نام پژوهشگر: زهرا حاج مرادی

مطالعه روابط تبارشناختی گونه های جنس trigonella l در ایران
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم پایه 1392
  زهرا حاج مرادی   مسعود رنجبر

جنس trigonella l. یا شنبلیله یکی از بزرگترین جنس ها در تبار trifolieae می باشد و شامل نزدیک به ???گونه است که به طور گسترده در نواحی خشک اطراف شرق مدیترانه، غرب آسیا، جنوب اروپا، شمال و جنوب آفریقا، با تنها یک گونه در جنوب استرالیا توزیع شده است. ?? گونه از این جنس در مناطق جغرافیایی مختلف ایران حضور دارند که ?? گونه آن اندمیک بوده و از این تعداد ?? گونه شامل گیاهان چندساله ای است که به بخش بزرگ ellipticae تعلق دارند. اطلاعات بسیار کمی درباره گونه های جنس trigonella و روابط تاکسون های متفاوت آن وجود دارد. بنابراین، این اولین مطالعه جامع از جنس trigonella در ایران به منظور آشکار نمودن روابط درون و بین گونه ای با استفاده از داده های متنوعی مانند ریخت شناسی، ریزریخت شناسی دانه گرده، سیتوژنتیک و آناتومی می باشد. کلیه داده های بدست آمده در نهایت با استفاده از نرم افزار mvsp ver. 3.1 آنالیز شدند.گونه ها در دوبخش گیاهان یکساله و چندساله مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس نتایج مطالعه ریخت شناسی در گیاهان چندساله، دو گروه اصلی حاصل شد: گونه های واجد میوه کوتاه که جام گل زرد-بنفش دارند و گونه های میوه بلند که دارای جام گل زرد هستند. گونه های چندساله در ویژگی های دانه گرده همپوشانی زیادی دارند. در مقابل تنوعی از اندازه و تراکم منفذ را در مطالعه دانه گرده به روش sem نشان می دهند. بر اساس مطالعه سیتوژنتیک همه گونه های چندساله دیپلوئید با عدد کروموزومی 2n=2x=16 بوده که در توافق با عدد پایه کروموزومی پیشنهاد شده x=8 می باشند. درصدهای متفاوتی از ناهنجاری کروموزومی در گونه های چندساله وجود دارد.تعداد دستجات آوندی در تفکیک گونه های چندساله مفید می باشد.این گونه ها تنوع قابل ملاحظه ای را در تراکم روزنه های آنموستیک و آنیزوستیک نشان می دهند. در آنالیز داده های ریخت شناسی، گونه های یکساله به خوبی بر اساس بخش هایی که به آن تعلق دارند از هم جدا می شوند. اکثر گونه ها در آنالیز درون گونه ای تنوع بالایی را نشان می دهند. قطر قطبی دانه گرده یک ویژگی اساسی است که جمعیت های اکثر گونه ها را در مطالعه درون گونه ای از هم جدا می کند. تنوعی از عدد کروموزومی شامل سطوح دیپلوئید و پلی پلوئید در گونه های یکساله مشاهده می شود. بر این اساس عدد پایه x=7,8 برای این گونه ها پیشنهاد می شود. تقریبا کلیه گونه های یکساله رفتار منظمی را در تقسیم میوز نشان دادند اگرچه ناهنجاری هایی نیز در مراحل گوناگون دیده شد. بر اساس مطالعه آناتومی، شکل سطح مقطع ساقه برای تفکیک گونه های یکساله مفید می باشد. به منظور آشکارسازی روابط تبارزایی در جنس شنبلیله، کلیه گونه ها شامل یکساله و چندساله بر اساس مجموعه ای از ویژگی های متنوع قطبی شده، با استفاده از نرم افزار paup آنالیز شدند. نتایج این آنالیز تک نیا بودن جنس trigonella را مشخص نمود، بر اساس این نتایج گونه های یکساله با حمایت ??? درصد مجموعه ای تک نیا را تشکیل می دهند. در نهایت، حاصل این پژوهش معرفی ? گونه جدید، یک واریته جدید و یک رکورد برای فلور ایران می باشد. در تمام موارد استفاده از داده های تکمیلی موید داده های ریخت شناختی در معرفی این گونه ها می باشد. شرح اصلاح شده گونه ها همراه با کلید شناسایی برای کلیه گونه های یکساله و چندساله ایران در این پژوهش ارائه شده است.