به استناد مدارک و شواهد باستانشناسانه، با سقوط دولت ساسانیان و آغاز دوران اسلامی، بخش بسیار زیادی از عناصر تزیینی معماری ایران در دوران پیش از اسلام در معماری دوران بعد از اسلام به خدمت گرفته شده و تکوین یافته است. در این پژوهش با انجام مقایسه ای تطبیقی میان تزیینات وابسته به معماری بناهای ایران پیش از اسلام و عناصر تزیینی ایران در دوران پس از اسلام تا پایان دوره صفوی، به تبیین مفهوم تداوم عناصر تزیینی معماری ایران باستان در معماری دوران اسلامی ایران تا پاپان دوره صفوی پرداخته شده است. هدف از انجام این پژوهش بررسی سیر تداوم عناصر تزیینی معماری ایران باستان در معماری دوران اسلامی تا پایان دوره صفوی است. همچنین ارایه چشم اندازی از تحولات عناصر تزیینی معماری ایرانی از دوران باستان تا پایان دوره صفوی از دیگر اهداف این پژوهش است. روش انجام این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. از آنجا که شیوه «مطالعه تطبیقی» به عنوان روشی پایه ای در اکثر مطالعات وابسته به عوامل تاریخی مورد استفاده قرار می گیرد، در پژوهش کنونی نیز بخش عمده تحلیل ها با استفاده از این شیوه به رشته تحریر در آمده است. تزیین کاران ایرانی در قرون میانه اسلامی بر تداوم بهره گیری از عناصر تزیینی معماری ایران باستان تاکید و اصرار بیشتری داشته اند. این تاکید در معماری دوره اسلامی تا پایان دوره صفوی بیشتر در سازه هایی با ماهیت مذهبی و در قالب تزیین گچبری نمود یافته است.

چکیده: فرش ایران در گذر تاریخی خود افت و خیزهای فراوانی را طی کرده است ؛ در طی دوره قاجار روند این تغییرات با سرعت دو چندان مسیر خود را پیش می گیرد. تأثیرات جامعه ای که روز به روز در حال تغییر و از سویی در مواجهه با فرهنگ غرب است، ورود صنایع و نوآوری های جدید در عرصه علم و دانش بشری، راه اندازی شرکت های چند ملیتی و شروع به کار آنها در مراکز بافت و تولید فرش ایران همگی به نحوی تأثیرات قابل توجه در تولید، صادرات و طراحی فرش این دوره گذاشته اند،که لازم است این تغییرات و دگرگونی ها، در امر صادرات انبوه فرش و افزایش درآمد دولت از قِبَل آن و تأثیرپذیری طرح و نقش فرش ایران از عوامل خارجی ، داخلی و همینطور اشتیاق و علاقه صاحب منصبان و والیان حکومت های محلی به هنر- صنعت فرش ایران به عنوان محصول فاخر و هنری با سایر عوامل زیرساختی در فرهنگ و هنر آن دوره تطبیق-شناسی شود و از نقطه نظر طرح و نقش فرش این دوره که اصولاً دارای سبک وسیاق نیمه هندسی و روستایی به همراه طرح هایی ساده و روستایی، گرایش به طرح های افشان نسبت به لچک و ترنج، رواج طرح-های تصویری و شبیه انگاری در فرش این دوره در ابعاد قالیچه می باشد ، مورد بررسی قرار گیرد. در نهایت با جمع آوری نمونه های شاخص و متفاوت که همگی از آثار طراحی فرش، منحصر به فرد این دوران هستند به طبقه بندی طرح ها و نقش های این دوره ، نحوه رنگ آمیزی ها و موضوعات این قالی ها پرداخته شده است و با تجزیه و تحلیل ویژگی های خاص موضوعی طرح ها و نقشه های فرش قاجار تفاوت ها و تمایزهای این دوره با دوره های قبل ذکر شده است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است ، که با بهره گیری از اطلاعات کتابخانه ای و میدانی صورت می گیرد . گردآوری اطلاعات نیز به صورت اسنادی، تاریخی و مشاهده است که شامل بررسی اسناد مکتوب و بازدید و تجزیه و تحلیل فرش های کاخ موزه ها و موزه فرش تهران و موزه آستان قدس رضوی می باشد.