نام پژوهشگر: سید محمد حسین آیت اللهی
محمد انصاری سید محمد حسین آیت اللهی
شورای شهر به عنوان یک نهاد اجتماعی وسیاسی یکی از ارکان مهم در جامعه شهری اسلامی است. مشارکت در کشور ما پدیده تازه ای نیست و مردم این سرزمین هیچگاه در امور خود از شور با یکدیگر غفلت نورزیده اند. با رشد شهرنشینی به تبع آن تغییر الگوهای مشارکت و تعاملات اجتماعی، بازبینی در این مفهوم و فزونی آگاهی مردم نسبت به این امر مهم و تلاش در جهت ایجاد جامعه مدنی یک ضرورت می نماید. از سوی دیگر،انسان ها نیاز ذاتی به برقراری روابط اجتماعی دارند و ساختارهایی را در شهر برای براورده ساختن این نیازها فراهم می آورند.با توجه به این موضوع و مشاهده و احساس کمبود فضاهای انسانی در شهرهای امروزی بخصوص کشورمان باعث می شود تا معماران و متعهدان جامعه به منظور ایجاد فضاهای شهری مردمی که بتوانند ارتباط راحت میان دولت مردان و اقشار جامعه را فراهم آورند گامهایی هر چند کوتاه بردارند. امروزه روابط اجتماعی مردم به اشکال مختلف صورت می پذیرد و دایما تحت تاثیر تحولات متفاوت نیز قرار می گیرد.در جوامع متفاوت مشاهده میشود روابط چهره به چهره که اساس ایجاد رابطه می باشد روز به روز کاهش می یابد که این خود باعث دوری از حس مکان،زمان و فضا شده است .از طرفی فضاهای موجود در شهرها نیز تحرک و پویایی خود را نه به عنوان فضاهایی با کیفیت های مناسب اجتماعی بلکه به عنوان فضاهایی صرفا با جنبه های عملکردی و با کیفییت های نامناسب اجتماعی حفظ کرده اند .لذا آنچه امروزه بیشتر در شهرها دیده می شود ازدحام و شلوغی و بالطبع هرج و مرج در فضاهای آن است .بنابراین ساماندهی روابط اجتماعی در فضاهای شهری امری بدیهی و لازم است. این امر میسر نمیشود مگربا طراحی حساب شده و هدفمند این فضاهای عمومی و همچنین رابطه تنگاتنگ میان اقشار مختلف جامعه با مسولین شهری. شورای شهر یکی از فضاهای شهری است که میتواند بستری مناسب برای نیل به اهداف ذکر شده باشد. در یک نگاه اجمالی می توان گفت که ساختمان شورای شهر مشهد پذیرای عموم مردم است.آنچه در طراحی این ساختمان مد نظر می باشد،طراحی مدلی معمارانه از دموکراسی است، زیرا یکی از مهمترین جنبه های توسعه ی دولت امروزی، ارتباط آن با دموکراسی است. دموکراسی در اصل به معنای نظام سیاسی است که در آن مردم- نه شاهان و اشراف- حکومت می کنند. این بنا علاوه بر اینکه مجموعه ی اداری شورای شهر در آن مستقر است، همچون یک فضای عمومی، فرهنگی و خدماتی در درون خود عملکردهای مختلفی دارد.هر یک از شهروندان می توانند به راحتی وارد این ساختمان شوند، به طبقات مختلف آن بروند، بخش های مختلف آن را ببینند، اعضای منتخب خود را در حال کار ببینند و با آنها دیدار و گفتگو کنند. علاوه بر آن می توانند از فضاهای جنبی موجود در مجموعه نیز به راحتی استفاده کنند. این ساختمان به عنوان نمادی از دوران جدید می باشد، چرا که اصل بر شفافیت و آزادیست . این خود با بروز عناصر معماری به صورت نمادین، شورای شهر را در یک موضع شفاف و فعالیت های آن را در معرض دید مردم قرار می دهد. این پروژه به عنوان عکس العملی معمارانه در پی طراحی ساختمانی برای شورای شهر است به طوری که بیشترین تعاملات اجتماعی میان مردم، و مردم با مسولین اتفاق بیافتد.چنان که به لحاظ شکلی و معنایی متکی بر مشارکت آزادانه لایه های متکثر اجتماعی با گرایش های مختلف باشد.
محمد یاسر موسی پور سید محمد حسین آیت اللهی
امروزه سکونت گاه های دانشجویی که اغلب تحت عنوان خوابگاه از آن ها نام برده می شود، کمتر توانسته اند برآورده کننده نیازهای، انبوه دانشجویان کشور باشند. این درحالی است که تعداد جمعیت دانشجویان کشور در سالهای اخیر رشد چشمگیری داشته و امروز بیش از هر زمان دیگر لزوم یک مطالعه دقیق و روشمند درباره چگونگی طراحی بهینه این اماکن احساس می شود. آنچه در اینجا به عنوان مسئله مطرح گردیده، چگونگی طراحی مکانی برای سکونت دانشجویان است که بتواند پاسخگوی نیازهای مختلف آنها و به خصوص نیازشان به خلوت جویی باشد. در این مسیر از مطالعات کتابخانه ای به همراه مشاهدات میدانی استفاده شده و در حین بررسی مبانی و مشاهدات، اسکیس های طراحی شکل گرفته و به مرور کامل گردیده است. ورود به مطلب از کل به جزء صورت گرفته و ابتدا به خود مسئله زیستن دانشجویان در سکونتگاه پرداخته شده و در ادامه به نیاز جزئی تری همچون خلوت جویی پرداخته شده است. به طور خلاصه در طراحی پروژه حاضر سعی بر آن بوده است که با استفاده از دستاوردهای علم روانشناسی محیط پیرامون مقوله خلوت privacy)) به عنوان یکی از کلیدی ترین مباحث در طراحی موضوعاتی از این دست، به طرحی مناسب دست یافت که تا حد امکان بتواند بواسطه ویژگی های کالبدی خود، به تنظیم تعاملات افراد کمک نموده و بدین ترتیب به ایجاد سکینه و آرامش خاطر در ساکنین خود کمک نماید.
محمد کاظمی سید محمد حسین آیت اللهی
طراحی معماری مدرن در دهه های اخیر موجب مصرف بی رویه انرژی های تجدیدناپذیر در مرحله تأمین مصالح، ساخت و ساز و نگهداری بناها شده که پیدایش بحران انرژی را به همراه داشته است. علاوه بر آلودگی هایی که در هر کدام از مراحل فوق وارد محیط زیست می گردد؛ این بناها پس از تخریب، به طبیعت باز نمی گردد و آلودگی های وسیع زیست محیطی را به همراه می آورد. ضرورتاً مفهوم پایداری برای بهبود وضعیت مذکور در جوامع معاصر پدیدار گشت. در این نوشته سعی شده است با توجه به نقص پژوهش های صورت گرفته در مورد مفهوم پایداری، تصویر صحیحی از این مضمون از نوشتارهای مبدعان آن استخراج گردد. سپس با مطالعه این مضمون در عناصر معماری سنتی ایران همچون سرداب، بازار و غیره، احکام طراحی معماری پایدار استخراج گردد. این احکام که برخاسته از آداب و سنن جامعه ایرانی می باشد؛ مورد پذیرش بیشتر افراد جامعه و همچنین مدیریت آن برای اجرا در جامعه آسان تر می باشد. در گام بعدی سعی شده است که احکام طراحی معماری حاصله با پیشنهاد راهکارهایی برای نسل جدید و نیاز های او متناسب گردد. از آنجا که در مفهوم پایداری توجه به سه عنصر محیط، اجتماع و اقتصاد مورد تأکید می-باشد؛ موضوع طراحی معماری، مدرسه انتخاب گشت تا مطالعه رفتارهای اجتماعی دانش آموزان راحت تر گردد. شاخص مهم اجتماعی دانش آموزان دوره دبیرستان هویت شخصی می باشد که تأثیر محیط معماری مدارس بر شکل گیری آن در دانش آموزان، مورد بررسی قرار گرفته است. علاوه بر راهکارهای پیشنهادی برای صرفه جویی در مصرف انرژی های تجدیدناپذیر، از مدول برای طراحی معماری مدرسه استفاده شده است تا بدین طریق به وجه اقتصادی مفهوم پایداری توجه بیشتری شود. احکام حاصله در زمینه محیطی برای هر نوع طراحی معماری، احکام حاصله از بررسی تأثیر محیط معماری بر شکل گیری هویت دانش آموزان دوره دبیرستان، قوانین طراحی با مدول و راهکارهای صرفه جویی انرژی در طراحی معماری مدرسه بکار گرفته شده است.
هدا صادقیان سید محمد حسین آیت اللهی
اصولاً خدمات بین راهی همچون استراحتگاه ها و مراکز خدماتی در زمره عناصر ضروری زیر ساخت های حمل و نقل جاده ای می باشند. هدف از ارائه ای تسهیلات، تأمین نیازهای اساسی مسافرین، یعنی استراحت ، رفع خستگی و سوخت گیری، با توجه به میزان تقاضا می باشد. اگر چه هریک از این خدمات را در مکان های مجزا نیز می توان ارائه نمود، اما بنا به دلایل راحتی استفاده کنندگان، جنبه های اقتصادی ایجاد این مراکز، کارایی بیشتر و همچنین کاهش اختلاف در جریان ترافیک، بهتر است این خدمات در یک محل متمرکز شود. هدف عمده در این سطح، به کارگیری یافته های حاصل از شناخت به منظور ارائه طرح و برنامه است؛ به نحوی که بتوان به اتکا آن، سازمان فضایی ، مقیاس و انواع عملکرد مجموعه های خدماتی-رفاهی را به تناسب مکان ها با صرفه جویی انرژی در زمان های برنامه ای بدست آورد. طراحی معماری ساختمان پروژه باید حتی الامکان سازگار با اقلیم باشد، تا ساختمان از شرایط و امکان های مطلوب طبیعی بهره گیری نماید و در برابر شرایط نامطلوب اقلیمی محافظت گردد. این رویکرد در طراحی معماری ساختمان موجب می شود تا مقدار انرژی مورد نیاز برای تأمین شرایط آسایش حرارتی به حداقل برسد و بخشی از آن، از طریق طبیعی و در اکثر موارد با استفاده از سیستم های غیرفعال، تأمین شود. و در نتیجه مطالعات مذکور حاکی از آن است که با توجه به این که محور یزد- شیراز جزء سطوح عملکرد مشترک ملی وناحیه ای می باشد بنابراین در این محور باید مجتمع بین راهی و خدمات رفاهی بر مبنای عوامل موثر در صرفه جویی انرژی طراحی گردد.
سحاب ناظمی راد سید محمد حسین آیت اللهی
باتوجهبهرشدجمعیتوافزایشنیاز بهمسکندرشهرها و فاصله گرفتن این مکان ها از محیط های مسکونی مطلوب،روشنکردنالگوهاوخط مشی هاییبرایارتقاء سطح کیفی زندگی افراد،ضروریبهنظرمی رسدکهدراین بینایجادحسامنیتبهعنوانیکیازعواملانسانی- محیطی،نقشمهمی رادررضایتمندیوآسایشافراددرزندگی شانایفاخواهدنمود. اما تأمین امنیت در مجموعه های مسکونیتنها از طریقموانع سخت میسر نبوده، چهبسا همینموانعفیزیکی بهلحاظروحی-روانی حسناامنیرادرمردمتقویتمی کنند. آنچه در اینجا به عنوان مسئله مطرح گردیده، چگونگی طراحی سکونتگاهی جمعی،با نام مجتمع مسکونی است که بتواند پاسخگوی نیازهای مختلف ساکنین خود و به خصوص نیازشان به امنیت باشد به طور خلاصه در طراحی پروژه حاضر سعی بر آن شده تا با کمک گرفتن از مفهوم فضای قابل دفاع، و به رسمیت شناختن حقوق افراد در استفاده از فضا، محیطی خلق شود که متجاوزین در آن احساس امنیت نداشته باشند. محیطی که به واسطه ویژگی های کالبدی خود، حس کنترل افراد را بر فضای زندگی شان تقویت کرده و با محدود کردن فرصت های تجاوز و تعدی به حقوق فضایی افراد احترام گذاشته و در نهایتبه سکینه و آرامشساکنین خود کمک می کند. در تحقیق حاضر سعی بر آن بوده که محقق تنها به مطالعات کتابخانه ای محدود نشود و همزمان با بررسی مبانی نظری و مشاهدات میدانی، اسکیس های طراحی شکل بگیرد و به مرور کامل شود.