکی از این بلایا زمین لغزش می باشد که سالانه موجب بروز خسارت های فراوان می گردد . بررسی های انجام شده این تحقیق در منطقه مورد مطالعه نشان می دهد وجود عوامل اولیه چون شرایط ناهمواری ، زمین شناسی و لیتولوژی ، تکتونیک و فعالیت های انسانی بستر مناسبی را جهت بروز زمین لغزش فراهم می سازد . بررسی وقوع لغزش ها با توجه به عوامل تأثیرگذار نشان می دهد که 70 درصد زمین لغزش ها در خاکهای لوی رسی اتفاق افتاده اند و بیشتر آنها مربوط به خاکهایی با نفوذپذیری زیاد است . همچنین بررسی ها نشان می دهد که اکثر زمین لغزش ها در شیب های 60-30 درصد اراضی مرتعی اتفاق افتاده اند .

به منظور پهنه بندی سیلاب در شهر نیشابور، منطقه ای به وسعت 390 کیلومتر مربع، شامل محدوده فعلی شهر و محدوده ی شبکه های هیدروگرافی منتهی به شهر انتخاب شد.. این منطقه شامل سه واحد ژئومرفولوژی کوهستان، دشت سر (همراه مخروط افکنه های آبرفتی) و دشت است. گسترش شهر از واحد ژئومرفولوژی دشت آغاز و با گسترش به سمت کوهستان قسمتی از سطح مخروط افکنه های آبرفتی را پوشانده است. مطالعات در منطقه مورد نظر به شرح زیر انجام پذیرفت: ابتدا منطقه مورد مطالعه (حوضه ی 390 کیلومتری) به علت وسعت زیاد به 3 زیر حوضه تقسیم و مطالعات پایه و تأثیر شهرسازی بر آن ها از طریق نقشه های توپوگرافی، عکس های هوایی و بازدیدهای میدانی انجام و حداکثر دبی لحظه ای سیلاب هر حوضه تا دوره برگشت 100 ساله محاسبه گردید. هدف از این محاسبه، تخمین حد اکثر حجم سیلاب ورودی به محدوده ی بافت شهری از حوضه های مذکور بوده است. سپس با تهیه لایه های مورد نیاز برای دو محدوده شهر و حوضه مطالعاتی، اقدام به تعیین وزن هر لایه بر اساس میزان اهمیت آن در بروز سیلاب نمودیم. (اهمیت هر لایه بر اساس نظرات کارشناسان در سازمان های مختلف شهر نیشابور تعیین شد). پس از وزن دهی نهایی، لایه ها به صورت دو به دو مقایسه گشتند و ماتریس حاصل از این مقایسات به نرم افزار idrisi منتقل و ضریب نهایی برای هر لایه تعیین گشت. در نهایت با اعمال این ضرایب از طریق منویraster calculator در نرم افزار arcgis نقشه های پهنه بندی خطر سیلاب در حوضه تعیین شده و محدوده ی شهر نیشابور به طور جداگانه تهیه گردید. بدین ترتیب، محدوده های بحرانی بافت شهری در برابر سیلاب و آب گرفتگی مشخص و خسارات ناشی از سیل در قالب نقشه ی ارزیابی خسارت ارایه شد. در پایان ضمن اثبات فرضیات تحقیق، پیشنهادات اصلاحی لازم ارائه گردید.

امروزه مطالعات وبررسی های بیوکلیمای انسانی پایه واساس برنامه ریزی های شهری، عمرانی، سکونتگاهی، معماری،بهداشت، جهانگردی، وغیره است.به منظورارزیابی شرایط زیست اقلیمی درشهر سبزوار داده ها واطلاعات مربوط به عناصر اقلیمی در بازه زمانی سی ساله به صورت روزانه ماهانه وسالانه از ایستگاه هواشناسی سبزوار دریافت شد.در بررسی شرایط آسایش یاعدم آسایش انسان، مدل ها وشاخص های زیست اقلیمی مختلف همچون؛ترجونگ، بیکر ،سوزباد،ترموهیگرومتریک، اولگی، ماهانی، اوانز، pet، pmv، thi مورد استفاده قرار گرفت وبر این اساس نمودارها وجداول بیوکلیمابی شهر سبزوار تهیه شدند. نتایج نشان می دهندطیف بیوکلیمای این شهردر طول دوازده ماه سال از بیوکلیمای گرم تا بیوکلیمای بسیار خنک را تجربه می کند.ارزیابی به عمل آمده از روش ها نیزنشان می دهد دربررسی بیوکلیمایی انسانی استفاده ازیک شاخص بتنهای پاسخگونخواهدبود ویک مطالعه ترکیبی را می طلبد . مقایسه نتایج حاصل از شاخص های متعدد مورد استفاده در این تحقیق نشان می دهد در بین شاخص های زیست اقلیمی سنتی، شاخص ترموهیگرومتریک که از عناصر اقلیمی موثر استفاده شده است، هماهنگی بیشتری با شرایط اقلیمی منطقه مورد مطالعه دارد. ضمن اینکه بهترین نتایج را می توان از شاخص های جدید،pet و pmv استنباط کرد که شرایط بیوکلیمایی را، حتی به صورت روزانه مشخص کرده است. نتایج مطلوب تری حاصل آمده است.

منطقه مورد مطالعه درحوضه ایران مرکزی قراردارد که این مساله برشدت امر می افزاید وآن را به مساله حیاتی روز تبدیل می کند . هدف از تحقیق حاضر شناسایی عوارض ژئو مورفولوژیکی موثر برشوری روانابهای حوضه وتلاش درجهت ساماندهی روانابهای سطحی این منطقه علی الخصوص بزرگترین رود شمالشرقی حوضه ایران مرکزی ودشت کویر (کال شور) است ، که سالانه حجم وسیعی از آب را مخصوصا درزمان طغیان به کویر هدایت می کند . اطلاعات موردنیاز دراین تحقیق از طریق مطالعه نقشه های زمین شناسی ، توپوگرافی وتصاویر ماهواره ای وگزارشات سازمانها جمع آوری وجهت پردازش اطلاعات از نرم افزارarcgisاستفاده شده است . وسعت کل رسوبات تبخیری حوضه 3311کیلومتر مربع است که درآن میان مارنهای گچی نئوژن بادربرگرفتن 1/989کیلومترمربع بیشترین وسعت را به خود اختصاص داده است ، سازندهای نئوژن علاوه بروسعت قابل ملاحظه ای که دارند به علت قرارگیری درمناطق پایکوهی سهم بسزایی درشورشدن رودخانه هایی دارند که با کیفیت خوب از کوهستانهای این مناطق سرچشمه می گیرند.علاوه برسازندهای نئوژنی ،کنگلومرابامارن پلیوسن ومارنهای گچ دارمیوسن نیز سهم قابل توجهی درشوری رواناب حوضه برعهده دارند . این تحقیق باتعیین زمینهای گچی ونمکی وتعیین مساحت وضخامت تقریبی آنها وهمچنین تهیه نقشه انطباق آبراه ها با سازندهای گچی ونمکی سهم کوچکی دربهره برداریهای بهینه آتی دراین حوضه ایجاد کرده است

در مناطق خشک، غالباً تنها راه تامین آب برای مصارف مختلف استفاده از منابع آب زیرزمینی است. مخروط افکنه ها به عنوان یکی از اشکال ژئومورفولوژیکی مهم در تامین آب دارای اهمیت بسیار زیادی هستند. بطوری که قسمت اعظم مراکز شهری و روستایی ایران بویژه در بخشهای مرکزی و شرقی بر روی مخروط افکنه ها استقرار یافته اند. آنها از جمله اشکال ژئومورفولوژیکی هستند که فعالیت های تکتونیکی در کنار تغییرات آب و هوایی مهمترین عامل کنترل کننده آنها محسوب می شود. مخروط افکنه های کوه های باقران در جنوب شهر بیرجند به علت نزدیکی به شهر و استقرار مناطق مسکونی بر روی آن از اهمیت ویژه ای بر خوردار است. وجود کاربری های مختلف و گسترش روزافزون فعالیت های انسانی بر روی این عارضه شناخت ابعاد آن را ضروری می سازد. این در حالی است که در شهر بیرجند بدلیل عدم آگاهی و استفاده نادرست و هدر رفت بسیار، سطح این منابع از لحاظ کمیت و کیفیت پایین آمده است. بررسی این گونه اشکال ژئومورفیک و ایجاد روش ها و مدیریت صحیح در استفاده از منابع آنها و ایجاد رابطه ای درست در این زمینه دارای اهمیت بسیار می باشد، که این خود از اهداف اصلی این پایان نامه می باشد. روش این تحقیق استقرائی است بطوری که پرداختن به قضایای جزئی و تعمیم آن به قضایای کلی مورد توجه است. در این روش تاکید بر این است که یک واقعیت ژئومورفولوژیکی را بتوان با استفاده از رابطه علت و معلول و تعداد محدودی از متغیرهای مهم استنتاج کرد و آن را تعمیم داد. در این شیوه شواهد و دلایل بتدریج جمع آوری می شوند بطوری که هر متغیر جدید نسبت به متغیر قبلی اطلاعات بیشتری را فراهم می کند تا جایی که در نهایت به نتیجه گیری و فرایند استنتاج دست یافت. نتایج حاصل از آنالیزهای صورت گرفته در این پایان نامه حاکی از فعال بودن فرایند های تکتونیک در توده کوهستانی مورد مطالعه است. همچنین آنالیزهای گرانولومتری صورت گرفته و بررسی انجام شده در زمینه خشکسالی های منطقه حاکی از بروز لندفرم های باجادا و دشت های رگی بر روی مخروط افکنه های منطقه است که این موضوع نشانگر فعالیت فرسایش بادی بر روی این لندفرم ها با شدتی بیشتر است.

تخریب و فرسایش توسط عوامل مختلف وحمل رسوبات با جریان آب موجب خروج بیشتر خاک از حوضه می گردد که ضمن کاهش سطوح زمین های کشاورزی با انتقال کلوئیدها و املاح توان خاک، میزان محصول دهی کاهش یافته و این پدیده منجر به مهاجرت روستاییان و پرکردن دریاچه پشت سد فریمان می شود. حوضه آبریز الیاتو در بخش قلندر آباد و جنوب شهرستان فریمان از توابع استان خراسان رضوی قرار دارد که از شمال به دشت فریمان و از جنوب حوضه آبریز باغ عباس از شرق به حوضه اره کمر و از غرب به حوضه آبریزناری محدود می شود. دراین تحقیق از روش استقرایی با بهره گیری از روشهای میدانی وکتابخانه ای ،گزارشات ،آمارنامه ها، سایت های اینترنتی ونرم افزارهای لازم ونقشه های جغرافیایی توامان استفاده شده است. حوضه آبریز الیاتو از نظر تقسیم بندی های ژئومورفولوژیکی و با توجه به اشکال ناهمواریها، توپوگرافی در واحد کوهستان قرار می گیرد.مهمترین عواملی که در شکل گیری مورفولوژیکی فعلی منطقه موثر بوده اند را می توان در درجه اول تکتونیک و جنس سنگها و در درجه دوم فرسایش دانست. وسعت حوضه مورد مطالعه 89/52 کیلومتر مربع که پتانسیل برای حوضه محسوب می شود. ارتفاع متناسب حوضه بیشتر از 2000 متر است که حدود 50 درصد حوضه دارای این ارتفاع است. و باعث دریافت نزولات جوی به صورت برف است. ذوب تدریجی برف به همراه باران آب مورد نیاز را تا حدودی تامین می کند و سیلابها موجب تقویت آب رودخانه و گاها باعث پر شدن سد فریمان واقع در جنوب فریمان می شوند. مقدار بارندگی 358 میلیمتری و دمای متوسط 9/10 درجه سانتی گراد مساحت 2/32 کیلومتر مربعی اراضی مرتعی با پوشش گیاهی (50-0) درصد را ایجاد کرده است. میزان فرسایش براساس تن در هکتار در سال و در سطح زیر حوضه ها متغیر و از 7 تا 6/7 برآورد و مقدار فرسایش ویژه حوضه بطور متوسط معادل 4/9 تن در هکتار در سال محاسبه شده است.

بررسی واحدهای ژئومورفولوژی و ارتباط با آن منابع آب زیرزمینی دشت سرخس: محدوده مورد مطالعه بین ?50،?02،°36 و?23،?38،°عرض جغرافیایی و?20،?21،°60و?50،?12،°61طول جغرافیایی واقع گردیده است. آب وهوای منطقه مورد بررسی خشک و نیمه خشک با میانگین دمای سالانه بالاتر از 14 درجه سانتیگراد و میانگین بارش سالانه حدود 200 میلیمتر می باشد. در محدوده مورد بررسی تشکیلات زمین شناسی از دوران دوم تا کوارترنری گسترش دارند. کیفیت آب چشمه ها و قنات های محدوده مورد بررسی مناسب جهت شرب، کشاورزی و دامداری می باشد. کیفیت آب های زیرزمینی در منطقه حاشیه هریررود از کیفیت بهتری برخوردار است . در بقیه نقاط کیفیت آب بدلیل اثر شور کنندگی سازند زمین شناسی چندان مناسب نیست. در شرایط کنونی منابع آب زیرزمینی مطمئن ترین منابع تأمین نیازهای آبی دشت سرخس می باشد. که باید برنامه ریزی دقیقی برای آن انجام گیرد. از نظر ژئومورفولوژی : دراین محدوده 3 واحد کوهستان، دشت سر و پلایا دیده می شود. واحد دشت سر به علت شیب کم و نفوذ پذیری بالا بیشترین نقش را در تغذیه آب های زیرزمینی دارد. دراین دشت اکثر آبراهه ها از غرب به شرق کشیده شده اند و این دشت دارای رود دائمی هریررود و ردهای فصلی چکودر و شورلق وچند آبراهه های سیلابی می باشد. دشت سرخس از لحاظ شکل ظاهری می توان به 2 بخش شرقی و غربی تقسیم کرد. نیمه غربی عارضه دار است و عوارض آن تپه های کم ارتفاع متشکل از رسوبات شیلی سازند خانگیران می باشد. و نیمه شرقی آن همواره پوشیده از آبرفتهای سیلابی است.

امروزه مطالعات و بررسی بیوکلیمای انسانی ، پایه و اساس برنامه ریزی های شهری ، عمرانی ، سکونتگاهی ، معماری ، جهانگردی و غیره است و نتایج به دست آمده از این تحقیق می تواند در اسکان بشر و توسعه سکونتگاه های موجود بهره برداری شود . در این تحقیق سعی شده است آسایش یا عدم آسایش انسان بر اساس مدل ها و شاخص های زیست اقلیمی" ترجونگ، بیکر، ترموهیگرومتریک ، سوزباد، ماهانی، اوانز ، thi ، اولگی ،pmv ،pet وset" با استفاده از شناسنامه آماری ایستگاه هواشناسی سینوپتیک شهربیرجندطی سال های (1969-1999م) ارزیابی شود. کلیاتی جهت طراحی همساز با اقلیم در این شهر ارائه شده است که پیشنهادات مورد نظر بیشتر در مورد نوع مصالح ، بافت ، اندازه ی باز شوها می باشد . در روش های اشاره شده در این تحقیق " شاخص ترجونگ " از لحاظ تعیین شرایط آسایش به دلیل نزدیک بودن به شاخص های جدید pet و pmv بسیار مناسب و نسبت به سایر شاخص ها با توجه به اقلیم منطقه از دقّت بیشتری برخوردار است. نتایج حاصله از این تحقیق نشان می دهدکه منطقه در طول سال از نظر بیوکلیمایی از شرایط فوق العاده داغ تا بسیار خنک برخوردار است .به طوری که در ماه های (آبان ،آذر، دی، بهمن و اوایل اسفند) به دلیل سرما و یخبندان و در ماه های( تیر و مرداد) به دلیل گرمای شدید و تنش حرارتی دارای محدودیّت اقلیمی و آسایشی بوده و برای گردشگری مناسب نیست.در نیمه دوم فروردین و مهر تنش سرمای خفیف، در روزهای آخر اردیبهشت و اوایل خرداد تنش گرمای خفیف و در ماههای اردیبهشت وشهریور بهترین وضعیت آسایشی بر منطقه حاکم بوده و می تواند به عنوان تقویم زمانی مناسب گردشگری مد نظر برنامه ریزان مربوطه قرار گیرد.

چکیده: گردشگری یکی از مهم ترین فعالیت های اقتصادی دنیا و وابسته به بخش عمده ای از اقتصاد جهانی است. گردشگری به دلیل برخورداری از توانمندی بالا در خلق و ارتقای مولفه های ملی، منطقه ای و شهری و روستایی همیشه مورد توجه و ستایش بوده است یکی ازمکانهایی که استعداد فراوانی در زمینه توسعه گردشگری دارد شهرستان سبزوار می باشد. این شهرستان به لحاظ داشتن شرایط اقلیمی و آب و هوایی، بیابانی و کوهپایه ای، جاذبه های طبیعی و آثار مذهبی و تاریخی با ارزش که در متن پایان نامه به آنها اشاره شد با اینکه تلاشهایی درخصوص شناخت جاذبه های گردشگری شهرستان سبزوار انجام گرفته است، اما هنوز این فعالیتها کافی به نظر نمی رسد. در صورت توجه و برنامه ریزی صحیح می تواند به یکی از قطب های گردشگری تاریخی و مذهبی شرق کشور تبدیل شود. بنابراین انجام مطالعه و تحقیق برای بهره برداری و استفاده بیش ترازتوانهای گردشگری این شهرستان واجد اثرات مثبت است. در این تحقیق از روش کتابخانه ای یا اسنادی برای جمع آوری تحقیقات انجام گرفته در مورد اثارتاریخی و مذهبی شهرستان بهره گرفته شد. همچنین از روش میدانی جهت تهیه تصویر، موقعیت جغرافیایی وپراکنش اثار و مطالعه دقیق استفاده شد. جهت تکمیل اطلاعات از روش پرسشنامه، مصاحبه با افراد مطلع وخبره و مشاهده استفاده گردید همچنین از تصاویر ماهوارهای وسیستم های اطلاعات جغرافیایی(جی ای اس)ونرم افزارهای کامپیوتری جهت شناسایی این مکانها ونشان دادن توزیع این آثار بر روی نقشه و تعیین پهنه های مناسب و نامناسب جهت برنامه ریزی استفاده شد. که نقشه تهیه شده نشان می دهد پهنه های بسیار مناسب، مناسب، و متوسط از نظر گردشگری مذهبی و تاریخی از موقعییت مناسبی به لحاظ فاصله از مرکز شهرستان، فاصله از نقاط شهری و مرکز بخش، فاصله از جاده تهران مشهد و جاده های آسفالته، واز مزایای توپوگرافی ر آب و هوایی مناسبی بر خودارند که این مسئله میتواند به لحاظ هزینه مورد توجه گردشگران و برنامه ریزان امر گردشگری استان و شهرستان قرار گیرد. ----------------------------- یکی از مهم ترین فعالیت های اقتصادی دنیا و وابسته به بخش عمده ای از اقتصاد جهانی است. گردشگری به دلیل برخورداری از توانمندی بالا در خلق و ارتقای مولفه های ملی، منطقه ای و شهری و روستایی همیشه مورد توجه و ستایش بوده است. رشد فزاینده شهرنشینی و رویکرد به جغرافیای اوقات فراغت در دهه های اخیر سبب شده است که توجه به گردشگری به عنوان بزرگ ترین و متنوع ترین فعالیت اقتصادی و تفریحی و نیز به عنوان هدفی قابل حصول در فرایند توسعه پایدار، مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گیرد. بسیاری از کشورها، این حوزه ی پویا را منبع اصلی درآمد، ایجاد اشتغال، رشد بخش خصوصی و تبادلات فرهنگی و انسانی و توسعه ساختارهای زیربنایی می دانند. در عصر جهانی شدن که زمان بر فضا غالب شده، سهولت و سرعتی که در برقراری ارتباط، مسافرت و حمل و نقل پدید آمده، سراسر جهان را به تماسی نزدیک وا داشته و مسافرت ها افزایش یافته است. از این رو گردشگری از مهم ترین فعالیت های اقتصادی در نقاط مختلف جهان به شمار می رود. گردشگری فرصت بسیار مناسبی در اختیار بازدیدکنندگان قرار می دهد تا نسبت به اهمیت حفظ فرهنگ ها و چگونگی محافظت از فرهنگ های محلی و طیبعت آگاه شوند. گردشگری درایران نیز به عنوان یکی از پنج کشور برخوردار از بیش ترین تنوع اقلیمی در جهان و یکی از ذخیره گاه های متنوع زیستی کره زمین و وجود آثار با ارزش و کهن تاریخی مذهبی از مزیت نسبی افزون تری نسبت به دیگر مولفه های اقتصادی برخوردار است.

کوه های مرتفع، دره های عمیق و سرسبز، مشهورترین پناهگاه ها ، رودخانه های پر آب، آبشارهای زیبا، آب و هوای فرح بخش، شرایط مناسب برای کوهنوردی، حوضه های دامنه ی جنوبی توچال نظیر توچال، دربند، درکه، کلک چال را به عنوان یکی از جاذبه های تفرجگاهی شهری و فرا شهری تهران معرفی کرده که از پتانسیل های بالای ژئوتوریسمی برخوردار می باشند. هدف این پژوهش شناسایی پهنه های مناسب ژئوتوریسمی منطقه و حفظ منابع گردشگری و هدایت گردشگران است به نحوی که محل مورد بازدید برای نسل های آینده نیز باقی بماند. برای دستیابی به یک جمع-بندی به منظور شناخت و تعیین مکان های ویژه ی ژئوتوریسمی، لایه های اطلاعاتی مورد نیاز شامل نقشه های شیب، پوشش گیاهی، همدما، هم بارش ، هیدرولوژی، چشم اندازهای لیتولوژی، چشم اندازهای انسانی و ژئومورفولوژیکی تهیه و سپس با تلفیق و همپوشانی لایه های اطلاعاتی در محیط gis با استفاده از مدل ahp پهنه های مناسب ژئوتوریسمی حوضه های آبی دامنه ی جنوبی توچال مشخص شد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که 15 درصد از کل وسعت ناحیه پهنه ی فوق العاده مناسب، 10 درصد پهنه ی خیلی مناسب، 35 درصد پهنه ی مناسب و 40 درصد پهنه ی نامناسب را در بر گرفته است. و همچنین با استفاده از مدل پرالونگ لندفرم هایی که بیشترین تأثیر را در جذب گردشگر دارند به ترتیب اهمیت عبارتند از: دره ی مشجر دربند، قله ی توچال، دامنه ی نامنظم درکه، دامنه ی منظم کلک چال، آبشار دوقلو، پرتگاه گسلی شیرپلا، مخروط افکنه ی دربند، چشمه ی فراخلا مشخص گردید.

فرم چکیده ی پایان نامه ی دوره ی تحصیلات تکمیلی دفتر مدیریت تحصیلات تکمیلی نام خانوادگی دانشجو: مونسیان نام: قاسم ش دانشجویی: 8813541193 استاد راهنما: دکتر ابوالقاسم امیر احمدی استاد مشاور: مهندس جواد جمال آبادی دانشکده: جغرافیاو علوم محیطی رشته: جغرافیای طبیعی گرایش: ژ ئومورفولوژی مقطع: کارشناسی ارشد تاریخ دفاع: 30 / 6 / 1390 تعداد صفحات: 104 عنوان پایان نامه: بررسی تاثیرات تکتونیکی گسل کمایستان بر شبکه آبها و مخروط افکنه ها با استفاده از شاخص ژئومرفیک در دامنه های شمالی ارتفاعات جغتای چکیده : منطقه مورد مطالعه در دامنه های شمالی ارتفاعات جغتای که بخشی از زون ساختمانی ایران مرکزی می باشد واقع نشده است . هدف از این تحقیق شناخت نحوه عملکرد فعالیت های تکونیکی و میزان اثر گذاری آن در شکل پذیری رودخانه ها و مرفولوژی مخروط افکنه ها در منطقه مورد مطالعه می باشد . در این پژوهش با استفاده از شاخص های مورفومتریک کمی از قبیل منحنی هیپسومتری حوضه های آبریز ، انتگرال منحنی هیپسومتری حوضه های آبریز ، نسبت پهنای کف دره به ارتفاع دره ، نسبت « v » ، عدم تقارن آبراهه ها ، شاخص گرادیان – طول رودخانه ، شاخص تقارن توپوگرافی عرضی و شاخص وسعت مخروط افکنه در منطقه مورد استفاده شده است . بررسی این شاخص ها نشان داده که دره اصلی ( طولی ) رودخانه از نظر شاخص های vf و نسبت « v » فعال ونیمه فعال قرار دارد . همچنین نتایج تحقیق نشان می دهد که منطقه مورد مطالعه از لحاظ شاخص « sl » در وضعیت غیر فعال بوده و در محدوده گسل نیمه فعال می باشد و از نظر شاخص عدم تقارن آبراهه ها در حوضه های آبریز سمت چپ رودخانه نسبت به سمت راست از فعالیت بیشتری برخوردار است . به طور کلی مطالعه شاخص های مختلف نشان می دهد که منطقه مورد مطالعه در حالت بالغ مایل به پیر قرار داشته ، نتایج حاصل از تلفیق کلیه شاخص ها ، منطقه مورد مطالعه از لحاظ کتونیک در وضعیت نیمه فعال متمایل به غیر فعال قرار می دهد . کلید واژه ها : تکتونیک – شاخص های مورفومتریک – ژئومورفولوژی – جغتای – گسل کمایستان ا

دراین پژوهش از روش شبیه سازی هیدرولوژیکی توسط نرم افزار hec-hms برای بازسازی مدل حوضه و بررسی وروند یابی هیدروگرافهای سیل در آن ونیز برای تحلیل حساسیت دبی سیلابی حوضه نسبت به تغییر سه پارامتر قابل مدیریت ژئومورفولوژی در سیلاب شامل : cn، شیب ومساحت در هریک از زیر حوضه هاو در گستره منطقی خود استفاده شده است. محاسبات حاصل از این تحقیق نشان میدهد نحوه مشارکت زیرحوضه ها در سیل خروجی لزوماً متناسب با دبی اوج زیرحوضه ها نبوده و زیرحوضه های با دبی اوج بیشتر ضرورتا تأثیر بیشتری در سیل خروجی حوضه ندارند . لذا برای هرگونه عملیات کنترل سیل و یا کاهش دبی اوج در خروجی حوضه باید نحوه تأثیر هر یک از زیرحوضه ها را پس از روندیابی آنها در آبراهه های اصلی تعیین کرد و سپس با توجه به سهمی که در ایجاد سیل خروجی بعهده دارند، آنها را تفکیک و اولویت بندی نمود به این شکل با اجرای روش حذف انفرادی زیرحوضه ها در مدل حوضه زرچشمه هونجان وتوسط نرم افزار hec-hms مشخص گردید زیرحوضه s13 بیشترین اثر کاهشی وزیرحوضه s3 کمترین اثر کاهشی روی دبی اوج خروجی حوضه دارد. همچنین افزایش cn درزیرحوضه های s13-s5-s11-s12-s10-s15-s6 درافزایش دبی اوج خروجی تاثیرمستقیم داشته است ومنجربه افزایش آن شده است ودرسایر زیرحوضه ها تاثیرمعکوس داشته است. زیر حوضه های s12-s13-s5-s10 نسبت به تغییر مساحت حساسیت بیشتری دارند ولی همینطور که مشخص است اگر چنانچه اثر سطح در دبی اوج سیلاب مطلق بود باید حساسیت زیرحوضه ی s15 با مساحت بیشتر نسبت به سایر زیرحوضه ها بیشتر باشد در حالی که وضعیت این زیرحوضه در تحلیل حساسیت مساحت معکوس بوده است. همچنین افزایش شیب در زیرحوضه های s2,s4,s5,s7,s10,s12,s13,s15,s16,s17,s21,s22,s24 در افزایش دبی اوج خروجی تأثیر مستقیم داشته و منجر به افزایش آن شده است و در سایر زیرحوضه ها تاثیرمعکوس داشته است. تحلیل توصیفی متغیرهای کیفی ژئومورفولوژیک در زیرحوضه ها نشان می دهد براساس تاثیرگذاری این متغیرها برسیلاب زیرحوضه ها ومشابهت آنهادرزیرحوضه ها می توان 4دسته مجزا از زیر حوضه ها را تفکیک نمود.

در این تحقیق، جهت مطالعه پدیده یخبندان و بررسی آن با عملکرد محصولات گردو و بادام در استان کرمانشاه، پس از استخراج شاخص های یخبندان داده ها روز شمار و در چهار آستانه دمایی قرار گرفتند. روش تجزیه و تحلیل سری های جزئی با دوره بازگشت های مختلف جهت پیش بینی یخبندان ها با شدت کمتر از ?- درجه سانتیگراد برای ایستگاه های منتخب بکار برده شد و از روش همبستگی پیرسون جهت بر آورد رابطه بین آغاز و خاتمه یخبندان ها در آستانه های مختلف و عملکرد گردو و بادام استفاده شد. یخبندان های فراگیر با تداوم بیش از دو روز به عنوان یخبندان فرارفتی گزینش شده و با دیدگاه محیط به گردش، با روش دستی اقدام به شناسایی الگوهای جوی مرتبط با این پدیده گردید. نتایج نشان دادند؛ مناطق شرقی استان از یخبندان های آستانه d (شدیدترین آستانه ها) تاثیر بیشتری می بینند. شدید ترین یخبندان ها در ایستگاه کنگاور روی می دهد. مناطق غربی استان از یخبندان های آستانه a ( ضعیفتر) تاثیر بیشتری می پذیرند بطوریکه ایستگاه سرپل ذهاب و قصرشیرین با ?? درصد بیشترین درصد یخبندان های این آستانه را به خود اختصاص داده است همچنین پیش بینی یخبندان ها با دوره های باز گشت مختلف نشان داد که ایستگاه کنگاور می تواند یخبندان های شدید(?c??-) را تجربه کند. در همه ایستگاه ها بیشتر یخبندان ها فرارفتی هستند که عمدتاً مرتبط با نفوذ پرفشار سیبری، پرفشار اروپا و گاهاً عملکرد پرفشار های محلی است.

ادبیات رابطه ای تنگاتنگ با تاریخ دارد و هر کجا که تاریخ از گفتن بازمی ماند؛ادبیات لب به سخن می گشاید تا درون انسان ها،آرزوهاو خیال های دور و نزدیک آنان را باز گوید. کودتای 28 مرداد 1332که منجر به سقوط دولت مصدق گردید نقطه ی عطفی درتاریخ است زیرا با وقوع آن استبداد و خفقان بر جامعه حکمفرما شد. همه امیدهای مردم در دستیابی به آزادی های سیاسی و اجتماعی بر باد رفت. این حادثه تأثیر بسزایی هم در ادبیات از خود بر جا گذاشت . برای چند سالی ادبیاتی را پدید آورد؛ که بسیاری از منتقدان از آن تحت عنوان « ادبیات سیاه» یاد می کنند. با وجود فضای یأس و ناامیدی در جامعه، حسرت و درد را در شعرهای شاعران و نویسندگان با درون مایه های، ناامیدی،حسرت، سیاه بینی ونابودی، می توان دید که بیان کننده اوضاع و احوال پس ازکودتا است. در اینجا سعی شده است؛ تا حد امکان تاثیرکودتای 28 مرداد بر ادبیات مورد بررسی قرار گیرد. کلمات کلیدی : ایران،کودتا ، نهضت ملی ، مصدق ، ادبیات ، نظم ونثر،مطبوعات

رشد سریع جمعیت در سال های اخیر و به دنبال آن توسعه روزافزون فعالیت های اجتماعی، اقتصادی و صنعتی سبب شده است تا میزان بهره برداری از منابع آب به ویژه، منابع آب زیرزمینی، بیش از ظرفیت و توان بالقوه آبخوان افزایش یابد. از جمله اثرات محیطی نامطلوب افت زیاد تراز آب زیرزمینی، وقوع پدیده فرونشست در سطح زمین می باشد. دشت نیریز از جمله دشت های مهم استان فارس می باشد که علیرغم ممنوعه بودن، به دلیل بهره برداری بی رویه از آب های زیرزمینی جهت تأمین نیازهای آبی منطقه همچنین کاهش نزولات جوی و خشکسالی های چند سال اخیر با افت شدید سطح آب زیرزمینی مواجه شده است . بدیهی است یکی از تبعات نامطلوب این افت، وقوع پدیده فرونشست در سطح زمین می باشد. در این پژوهش به منظور مشخص کردن پتانسیل دشت نیریز به خطر فرونشست از مدل های رستر پایه و روش های زمین آماری استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهند منطقه پتانسیل بیشتری را از لحاظ خطر فرونشست ناشی از برداشت بی رویه آب زیرزمینی ،ضخامت لایه رسوبی و ویژگی فیریکی رسوبات دارا می-باشد. همچنین نتایج حاصل از نقشه پتانسیل خطر فرونشست آبخوان دشت نیریز نشان می دهد، حدود28/21 درصد از مساحت آبخوان دشت نیریز در پهنه خطرپذیری خیلی کم ،53/25 در پهنه خطرپذیری کم و حدود 19/53 درصد دارای پتانسیل خطر فرونشست متوسط تا خیلی زیاد می باشد. این امر بیانگر خطر بالقوه ای است که آبخوان آبرفتی دشت نیریز را تهدید می کند.

مخروط افکنه ها از جمله اشکال ژئومورفولوژیکی می باشند که تحت تاثیر عواملی مانند تکتونیک، اقلیم، لیتولوژی و مورفومتری حوضه تکامل می یابند. شاخص ها و شواهد ژئومورفولوژیکی امکان شناخت تاثیر عوامل تکتونیکی را در تکامل و تغییر شکل مخروط افکنه ها فراهم می کنند. مخروط افکنه های مورد مطالعه از جمله مخروط افکنه هایی می باشند که تحت تأثیر گسل درونه و فعالیتهای تکتونیکی مربوط به آن می باشند. هدف از این پژوهش، تحلیل و بررسی تأثیر عامل تکتونیک فعال در مورفولوژی و مورفومتری سه مخروط افکنه در دامنه ی جنوبی ارتفاعات کوهسرخ می باشد. در این تحقیق از نقشه های توپوگرافی 50000 :1، نقشه ی زمین شناسی با مقیاس 100000 :1، و تصاویر google earth برای تعیین سطوح قدیمی و جدید مخروط افکنه ها استفاده شد. در این تحقیق شاخص های ضریب مخروط گرایی (fci)، زاویه انبساط (sa)، نسبت عرض به طول مخروط افکنه ها (w/l)، شاخص نسبت پهنای کف دره به ارتفاع آن (vf)، شاخص ناهنجاری سلسله مراتبی شبکه زهکشی (?a) و شاخص انشعابات (r) حوضه ها، محاسبه و سپس مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق حاکی از آن است که عامل تکتونیک گسل ها در شکل گیری و مورفولوژی حوضه های آبریز مورد مطالعه و مخروط افکنه های آنها نقش داشته است. با وجود این، میزان تأثیر تکتونیک در حوضه های مورد مطالعه دارای اختلافاتی می باشد. شواهد مورفوتکتونیکی نشان از فعال بودن گسل درونه داشته و مورفولوژی مخروط افکنه های مورد مطالعه و سطوح مختلف ایجاد شده در آنها، شواهد قابل اتکایی را در این خصوص عرضه می نماید. کلیدواژه ها: حرکات تکتونیکی، مخروط افکنه، شاخصهای ژئومورفیک، دامنه های جنوبی کوهسرخ، گسل درونه.

تمرکز و تجمع اموال و دارایی های اقتصادی، فیزیکی و اجتماعی در محیط های شهری آن ها را به شاهرگ های حیاتی جوامع امروزی مبدل ساخته است؛ لذا مکان یابی و طراحی نادرست این سکونتگاه ها در هنگام بروز مخاطرات طبیعی، خسارات عظیم انسانی و اقتصادی را به دنبال خواهد داشت. افزایش تاب آوری شهرها در برابر بلایای طبیعی به ویژه زمین لرزه ها به میزان زیادی در کاهش این خسارات و همچنین زمان بهبودی جوامع موثر است. در این میان برنامه ریزان و مدیران شهری به منزله ی مهمترین نهادهای درگیر در طراحی کالبد شهرها نقشی اساسی در افزایش تاب آوری جوامع شهری در برابر زمین لرزه دارند. ادغام و گنجاندن مفاهیم کاهش خطر در برنامههای توسعه شهری یکی از مناسبترین راههای افزایش تاب آوری جوامع شهری در برابر بلایای طبیعی است. مطالعه ی حاضر به بررسی تاثیر برنامه ریزی کاربری اراضی بر افزایش تابآوری الگوهای کاربری اراضی شهر سبزوار از جنبههای دسترسی به فضاهای باز، شبکه معابر شهری، سازگاری کاربریها با مکان احداث آن ها، وضعیت سازههای ساختمانی و... میپردازد. مرکزیت شهر سبزوار در شهرستان سبزوار و خدمات رسانی به جمعیت این محدوده، وجود گسل های اصلی و فرعی و رسوبات سست نئوژن و کواترنری در شمال و شمال غربی شهر سبزوار و بافت فرسوده از جمله عواملی است که بر ضرورت این مطالعه تاکید می ورزد. به منظور بررسی معیارهای فوق الذکر اقدام به تهیه ی نقشههای شهر سبزوار در محیط gis گردید و سپس با استفاده از قابلیتهای نرم افزار در زمین پردازش و تلفیق لایه ها، نقشههای نهایی استخراج گردید. نتایج نشان می دهد در بین نواحی سیزده گانه شهر سبزوار ناحیه 3 با 32.23 درصد از بناهای خشتی و چوبی شهر، 56.57 درصد معابر با عرض کمتر از 6 متر و 35.51 درصد از بناهای بالای چهل سال و دسترسی تنها 12.72 درصد از مساحت ناحیه به حریم کمتر از 50 متری فضای باز از تاب آوری کمتری در مقابل زمین لرزه برخوردار است. علاوه بر موارد فوق تمرکز بالای کاربری های مقیاس شهری و فراتر فشار مضاعفی را بر ناحیه وارد می سازد. با توسعه ی شهر به سمت اطراف معیارها از وضعیت بهتری برخوردار می شوند و وضعیت معیارها به عنوان نمودی از به کارگیری برنامه ریزی کاربری اراضی قابل مشاهده است. به عنوان مثال در ناحیه 13 به عنوان بخشی از توسعه ی جدید تنها 4.2 درصد از معابر دارای عرض کمتر از 6 متر هستند. 95 درصد از ساختمان ها دارای اسکلت فلزی بوده و بناهای زیر 10 سال 93 درصد از بناهای این منطقه را تشکیل می دهند. این مسئله سبب افزایش تاب آوری ناحیه می گردد. همچنین توسعه ی ناپیوسته ی شهر سبزوار در بخش های شمالی به سمت رسوبات سست نئوژن و سازندهای کواترنری نواحی شمالی شهر بوده با توجه به ویژگی های این مناطق می توان گفت توسعه ی شهر سبزوار با حرکت در جهت افزایش احتمال خطر توسعه ای تاب آور محسوب نمی گردد.

هدف این پژوهش ارزیابی میزان سیلاب حداکثر و رسوب معلق در حوضه‏های آبخیز رودخانه اترک با استفاده از تکنیک‏های ژئومورفولوژی می‏باشد. عدم وجود و یا کمبود بسیار زیاد اطلاعات و آمار هیدرومتری در حوضه‏های آبخیز کشور، کاربرد روش‏های تجربی مناسب را برای برآورد حداکثر سیلاب و شدت فرسایش و رسوب‏زایی الزامی می‏نماید. در این تحقیق حداکثر سیلاب بر اساس اندازه‏گیریهای قطر ذرات بستر رودخانه بدست آمد و میزان رسوب معلق با استفاده از مورفومتری شبکه زهکشی و شاخص‏های مرتبط با آن از جمله: تراکم زهکشی (dd) و شاخص ناهنجاری سلسله مراتبی (?a) صورت گرفت. در این راستا اطلاعات توپوگرافی، فیزیوگرافی و زمین‏شناسی از طریق نقشه‏های توپوگرافی 1:50000 و زمین‏شناسی 1:100000 استخراج، و تجزیه و تحلیل آنها توسط سامانه اطلاعات جغرافیایی (arcgis) صورت گرفت. در این تحقیق به منظور برآورد سیلاب حداکثر در حوضه‏، ابتدا سرعت آب با استفاده از روش کاستا و جارت اندازه‏گیری شد و سپس بر اساس آن میزان دبی به دست آمد و شاخص‏های مورفومتری شبکه زهکشی در نهایت منجر به محاسبه نرخ فرسایش (tu, t/km2 /year) در حوضه شد. بررسی این تحقیق نشان می‏دهد که در حوضه‏ای که میزان قطر رسوبات بستر بالا باشد دبی حداکثر بالا، و تراکم زهکشی و میزان بالای شاخص ناهنجاری سلسله مراتبی منجر به نرخ فرسایش بالا می‏شود. بنابراین با توجه به اختلاف در میزان سیلاب حداکثر، میزان نرخ فرسایش در حوضه‏ای بالاست که میزان سیلاب حداکثر آن بالا ‏باشد به طوریکه قدرت جریان رود قادر است میزان رسوب بالایی را جابجا کند. با توجه به اینکه جهت مقایسه شاخص‏ها، از دو حوضه با خصوصیات و عملکرد متفاوت استفاده شده است، بررسی‏ها، کارایی مدلهای ژئومورفیک جهت برآورد سیلاب و رسوب منتقل‏شده به خروجی حوضه را نشان می‏دهد.

روند رو به افزایش سیل در سالهای اخیر حاکی از آن است که اکثرمناطق کشور در معرض تهاجم سیلابهای ادواری و مخرّب قراردارند.از این نظر بسیاری از شهرها،روستاها ، تاسیسات صنعتی و کشاورزی و اماکن مسکونی در معرض خطر سیل گیری قرار گرفته اند. شناسایی نقش عوامل فیزیوگرافی بر دبی حداکثر لحظه ای از جمله مقدمات بسیار مهم در کنترل سیل و کاهش خسارات ناشی از آن محسوب میگردد.هدف، مشخص نمودن نقش عوامل فیزیوگرافی بر دبی حداکثر سیلاب و کنترل سیلاب در زیر حوضه های دامنه های شمالی البرز مرکزی می باشد. پارامترهای هندسی مورد مطالعه شامل مساحت، محیط، طول آبراهه اصلی، شکل حوضه، شیب، زمان تمرکزو... بعنوان متغیر مستقل و دبی حداکثر لحظه ای ایستگاههای هیدرومتری منطقه بعنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده اند.با بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی درقالب نرم افزار arcview و با استفاده از رابطه همبستگی و رگرسیون چند متغیره توسط نرم افزار spss و smada تجزیه و تحلیل شده اند. در نهایت عوامل مساحت و طول حداکثر حوضه و طول مستطیل حوضه ها به عنوان مهمترین عوامل موثر بر دبی حداکثر لحظه ای شناسایی شده و توانستند در مدل راه یابند.

جابجایی توده ای مواد از قبیل زمین لغزش از جمله فرآیندهای دامنه ای مشکل آفرین در حوضه بقیع در دامنه های جنوبی بینالود است، چرا که این پدیده موجب تخریب اراضی، زمین های کشاورزی و مراتع، و نیز افزایش تولید رسوب در خروجی حوضه می شود. این تحویل رسوب که از وقوع زمین لغزشها بخصوص در حاشیه رودخانه ها می باشد بر اهمیت حجم زمین لغزشها تأکید دارد. بنابراین شناسایی پهنه های حساس به زمین لغزش و همچنین برآورد حجم حائز اهمیت است. در این تحقیق، به منظور برآورد حجم زمین لغزش ابتدا اطلاعات مربوط به عمق، حجم و مساحت لغزش ها گردآوری و پس از رعایت فرضیات رگرسیونی، یک مدل رگرسیونی توانی به دست آمد که با 18 رابطه ی ارائه شده در دنیا نیز مقایسه شد. نتایج این تحقیق نشان داد که مقادیر حجم برآورد شده توسط رابطه ارائه شده برای حوضه بقیع همخوانی نسبتأ خوبی با داده های مشاهده ایpvalue=0.000,r2=0.692)) و برخی روابط موجود دارد که نشاندهنده ی کارایی رابطه ارائه شده می باشد. همچنین روابطی که در مناطق با زمین لغزش های به مساحت کوچک ایجاد شده اند، برای استفاده در حوضه بقیع کارایی بهتری نسبت به روابطی دارند که از زمین لغزش هایی با مساحت بزرگ بدست آمده اند. با توجه به رابطه ارائه شده میزان میانگین عمق زمین لغزش ها در حوضه بقیع 314/3 متر برآورد شد که به میزان میانگین عمق مشاهده ای که 069/4 متر بود، نزدیک است. از طرفی در این تحقیق جهت نیل به پهنه بندی خطر زمین لغزش از روش آماری 2 متغیره(ارزش اطلاعاتی و گوپتا و جوشی) استفاده شده است.بنابراین، ابتدا لایه پراکنش 44 نقطه لغزشی بوقوع پیوسته در سطح حوضه به عنوان متغیر وابسته و 10 لایه تأثیرگذاربر وقوع لغزش همچون ارتفاع،شیب، جهت دامنه، لیتولوژی، فاصله از گسل، شاخص پوشش گیاهی، کاربری اراضی، بارش، فاصله از جاده، فاصله از رودخانه به عنوان متغیر مستقل تهیه گردیدند. سپس از طریق همپوشانی و انطباق یک به یک نقشه های عامل با نقشه پراکنش لغزش بطور مستقل و جداگانه، پهنه بندی خطر زمین لغزش با دو روش ارزش اطلاعاتی (winf) و گوپتا و جوشی(lnrf) صورت گرفته است. جهت ارزیابی کارایی و انتخاب مدل مناسب برای پهنه بندی خطر زمین لغزش از روش شاخص زمین لغزش(li) استفاده گردید. بر اساس این شاخص، در روش ارزش اطلاعاتی 97/78 درصد و در روش پیشنهادی گوپتا و جوشی حدود 64/69 درصد زمین لغزش ها در طبقه های پرخطر و خیلی پرخطر اتفاق افتاده اند. بنابراین روش ارزش اطلاعاتی به لحاظ داشتن انطباق بیشتر زمین لغزش ها با پهنه های خطر بالا و همچنین توانایی در تفکیک طبقه های خطر، کارایی بهتری نسبت به روش گوپتا و جوشی در پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوضه بقیع دارد. از بین عوامل 10 گانه موثر، عامل شیب و لیتولوژی بیشترین تأثیر را داشته اند چرا که بیش از 90 درصد لغزش ها در شیب های بیشتر از 12 درصد و در سازند چمن بید که نسبت به زمین لغزش آسیب پذیرند، رخ داده است.

بارندگی از جمله داده هایی است که در بررسی وارزیابی خشکسالی و بررسی منابع آبی مورد استفاده قرار می گیرد. در این تحقیق جهت بررسی خشکسالی از شاخصspi و از داده های بارش 8 ایستگاه هواشناسی منطقه ورامین استفاده شده است، با مشخص شدن سالهای خشک، ضریب همبستگی بین این دو پارامتر در طی دوره 11ساله محاسبه و مشخص شد خشکسالیهای روی داده در افت سطح آبهای زیرزمینی منطقه تاثیربه سزایی گذاشته اند. نتایج به دست آمده نشان داد که خشکسالیها با توجه به این شاخص در مقیاس زمانی 24 ماهه، بیشترین تاثیر را بر روی آبهای زیرزمینی گذاشته و می توان گفت شاخص spi شاخص تقریباً مناسبی جهت بررسی اثرات خشکسالی بر منابع آب زیرزمینی است.

شناخت جاذبه¬های طبیعی و پدیده¬های ژئوئومورفولوژیک در صنعت توریسم راهی به سوی توسعه پایدار و اشتغال زایی محسوب می شود. رشته کوه بینالود در ادامه رشته کوه البرز و در ناحیه شمال شرق ایران با روند شمال غرب - جنوب شرق قرار دارد که در اثرتصادم قطعه لیتوسفری ایران به زیر قطعه لیتوسفری توران بوجود آمده است. در این مطالعه برای ارزیابی توان اکوتوریسم دامنه¬های شمالی بینالود از روش ارزیابی چند معیاره (mce) بر مبنای منطق فازی استفاده شد. برای این کار پس از تعیین معیارهای موثر در طبیعت گردی و اکوتوریسم شامل شیب، جهت، ارتفاع، زمین شناسی، منابع آب، تراکم پوشش گیاهی، راه های دسترسی، فاصله از سکونتگاه های انسانی، وجود مناطق با ارزش طبیعی، تاریخی و فرهنگی، کاربری اراضی و فاصله از آبراهه ها و رودخانه ها تعیین شد. در مرحله بعد لایه های اطلاعاتی مورد نیاز گردآوری، آماده سازی و استاندارد شد. همچنین وزن عوامل با روش مقایسه زوجی (ahp) تعیین گردید و با استفاده از عملگر ترکیب خطی وزن داده شده (wlc) ، کلیه لایه¬ها تلفیق شدند و نقشه رستری توان اکوتوریسم تهیه گردید. در نهایت با استفاده از عملگر مطلوبیت ناحیه¬ای سرزمین (zls) مناطق با مساحت بالای 200 هکتار و ارزش سلول بالای 128 به عنوان مناسب¬ترین مناطق در محدوده مورد مطالعه جدا شدند. در این مطالعه مشخص شد که از کل مساحت محدوه مورد مطالعه 381 کیلومترمربع دارای بیشترین مطلوبیت برای طبیعت گردی است. انجام مطالعات جامع جهت شناسایی قابلیت¬های طبیعت گردی به ویژه ژئومورفوتوریسمی دامنه¬های شمالی بینالود با هدف توسعه گردشگری پایدار این منطقه پیشنهاد می¬شود.

زمین¬لغزش یکی از انواع مخرب فرسایش در دامنه¬ها است که موجب ایجاد خسارتهای مالی و جانی در جاده¬ها می¬شود. شناسایی عوامل موثر در وقوع زمین¬لغزش و تهیه نقشه پهنه¬بندی خطر یکی از ابزارهای اساسی جهت مدیریت و کاهش خسارات احتمالی محسوب می¬¬گردد. در این تحقیق سعی شده است مخاطره زمین¬لغزش در مسیر جاده پیشنهادی طرقبه- درود با استفاده از روش بیزین پهنه¬بندی گردد، تا بدین وسیله بتوان از بسیاری از مخاطرات جانی و مالی پیشگیری کرد. لذا با جمع¬آوری اطلاعات مورد نیاز از پراکندگی لغزش¬ها در منطقه، ضمن تهیه نقشه پراکندگی زمین¬لغزش¬ها، به تهیه 13 لایه اطلاعاتی شامل: درجه شیب، جهت شیب، شکل شیب، ارتفاع، کاربری اراضی، زمین¬شناسی، فاصله از جاده، فاصله از آبراهه، فاصله از گسل، شاخص توان آبراهه، شاخص حمل رسوب، خاک و پهنه¬های بارش منطقه در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی اقدام گردید. با استفاده از تئوری احتمالاتی بیزین ارتباط هر یک از عوامل و نقاط لغزشی تعیین و وزن طبقه¬های هر عامل مشخص شد. نهایتا نقشه¬های پهنه¬بندی خطر زمین¬لغزش با 14 رویکرد استفاده از تمام عوامل موثر و حذف تک تک عوامل، با استفاده از تئوری بیزین برای منطقه مورد مطالعه تهیه شده است. در نهایت میزان دقت و صحت نقشه¬ها با استفاده از منحنی roc و 30% نقاط لغزشی صورت گرفت. در نهایت مشخص گردید که دقت مدل احتمالاتی تهیه شده با رویکرد یازدهم مدل¬سازی؛ (حذف عامل فاصله از گسل)، در منطقه 5/86% (خیلی خوب) برآورد گردید. با استفاده از نقشه ارائه شده می¬توان مناطق ناپایدار را شناسایی و در اجرای برنامه¬های عمرانی و بخصوص احداث راه به آن استناد نمود.

منطقه مورد مطالعه با وسعتی معادل19898کیلومتر مربع درقسمت غربی استان خراسان رضوی قرار گرفته است. بر اساس سالنامه آماری استان خراسان رضوی سال1391 کل جمعیت منطقه مورد مطالعه(سبزوار،جوین،جغتای،داورزن،خوشاب) 459866 نفر بوده است. آلودگی منابع آب از جمله مشکلات امروزی بشر است.آرسنیک یک شبه فلز سمی است که دربسیاری از مناطق جهان غلظت آن در آبهای زیر زمینی و سطحی بیشتر از استانداردهای تعریف شده برای این عنصر است.آلودگی آب ها به عنصر سمی آرسنیک دارای دو منشأ زمین زاد و بشر زاد می باشد. بالا بودن غلظت آرسنیک از حد مجاز آن در آب 10 میکرو گرم در لیتر، می تواند موجب اختلالاتی در سلامتی انسانها وجانداران وهمچنین بروز سرطان شود.این تحقیق به منظور بررسی تاثیر لیتولوژی ارتفاعات جغتای درآلودگی منابع آب به آرسنیک انجام شد و در این تحقیق از روش آزمایشگاهی وعملیات میدانی استفاده گردید.برای این منظور از منابع آب سطحی و زیرزمینی در 10 ایستگاه واقع در دو یال شمالی و جنوبی ارتفاعات جغتای در اردیبهشت ماه 1393نمونه برداری انجام شد .سپس نمونه ها برای آنالیز به آزمایشگاه آنالیز شیمی دانشگاه فردوسی مشهد ارسال شد وبا استفاده از روش طیف سنج جذب اتمی آنالیز های مورد نظر انجام گرفت و معلوم شد که غلظت آرسنیک در نمونه های انتخابی در حد مجاز می باشد ولیکن نوساناتی در میزان آرسنیک محلول در آب مشاهده می شود که بر این اساس می توان نتیجه گرفت ،اولا" لیتولوژی منطقه درکیفیت آب توانسته تاثیر بگذارد،بطوریکه غلظت آرسنیک در نمونه ها بین 1/9تا6/7 میکروگرم برلیتر متغیر است ؛ثانیا"جهت شیب لایه زمین شناسی بر میزان آلودگی آب به آرسنیک تاثیر داشته است و براین اساس بیشترین غلظت آرسنیک در دامنه شمالی ودر جهت شیب لایه زمین شناسی ثبت شده است؛ثالثا"میزان آرسنیک محلول در آب با اسیدیته آب رابطه مستقیمی ندارد.

‏: خشکسالی یکی از پدیده های طبیعی جوّی است که دربخش های مختلف محیطی،از قطب گرفته تانواحی ‏استوایی رخ می دهد ولی اثرات آن در مناطق خشک مشهود تر است یکی از بخش های متأثر شده ازشرایط ‏بلند مدت خشکسالی،منابع آب های زیرزمینی است،که متأسفانه کمتر از سایر بخش ها مورد توجه قرار گرفته ‏است. در این تحقیق تلاش شده است با استفاده از شاخص ‏spi‏ تأثیر خشکسالی بر منابع آب های زیرزمینی ‏مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. ضمن بررسی نوسانات ماهانه ی ‏spi‏ وسطح آب زیرزمینی در طی دوره ی ‏آماری 51ساله ضریب همبستگی بین دو پارامتر مذکور نیز محاسبه شد که نتایج این بررسی ها نشان می دهد ‏که منطقه ی داورزن با خشکسالی های متعددی در طی این دوره ی آماری روبه رو بوده و تأثیر این ‏خشکسالی ها بر منابع آب زیرزمینی نیز مشخّص شد که،خشکسالی های روی داده در افت سطح آب های-‏زیرزمینی تأثیر بسزایی گذاشته است. با توجّه به وجود ضریب همبّستگی بین مقدار‎ ‎‏ ‏spi‏ و عمق آب-‏زیرزمینی می توان گفت این شاخص تقریباً شاخص مناسبی جهت بررسی اثرات خشکسالی بر منابع آب-‏زیرزمینی است. این در حالی است که اولاً دشت داورزن یک منطقه ی خشک وحسّاس از نظر خشکسالی و ‏منابع آب می باشد و ثانیاً با توجه به توسعه ی کشاورزی در این منطقه و بهره برداری از منابع آب زیرزمینی ‏جهت مصارف کشاورزی و حتی شرب،بی شک یکی از عوامل افت سطح آب سفره های زیرزمینی، استفاده از ‏این منابع و فشار بیش از حدّ به خاطر کاهش و حتّی خشک شدن منابع آب سطحی، جهت تأمین آب برای ‏بخش های مختلف است. ‏

در این پژوهش به بررسی مورفومتری پنج حوضه آبخیز به نامهای بوژان، خروغربی، خروشرقی، درّود و دیزباد در دامنه جنوبی بینالود و ارتباط آن با تکتونیک پرداخته شده است. شاخص های ناهنجاری سلسله مراتبی(a?)، شاخص تراکم ناهنجاری سلسله مراتبی(ga)، میانگین طول آبراهه درجه یک(ln1)، انتگرال هیپسومتری(hi)، شاخص انشعابات(r)، درصد عدم تقارن حوضه(paf)، سینوزیته رود(s) و تراکم شبکه زهکشی(d) در این پژوهش به کار گرفته شده است. پارامترهای مذکور همگی بر پایه نقشه های توپوگرافی 1:50000 محاسبه شده است. این نقشه ها ابتدا در محیط نرم افزار arc gis رقومی سپس آبراهه های آن ترسیم و بر اساس روش استرالر درجه بندی شده است. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از رابطه معنادار میان پارامتر های a?, hi, s, paf و bs است

هجوم ماسه های روان، یکی از مهم ترین مخاطرات محیطی بیشتر مناطق جهان و از جمله کشور ایران شمرده می شود. پویایی تپه های ماسه ای موجب می شود، سالانه مقادیر زیادی ماسه های روان، اراضی کشاورزی، مراکز سکونتی و شریان های ارتباطی را در کام خود فرو برده و سبب نابودی آن ها می شود. منطقه جنوب غرب سبزوار نیز از جمله مناطقی است که هجوم ماسه های روان هرساله خسارات بی شماری را به ساکنین این مناطق تحمیل میکند. بنابراین آگاهی از میزان حرکت ماسه های روان در مدیریت بحران های محیطی منطقه می تواند مثمر ثمر واقع شود. در این مطالعه جهت و میزان حرکت تپه های ماسه ای جنوب غرب سبزوار با استفاده از تصاویر ماهواره ای و تکنیک های سنجش از دور محاسبه گردید. به منظور انجام تحقیق حاضر از تصاویر ماهواره irs سنجنده liss iii مربوط به سالهای 2013 و 2006 با قدرت تفکیک مکانی 5/23 متر و همچنین تصاویر سنجنده pan با قدرت تفکیک مکانی 5/2 متر استفاده شده است. تکنیک مورد استفاده در این تحقیق تکنیک آشکارسازی تغییرات با استفاده از روش تفاضل تصاویر در محیط نرم افزار matlab بوده که این تکنیک یکی از کاربردی ترین تکنیک های دور سنجی محسوب میگردد. نتایج این تحقیق نشان داد که جهت جابجایی تپه های ماسه ای در این منطقه به سمت غرب و جنوب غرب است و میزان جابجایی این عوارض در قسمت های مختلف منطقه در طی این دوره 7 ساله متفاوت و بین 12تا 62 مت

کمبود آب همواره یکی از مهم ترین موانع در روند توسعه کشاورزی در اقلیم های خشک و کم باران بوده است. در طول زمان کشاورزان در قالب دانش بومی خود روش های متعددی را جهت مقابله با پدیده خشکسالی و پیامدهای ناشی از آن ابداع کرده و توسعه داده اند. در این تحقیق به معرفی و بررسی یکی از روش های بومی حفظ آب و خاک در شرق کشور به نام "آب رنگ کردن" و کاربرد مستقیم عوارض ژئومورفولوژی در این روش می پردازیم که در روستای کلاته سادات شهرستان سبزوار از استان خراسان رضوی با استفاده از تپه های مارنی موجود در منطقه، سالیان سال انجام می شود.

یکی از مفاهیم جدیدی که امروزه در مطالعات گردشگری مورد توجه قرار گرفته است، ژئومورفوسایت ها هستند. این پدیده از جمله مفاهیم جدیدی هستند که بر مکان های ویژه گردشگری تاکید دارد و از ارزش های علمی، فرهنگی، اکولوژیکی، زیبایی و اقتصادی به صورت توأم برخوردار است. از آنجا که شهرستان خور و بیابانک از جمله شهرستان های کویری و خشک کشور محسوب می شود و دارای جاذبه های ژئوتوریستی می باشد، ارزیابی پدیده های ژئومورفولوژی بر صنعت توریسم و گردشگری در منطقه نقش مهمی را ایفا می کند . در این تحقیق از روش تحلیلی و منابع و داده های کتابخانه ای و نرم افزارهای مرسوم جغرافیایی مانند google earth ، arc gis وتصاویر ماهواره ای و روش رینارد که شامل معیارهای علمی، مکمل و افزوده می باشند، استفاده شده است. در این روش ارزش علمی متشکل از عیار حفاظتی، نادر بودن، شاخص بودن و جغرافیای دیرینه می باشند و عیار مکمل شامل ارزش اکولوژیکی ، زیبایی شناختی، فرهنگی، تاریخی، مذهبی و اقتصادی می شوند و عیار ترکیب هم از سنجش ارزش جهانی شدن ، ارزش آموزشی، تهدیدات منطقه و میزان مدیریت شکل می گیرد. نتایج نشان داد از میان مکان های مورد مطالعه کویر و تپه های ماسه ای در روستای مصر با کسب بیشترین امتیاز، بالاترین ظرفیت را در مقایسه با سایر ژئومورفوسایت های شهرستان دارد . با توجه به این موضوع ، باید برنامه ریزی دقیق تری به منظور توسعه پایدار گردشگری در شهرستان صورت گیرد و سایر ژئومورفوسایت های منطقه را با هدف جذب توریست معرفی و از آنها در جهت توسعه پایدار گردشگری نیز استفاده کرد

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

دشت روداب در جنوب غربی سبزوار واقع شده و دارای اقلیم خشک با متوسط بارش سالیانه در حدود200 میلی متر می باشد. از نطر زمین شناسی قدیمی ترین سنگ های منطقه سنگ های آهک کرتاسه است وبیشترین سطح منطقه را آبرفت های جوان کواترنری پوشانده است .مهم ترین فرایند شکل زایی فعال در منطقه فرسایش بادی می باشد. تنها زهکش اصلی منطقه رود کال شور سبزواراست که در مرز شمالی از سمت شرق به غرب جریان دارد. با توجه به مطالعات انجام شده سالیانه در حدود 65 میلیون متر مکعب از ذخایر آب های زیرزمینی منطقه برداشت می شود این مقدار برداشت سبب شده که سالیانه در حدود 70 سانتی متر سطح آب های زیرزمینی منطقه افت کرده وهیدروگراف معرف این دشت روند خطی به خودبگیرد وبه حالت فوق بحرانی درآید. به علت وجود تشکیلات رسی ونئوژن وجاری شدن رواناب ها برروی این سطوح مقدار املاح آب زیرزمینی منطقه بسیار بالا بوده وبه جزء مناطق جنوبی وجنوب شرقی بقیه آب ها ی منطقه دارای محدودیت برای شرب می باشند.وجود تشکیلات آذرینی ورسوبات درشت دانه در نواحی جنوبی وشرقی که مقاومت بالایی در مقابل انحلال دارند سبب شده آب های این مناطق دارای املاح کمتری باشند وکیفیت مطلوبی داشته باشند از مهم ترین عوارض ژئومورفولوژی منطقه مخروط افکنه ها هستند تمام مخروط های منطقه درپای ارتفاعات جنوب وجنوب شرقی تشکیل شده وبه سمت نواحی مرکزی وشمالی گسترش پیدا کرده اند به دلیل وجود رسوبات درشت دانه در محدوده مخروط ها که دارای تخلخل ونفوذپذیری بالایی هستند وهمچنین به دلیل بارندگی بیشتردر ارتفاعات، منابع آب غنی وبا کیفیت در آن ها تشکیل شده است دراین محدوده به دلیل وجود عناصر درشت انه با تخلخل ونفوذپذیری زیاد می توان با اجرای روش های متنوع تغذیه به تقویت سفره های آب زیرزمینی وبهره برداری طولانی تر از آن ها کمک نمود. جهت جریان آب زیرزمینی منطقه از طرف شرق وجنوب شرقی به سمت غرب وشمالی غربی است و به دلیل افت بیش از حد سطح ایستایی آب در مناطق مرکزی وتراکم زیاد چاه ها جهت جریان در قسمت های مرکزی به سمت نواحی داخلی می باشد.

خاک وآب مهمترین منابع ملی هر کشوری محسوب می شود وتوسعه پایدار در قبال حفظ وبهره برداری بهینه از آنهاست .حدود 15درصد از خاکهای جهان به نوعی دچار مشکل هستند که 56 درصد آنها از فرسایش آبی متاثر هستند یعنی تقریبا 11 میلیون کیلومتر مربع .(منبع شماره 18 ). هدف اصلی از انجام این تحقیق بررسی امکان به کار گیری تصاویر ماهواره ای وسنجش از دور و ونرم افزارهای gis به عنوان تکنیک مناسب جهت شناسایی اشکال فرسایش آبی وتهیه نقشه سیمای فرسایش حوضه بوده است . بدین منظور ابتدا با جمع آوری اطلاعات مورد نیاز ونقشه های زمین شناسی ،توپوگرافی ،شیب وحساسیت سنگ به فرسایش وواحدهای اراضی در رابطه با حوضه کلاته سادات سیمای کلی از ویژگیهای جغرافیایی حوضه ارائه گردید .سپس با استفاده از تصاویر ماهواره های لندست سنجنده tm وماهواره های irs سنجنده های liss 3 وpan وقرار دادن حوضه بر روی تصاویر مبادرت به شناسایی اشکال فرسایش آبی با تفسیر چشمی و معیارهای ارائه شده نموده .در نهایت نقشه رخساره های فرسایشی ارائه گردید .در خاتمه به منظور مقایسه نتایج حاصل از تصاویر ماهواره ای با واقعیت زمینی پیمایش صحرایی وبررسی صحت حوضه مورد مطالعه انجام گردید . نتیجه حاصله نشان می دهد که با استفاده از تصاویر ماهواره ای وتکنیک gis می توان بادقت وسرعت بیشتر وهزینه کمتر برخی از اشکال فرسایش آبی را شناسایی نمود .