نام پژوهشگر: پوپک دبستانی کرمانی

حمایت از بزه دیده در نظام کیفری انگلستان و ویلز
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید بهشتی - دانشکده حقوق 1376
  پوپک دبستانی کرمانی   علی حسین نجفی ابرندآبادی

این پژوهش به "حمایت از بزه دیده در نظام کیفری انگلستان و ویلز" می پردازد. لازم است در مورد موضوع مزبور به نکاتی توجه شود. نخست اینکه نظام سیاسی کشورهای انگلستان، ولیز، ایرلندشمالی و اسکاتلند نظام واحدی است که به پادشاهی متحد بریتانیا معروف است . اما کشورهای ایرلندشمالی و اسکاتلند هر یک دارای نظام حقوقی مستقل و خاصی هستند، در نتیجه تنها دو کشور از پادشاهی متحد، یعنی انگستان و ویلز، نظام حقوقی واحدی دارند. به این دلیل پژوهشهایی که به بررسی نهادهای حقوقی انگلستان می پردازند، در واقع حقوق واحد این کشورها را مورد مطالعه قرار می دهند و عنوان این پژوهشها غالبا نام هر دو کشور را در بردارد. نکته دیگر این است که بزه دیده شخصی است که صدمه، زیان یا نقصان ناشی از ارتکاب یک جرم را متحمل می شود و هر چند در موارد بسیاری می توان بستگان یک بزه دیدهء مستقیم را مشمول چنین تعریفی دانست و بنابراین در بزه دیده شناسی اصولا بزه دیدگان را از این جهت به دو طبقهء بزه دیدهء اصلی و بستگان او (بزه دیدهء مستقیم و بزه دیدهء غیرمستقیم) تقسیم می کنند، اما چون قوانین و مقررات انگلستان و ویلز تقریبا در همه موارد تنها بزه دیدهء اصلی را مورد حمایت قرار داده اند، در تحقیق حاضر نیز مقصود از بزه دیده همان شخصی است که صدمه و زیان ناشی از جرم به طور مستقیم بر او وارد آمده باشد. همچنین مقصود از نظام کیفری نه نظام کیفرها یا نظام حاکم بر مجازات سالب آزادی (که در بعضی موارد لفظ نظام کیفری بر آنها اطلاق می شود) بلکه نظام عدالت کیفری می باشد. نظام عدالت کیفری یا به عبارت نزدیک تر به لفظ حقوقی فارسی، نظام کیفری، در انگلستان و ویلز صرفا شامل دستگاه قضائی کشور نیست . امور مربوط به مهار جرائم، کیفر و اصلاح بزهکاران، حمایت از بزه دیده و سایر مسائل مربوط به عدالت کیفری در انگلستان و ویلز علاوه بر دستگاه قضائی بر عهده دستگاههای دیگری مانند وزارت کشور، پلیس و در بعضی موارد سایر دستگاههای دولتی می باشد. به عبارت دیگر در انگلستان و ویلز، عدالت کیفری تنها در مراجع قضائی خلاصه نمی شود، بلکه دستگاههای دیگری که در واقع اجزای قوه مجریه هستند نیز در مواردی عهده دار اعمال عدالت کیفری هستند. در گزینش موضوع این پژوهش عواملی چند دخیل بوده اند. جذابیت ، تازگی و اهمیت بزه دیده شناسی به عنوان یک رشته مطالعاتی نو و در عین حال مفید، با اندکی توجه و اندیشه به مفاهیم نوین علوم جنائی و جرم شناختی روشن می شود. بحثهای جذاب در کلاسهای جرم شناسی، تاریخ تحولات کیفری، جامعه شناسی جنائی و ... دوره کارشناسی ارشد و تا حدودی نیز در دوره کارشناسی انگیزه پژوهش در باب موضوعات نو را در شخص به وجود می آورند. بزه دیده شناسی و به خصوص حمایت از بزه دیده از جوان ترین رشته های علوم جنائی است و به ویژه چون در ایران به ندرت در مورد آن تحقیق صورت گرفته است ، شخص علاقمند به تحقیق برای گام نهادن در راه بررسی یک موضوع مربوط به بزه دیده شناسی، انگیزهء بیشتری می یابد. موضوع بزه دیده شناسی در حال حاضر از جمله موضوعاتی است که در عرصهء تحقیقات علوم جنائی جهان امروز، تحقیق در مورد آن رواج و تازگی دارد و به اصطلاح از "موضوعات روز" می باشد.