چینه شناسی رسوبی چلونک در شرق لوت نشان دهنده سن ائوسن زیرین است. شناسی پالئوژن این منطقه علی رغم پویایی وفعالیت ژئودینامیک هنوز به دلیل عدم امنیت مورد بررسی دقیق قرار نگرفته است. مرز بالایی گسله ومرز زیرین در زیر آبرفت پنهان است.روند عمومی منطقه شرقی-غربی است وضخامت رسوبات در حدود 275متر است . در این مقطع سه توالی رسوبی شامل سنگ آهک ماسه ای تخریبی ، سنگ آهک میکرایتی وکستون وسنگ آهک کالکارنایتی مشاهده شده است. میکروفسیلهای موجود شامل 15 جنس و 30 گونه می باشد، که در 4فاسیس شامل رخساره بیوکلاستی کم عمق ، رخساره بیوکلاستی عمیق ،رخساره کورال ردآلگ ، رخساره نومولیت آلوئولین بررسی شده است . مدل رسوبگذاری منطقه شلف کربناته شامل محیط های لاگون، سد(پچ ریف)،دریای باز می باشد. سری مورد بررسی شامل3بایوزون است دوزون بینابینی ،یکی ازاولین ظهورalveolina pasticillata تا اولین ظهور alveolina solida ودیگری از اولین ظهور alveolina solidاتا اولین ظهورalveolina ellipsoidalis است. یک زون مطلق نیز ازظهورتا افول alveolina ellipsoidalis مشاهده شده است .سن هرسه زون ، اشکوب ایلردین از ائوسن زیرین است. تعیین زون ها براساس آلوئولینهاو طبق جدول (sirel,2008) درترکیه انجام شده وتعیین سن زونها توسط جدول(1998 et al ، kiel ) ارائه شده است. .

رخنمون سنگهای پرمین در مقطع آبگرم، شامل سازندهای درود، روته و سنگهای معادل با سازندنسن، به مجموع ضخامت 208/5 متر می باشد. شروع سازند درود با کنگلومرای ریزدانه قهوه ای رنگ مشخص می شود که به طور هم شیب ولی با ناپیوستگی بر روی سنگ آهکهای تیره رنگ سازند میلا قرار نی گیرد. سنگ آهکهای خاکستری رنگ و حاوی فسیل سازند روته به ضخامت 106 متر به طور مستقیم روی سازند درود قرار گرفته و روی آنها را نیز بعد از چند متر لایه های لاتریتی، سنگهای کربناته تیره رنگ می پوشاند که معادل با سازندسن در نظر گرفته می شوند. مجموع سنگ شناسی فوق توسط سنگ آهکهای نازک لایه و ورمیکوله سازند الیکا پوشیده می شود. مطالعه فسیل شناسی مقاطع نازک تهیه شده، منجر به شناسایی و نامگذاری 36 جنس و 57 گونه از میکروفسیلها گردیده که در سه تجمع فسیلی (assemblage zone) قرار داده می شوند. زونهای تجمعی a و b به ترتیب در بخش پائین و بالائی سازند روته، موید سن yakhtashian تا murghabian می باشند. بر این اساس و با توجه به عاری بودن سازند درود از هرگونه ثبت فسیلی، سن آن در این برش asselian تا sakmarian یا حداکثر early yakhtashian تعیین می شود. سنگهای بخش فوقانی توالی پرمین نیز که بیوزون تجمعی c را در برگرفته اند، با حضور جنس و گونه های شاخصی، دارای سن djulfian تا dorashamian می باشند. همچنین مطالعه رخساره های میکزوسکوپی مقاطع نازک ، منجر به شناسایی 13 نوع رخساره گردید که در چهار گروه رخساره ای مربوط به محیطهای جزر و مدی، لاگونی، تپه های زیرآبی و دریای باز دسته بندی شده اند.

مقطع مورد مطالعه در زون زاگرس مرتفع واقع شده و از نظر موقعیت جغرافیایی، در جنوب شرقی شهر ناغان واقع در جنوب شهرکرد مرکز استان چهارمحال و بختیاری قرار گرفته است . در این منطقه سنگهای ژوراسیک و کرتاسه بصورت پیوسته رخنمون دارند که با توجه به هدف این تحقیق که بررسی سازندهای فهلیان و گدون می باشد، این منطقه محل مناسبی جهت بررسی این دو سازند است . در این منطقه سازند فهلیان مستقیما" بر روی دولومیتهای سازند سورمه قرار گرفته است . سازند فهلیان آهکی است و سن بریازین تا هوتریوین پیشین را دارد. سازند گدون آهکی و بین لایه هایی از مارن به مقدار کم در آن مشاهده می گردد و سن هوتریوین پسین تا آپتین را دارد.

رساله حاضرحاوی سه بخش کلی ومشتمل بر6 فصل بررسی وارائه میگردد . بخش یکم بطورکلی مطالعات اقیانوس شناسی و بسترشناسی حوضه خزر جنوبی بویژه منط شمال غرب بندرانزلی می باشد که پس ازارائه جدیدترین اطلاعات درمورد مکانیک خ بستردریای خزر که طی سالهای 1366 الی 68 با همکاری عملی نگارنده در آبهای جنوبی خزر کشورمان صورت گرفته به یک نتیجه گیری کلی و اساسی خواهد رسید ودست آوردهای آن برای تاسیسات درون دریائی بسیارمفید خواهدبود . بخش دوم : مشتمل بر چینه شناسی و زمین شناسی و تکنونیک دریای خزر عموماو منتهی الیه بخش جنوبی (مشتمل بر آبهای ایران) بطور ویژه می باشد.که بررسی ها چون اولین بار در حوضه خزر ایران صورت میگیرد،فرضیه هائی که تااین زمان ازسواحل شمالی وامتداد طبیعی آن به زیر بستر خزر ارائه گردیده و نیز حقایقی که درطی اکتشافات نفتی در حوضه میانی خزر شوروی صورت گرفته،مقایسه و چینه شناسی کواترن خزر از نگاه لیتواستراتیگرافی و بیواستراتیگرافی بررسی می گردد بخش سوم : گونه شناسی جانوران موجود در خزر از شاخه نرم تنان)phylum mollusk(مشتمل بررده های دوکفه ایها)bivalvia(و شکمپایان خزر جنوبی)gastropoda(با نگاهی به راسته های مهم وانواع بومی و بعضا غیربومی که با محیط خزر کاملا خو گرفته وتکثیر شده اندمی باشد که دراین بخش سعی میشود از نظر اکولوژی و اکوسیستم محیط این جانوران بررسی و سرانجام یک ترسیم کلی از جغرافیای دیرینه خزر جنوبی برای دوره های نئوژن و کواترنر داشته باشیم .

سازندهای الیگومیوسن ایران (از جمله سازندقم) بعلت وجود منابع نفت و گاز از دیرباز مورد توجه زمین شناسان بوده اند. با وجود مطالعات زیادی که بر روی سازندقم انجام شده است هنوز نکات ابهام زیادی در مورد آن وجود دارد . از جمله زمان پیشروی دریای قم در نقاط مختلف گسترش جغرافیایی حوضه رسوبی قم ضخامت سازند مذکور در نقاط مختلف ، شرایط تکتونیکی و رسوبگذاری و ... این ابهامات در مناطقی که اهمیت اقتصادی سازند مذکور در نقاط مختلف ، شرایط تکتونیکی و رسوبگذاری و ... این ابهامات در مناطقی که اهمیت اقتصادی سازند مذکور مورد نظر بوده و از طرفی از مراکز عملی، تحقیقاتی و دانشگاهی کشور فاصله داشته حادتر می باشد مطالعه حاضر جهت پاسخگوئی به بعضی ابهامات فوق در قسمتی از شاخه فرعی حوضه قم (در جهت جنوب شرق) و در شهرستان جیرفت انجام شده است . بخش عمده این شهرستان که در 260 کیلومتری جنوب غربی کرمان واقع شده است . بوسیله توده های آذرین درونی و بیرونی، ائوسن، الیگوسن و میوسن و نهشته های رودخانه ای و دریاچه ای کوارترناری پوشیده شده است . و رسوبات آهکی و مارنی الیگو - میوسن (سازندقم) برون زدگی نسبتا اندکی نشان می دهند. بیش از 160 نمونه از طبقات آهکی و مارنی یاد شده در سه مقطع چینه شناسی بصورت نمونه برداری سیستماتیک (دو مقطع در منطقه ساردوئیه و یک مقطع در منطقه سبزواران) و تعدادی تمونه نیز بطور پراکنده در حد فاصل رابر - سبزواران برداشت و 110 نمونه از آنها پس از تهیه مقاطع نازک مورد مطالعه دقیق قرار گرفتند حاصل این مطالعات منجر به تشخیص جنسها و گونه های مهمی از میکروفسیلها از جمله :miogypsina sp austrotrillina howchinirotalia vienotti lepidocyclina sp و ... شده است که نشان می دهد دریای پیشرونده قم از شاتین (الیگوسن فوقانی) تا اکی تانین (میوسن تحتانی) مناطق مورد مطالعه را فرا گرفته و ترم های لیتولوژیکی مختلفی را بر جای نهاده است که با توجه به محتویات فسیلی و خصوصیات و سنگ شناسی می توان آنها را معادل با بخشهای c1 , b(?) a سازندقم در ناحیه تیپ دانست

سازند مبارک در مقطع آبنیک با ناپیوستگی هم شیب بر روی سازند جیرود قرار گرفته و عمدتا از آهکهای خاکستری رنگ تشکیل شده که در بخش زیرین آن ماسه سنگ و آهکهای ماسه ای و میان لایه هایی از آهک مارنی و شیل دیده می شود. ضخامت کل مقطع 300 متر است. بخش بالایی این توالی را ماسه سنگهای قرمز رنگ سازند درود با ناپیوستگی هم شیب پوشانده است براساس مطالعات میکروپالئونتولوژی بر روی 125 نمونه مقطع نازک تهیه شده، در مقطع چینه شناسی آبنیک تعداد 32 جنس و 64 گونه فرامینی فر و 12 جنس و 17 گونه جلبک آهکی مورد شناسایی قرار گرفتند که در این میان سهم فرامینی فرها حائز اهمیت است و در بین گروه اخیر خانواده های اندوتیریده endothyridae و آرکئودیسیده ‏‎(archaediscidae)‎‏ و ازاواینلیده ‏‎(ozawainellidae)‎‏ از تنوع و فراوانی بیشتری برخوردارند همچنین براکیو پودها و کورالها و کرینوئیدها در میان ماکروفسیل ها فراوانترند. براساس فراوانی مجموعه گونه های شاخص و مطابقت آنها با بیوزوناسیون انجام شده توسط دکتر بزرگنیا، 1973 برای این مقطع سه بیوزون در نظر گرفته شد که تفاوتهایی را با بیوزوناسیون بزرگنیا دارد. براساس مطالعه میکروفسیل ها و مقایسه گسترش زمانی و مکانی با حوضه های دیگر، بین سازند مبارک در مقطع آبنیک ویزین پیشین تا میانی تعیین شد.

سازند زیارت در مقطع کمرد واقع در 17 کیلومتری شرق تهران به ضخامت ‏‎152/2‎‏ متر بوده و لیتولوژی اصلی آن شامل آهکهای توفی و آهکهای مارنی توفی است. مرز زیرین سازند زیارت با سازند فجن از نوع آذرین پی و مرز بالایی آن به صورت ناپیوستگی هم شیب است. ( همزمانی پیشروی دریایی کم عمق در ائوسن و فعالیت آتشفشانی باعث رسوبگذاری رسوبات هیبرید سازند زیارت شده است.(حوضه رسوبی سازند زیارت در ناحیه کمرد با توجه به ویژگی های خاص خود از نوع فلات کم عمق کربناته (حوضه حاشیه ای ) و از نظر تکتونیکی بسیار ناپایدار بوده است.در این تحقیق به بررسی موارد زیر پرداخته شده است:

سازند مبارک در بخش های وسیعی از البرز مرکزی گسترش دارد. بخشهای قاعده ای این سازند از شیل و آهکهای نازک لایه تشکیل شده است و به تدریج در بخشهای میانی و بالایی به آهکهای ضخیم لایه تا توده ای دارای قطعات اسکلتی و غیراسکلتی فراوان تبدیل می گردد. جهت شناسایی رخنمونهای مختلفی از آن در نواحی شمالی البرز مرکزی(برشهای زانوس و لاشک) و نواحی جنوبی آن (برشهای شهمیرزاد، آرو و مبارک آباد) مورد مطالعه قرار گرفته اند. مطالعات صحرائی و میکروسکوپی به شناسایی رخساره های زیر منجر شده است:1- کمربند رخساره ای پهنه های کشندی شامل: الف - مدستون آهکی با فابریک فنسترال و قالبهای تبخیری، ب - باندستون استروماتولیتی و ج - پکستون - گرینستون پلوئید، اینتراکلاست، بیوکلاست دار با فابریک فنسترال2- کمربند رخساه ای لاگونی شامل: الف - وکستون - مدستون فسیل دار دارای آشفتگی زیستی، ب - پکستون - وکستون گاستروپددار دارای آشفتگی زیستی، ج - پکستون جلبک دار دارای آشفتگی زیستی و د - گرینستون - پکستون پلوئید، جلبک وک کلسیسفردار.3- کمربند رخساره ای سدی : الف - گرینستون اائیددار و ب - گرینستون اینتراکلاست - بیوکلاست دار.4- کمربند رخساره ای دریای باز مرکب از الف: گرینستون براکیوپد، اکینو درم دار، ب - گرینستون اینتراکلاست، بیوکلاست دار، ج - پکستون اکینودرم دار، د - وکستون اکینو درم، براکیوپددار دارای آشفتگی زیستی و ه- وکستون/ مدستون فسیل دار.در بخش عمیق تر دریای باز (رمپ عمیق) تورده های عدسی شکل پشته های گلی ‏‎(waulsortion mud mound)‎‏و رخساره های وابسته و همچنین رخساره توربیدایتی آهکی ‏‎(calciturbidite)‎‏ شناخته شده اند. وجود افق های متعددی از رخساره های طوفانی ‏‎(tempestite)‎‏ موید تاثیر فرآیند طوفان در حوضه رسوبی سازند مذکور در زمان رسوبگذاری بوده است. مطالعه میکروفسیل های سازند مبارک منجر به شناسایی 84 جنس و گونه شامل فرامینیفرها و جلبکهای آهکی گردیده است که از میان آنها 4 گونه فرامینیفر براساس ‏‎brunsia x1, permodiscus x2, endothyra x3, pseudostaffella x4‎‏ وابسته به خانواده ‏‎ozawainellidae, endothyridae, archaediscidae, pseudoammodiscidae‎‏ برای اولین بار معرفی می گردند. براساس میکروفسیل های موجود در برشهای مطالعه شده، سن سازند مبارک تورنزین پیشین تا نامورین پیشین تعیین شده است. بر پایه مطالعات میکروسکوپی، شناسایی و تفکیک میکروفاسیس ها و تعیین سن توالیهای سازند مبارک، 7 سکانس رسوبی در سازند مذکور شناسایی شده است. این سکانسها با بخش بالایی سوپر سیکل کاس کاس کیا ‏‎(kaskaskia ii)‎‏ قابل مقایسه بوده و با سکانسهای پیشنهاد شده برای دیگر نقاط همسان هستند. رخساره و سکانس های سازند مبارک در یک پلاتفرم کربناته از نوع رمپ با انتهای پرشیب ‏‎(distally steepened rmap)‎‏ نهشته شده اند.