مطالعات وبررسی های نانواستراتیگرافی برروی نهشته های کرتاسه پسین در برش سفید چاه شمال دامغان منجر به شناسایی 13 خانواده ،29 جنس و48 گونه از نانوپلانکتون های آهکی گردید. برمبنای ارزش چینه شناسی بایوزون های موجود: از cc17تا cc22 از زون بندی سی سینگ(1977) سن سانتونین پسین تا انتهای کامپانین پسین برای نهشته های مورد مطالعه پیشنهاد می گردد. با توجه به حضور فراوان گونه های u.sissinghii, w.biporta, w.barnesae وعدم حضور گونه m.decussata در نمونه های مورد مطالعه، رسوب گذاری این نهشته ها در آب وهوای گرم ومحیط کم عمق صورت گرفته است. وبا توجه به کاهش نسبی در فراوانی هولوکوکولیت ها به ویژه l.cayeuxii از طرف بخش بالای واحدهای سنگی a به طرف بخش پایین واحدهای سنگی b و از طرف بخش پایین واحدهای سنگیb به طرف بخش بالای واحدهای سنگی b از نهشته های کرتاسه پسین ، می توان عمق حوضه را در حال افزایش نسبی دانست. موضوع دیگر،از روی شباهتهای زیستی وسنگ شناسی وهمخوانی بایوزون های موجود در دو منطقه کپه داغ وشمال دامغان (برش سفید چاه) می توان نتیجه گرفت که واحدهای سنگی a مشابه سازند آب دراز و واحدهای سنگی b مشابه سازند آب تلخ می باشد واین مهم، بیانگر وجود دریای وسیعی در دو منطقه با رسوبگذاری هم زمان است یا اینکه بخشی از رسوبات سازند آب دراز وآب تلخ طی یک گسل رورانده ثقلی به البرز شرقی( شمال دامغان) رانده شده اند.

با توجه به فراوانی نسبی و محدوده چینه شناسی کوتاه نانوفسیل های آهکی، این گروه از فسیل ها به ابزار بسیار مناسبی برای تقسیمات بایواستراتیگرافی بخصوص در کرتـــاسه فوقــــانی مورد اسنفاده قرار می گیرند. به همین دلیل و با توجه به ایتکه تا کنون مطالعه فسیل شناسی دقیقی بر روی ناحیه انجام نشده است، این مقطع برای اولین بار بر مبنای نانوپلانکتون های آهکی مورد مطالعه قرار گرفت. ناحیه مورد مطالعه از لحاظ جغرافیایی در جنوب باختری گرگان و در زون البرز شرقی در 50 کیلومتری جاده دامغان به سمت گلوگاه در نزدیکی روستای چمن ساور واقع است. هدف اصلی از این مطالعه تعیین زون بندی بیواستراتیگرافی و تطابق با زون بندی های استاندارد جهانی است. برای انجام مطالعات بایواستراتیگرافی جمعاً 11 نمونه از بخش تحتانی نهشته های مشابه سازند آبدراز، 5 نمونه از یخش فوقانی نهشته های مشابه سازند آبدراز و همچنین تعداد10 نمونه از رسوبات مشابه سازند آب تلخ برداشت و به آزمایشگاه منتقل شد. نمونه ها بعد از آمــاده سازی به روش (smear slide) با میکروسکوپ نوری مدل bx2 مطالعه و عکس برداری گردیدند. در طی بررسی برای برش چمن ساور جمعاً 14جنس و26 گونه شناسایی گردید. با توجه به محدوده ظهور و انقراض گونه هــای شاخص و تجمع فسیلی همراه، 5 بایوزون برای برش چمن ساور (cc17- cc21) شناسایی گردید. بر اساس ارزش چینه شناسی بایوزون های تعریف شده، برای زمان رسوب گذاری رسوبات مشابه سازند آب دراز و آب تلخ در برش چمن ساور سن انتهای کامپانین آغازی تا ابتدای کامپانین پسین پیشنهاد می شود.

محدوده البرز به عنوان بخشی از کمربند چین خورده- تراستی آلپ- هیمالیا، در حدود 2000 کیلومتر در شمال ایران گسترش یافته است. یکی از اسلوپ های شمالی البرز شرقی، توالی از سنگ های ژوراسیک میانی تا کرتاسه بالایی است که توسط قاسمی (1990) تفکیک و " رخساره شمالی " نام نهاده شده است. این توالی از لحاظ لیتولوژیکی بسیار مشابه با رسوبات هم سن خود در کمربند چین خورده کپه داغ در شمال ایران است. در برش سفیدچاه، بخشی از این توالی رخنمون دارد و به صورت ناپیوستگی بر روی کمپلکس دگرگونی گرگان قرار گرفته است که شامل سنگ آهک های چاکی و مارنی است. در بررسی کنونی، قاعده این توالی در دو مقطع مطالعه شده است: برش های سفیدچاه به شمال روستای ارزک و غرب سفیدچاه. از این دو برش فرامینیفرهای کمی گزارش شده است، اما با فقدان مطالعات نانوفسیلی در این نواحی روبرو هستیم. بر اساس این بررسی برای اولین بار، مجموعا از 20 نمونه، تعداد 11 خانواده، 20 جنس و 37 گونه از نانوفسیل ها شناسایی و عکسبرداری شدند که از تنوع و حفظ شدگی متوسطی برخوردارند. گونه های شاخص در هر 2 برش watznaueria biporta, eprolithus floralis, و گونه های مختلف جنس ceratolithoides هستند. بر اساس مطالعات انجام شده 6 بایوزون برای این دو برش در نظر گرفته شده است که با زون های cc22-cc26 از زون بندی سی سینگ (1977) و زون بندی پرش نیلسون (1983، a1979) همخوانی دارد. با توجه به فراوانی گونه هایی مانند w.barnesae ، w.biporta ، u.sissinghii و u.trifidus و عدم حضور گونه m.decussata در در نمونه های مورد مطالعه در هر دو برش، رسوبگذاری این نهشته ها در آب و هوای گرم و محیطی کم عمق صورت گرفته است. با توجه به کاهش فراوانی هولوکوکولیت ها، خصوصا گونه l.cayeuxii از طرف قاعده واحدهای سنگی هر دو برش به طرف بالای این واحدها، می توان گفت عمق حوضه در حال افزایش نسبی است.

کاملترین توالی رسوبات کرتاسه در شمال شرق ایران، در حوضه کپه داغ یافت شده است. سازند آیتامیر یکی از سازندهای کرتاسه پسین در حوضه کپه داغ است. این سازند از دو بخش ماسه سنگ زیرین و شیل بالایی تشکیل شده است. سازند آب دراز نیز یکی دیگر از سازندهای شرق حوضه کپه داغ است. این سازند در بالای سازند آیتامیر واقع شده و اساسا از شیل خاکستری و 3 تا 4 باند چاکی تشکیل شده است. تا کنون چندین مطالعه میکروپالئونتولوژی بر اساس فرامینیفرها در این حوضه انجام شده است. بر اساس این مطالعات، مرز بین دو سازند آیتامیر ـ آب دراز ناپیوسته گزارش شده است. هادوی و موسی زاده ( 1384)، نانوفسیل های آهکی سازند های آیتامیر ـ آب دراز را در برش شوراب مورد مطالعه قرار دادند و مرز بین دو سازند آیتامیر ـ آب دراز را پیوسته گزارش کردند. در مطالعه پیش رو، 81 متر از قسمت فوقانی سازند آیتامیر و 126 متر از قسمت تحتانی سازند آب دراز از برش کوه دو برادر برداشت شده است. این برش در شمال شرق مزدوران واقع شده است. تعداد 19 نمونه از قسمت بالایی سازند آیتامیر و 28 نمونه از قسمت تحتانی سازند آب دراز برداشت و پس از آماده سازی جهت مطالعات بایواستراتیگرافی بررسی شدند. بر مبنای مطالعات نانوفسیل های آهکی با استفاده از میکروسکوپ نوری پلاریزان، 14 خانواده، 29 جنس و 48 گونه، شناسایی و معرفی شدند. بر اساس نانوفسیل های بدست آمده برای برش مذکور، زون های cc16 – cc22 ، cc12 از زون بندی سیسینگ (1977)، پیشنهاد می شود. بنابراین سن برش مورد نظر، تورونین پسین ـ کامپانین پسین می باشد. عدم وجود سه بایوزون cc13 ، cc14 و cc15، نشان دهنده عدم رسوبگذاری و فرسایش و در نهایت وجود یک ناپیوستگی با سن کنیاسین پیشین ـ سانتونین پسین، در برش مورد مطالعه است. با توجه به حضور بایوزون cc17 در بخش فوقانی سازند آیتامیر و بخش تحتانی سازند آب دراز، می توان نتیجه گرفت که وقفه رسوبی بین این دو سازند وجود ندارد. با توجه به حضور فراوان گونه w.barnesae در نمونه های مطالعه شده در بخش بالایی سازند آیتامیر وکاهش آن در نمونه های مطالعه شده در سازند آب دراز و از آنجا که فراوانی این گونه در عرض جغرافیایی کم می باشد، می توان نتیجه گرفت که رسوبگذاری سازند آیتامیر در عرض جغرافیایی پایین تا متوسط بوده و نهشته های این سازند در محیطی کم عمق و ساحلی شروع و در ادامه، به سمت حوضه آب دراز بر عمق حوضه افزوده شده است.

منطقه مورد مطالعه با موقعیت جغرافیایی\ 18° 54 طول شرقی و\37 °36 عرض شمالی به عنوان بخشی ازالبرز شرقی در50کیلومتری جاده دامغان به سمت گلوگاه در نزدیکی روستای چمن ساورواقع است. البرز شرقی، مشابه سایر نقاط البرز از ساختار و زمین شناسی پیچیده ای برخوردار است. رسوبات کرتاسه پسین این منطقه که به همراه ناپیوستگی دگرشیب برروی رسوبات پالئوزوئیک ( سازند مبارک ) قرارگرفته است، برای اولین بار توسط هوبر ( 1957 ) معرفی و به دنبال وی صالحی راد ( 1979 )، آنها را تحت عنوان سازند یانه سر معرفی کرده است که از لحاظ لیتولوژی بسیار مشابه سازندهای آب دراز، آب تلخ، نیزار و کلات در حوضه رسوبی کپه داغ است. در این مطالعه 21نمونه از رسوبات چاکی لایمستون متعلق به کرتاسه پسین به ضخامت 28 متر مورد مطالعه قرار گرفته است که بر این اساس تعداد 57 گونه نانوفسیل متعلق به 23 جنس و13خانواده از برش چمن ساور معرفی شد. با توجه به محدوده ظهور و انقراض گونه های شاخص و تجمع فسیلی همراه، یک بایوزون برای برش چمن ساور پیشنهاد می شود که با زون cc26 از زون بندی سیسینگ (1977) وcc26b از زون بندی پرش نیلسون ( 1983، a1979 ) همخوانی دارد. با توجه به عدم حضور گونه nefrolithus frequence که متعلق به عرض های جغرافیایی بالا بوده و نیز وجود گونه u.trifidus می توان چنین نتیجه گرفت که این سازند در عرض های جغرافیایی پایین تا متوسط و در حوضه ای با آب و هوای گرم نهشته شده است. از طرف دیگر حضور فراوان گونه های l.cayeuxii و c.obscurus نیز نشان می دهد که این سازند در حوضه ای که در عرض جغرافیایی پایین تا متوسط بوده است، رسوبگذاری شده است. از روی شباهت های زیستی وسنگ شناسی موجود در دو منطقه کپه داغ وچمن ساور در شمال دامغان می توان نتیجه گرفت که این رسوبات مشابه بخشی از سازند آب تلخ می باشد که طی یک گسل رورانده ثقلی به البرز شرقی رانده شده است.

با توجه به ارزش چینه شناسی نانوپلانکتون های آهکی در تعیین سن لایه های رسوبی، در بررسی گذر سازند آب تلخ به سازند نیزار(در برش تنگ دو برادر) مورد مطالعه قرار گرفتند. این برش در شرق کپه داغ و در107 کیلومتری مشهد واقع است. موقعیت جغرافیایی این برش " 37 9 ?36 عرض شمالی و" 32 34 ?60 طول شرقی می باشد. ضخامت کلی برش 40 متر می باشد. لیتولوژی برش برای سازند آب تلخ شامل شیل آهکی به رنگ خاکستری مایل به آبی با لایه های جزئی و فرعی مارن است. که نزدیک به سطح فوقانی سازند لایه های نازک ماسه سنگ رس دار و سنگ آهک مارنی ماسه ای وجود دارد. لیتولوژی سازند نیزار عمدتاً شامل ماسه سنگ های ضخیم لایه گلوکونیتی و شیل می باشد. از این توالی رسوبی 21 نمونه از مرز بالایی آب تلخ و مرز زیرین نیزار برداشت شده است و پس از آماده سازی به روش اسمیر اسلاید با میکروسکوپ مطالعه و سپس عکسبرداری انجام شده است. نتایج حاصل از مطالعات تاکسونومی نانوپلانکتونهای آهکی منجر به شناسایی16 خانواده، 22 جنس، 55 گونه شده است. با توجه به گسترش چینه شناسی نانوپلانکتونهای آهکی موجود در برش مورد مطالعه و اولین پیدایش گونه های شاخص و تجمع فسیلی همراه آن، با زون cc2 5و cc26 از زون بندی (سیسینگ ، 1977) و زیر زون های cc25c و cc26a و cc26b از زون بندی ( پرش نیلسون ،1987) هم خوانی دارد. پیشنهاد می گردد بر مبنای این بایوزون سن بخش بالایی سازند آب تلخ و بخش زیرین سازند نیزار ماستریشتین پسین تا بالاترین بخش ماستریشتین پسین است. و گذر سازند آب تلخ به سازند نیزار تدریجی و هم شیب می باشد.

چکیده : محدوده البرز به عنوان بخشی از کمربند چین خورده- تراستی آلپ- هیمالیا، در حدود 2000 کیلومتر در شمال ایران گسترش یافته است. یکی از اسلوپ های شمالی البرز شرقی، توالی از سنگ های ژوراسیک میانی تا کرتاسه بالایی است که توسط قاسمی (1990) تفکیک و " رخساره شمالی " نام نهاده شده است. این توالی از لحاظ لیتولوژیکی بسیار مشابه با رسوبات هم سن خود در کمربند چین خورده کپه داغ در شمال ایران است. در برش چمن ساور(جنوب کردکوی) ، بخشی از این توالی رخنمون دارد و به صورت ناپیوستگی بر روی رسوبات کربناته کربونیفر(سازند های مبارک و قزل قلعه) قرار گرفته است که شامل سنگ آهک های چاکی و آهک ماسه ای است. در بررسی کنونی، قاعده این توالی در برش شماره 1، 2و 3 مطالعه شده است. از این سه برش فرامینیفرهای کمی گزارش شده است، اما با فقدان مطالعات نانوفسیلی در این نواحی روبرو هستیم. بر اساس این بررسی برای اولین بار، مجموعا از 23 نمونه، تعداد 10 خانواده، 18 جنس و 33 گونه از نانوفسیل ها شناسایی و عکسبرداری شدند که از تنوع و حفظ شدگی متوسطی برخوردارند. گونه های شاخص در هر سه برش watznaueria biporta, lucianorhabdus cayuexii و uniplanarius trifidus, هستند. بر اساس مطالعات انجام شده 3 بایوزون cc22، cc25 و cc26 برای این سه برش در نظر گرفته شده است که با زون بندی سی سینگ (1977) و زون بندی پرش نیلسون (1983، a1979) همخوانی دارد. نبود دو بایوزون cc23وcc24، دلیل عدم رسوبگذاری و در نهایت وجود یک ناپیوستگی با سنی معادل انتهایی ترین بخش کامپانین پسین تا ماستریشتین پیشین می باشد. تشابه زیستی و سنگ شناسی میان رسوبات مورد مطالعه و نهشته های مشابه در البرز شرقی و کپه داغ نسبتا زیاد بود. با توجه به تشابه نسبتا زیاد زیستی و سنگ شناسی میان نهشته های مورد مطالعه و نهشته های مشابه در کپه داغ می توان گفت که نهشته های مورد مطالعه واقع در البرز شرقی در زمان تشکیل (انتهای کامپانین پسین– انتهای ماستریشتین پسین ) جزئی از حوضه کپه داغ بوده اند. با توجه به عدم تشابه سنی میان رسوبات قاعده ای نهشته های کرتاسه بالایی در البرز شرقی و همچنین شواهد فعالیت گسلش روراندگی در منظقه می توان نتیجه گرفت که تمامی این نهشته ها توسط یک گسل رورانده بر روی رسوبات پالئوروییک رانده شده اند. سن این راندگی با توجه به یافته های فسیلی برای برش 1و 3 انتهای کامپانین پسین و برای برش شماره 2 انتهای ماستریشتین پسین است. با توجه به فراوانی گونه هایی مانند w.barnesae ، w.biporta ، u.sissinghii و u.trifidus و عدم حضور گونه n.frequens در نمونه های مورد مطالعه در هر سه برش، رسوبگذاری این نهشته ها در آب و هوای گرم و محیطی کم عمق صورت گرفته است.

چکیده زون سیستان بین بلوک لوت و افغانستان قرار دارد. این زون شامل دو مجموعه ملانژ (نه در شرق و رتوک در غرب) است که به وسیله یک حوضه رسوبی (سفیدآبه) از هم جدا می شوند. مرز شرقی آن گسل هریرود و مرز غربی آن گسل نهبندان است و مرزهای شمالی و جنوبی آن چندان مشخص نیست. پایانه شمالی این پهنه در اثر عملکرد گسل های امتداد لغز، شاخه - شاخه میشود و پس از گرایش به سوی nww تا جنوب بیرجند و بصیران ادامه می یابد. در مرز جنوبی نیز، روندهای n-s به راستای se متمایل شده و در یک راستای e-w، تا پاکستان ادامه می یابدگسترش شمالی- جنوبی 800 کیلومتر و حدود 200 کیلومتر پهنا دارد. برش چینه شناسی گازک در 80 کیلومتری دهستان درح ازتوابع شهرستان سربیشه استان خراسان جنوبی قراردارد. این برش 713 متر ضخامت داشته و لیتولوژی آن شامل شیل های سیلتی خاکستری و سبز رنگ و رگه هایی از دایک می باشد. بر روی رسوبات این برش تاکنون هیچ گونه مطالعه فسیل شناسی انجام نشده است. نانوپلانکتون های برش مورد مطالعه از تنوع، فراوانی وحفظ شدگی کمی برخوردارند. بر پایه این بررسی 20 جنس و 36 گونه از 12 خانواده شناسایی شدند. بر اساس گونه های شاخص شناسایی شده در محدوده مورد بررسی، زون های نانوفسیلی cc21-cc26 از زون بندی سیسینگ (1977) تشخیص داده شد. با توجه به زون های ذکر شده، سن این رسوبات ابتدای کامپانین پسین - انتهای ماستریشتین پسین می باشد. گونه هایی چون w.biporta, w.barnesae, thoracosphaera.sp, c.alta, perediscosphaera. sp در تمام ضخامت برش مورد مطالعه تقریباً پراکنده شده اند. جنس هایی مانند zeugrhabdotus و cylindralithus در نمونه های ابتدایی با فراوانی نسبتا خوب، تقریبا در بیشتر مقاطع ابتدایی دیده شده اند. تعدادی از گونه های موجود در نمونه ها از حفظ شدگی بسیار خوبی برخوردار بودند مثلاً پل و زوائد مرکزی گونه های جنس zeugrhabdotus به خوبی مشخص و حفظ شده بود ولی تعداد دیگری از گونه ها به دلیل اثر پدیده انحلال ساختارهای ظریف خود را از دست داده بودند و حتی در مواردی اثر پدیده انحلال آنقدر زیاد بوده که دیواره و یا قسمتی از بخش های اصلی گونه دچار خوردگی شده بود این پدیده در گونه های جنس prediscosphaera وجنس lucianorhabdus به خوبی قابل مشاهده است، و بسیاری از قطعات نانوفسیلی در مقاطع وجود داشت که به خاطر تأثیر این پدیده قابل شناسایی نبودند. به دلیل اهمیت هولوکوکولیت ها در تعیین محیط دریایی و این که فراوانی هولوکوکولیت ها در محیط های ساحلی بیشتر است به این گروه توجه خاصی گردیده است. در مطالعات انجام شده گونه های متعلق به جنس calculates و lucianorhabdus جز هولوکوکولیت ها هستند و چون حضور هولوکوکولیت ها در بخش تحتانی برش مورد مطالعه نسبتاً بیشتر است، برای قسمت تحتانی برش می توان یک محیط کم عمق مثل محیط ساحلی (shore face) یا محیطی نزدیک به سد (bar) را پیش بینی نمود و نشان دهنده ی یک دریای حاشیه ای است و کم کم به سمت قسمت بالایی برش، عمق حوضه در حال افزایش است.

حوضه ی فلیشی شرق ایران، حوضه ای است که در حد فاصل دو گسل نهبندان در غرب و گسل هریرود در شرق قرار دارد. این حوضه دارای 800 کیلومتر دارازا و 200 کیلومتر پهنا بوده و دارای نهشته های ضخیم فلیش گونه می باشد که پی سنگ افیولیتی وابسته به پوسته های اقیانوسی دارند. مرزهای شمالی و جنوبی آن چندان مشخص نیست. برش چینه شناسی روستای کفاز در محدوده ی جنوب شرقی استان خراسان جنوبی(بیرجند) و در 52 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان سربیشهقرار دارد. ضخامت برش مورد مطالعه 1540 متر بوده و دارای لیتولوژی یکنواختی از شیل های سبز مایل به خاکستری همراه با میان لایه های نازک ماسه سنگی قرمز رنگ می باشد. در این تحقیق نانوفسیلهای آهکی این برش برای اولین بار مورد مطالعه قرار گرفته است. نانوپلانکتون های آهکی برش مورد نظر از فراوانی، تنوع و حفظ شدگی پایین تا متوسط برخوردار می باشند. بر پایه ی این بررسی 10 خانواده، 21 جنس و 39 گونه از نانوپلانکتون های آهکی شناسایی شدند.بر اساس گونه های شاخص شناسایی شده در محدوده مورد بررسی،تعداد6بایوزونبرایبرشموردمطالعهتعیین شدکهبازون هایnp11-np16از زون بندی مارتینی(1971) همخوانی دارد، و سنی معادل ائوسن آغازین تا میانی را پیشنهاد می کند. با توجه به جدول درصد فراوانی نسبی نانوفسیل های آهکی برش کفاز می توان به این نتیجه رسید که عرض جغرافیایی نهشته های برش روستای کفاز پایین تا متوسط و درجه حرارت محیط بالا بوده است. رسوبات در محیطی کم عمق و تحت شرایط تغذیه ای الیگوتروفیک تشکیل شده اند. کلمات کلیدی: نانوفسیل های آهکی، روستای کفاز، پالئوژن، بیرجند

چکیده: ناحیه مورد مطالعه از لحاظ جغرافیایی در جنوب غرب ایران و در ناحیه زاگرس چین خورده در استان بوشهر واقع شده است. برش مورد مطالعه مربوط به یال جنوبی تاقدیس کنگان می باشد. منطقه زاگرس از واحدهای زمین ساختی مهم ایران است که شامل بلندی های غرب و جنوب غرب ایران است. هدف اصلی از این مطالعه تعیین سن سازند گورپی و تعیین مرز دقیق آن با سازند پابده با استفاده از نانوپلانکتون های آهکی می باشد. در این مطالعه از ناحیه تنگ دوراهک در استان بوشهر تعداد 16 نمونه از سازند گورپی و 10 نمونه از سازند پابده برداشت گردید، ضخامت سازند گور پی 100 متر و ضخامت بخش ابتدایی سازند پابده 50 متر می باشد. نمونه های برداشت شده پس از آماده سازی، جهت معرفی نانوفسیل های آهکی در برش مذکور و در نهایت تعیین سن سازند گورپی و مرز آن با سازند پابده با استفاده از میکروسکوپ نوری پلاریزان مطالعه و عکس برداری شدند. این بررسی منجر به شناسایی 65 جنس و 134 گونه فسیلی شده است. با توجه به محدوده حضور و بازه زمانی گونه های شاخص و تجمع فسیلی همراه، بایوزون های (cc24 _ np8) برای سازند گورپی و بایوزون-های ( np8 _ np16) برای بخش پایینی سازند پابده تعیین گردیده است. این بیوزون ها، با زون های cc24_cc26 از زونبندی سیسسینگ(1977) و np1_np16اززون بندی مارتینی(1971) مطابقت دارند. بر اساس ارزش چینه شناسی بیوزون های تعریف شده، سن ماستریشتین آغازی تا پالئوسن پایانی برای زمان رسوب گذاری سازند گورپی و سن ائوسن آغازی تا ائوسن میانی برای بخش آغازی سازند پابده در برش مذکور، پیشنهاد می گردد. وجود گونه های biantholithus sparsus،cruciplacolithus primus ،micula murusو micula prinsii در بخش میانی سازند گورپی نشان دهنده این است که اولاً مرز کرتاسه ـ ترشیاری در داخل سازند گورپی قرار دارد ثانیاً پیوسته می باشد زیرا که بیوزون np1 بر روی بیوزون cc26 که آخرین بیوزون کرتاسه می باشد، واقع شده است. با توجه به وجود بایوزون np8 در بخش فوقانی سازند گورپی و بخش زیرین سازند پابده، می توان نتیجه گرفت که بین این دو سازند ناپیوستگی وجود نداشته است. از آنجا که گونه های متعلق به جنس calculitesو lucianorhabdus که جز هولوکوکولیت ها هستند در بخش تحتانی برش مورد مطالعه نسبتاً زیاد است، برای قسمت تحتانی برش می توان یک محیط کم عمق را پیش بینی نمود، و اما در بخش های بالایی سازند گورپی و بخش پایینی سازند پابده به دلیل فراوانی جنس های مختلف fasciculithus, discoaster می توان گفت که این بخش ها در زمان رسوب-گذاری در منطقه عمیق دریا بوده اند، در نتیجه با گذشت زمان عمق حوضه در حال افزایش بوده است. با توجه به حضور گونه هایی مانند: m.murus,w.barnesae, cruciplacolithus primus, cruciplacolithus edwarsii می توان نتیجه گرفت که منطقه مورد مطالعه درزمان رسوب گذاری در عرض های جغرافیایی پایین قرار داشته است.

توالی به نسبت ستبری از رسوبات کرتاسه بالایی، با روند تقریبی خاوری-باختری، در جنوب باختری شهرستان سبزوار رخنمون دارد. هدف اصلی این بررسی، چینه نگاری و بایواستراتیگرافی بر مبنای نانوپلانکتون های آهکی بخش توربیدایتی از توالی نهشته های یاد شده شامل تناوبی از ماسه سنگ، شیل های سیلتی یا مارنی با میان لایه های آهکی است. به منظور تعیین سن دقیق این نهشته های فیلیشی و تفسیر شرایط حوضه رسوبی برش چینه شناسی در نزدیکی روستای کوچک لارهنگ (جنوب شرق فیل شور) مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی، تعداد 37 جنس و 82 گونه از نانوپلانکتون های آهکی شناسایی و عکس برداری گردید. بر اساس پراکندگی و فراوانی نانوپلانکتون های آهکی موجود در برش و اولین حضور گونه های شاخص ، بایوزون cc26 از زون بندی سیسینگ (1977) و زیرزون های cc26a و cc26b از زون بندی پرش نیلسون (1985) برای نهشته های مورد مطالعه پیشنهاد می شود. بر این اساس سنی معادل با انتهای ماستریشتین پسین را به این توالی می توان نسبت داد. همچنین شواهد نانوفسیلی بیانگر وجود مرز کرتاسه - پالئوژن در بخش بالای برش و پیوستگی این مرز است. بر مبنای حضور و درصد فراوانی نسبی نانوفسیل های آهکی می توان چنین استنباط کرد که ناحیه مورد مطالعه در عرض های جغرافیایی پایین تا متوسط آب های گرم با شرایط تغذیه ای الیگوتروفیک واقع بوده است. همچنین به نظر می رسد که رسوبگذاری این نهشته ها در محیطی کم ژرفا تا نسبتا عمیق دریا (شلف داخلی تا بخش های بالایی شیب قاره) رخ داده باشد و با توجه به گسترش و حضور هولوکوکولیت ها، در نهشته های محیط های کم عمق تا اعماق چند صد متری چنین استنباط می شود که به طرف بالای ستبرای مورد مطالعه، از عمق حوضه رسوبی کاسته می شود.

کپه داغ در راستای wnw- ese در شرق دریای خزر گسترش دارد و متشکل از رسوبات ژوراسیک میانی تا میوسن است. در این رساله مرز بین سازندهای آیتامیر/ آب دراز، سازندهای آب دراز/ آب تلخ، سازندهای آب تلخ/ نیزار و سازندهای نیزار/ کلات در شرق کپه داغ برمبنای نانوفسیل های آهکی برای تعیین سن، بررسی شرایط پالئواکولوژیکی و جهت بازسازی پروداکتیویتی قدیم براساس نانوفسیل ها و تغییرات در عناصر عمده یا کمیاب (cu, cd, pb, zn) و ترکیباتی مانند caco3 نمونه برداری و آماده سازی شده است. در این مرزها مطالعات بایواستراتی گرافی نانوفسیل های آهکی منجر به شناسایی بایوزون های نانوفسیلی شده که در زیر آورده شده است: گذر سازند آیتامیر به سازند آ ب دراز: برش دوبرادر: cc17 تا cc19/ برش چهچهه: cc17 تا cc18/ برش حمام قلعه:cc17 تا cc20 گذر سازند آب دراز به سازند آ ب تلخ: برش دوبرادر: cc20 تا cc21/ برش چهچهه: cc20 تا cc21/ برش حمام قلعه:cc20 تا cc22 گذر سازند آب تلخ به سازند نیزار: برش دوبرادر: cc22 تا cc24/ برش چهچهه: cc22 تا cc24/ برش کلات: cc22 تا cc24 گذر سازند نیزار به سازند کلات: برش دوبرادر: cc25 تا cc26/ برش چهچهه: cc25 تا cc26/ برش کلات: cc25 تا cc26 باتوجه به بایوزون های پیشنهادشده، سن گذرهای مورد نظر در تمام برش های مطالعه شده به شرح زیر است: گذر سازند آیتامیر به سازند آ ب دراز: سانتونین پسین گذر سازند آب دراز به سازند آ ب تلخ: انتهای کامپانین پیشین گذر سازند آب تلخ به سازند نیزار: انتهایی ترین بخش کامپانین پسین و ماستریشتین پیشین گذر سازند نیزار به سازند کلات: ماستریشتین پسین در گونه های نانوفسیلی حفره ها، پل ها و سایر ساختارهای ناحیه مرکزی هتروکوکولیت ها مشخص هستند، بنابراین در این مرزها انحلال و فرآیندهای دیاژنتیکی تغییرات اساسی در مجموعه های اولیه نانوفسیلی ایجاد نکرده است و حفظ شدگی گونه ها خوب می باشد. تعداد گونه های نانوفسیلی شناسایی شده در هر یک از برش ها به شرح زیر است: گذر سازند آیتامیر به سازند آ ب دراز: برش دوبرادر: 32 گونه برش چهچهه: 39 گونه برش حمام قلعه: 37 گونه گذر سازند آب دراز به سازند آ ب تلخ: برش دوبرادر: 38 گونه برش چهچهه: 45 گونه برش حمام قلعه: 47 گونه گذر سازند آب تلخ به سازند نیزار: برش دوبرادر: 24 گونه برش چهچهه: 32 گونه برش کلات: 27 گونه گذر سازند نیزار به سازند کلات: برش دوبرادر: 22 گونه برش چهچهه: 32 گونه برش کلات: 25 گونه الگوهای پراکندگی مشهود در نانوفسیل ها مشخص کننده شرایط پروداکتیویتی پایین و الیگوتروفیک با فراوانی گونه های جهان شمول (watznaueria) است. به عبارت دیگر حضور watznaueria barnesae ، prediscoshphaera spp. به استثنای (prediscoshphaera stoveri)،microrhabdulus spp. ، lithraphidites spp. و eiffelithus spp.، و عدم حضور گونه های شاخص پروداکتیویتی بالا اشاره به پروداکتیویتی پایین و حاصلخیزی پایین حوضه دارد. در نمونه های مطالعه شده فراوانی برخی گونه ها مانند watznaueria spp., calculites spp., lucianorhabdus spp, uniplanarious spp. نشان می دهد که رسوبات متعلق به این مرزها در آب و هوای گرم و در آب های کم عمق نهشته شده اند. مشاهدات نانوفسیلی نشانگر افزایش عمق در همه مرزها از بخش های پایینی به سمت قسمت های فوقانی است ولی در گذر بین سازندهای آب تلخ و نیزار نشان دهنده کاهش عمق از قاعده به سمت راس است. الگوهای توزیع غلظت pb، zn، cu و cd نشانگر روند افزایشی به سمت بالای برش در مرز بین سازندهای آیتامیر/ آب دراز، سازندهای آب دراز/ آب تلخ و سازندهای نیزار/ کلات است و پیشنهاد دهنده افزایش پروداکتیویتی در این مرزها ولی در مرز بین سازندهای آب تلخ/ نیزار غلظت pb، zn، cu و cd نشان دهنده روند کاهشی به سمت بالای برش است و پیشنهادکننده کاهش پروداکتیویتی در این مرز از سازند آب تلخ به سازند نیزار می باشد. براساس مطالعات اخیر، فراوانی نانوفسیل های آهکی به ویژه w. barnesae نشان دهنده انطباق قابل توجه با داده های شیمیایی در این مرزهاست. هردومورد آنالیزهای شیمیایی و فراوانی نانوفسیل های آهکی نشان ‎دهنده افزایش پروداکتیویتی از قاعده تا راس در همه مرزها به استثنای مرز بین سازندهای آب تلخ و نیزار است.

چکیده ندارد.

کپه داغ در راستای wnw- ese از شرق دریای خزر تا کشور افغانستان گسترش دارد . در این رساله از گذر بین سازندهای مزدوران - شوریجه، شوریجه - تیرگان، تیرگان- سرچشمه، سرچشمه – سنگانه و سنگانه - آیتامیر در شرق کپه داغ نمونه برداری شد که بطور متوسط در هر برش 50 نمونه برداشت و به روش اسمیراسلاید آماده سازی گردید. سپس برمبنای نانوفسیل های آهکی مطالعه شد. در این مرزها مطالعات بایواستراتیگرافی نانوفسیل های آهکی منجر به شناسایی بایوزون های نانوفسیلی با محدوده ی سنی زیر شده است: گذر سازندهای مزدوران - شوریجه: دربرش دوبرادر cc1 (بریازین پیشین)، در برش طاهرآباد: cc3 (والانژینین پسین) و در برش اشلر: این گذر به دلیل عدم رسوبگذاری سازند مزدوران رخنمون نداشته است.گذر سازند های شوریجه - تیرگان: در هر سه برش cc5 ( هوتروین پسین)،گذر سازند های تیرگان - سرچشمه: در هر سه برش cc7 (آپتین پیشین)، گذر سازند های سرچشمه – سنگانه در هر سه برش cc8 (آلبین) ، گذر سازند های سنگانه – آیتامیر در هر سه برش cc11 (تورونین پیشین – میانی) پیشنهاد گردید. گونه های نانوفسیلی شناسایی شده در هر برش به قرار زیر است: گذر سازند های مزدوران - شوریجه: برش دوبرادر: 22گونه برش طاهرآباد: 20 گونه برش اشلر: سازند مزدوران رخنمون نداشته است. گذر سازندهای شوریجه – تیرگان : برش دوبرادر: 20گونه برش طاهرآباد: 22 گونه برش اشلر: 17گونه گذر سازند های تیرگان - سرچشمه: برش دوبرادر: 21گونه برش طاهرآباد: 23 گونه برش اشلر: 18گونه گذر سازند های سرچشمه - سنگانه: برش دوبرادر: 18گونه برش طاهرآباد: 17 گونه برش اشلر: 17گونه گذر سازند های سنگانه - آیتامیر: برش دوبرادر: 21گونه برش طاهرآباد: 23 گونه برش اشلر: 21 گونه حضور گونه های watznaueria barnesae ، nannoconus spp ،micrantolithus spp. ، lithraphidites spp. و eiffelithus spp.، و عدم حضور گونه های شاخص پروداکتیویتی بالا اشاره به پروداکتیویتی پایین و حاصلخیزی پایین حوضه دارد. در نمونه های مطالعه شده فراوانی برخی گونه ها مانند watznaueria spp.,nannoconus spp. micrantolithus spp.نشان می دهد که رسوبات متعلق به این گذرها ( کرتاسه پیشین) در آب و هوای گرم و در آب های کم عمق نهشته شده اند. نانوفسیلها افزایش عمق در همه مرزها از بخش های پایینی به سمت قسمت های فوقانی را نشان می دهند ولی در گذر بین سازندهای مزدوران – شوریجه و سازند های سنگانه - آیتامیر نشان دهنده کاهش عمق از قاعده به سمت راس است. الگوهای توزیع غلظت pb، zn، cu و cd نشانگر روند افزایشی به سمت بالای برش در مرز بین سازندهای شوریجه - تیرگان، سازندهای تیرگان - سرچشمه و سازندهای سرچشمه - سنگانه است و پیشنهاد دهنده افزایش پروداکتیویتی در این مرزها ولی در مرز بین سازندهای مزدوران – شوریجه و سازند های سنگانه - آیتامیر غلظت pb، zn، cu و cd نشان دهنده روند کاهشی به سمت بالای برش است و پیشنهادکننده کاهش پروداکتیویتی در این گذر هاست. براساس مطالعات اخیر، فراوانی نانوفسیل های آهکی به ویژه w. barnesae نشان دهنده انطباق قابل توجه با داده های شیمیایی در این مرزهاست. هردومورد آنالیزهای شیمیایی و فراوانی نانوفسیل های آهکی نشان ‎دهنده افزایش پروداکتیویتی از قاعده تا راس در همه مرزها به استثنای مرز بین سازندهای مزدوران – شوریجه و سازندهای سنگانه - آیتامیر است.

حوضه ی فلیشی شرق ایران، حوضه ای است که در حد فاصل دو گسل نهبندان در غرب و گسل هریرود در شرق قرار دارد. این حوضه دارای 800 کیلومتر دارازا و 200 کیلومتر پهنا بوده و دارای نهشته های ضخیم فلیش گونه می باشد که پی سنگ افیولیتی وابسته به پوسته های اقیانوسی دارند. مرزهای شمالی و جنوبی آن چندان مشخص نیست. برش چینه شناسی روستای بیناباد در محدوده ی شمال غربی شهرستان بیرجند واقع در استان خراسان جنوبی و در 35 کیلومتری شهرستان خوسف قرار دارد. ضخامت برش مورد مطالعه 885 متر بوده و دارای لیتولوژی متنوعی شامل ماسه سنگ خاکستری با میان لایه هایی از شیل ، توفهای سبز رنگ و مارن با میان لایه هایی از شیل و همچنین مارنهای نومولیت دار و آهک های خارپوست دار، کنگلومرای ریز دانه به همراه بین لایه هایی از ماسه سنگ واقع شده است ودر انتها نیز ماسه سنگ با میان لایه هایی از مارن می باشد. بر روی رسوبات این برش تاکنون هیچ گونه مطالعه ی فسیل شناسی صورت نگرفته است. در این تحقیق نانوفسیلهای برش مزبور مورد مطالعه قرار گرفتند. نانوپلانکتون های آهکی برش مورد نظر از فراوانی، تنوع و حفظ شدگی متوسط برخوردار می باشند. بر پایه ی این بررسی 24 جنس و 69 گونه از نانوپلانکتون های آهکی شناسایی شدند. بر اساس گونه های شاخص شناسایی شده در محدوده مورد بررسی، تعداد 6 بایوزون برای برش مورد مطالعه تعیین شد که با زون های np11-np16 از زون بندی مارتینی(1971) همخوانی دارد، و سنی معادل ائوسن پیشین(ypresian) تا ائوسن میانی (lutetian) را پیشنهاد می کند. و همچنین با توجه به فراوانی گونه های نانو فسیلی عرض جغرافیایی نهشته های برش روستای بیناباد پایین تا متوسط و درجه حرارت محیط بالا بوده است. رسوبات در محیطی کم عمق و تحت شرایط تغذیه ای الیگوتروفیک تشکیل شده اند.

حوضه رسوبی کپه‎داغ در شمال خاورایران که ازخاوردریای خزرآغازوپس ازعبوراز ترکمنستان و ایران، وارد خاک افغانستان می‎شودو به عنوان یک میدان گازی بزرگ بین سه کشور ایران، ترکمنستان و افغانستان مشترک است. در این رساله از گذر سازندهای مزدوران - شوریجه، شوریجه - تیرگان، تیرگان - آب دراز، تیرگان- سرچشمه، سرچشمه - سنگانه، سنگانه - آیتامیر، آیتامیر- آب دراز و آب دراز- کلات در سه برش قلعه زو، شیخ و جوزک در غرب کپه داغ نمونه برداری شد که بطور متوسط در هرگذر 13 نمونه برداشت و به روش اسمیراسلاید آماده سازی گردید. گونه های نانوفسیلی شناسایی شده در هر برش به قرار زیر است: گذر سازند های مزدوران - شوریجه: (برش جوزک: 17 گونه) گذر سازندهای شوریجه - تیرگان: (برش جوزک: 15 گونه) گذر سازند های تیرگان - آب دراز: (برش جوزک: 24 گونه) گذر سازند های تیرگان- سرچشمه: (برش شیخ: 17 گونه، برش قلعه زو: 29 گونه) گذر سازند های سرچشمه - سنگانه: (برش شیخ: 20 گونه، برش قلعه زو: 17 گونه) گذر سازند های سنگانه-آیتامیر: (برش شیخ: 9 گونه، برش قلعه زو: 9 گونه) گذر سازند های آیتامیر- آب دراز: (برش شیخ: 22 گونه، برش قلعه زو: 13 گونه) گذر سازندهای آب دراز- کلات: (برش جوزک: 19 گونه، برش شیخ: 29 گونه، برش قلعه زو: 21 گونه) مطالعات بایواستراتیگرافی نانوفسیل های آهکی منجر به شناسایی بایوزون های نانوفسیلی از زون بندی سیسینگ (1977) با محدوده سنی زیر شده است: گذر سازند مزدوران به سازند شوریجه: دربرش جوزک بایوزونcc4 (هوتروین پیشین)، گذر سازند شوریجه به سازندتیرگان: در برش جوزک بایوزون cc5 (هوتروین پسین)، گــذر ســازندتیرگان به ســـازند آب دراز: در برش جوزک بایوزون های cc7و cc18 (آپتین پسین وکامپانین پیشین) از سویی نبود بایوزون های cc17-cc8 بین بخش فوقانی سازند تیرگان و بخش زیرین سازند آب دراز نشانگروجود ناپیوستگی در این گذر می باشد، گذر سازند تیرگان به سازند سرچشمه: در برش های شیخ و قلعه زو بایوزون های cc7 تا cc8 (آپتین پسین تا آلبین پیشین)، گذر سازند سرچشمه به سازند سنگانه: در برش های شیخ و قلعه زو بایوزون های cc8 تا cc9 (آلبین تا سنومانین پیشین)، گذر سازند سنگانه به سازند آیتامیر: در برش هــای شیخ و قلعه زو بایــوزون های cc11 تاcc12 (تورونین پیشین / میانی تا تورونین پسین)، گـــذر سازندآیتامیر به سازند آب دراز: در برش های شیخ و قلعه زو cc17 تاcc18 (سانتونین پسین/کامپانین پیشین تا کامپانین پیشین) و گذر سازند آب دراز به سازند کلات: در برش های جوزک، شیخ و قلعه زو بایوزون های cc21 وcc26 (ابتدای کامپانین پسین و انتهای ماستریشتین پسین) در ضمن نبــود بـــایوزون های cc25-cc22 بین بخش فوقانی سازند آب دراز و بخش زیرین سازند کلات نشان دهنده وجود ناپیوستگی در این گذر می باشد. حـضـورگــونه های نانوفسیلیwatznaueria barnesae ، .nannoconus spp، micrantolithus spp.، lithraphidites spp.، eiffelithus spp. وspp. prediscosphaera به جـزگونه p.stoveri و عدم حضور گـــــونه های شـــاخص پروداکتــــیویتی بالا نـــشانگر پروداکــتیویتی وحاصلخیزی پایین حوضه می باشد. فـراوانی برخـــی گـــونه هـای گرمادوست مانند micula decussate، micula prinsii،micula swastika quadrum gartneri، quadrum gothicum،quadrum sissinghii ،watznaueria barnesae conusphaera mexicana،lithraphidites bollii ،nannoconus spp.، micrantholihtus obtusus و نبود نانوفسیل های شاخص آب و هوای سردنشـــانگر رسوب گذاری مناطق مطالعه شده در آب و هوای گرم و در آب های کم عـمق می باشد. شواهد نانوفسیلی نشاندهنده افزایش عمق در گذر سازندهای شوریجه به تیرگان، تیرگان به سرچشمه، سرچشمه به سنگانه و آیتامیر به آب دراز از بخش های پایینی به سمت قسمت های فوقانی است ولی در گذر سازندهای مزدوران به شوریجه و سنگانه به آیتامیر نشان دهنده کاهش عمق از قاعده به سمت راس است. الگوهای توزیع غلظت عناصر pb، zn، cu و cd در گذر سازند های برش قلعه زو نشانگر روند افزایشی به سمت بالای برش در گذر بین ســـازندهای تیرگان به سرچــشمه، سرچشـمه به سنگانه و آیتامیر به آب دراز و مبین افزایش پروداکتیویتی در این گذرها می باشد ولی در گذر بین سازندهای سنگانه به آیتامیر غلظت عناصر مذکور روند کاهشی به سمت بالای برش داشته و نشاندهنده کاهش پروداکتیویتی در این گذر است. براساس این پژوهـش، فراوانی نانوفـسیل های آهکی به ویژه گونه w. barnesae نشانگر انطباق چشمگیر با داده های شیمیایی در این گذرهاست. هردومورد آنالیزهای شیمیایی و فراوانی نانوفسیل های آهکی نشان ‎دهنده افزایش پروداکتیویتی از قاعده تا راس در گذرسازندهای تیرگان به سرچشمه، سرچشمه به سنگانه و آیتامیر به آب دراز وکاهش پروداکتیویتی درگذر سازندهای سنگانه به آیتامیر است. مقایسه سن گذرها و تطابق گذر سازند ها در شرق و غرب حوضه نشان می دهد که اغلب گذرها در غرب سن متفاوتی نسبت به شرق حوضه دارند و از سویی نانوفسیل های آهکی موجود در برش های شرق کپه داغ نسبت به نانوفسیل های موجود در برش های غرب این حوضه از تنوع و فراوانی نسبتا بالاتری برخوردارند و این مسئله به دلیل شرایط محیطی مساعدتر موجود در شرق در طی دوره زمانی مورد مطالعه است.

رشته کوه البرز بخشی از کمربند چین خورده- تراستی آلپ- هیمالیا می باشدکه در حدود 2000 کیلومتر در شمال ایران گسترش یافته است. در این رساله از پنج برش در محدوده البرز شرقی نمونه برداری و به روش اسمیراسلاید آماده سازی گردید،سپس برمبنای نانوفسیل های آهکی مطالعه شد. در این برش ها مطالعات بایواستراتیگرافی نانوفسیل های آهکی منجر به شناسایی بایوزون های نانوفسیلی با محدوده ی سنی زیر شده است: برش چشمه قلقل: cc16 (سانتونین پسین) تاcc26 (ماستریشتین پسین). برش مجن: cc20 (کامپانین پیشین) تاcc26 (ماستریشتین پسین) برش کوه نمازگاه: cc24 (ماستریشتین پیشین) تاcc26 (ماستریشتین پسین) برش کوه شاهدار: cc24 (ماستریشتین پیشین) تاcc26 (ماستریشتین پسین) برش قلعه موران: cc16 (سانتونین پسین) تا cc22 (کامپانین پسین) جنس وگونه های نانوفسیلی شناسایی شده در هر برش به قرار زیر است: برش چشمه قلقل: تعداد 23 جنس و 48 گونه برش مجن: 23 جنس و 41 گونه برش کوه نمازگاه: 18 جنس و 43 گونه برش کوه شاهدار: تعداد24 جنس و 44 گونه برش قلعه موران: تعداد17 جنس و 34 گونه در مطالعات کنونی حضور گونه های watznaueria barnesa و lithraphidites carniolensis و عدم حضور گونه های شاخص مواد غذایی بالا مانند گونه های جنس biscutum می تواند موید مواد غذایی پایین حوضه باشد. در این مطالعه حضور نانوفسیل ها و الگوی تغییرات فراوانی آنان به ویژه حضور p. spinosa, ، ,p. cretacea e. eximius, e. gorkae e.turriseiffelii, l. carniolensis, w. barnesae و m. decoratus موید شرایط باروری پایین برای برش های مورد مطالعه است. در نمونه های مطالعه شده فراوانی برخی گونه ها مانند uniplanarius sissinghii،uniplanarius trifidus و watznaueria barnesa نشان می دهد که رسوبات متعلق به کرتاسه پسین در آب و هوای گرم و در آب های کم عمق نهشته شده اند، همچنین وجودگونه های micula murus و micula prinsii در ماستریشتین شاخص آب و هوای گرم است. نانوفسیلهای موجود کاهش عمق در همه برش ها از بخش های پایینی به سمت قسمت های فوقانی را نشان می دهند ولی در برش قلعه موران نشان دهنده افزایش عمق از قاعده به سمت راس است. الگوهای توزیع غلظت pb، zn، cu و cd نشانگر روند کاهشی به سمت بالا در همه برش ها بجز برش قلعه موران است و پیشنهاد دهنده کاهش پروداکتیویتی در این برش هاست، ولی در برش قلعه موران غلظت pb، zn، cu و cd نشان دهنده روند افزایشی به سمت بالای برش است و پیشنهادکننده افزایش پروداکتیویتی در این برش است. براساس مطالعات اخیر، فراوانی نانوفسیل های آهکی به ویژه w. barnesae نشان دهنده انطباق قابل توجه با داده های شیمیایی در این برش هاست. فراوانی نانوفسیل های آهکی و نیز آنالیزهای شیمیایی نشان ‎دهنده کاهش پروداکتیویتی در تمام برش ها از قاعده به سمت بالاست بجز برش قلعه موران که افزایش پروداکتیویتی داریم، که این بعلت بازه زمانی این سازند است. ازآنجا که لبه بالایی این بایوزون سنی معادل کامپانین پسین را دارد واین بازه زمانی شرایط محیطی کاملاٌ متفاوت با دیگر نهشته های مورد مطالعه است که در ماستریشتین پسین می باشند.

چکیده خلیج فارس در 24 تا 30درجه و 30 دقیقه عرض شمالی و 48 تا 56 درجه و 25 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد. مطالعات کمی در زمینه نانوفسیل های آهکی خلیج فارس بخصوص در سواحل ایران در دسترس است. در مطالعه اخیر، تعداد 52 نمونه از مغزه بندرعباس، 47 نمونه از مغزه بوشهر و 32 نمونه از رسوبات سطحی خلیج فارس مورد بررسی قرار گرفتند. تمام گونه ها توسط میکروسکوپ نوری و الکترونی عکسبرداری شده اند. برای اولین بار تعداد 16 جنس و 24گونه از مغزه بندرعباس، 22 جنس و 22 گونه از مغزه بوشهر و 19 جنس و 24 گونه از رسوبات سطحی خلیج فارس معرفی گردید. در این مطالعه گونه های gephyrocapsa oceanica و emiliania huxleyi گونه های غالب بودند. نانوفسیل های آهکی در مغزه های مورد مطالعه و همچنین رسوبات سطحی کم عمق از تنوع و فراوانی بسیار پایینی برخوردارند و اکثر نمونه هــای حاضر، فسیل های جا به جا شده از رسوبات نئوژن و کرتاسه می باشند. دلیل حضور نمونه های جا به جا شده، حضور رودخانه های بزرگی مثل کارون، دجله و فرات در غرب، ورود آب های شیرین از رودخانه های سواحل شمالی خلیج فارس، تأثیر طوفان های گرد و غبار در قسمت های غربی باشد. در رسوبات سطحی برداشت شده از عمق بیشتر، نانوفسیل های آهکی از تنوع کم و فراوانی بالایی برخوردارند. مطالعات انجام شده بر روی گونه هـای شاخصی چون gephyrocapsa oceanica, emiliania huxleyi, helicosphaera carteri, braarudosphaera bigelowi, calcidiscus leptopurus و coccolithus pelagicus در خلیج فارس نشان می دهد که حوضه مذکور، حوضه ای گرم، دارای شوری بالا، در بخش های غربی مزوتروفیک و در بخش شرقی یوتروفیک و دارای پروداکتیویتی بالاست که پروداکتیویتی از سمت غرب به سمت شرق افزایش می یابد. همچنین آنالیزهای انجام شده بر روی عناصر رسوبات مورد مطالعه نشان می دهد که روند تغییرات عناصر منطبق بر روند تغییرات نانوفسیل های آهکی است که این مسئله در رسوبــات برداشت شده از مناطق عمیق تر می تواند دلیلی بر افزایش یا کاهش پروداکتیویتی نانوفسیل های آهکی باشد.

با توجه به ارزش چینه شناسی نانوپلانکتون های آهکی جهت تعیین سن لایه های رسوبی، نهشته های کرتاسه پیشین منطقه فتح آباد جهت مطالعات بایواستراتیگرافی بر اساس نانوفسیل های آهکی نمونه برداری شده اند. منطقه مورد مطالعه واقع در شمال غرب قاین (حاشیه شرقی بلوک لوت) می باشد. توالی برداشت شده در منطقه فتح آباد متشکل از کنگلومرا، مارن سیلتی و سنگ آهک است. نمونه ها به روش اسمیراسلاید آماده سازی شده و نانوفسیل های این توالی عکس برداری شده است. نانوفسیل های موجود در این منطقه دارای تنوع نسبتا خوب و فراوانی متوسطی هستند. در این بررسی بیست و هشت گونه متعلق به ده جنس از نانوفسیل های آهکی شناسایی شده و بایوزون های cc4 و cc5 از زون بندی سی سینگ (1977) تعیین گردید. برمبنای بایوزون های تعیین شده و به عنوان نتیجه ی مطالعات بایواستراتیگرافی، سن توالی مورد مطالعه در منطقه فتح آباد هوترووین پیشین تا هوتروین پسین پیشنهاد می گردد.

با توجه به ازش چینه شناسی نانوپلانکتونهای آهکی در تعیین سن طبقات رسوبی دوران سوم نویسنده بر آن شد تا به مطالعه فسیلهای مذکور در طبقات رسوبی سازند چهل کمان در برشهای الگو و مرجع بپردازد. بدین منظور از توالیهای یاد شده جمعا تعداد 58 نمونه برداشت و پس از انجام پروسه های ویژه، نانوپلانکتونهای آهکی موجود در نمونه ها بتوسط میکروسکوپهای نوری و الکترونیک اسکانینگ مورد مطالعه قرار گرفتند. تعداد 19 جنس ، 33 گونه و 2 زیرگونه از نانوپلانکتونهای آهکی در برش مرجع سازند چهل کمان شناسایی شدند و به سبب عدم حفظ شدگی فسیلهای یاد شده امکان شناسایی آنها در طبقات رسوبی برش الگوی این سازند میسر نگشت . براساس اولین حضور گونه های شاخص و تجمع فسیلی همراه سه بایوزون در توالی رسوبی برش مرجع سازند چهل کمان تعیین که به ترتیب از پایین به بالا با زونهای np12, np11, np10 مارتینی (martini, 1971) و با زیرزونهای cp9b, cp9a و زون cp10 اکادا و بوکری (okada & bukry, 1980) قابل مقایسه می باشند. براساس محدوده چینه شناسی گونه های شاخص برای زمان رسوبگذاری سازند چهل کمان در برش مرجع سن ائوسن آغازین پیشنهاد می شود. وجود نسبتا فراوان گونه هایی از جنس دیسکواستر شرایط آب و هوایی گرم حاکم بر زمان رسوبگذاری را نشان می دهد.

ناحیه مورد مطالعه از لحاظ جغرافیایی در شمال شرق ایران و در ناحیه کپه داغ، واقع در غرب سرخش و در حدود 25 کیلومتری دهکده شورلق می باشد. این ناحیه برای اولین بار از نظر نانوپلانکتون های آهکی مورد مطالعه قرار گرفت و به طور سیستماتیک از آن نمونه برداری بعمل آمد. این سازند از نظر سنگ شناسی بطور کلی از مارن، آهک ماسه ای، شیل آهکی تشکیل شده است . شایان ذکر است که این سازند به لحاظ اهمیتی که از لحاظ اقتصادی برای کشور ما دارد توجه بسیاری را به خود جلب کرده است . برداشت و نمونه برداری از این سازند به دلیل نبودن لایه بندی کافی و نیز با توجه به مورفولوژی و نیز لیتولوژی آن با مشکلات زیادی همراه بود. از برش سازند خانگیران (شرق نادویس چهل کمان) جمعا 29 نمونه برداشته شد و پس از انجام پروسه های ویژه، نانوپلانکتون های آهکی موجود در نمونه ها به توسط میکروسکوپهای نوری و الکترونیک شناسایی شده و تحت مطالعه قرار گرفتند. در طی این مطالعه تعداد 11 خانواده، 21 جنس ، 51 گونه از نانوپلانکتون های آهکی در برش سازند خانگیران (شرق نادویس چهل کمان) شناسایی شدند و براساس اولین حضور گونه های شاخص و تجمعات فسیلی همراه 9 بایوزون در برش سازند خانگیران (شرق ناودیس چهل کمان) تعیین شد که در محدود زمانی زونهای (np13-np24) مارتینی (martini, 1971) و نیز با زون های (cp11-cp19a) اکادا و بوکری (okada & bukry, 1980) مطابقت می کند. براساس محدودهء چینه شناسی گونه های شاخص زمان رسوبگذاری برای برش سازند خانگیران (شرق ناودیس چهل کمان) ائوسن پیشین تا الیگوسن پسین پیشنهاد می شود.

با توجه به پیشرفت روز افزون دانش زمین شناسی - نگارنده بر آن شد تا به بررسی نهشته های سازند خانگیران در غرب دشت سرخس بپردازند. با توجه به اهمیت اقتصادی این سازند، لزوم این بازنگری با ابزار جدید با یواستراتیگرافی یعنی نانوپلاکتونهای آهکی ضروری بنظر می رسید. این سازنددر برش مورد مطالعه 209 متر ضخامت دارد. در طی این مطالعه تعداد 12 خانواده 23 جنس ، 59 گونه و یک زیر گونه از نانوپلانکتونهای آهکی شناسایی و عکسبرداری گردید. بر اساس اولین حضور(fo) و آخرین حضور(lo) گونه های شاخص و تجمع فسیلی همراه تعداد 11 بایوزون در توالی رسوبی برش مورد مطالعه تعیین گردید که بازونهای np13 تاnp23 از وزن بندی استاندارد مارتینی، 1971 همخوانی دارد. بر اساس محدوده های چینه شناسی گونه های شاخص برای رسوبگذاری سازند خانگیران در این برش سن ئوسن آغازین - الیگوسن میانی پیشنهاد می گردد. وجود فراوان گونه های دیسکوآستر حاکی از گرم بودن هوا آب و در زمان رسوبگذاری سازند خانگیران در غرب دشت سرخس می باشد. جزئیات و چگونگی انجام کار در فصول بعدی پایان نامه ذکر گردیده اند.