کشت های طولانی مدت و متمرکز همراه با عملیات آبیاری غرقابی ممکن است تغییرات قابل توجهی را در خصوصیات ژنتیکی خاک ایجاد کند. برای ارزیابی این فرضیه 12پروفیل خاک متعلق به 6 گروه بزرگ خاک (chromic calcixererts، typic calcixerolls،vertic haploxerepts ، typic calcixererts ، fluventic haploxerepts و typic haploxerepts) از خاک های زراعی و غیرزراعی هم جوار تشریح و نمونه برداری شدند. خاک های مطالعه شده از 6 سری مختلف (کندره، اندیزه، سروکانی، سرچاه، پسوه و کلیچ) انتخاب شدند و برای بیش از 5 دهه است که تحت کشت چغندر قند در تناوب با گندم یا جو قرار دارند. نمونه های خاک بعد از هوا خشک شدن آنالیز شدند و ترکیبی از خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیکوشیمیایی و کانی های رسی آن ها مورد بررسی قرار گرفت. عملیات زراعی طولانی مدت در افق سطحی تعدادی از خاک ها باعث تیره شدن رنگ خاک، کاهش کروما، ضعیف شدن ساختمان خاک و سخت شدن پایداری خاک شده بود. در مقایسه با خاک های غیرزراعی در بخش سطحی اغلب خاک های زراعی مقدار رس (6/2 تا 7/26 درصد) و سیلت (7/2 تا 3/33 درصد) افزایش یافته بود و مقدار شن (9/1 تا 3/37 درصد) کاهش یافته بود که علت اصلی آن می تواند تشدید فرایند هوادیدگی بوسیله عملیات زراعی باشد. عملیات زراعی متمرکز باعث کاهش قابل توجه کربنات کلسیم معادل (38 تا 78 گرم در کیلو گرم) ، کربنات کلسیم فعال (8 تا 65 گرم در کیلو گرم)، کلسیم و منیزیم تبادلی و محلول و افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی (3 تا 25 درصد) مخصوصا در افق های سطحی شده است. شیمی آب آبیاری و اثرات متقابل آب آبیاری مصرف شده و خاک های دریافت کننده آن باعث ایجاد یک رفتار افزایشی در هدایت الکتریکی(ec) و نسبت سدیم جذبی سدیم (sar) خاک های زراعی شده است. در مقایسه با خاک های غیرزراعی، عملیات زراعی سبب مقداری تغییرات در شدت، موقعیت و شکل پیک های کانی های ایلایت، اسمکتایت و کلرایت شده بود که در این راستا عواملی مانند تخلیه پتاسیم، دوره طولانی سیکل تر و خشک شدن و فعالیت ریشه گیاهی همراه فرایند آبشویی می توانند مهم باشند. به طور کلی به نظر می رسد که با در نظر گرفتن تغییرات عواملی مانند توزیع اندازه ذرات، ضخامت افق های سطحی، شکل-های کربنات کلسیم، ظرفیت تبادل کاتیونی و کانی های رسی، عملیات زراعی مستمر در مقایسه با خاک های غیرزراعی فرایند ژنتیکی و توسعه و تکامل خاک را تسریع کرده است.

ورتی سول ها خاک های رسی سنگین با بیش از ?? درصد رس هستند که تمایل ذاتی به انقباض در اثر خشک شدن و انبساط در اثر خیس شدن دارند. وسعت خاک های ورتی سول در ایران ????? هکتار برآورد و در صورتی که مساحت گروه های ورتیک سایر خاک ها به این وسعت اضافه شود معادل ?????? یا 11/0 درصد از کل اراضی کشور است. این تحقیق با هدف بررسی و مقایسه خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک های ورتی سول در دو استان کرمانشاه و آذربایجان غربی انجام شد. برای این منظور بر اساس اطلاعات نقشه خاک این دو استان چهار واحد خاک ورتی سول (دو واحد خاک در منطقه میان دربند استان کرمانشاه با کاربری بایر و زراعی و دو واحد خاک ورتی سول در منطقه پسوه استان آذربایجان غربی با کاربری باغی و زراعی) انتخاب گردید. به منظور مطالعه و جمع آوری نمونه های خاک در هر کدام از واحدهای خاک در فواصل 200 متر از هم دیگر در قالب طرح کاملاً تصادفی سه نیم رخ (در مجموع 12 نیم رخ) حفر و مورد مطالعه قرار گرفت. در هر نیم رخ از عمق صفر تا 150 سانتی متری نمونه های خاک در دو سری، بر اساس افق های مورفولوژیک شناسایی شده و در فواصل یکسان 20 سانتی متر (هر نیم رخ شش نمونه) در سه تکرار به صورت نمونه های دست خورده و دست نخورده جمع آوری گردید. براساس مطالعات مورفولوژیکی وجود اسلیکن سایدها، ساختمان های مکعبی قوی و گوه ای، درز و شکاف های عریض و عمیق که به صورت دوره ای باز و بسته می شوند و متوسط وزنی 30 درصد یا بیش تر رس در بخش نرم خاک در تمام افق های این خاک ها تا عمق 50 سانتی متری موید خاک های ورتی سول است. خاک های ورتی سول واقع در استان کرمانشاه در تحت گروه تیپیک کلسی آکئورت و کرومیک کلسی زررت و خاک های ورتی سول استان آذربایجان غربی در تحت گروه تیپیک هاپلوزررت و تیپیک کلسی زررت رده-بندی شدند. یکنواختی رنگ خاک، بافت، درصد رس و وجود مواد آلی در اعماق نیم رخ ها و یکنواخت بودن تغییرات آن با افزایش عمق و همچنین بالا بودن نسبت c/n در قسمت های عمقی نسبت به افق های سطحی نشان می دهد که پدیده پدوتوربیشن در این خاک ها به صورت فعال انجام می گیرید. مقایسه میانگین های اندازه گیری شده نشان داد که اثر نوع خاک بر ویژگی های درصد رس، درصد رس قابل پراکنش، میانگین وزنی قطر خاکدانه ها، رطوبت وزنی حد روانی، رطوبت وزنی حد خمیرایی، کربن آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی، درصد آهک، نیتروژن کل، غلظت پتاسیم، غلظت فسفر، درصد کربوهیدرات و تنفس میکروبی اثر معنی دار داشت. متوسط حداقل و حداکثر مقدار کربن آلی به ترتیب 1/0 و 33/2 درصد در خاک های کرومیک کلسی زررت و تیپیک کلسی آکئورت اندازه گیری شد. حداکثر میانگین وزنی قطر خاکدانه ها به میزان 85/1 میلی متر در خاک تیپیک کلسی آکئورت و حداقل آن در خاک کرومیک کلسی زررت به میزان 33/0 میلی متر بود. ظرفیت تبادل کاتیونی خاک های مطالعه شده از حداقل 9/27 در خاک تیپیک کلسی زررت تا حداکثر 7/46 سانتی مول بر کیلوگرم در خاک تیپیک کلسی آکئورت متغیر بود. میلی گرم کربن متصاعد شده در خاک های مورد مطالعه با گذشت 202 روز ثابت شد. مقدار این ویژگی در عمق صفر تا 20 سانتی متری خاک از سایر عمق ها بیش تر بود، و با عمق روند کاهشی داشت. بیش ترین مقدار کربن متصاعد شده در خاک تیپیک کلسی آکئورت به مقدار 3/668 و کمترین مقدار درخاک کرومیک کلسی زررت به مقدار 3/402 میلی گرم اندازه گیری شد. مقایسه میانگین رطوبت وزنی حد روانی و حد خمیرایی اندازه گیری شده در خاک های مورد مطالعه به ترتیب تیپیک کلسی آکئورت > تیپیک کلسی-زررت > کرومیک کلسی زررت > تیپیک هاپلوزررت بود. با افزایش عمق میانگین اندازه خاکدانه ها مقدار کربن آلی، نیتروژن کل و مقدار کربوهیدرات افزایش و مقدار کربنات کلسیم روند کاهشی داشت

اکسیدهای آهن به علت تاثیر آن بر خصوصیات پدوژنیکی، واکنش پذیری با ویژگی های مختلف خاک و توانایی بالای آن ها در انتقال بسیاری از ترکیبات آلی و غیرآلی در هر دوی اکوسیستم های طبیعی و کشاورزی بسیار مهم هستند. در این تحقیق، به منظور بررسی تاثیر عملیات زراعی بر پراکنش، مقدار و رفتار اکسیدهای آهن تعداد 12 پروفیل از خاک های زراعی و غیر زراعی همجوار تشریح و نمونه برداری شدند. خاک های مطالعه شده که متعلق به 6 زیر گروه خاک (chromic calcixererts، typic calcixerolls،vertic haploxerepts ، typic calcixererts ، fluventic haploxerepts و typic haploxerepts) بودند، برای بیش از 5 دهه است که تحت تاثیر عملیات زراعی و مستمر قرار دارند. نمونه های خاک بعد از هوا خشک شدن آنالیز شده و ترکیبی از خصوصیات فیزیکوشیمیایی و کانی شناسی به همراه شکل های پدوژنیک آهن (fed)، آهن کریستال ضعیف (feo)، آهن کمپلکس با موادآلی (fep) و آهن کریستالی (fecryst) مورد بررسی قرار گرفتند. مقایسه خاک های زراعی و غیر زراعی نشان داد که عملیات زراعی مستمر و طولانی مدت باعث تغییرات قابل توجهی در مقدار اکسیدهای آهن شده است که می تواند به درجه هوادیدگی کانی های غنی آهن، فرایندهای پدوژنیکی و سیکل مرطوب و خشک شدن خاک مربوط باشد. به طور متوسط مقدار fed و fecryst و feo و fep در خاک های زراعی به ترتیب از 89/1 تا 18/4 گرم بر کیلوگرم، 68/0 تا 56/2 گرم بر کیلوگرم، 14/1 تا 68/1 گرم بر کیلوگرم و 56/0 تا 93/0 گرم بر کیلوگرم بود و مقدار آن ها در خاک های غیر زراعی همجوار به ترتیب از 24/1 تا 14/3 گرم بر کیلوگرم، 25/0 تا 78/1 گرم بر کیلوگرم، 99/0 تا 86/1 گرم بر کیلوگرم و 1/0 تا 61/0 گرم بر کیلوگرم متغیر بود. بیشترین مقدار fed و fecryst در خاک های زراعی fluventic haploxerepts و typic haploxerepts مشاهده شدند که دارای کمترین مقدار در ph، کربنات کلسیم معادل، کربنات کلسیم فعال و کربن آلی بودند. به طور کلی ph، کربنات کلسیم معادل، کربنات کلسیم فعال و کربن آلی که یک همبستگی معنی دار (0.05?p و 0.01?p) با شکل های اکسید های آهن نشان دادند، بعنوان موثرترین فاکتورها در توزیع و رفتار شکل های اکسیدهای آهن در هر دوی خاک های زراعی و غیر زراعی شناخته شدند.