قربانی کردن از آفرینش حضرت آدم(ع) تا کنون، به مثابه ی یک وظیفه ی دینی یا عرفی در بین اقوام و ملل مختلف وجود داشته است.آئین قربانی درادیان ابراهیمی(یهودی، مسیحی، اسلام) نیز ریشه ای بس کهن دارد که به شیوه ی خاص خود و باتفاوت ها و شباهت هایی بر گزار می شود. در گذشته مراسم عید قربان از جمله مناسبت های جشن و خوشگذرانی در دربار شاهان محسوب می شد که فرصت خوبی برای هنر نمایی و مضمون آفرینی شاعران بود.شاعران درباری و غیر درباری این فرصت را برای به تصویر کشیدن مفاهیم و رویدادهای پیرامون قربانی غنیمت شمرده و نکاتی از آن را در اشعار خود بیان کرده اند. با وجود این، هیچ پژوهشی در رابطه با بازتاب آئین قربانی در اشعار شاعران صورت نگرفته است. نوشتار حاضرضمن پرداختن به مراسم قربانی در ادیان ابراهیمی و تبیین وجوه اختلاف و اشتراک آن ها، بازتاب گوشه هایی از این مراسم را در اشعار شاعران قرن ششم و هفتم هجری مورد تحقیق قرار داده و به بررسی کاربرد آرایه های ادبی و صنایع در این اشعار، پرداخته است. همچنین این پژوهش در پی مشخص کردن میزان و نوع تأثیری است که این اشعار از قربانی کردن و مفاهیم مرتبط با آن،پذیرفته اند.قربانی کردن فرزند توسط حضرت ابراهیم(ع)،فنای فی الله، نابودی دشمنان،خلق تعابیر جدید با قربانی کردن چشم بد و صور فلکی از جمله ی مطالبی است که شاعران اشتیاق بیشتری برای پرداختن به آن ها از خود نشان داده اند و در پرداختن به این موضوع تشبیه، تلمیح، جناس، مراعات النظیر و تکراررا بیش از سایر صناعات ادبی به کار برده اند.در این اشعار هر چه ازاوایل قرن ششم به سمت اواخر قرن هفتم پیش می رویم کاربرد قربانی درمفهوم اصطلاحی بیش از کاربرد آن در معنی لغوی و مفهوم آئینی، مشهود است.

چکیده قاآنی شیرازی از شاعران عصر بازگشت است که با تتبع دائم در آثار شاعران قدیم، به سبک آنان تسلط یافت. او با ترکیب سبک های خراسانی و عراقی و سبک خاص خود، اشعار زیادی در قالب ها و مضامین متنوع سرود. این اشعار در دیوانی با 22 هزاربیت در دست است، هرچند که این دیوان شامل تمام اشعارش هم نیست. نوشتار حاضر ضمن پرداختن به زندگی قاآنی، به برخی ابداعات قاآنی در حوزه های مختلف زبانی، موسیقایی و محتوایی پرداخته و بازتاب مسائل اجتماعی و سیاسی و سایر مضامین پربسامد در دیوان او را بررسی کرده است. کتابشناسی قاآنی نیز از مواردی است که در این نوشتار به آن پرداخته شده است. قاآنی، از شاعرانی مانند فرخی، منوچهری، عنصری، انوری، فردوسی، سنایی، خاقانی، مولانا، سعدی و حافظ تأثیر پذیرفته و برای برابری با این شاعران تلاش کرده و یا درصدد برتری جویی برآمده است؛ اما اشعار او تقلید صرف از شاعران پیشین نیست و در حوزه ی زبان با کاربرد وسیع و متنوع واژگان و وارد کردن لهجه های مختلف در شعر و حذف عامدانه ی برخی از ارکان جمله و ... به ابداعاتی دست یافته است. کاربرد اوزان سریع و موسیقی طرب انگیز و صنایع آهنگین نیز تازگی هایی در اشعار او ایجاد کرده است که در اشعار سایر شاعران دیده نشده و یا کمتر به چشم می خورد. با وجود برخی معایبی که در اشعار قاآنی هست، او با به کارگیری صنایع مختلف زبانی، بدیعی و موسیقایی یکی از برجسته ترین شاعران سبک بازگشت و به اذعان بسیاری از فرهیختگان ادبیات، بزرگترین شاعر عصر قاجار است. قاآنی در مضامین مختلف به طبع آزمایی پرداخته اما به مسائل اجتماعی و سیاسی توجه چندانی نداشته است؛ با وجود این، در برخی موارد از مسائل اجتماعی با زبان طنزآلود و برنده سخن گفته که حاکی از توانایی وی در این زمینه است. کلید واژه ها قاآنی، تقلید و نوآوری، ویژگی های زبانی و محتوایی، بزرگترین شاعر عصر قاجار، کتابشناسی.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

فصل اول کتاب به تعریف قصیده و وجه تسمیه آن و تعریف اصطلاح شکل و به این که اصل شعر چه بوده است می پردازد. در فصل دوم کتاب رابطه نقد و بلاغت و پیوند نقد و بلاغت با دین با اشاره اجمالی به تاریخچه پیدایش آنها مورد تفحص قرار می گیرد. در فصل سوم کتاب مولف به موضوع لفظ و معنی و ارتباط آنها با یکدیگر و تقسیم شدن منتقدین به طرفداران لفظ و طرفداران معنی می پردازد. در فصل چهارم کتاب نظریه عبدالقاهر جرجانی در نظم مورد بررسی واقع می شود. در فصل پنجم کتاب نظریه عمود شعر که برپایه تمجیدقدیم و مخالف با هر نوع تولید و ابتکار استوار است مورد بحث و بررسی واقع می شود.

این رساله تحقیقی است در جهت شناساندن یکی از چهره های برتر عرفان و تصوف (بایزید بسطامی ، م . 261 ) . کسی که با دید هنری به تصوف می نگرد و آنرا از صورت زهد خشک و تصوف عابدانه بدر می آورد و به عرفان عاشقانه تبدیل می کند که بعدها در مشرب عرفان عاشقانه سنایی ها، عطارها ، مولوی ها، سعدی ها، و حافظ ها گسترش پیدا می کند.

نویسندگان بسیاری از اشعار شاهنامه فردوسی در آثار خود استفاده نموده اند. از جمله این آثار عبارتند از : راحه الصدور، سندبادنامه ، ترجمه تاریخ یمینی ، تاریخ جهانگشای ، مرزبان نامه ، تاریخ وصاف الحضره ، جامع التواریخ و تاریخ گزیده . چگونگی ارتباط اشعار فردوسی با متن نثر و مفاهیم آن در این پایان نامه مورد بررسی قرار می گیرد.

نزاری قهستانی از شاعران توانا و پرکار اما گمنام قرون هفتم و هشتم هجری قمری است که لزوم پژوهش های بیشتر در زمینه شناساندن هر چه بیشتر او ، احساس می شود . این تحقیق سعی دارد گامی هر چند کوچک در این زمینه بردارد. این رساله شامل سه بخش است : بخش اول (کلیات ) شامل سه فصل است : فصل اول نگاهی گذرا به زندگی و آثار نزاری دارد. فصل دوم به تشبیه و تقسیمات آن و فصل سوم به بررسی تشبیه در شعر نزاری و ویژگی های او می پردازد. بخش دوم (جدول تشبیهات ) که نشان دهنده بسامد انواع تشبیه در غزلیات شاعر است ، سه فصل دارد که به ترتیب به تفکیک الفبایی - موضوعی مشبه ها ، مشبه به ها و وجوه شبه پرداخته است . و بالاخره بخش سوم ( هاله های تصویری ) که شامل دو فصل است و به ترتیب ، هاله های تصویری مشبه و مشبه به را شامل می شود.

مقامات حمیدی در ادبیات فارسی از حیث موضوع منحصربفرد و در نوع خود بی نظیر است .این کتاب بدون تردید یکی از گرانبهاترین گوهرهای گنجینه ادبی ایران است که می توان آن را از شاهکارهای ادبیات فارسی محسوب داشت. مقامات حمیدی ، نموداری از اوضاع قرن ششم ایران است.در تحقیق حاضر نگارنده در نظر دارد مشبه به های مقامات حمیدی را بررسی کند و به این نتیجه برسد که آیا می توان به جهان بینی ، شخصیت و محیط حمیدی پی برد یا نه؟ یا اینکه عواملی مانند لفاظی و سجع پردازی باعث شده که حمیدی نتواند احساسات درونی خود را به رشته تحریر درآورد.

در این پایان نامه کوشش شده است با مطالعه آثار منظوم سه شاعر قرن ششم (سنایی، انوری و نظامی) دیدگاههای آنها در باره شعر و شاعری تبیین و نقد و بررسی شود. در فصل مربوط به سنایی و سخنان او در باره شعر و شاعری مساله نسبت میان شعر و شرع از مهمترین درون مایه ها و دیدگاههای شعری اوست که در زمره نقد محتوایی قراردارد و به نظر می رسد محصول دوره بعد از تحول روحی اوست. این در حالی است که سنایی قبل از گرایش به شعر زهد و مثل به عنوان شاعری مداح خواسته ها و آمال خاص این نوع شاعران را داشته است. هرچند که تعیین زنجیره تاریخی برای مراحل دو گانه زندگی او دشوار است، تصور می شود که پس از تحول روحی به انتقاد از شاعران پرداخته است. در فصلی دیگر دیدگاههای انوری به عنوان مداح حرفه ای و با توجه به مدیحه سرایی او بررسی شده است. وی با آگاهی کامل از حرفه خود به بیان خاستگاه طبیعی شعر مدحی می پردازد. همچنین نقش اجتماعی شاعر به عنوان طبقه اجتماعی از نظر او مورد تردید واقع می شود. در فصل پایانی از دیدگاههای نظامی که بیشتر ناظر به شعر است تا شاعری مطرح می شود. نظامی نسبت به دو شاعر دیگر بیشترین سخنان را در باره شعر دارد و در تمام آثار خود، بویژه در مخزن الاسرار در باره شعر و مسائل آن سخن گفته است. دیدگاههای نظامی و از جمله سخن از ماهیت شعر، خاستگاه آن، نوآوری و تازگی ، سبک ، تصویر در شعر ، سحر حلال و ... به بوطیقای دیروز و امروز نقد شعر نزدیک است. لازم به ذکر است که نظامی در بیان مساله شعر و شرع پیرو سنایی است و در پردازش مخزن الاسرار به حدیقه الحقیقه او نظر دارد.

تحقیق حاضر بحثی در شرایط شاعری، خواسته های متقابل شاعر و ممدوح و رابطه ی آن دو در قرن پنجم وششم و تلقی قشرهای مختلف جامعه ی آن روزگار نسبت به شاعران است. می دانیم که در گستره ی ادبیات، بحث ها و تحقیقات مختلفی در زمینه های گوناگون شعر فارسی انجام شده است؛ اما به طور مستقل - دست کم از دید نگارنده- هیچ جا جستجویی در باب چگونگی شاعری و تلقی شاعران و قشرهای مختلف جامعه از شعر و شاعری انجام نگرفته است. به همین دلیل بنده، کوشیدم این کار انجام نشده را - که برایم دل انگیز هم بود - انجام دهم. پیداست که این تحقیق کارهای زیادی در پیش دارد؛ اما به نسبه - از دید نگارنده - به مطلوب خود نزدیک شده است. اما علتی که این دوره - قرن پنجم و ششم - را مورد بحث قرار داده ایم به سبب اهمیت این دوره در ادبیات فارسی است؛ زیرا از یک طرف شعر درباری و مدیحه سرای با شاعرانی همچون، انوری و ظهیر فاریابی به اوج خود می رسد و از طرف دیگر مفاهیم دینی و حکمی و مفاهیم عرفانی با شاعرانی همچون ناصر خسرو و سنایی غزنوی وارد شعر می شود به گونه ای که چشم اندازهایی نو در موضوع شعر فارسی بوجود می آید.

دراین پژوهش به بررسی تشبیه در غزلیات سعدی پرداخته شده است و با ارائه انواع تشبیه سعی شده است برخی از ویژگیهای سبکی سعدی به صورت دقیق مشخص و معلوم شود: مانند موارد زیر: 1-اسلوب معادله (-تمثیل)از ویژگیهای سبک سعدی است. 2-سعدی تشبیهات نو و بدیع ندارد و عمده هنرش دست کاری در تشبیه های تکراری رایج عصر خود است که از آن می توان به تصرف سعدی در تشبیه تعبیر نمود.3-لقب فصح المتکلمین او با توجه به آمار تشبیه های موجود در غزلیاتش مورد تایید قرار می گیرد.

چکیده ندارد.

در این پایان نامه مضامین قلندری در غزل فارسی ( سنایی ، عطار ، مولوی ، عراقی و حافظ مورد بررسی قرار گرفته است . عرفان در قرن ششم و با پیشگامی سنایی به حوزه شعر راه یافت . یکی از شاخه های ادبیات عرفانی ، ادب قلندری است که آن هم توسط سنایی به غزل وارد شد . غزل سنایی و عطار برجسته ترین نمونه های شعر قلندری اند . پس از آنها این نوع شعر کم رنگ شده است و به خصوص در شاعران بعد از حافظ غالبا جنبه تقلید دارد . در غزلهای قلندری سنایی ، عطار ، مولوی ، عراقی و حافظ < باده نوشی > ، <رفتن به خرابات و میکده و ...> و < تعریض و کنایه به زاهدان > به ترتیب بیشترین کاربرد را دارد . واژگان غزل قلندری هم در آخر این پایان نامه آمده است .