چکیده یکی از شاخه های طبیعت گردی که در سال های اخیر برای خود جایگاه خاصی در میان گردشگران علاقه مند به طبیعت پیدا کرده و از رشد بسیار زیادی برخوردار بوده است ژئوتوریسم می باشد. تحقیق حاضر در راستای شناخت و معرفی توانمندی های ژئوتوریسمی و بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدیدهای موجود در رابطه با توسعه ی ژئوتوریسم در شمال استان آذربایجان غربی با استفاده از مدل راهبردی swot صورت گرفته است. این تحقیق دارای دو فرضیه می باشد: 1ـ منطقه توانایی تبدیل شدن به ژئوسایت آموزشی زمین شناسی و ژئومورفولوژی را دارا می باشد.2ـ در منطقه بسترهای طبیعی، تاریخی و فرهنگی لازم برای احداث ژئوپارک و کسب درآمد وجود دارد. که هر دو فرضیه تآیید شد. طی مطالعات و تحقیقات صورت گرفته ژئوسایت ها و دیگر پدیده های ژئوتوریسمی منطقه شناسایی و معرفی شد همچنین برای منطقه تعداد 10 نقطه قوت، 10 نقطه ضعف و نیز 9 فرصت و 9 تهدید مورد شناسایی قرار گرفت. که در این میان موقعیت جغرافیایی منطقه، محیط طبیعی بکر و آرام و تصویب منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی در منطقه مهمترین نقاط قوت، نبود نیروی متخصص در زمینه ژئوتوریسم در سازمان های مرتبط، عدم برنامه ریزی مناسب در جهت بهره برداری از توانمندی ها و عدم تبلیغات مناسب مهمترین ضعف های موجود، بهبود شرایط اقتصادی در مناطق همجوار پدیده ها، توجه دولت به صنعت توریسم و ژئوتوریسم و افزایش حمایت ها و مطالعات برای حفظ محیط زیست و جاذبه های طبیعی مهمترین فرصت ها و عدم سرمایه گذاری مناسب دولت در بخش ژئوتوریسم منطقه، تبلیغات منفی در رابطه با شرایط کشور در کشورهای خارجی و وجود امکانات مناسب در مناطق رقییب به عنوان مهمترین تهدیدهای بیرونی در رابطه با توسعه ژئوتوریسم در منطقه مورد شناسایی قرار گرفت. در نتیجه جدول مربوط به استراتژی های swot برای منطقه طراحی و استفاده از موقعیت منطقه جهت معرفی پدیده های ژئوتوریستی به مسافران خارجی، استفاده از پتانسیل منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی ماکو برای جذب سرمایه گذاری، ارایه دوره های آموزشی برای ارتقای سطح دانش مردم محلی و مسئولان در مورد ارزش توانمندی های ژئوتوریستی، به کاربستن نیروهای متخصص و برنامه ریزی مناسب، ایجاد شرایط مناسب برای احداث ژئوسایت های آموزشی در منطقه و ارتقای سطح دانش نیروهای فعلی در راستای حفاظت از توانمندی های موجود، به عنوان مهمترین راهبردها در راستای توسعه ژئوتوریسم در منطقه ارایه شد.

: در طول زمان، الگوهای پوشش زمین و به تبع آن کاربری اراضی دچار تغییر و دگرگونی اساسی می شوند. از طرفی برای استفاده بهینه از قابلیت های منابع طبیعی، کسب اطلاعات دقیق از پتانسیل های کاربری اراضی امری ضروری است. امروزه فن آوری سنجش از راه دور به عنوان یک راهکار ارزشمند در جهت شناسایی منابع طبیعی، بویژه در روند تهیه نقشه های کاربری اراضی، در مناطق مختلف جهان به صورت علمی مورد استناد قرار می گیرد. بر این اساس برای بررسی تغییرات کاربری اراضی مسکونی و فضای سبز شهرستان تبریز طی سال های 2010، 2007، 2001، 1989، تصاویرtm1989, etm2001,+2010, irs1989 پیش پردازش شده، و با تکنیک شئ گرا طبقه بندی گردیدند. سپس به روش مقایسه پس از طبقه بندی، تغییرات طی این دوره زمانی نمایش داده شد. نتایج حاصله نشان داد که میزان تغییرات طی دوره های زمانی 2010-1989، 2010-2007، 2007-2001، 2001-1989، به ترتیب 80/60، 30/66، 80/56، 40/56 درصد بوده، به طوریکه کاربری فضای سبز(پوشش گیاهی) و سطوح آبی بیشترین میزان تغییر و اراضی سنگلاخی و بایر کمترین میزان تغییر را داشته اند. در این میان بیشترین تبدیل کاربری، در اراضی مسکونی(ساخته شده) اتفاق افتاده است. با اعمال شاخص زیان باری، برای ارزیابی اثرات زیست محیطی دوره 2010-1989، مشخص گردید، که زیان بارترین تغییرات مربوط به تغییر کاربری ها به کاربری اراضی ساخته شده و کمترین زیان باری مربوط به تبدیل کاربری ها به پوشش گیاهی می باشد.

زمین لغزش یکی از خطرات طبیعی است که همه ساله خسارات جانی و مالی فراوانی را به همراه دارد. بنابراین، باید مناطق حساس را شناسایی و با اولویت بندی این مناطق، سیاست ها و برنامه های مدیریت خطر زمین لغزش را ارایه نمود و تا حدی از خطر وقوع وخسارات زمین لغزش ها کاست. حوضه شهرچای ارومیه، یکی از زیر حوضه های مهم دریاچه ارومیه بوده که در مجاورت حوضه باراندوز چای و شمال غرب ایران و در مرز ایران و ترکیه قرار گرفته است. مساحت آن تا محل سد حدود 29/327 کیلومتر مربع بوده که موقعیت آن بین 44درجه و34 دقیقه تا44 درجه و 56 دقیقه طول شرقی و 37درجه و19 دقیقه تا 37 درجه و31 دقیقه عرض شمالی است. با توجه به اهمیت مسایل مرتبط با زمین لغزش و حرکات توده ای در سطح حوضه آبخیز شهرچای، و این که طی چند دهه گذشته چندین بار پدیده زمین لغزش در این حوضه صورت گرفته و هر بار باعث خسارات هنگفت مالی به ویژه بر روستاییان آن محدوده شده است ، لذا هدف اصلی این پژوهش پهنه بندی خطر بالقوه لغزش در ناحیه مورد مطالعه است. برای رسیدن به این هدف از روش تحلیل سلسله مراتبی (ahp) استفاده شده است و مجموعأ 9 عامل اصلی مرتبط با وقوع لغزش (شیب، جهت شیب، طبقات ارتفاعی، بارش، کاربری اراضی، لیتولوژی، فاصله از آبراهه، فاصله از گسل، فاصله از جاده) مورد تحلیل قرار گرفت این معیارها به عنوان نقشه های عامل، هر کدام جداگانه کلاسه بندی شده، و با توجه به میزان حساسیتشان به وقوع زمین لغزش امتیاز گذاری شدند. نقشه نهایی پهنه بندی زمین لغزش در 5 کلاس بر مبنای درجات مختلف (خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم) تهیه شد. پهنه بندی زمین لغزش در حوضه نشان داد که پهنه با خطر زیاد، بیشترین مساحت محدوده را (78/28درصد) به خود اختصاص داده است وپراکنش زمین لغزش با عامل لیتولوژی(وزن312/0)در ارتباط است .

چکیده فرسایش خاک از جمله معظلاتی است که بشر هم زمان با دست یازی بدون محاسبه و مدیریت نشده به محیط طبیعی,با آن روبرو بوده است. تخریب دامنه ها، از بین رفتن خاک حاصلخیز،پر شدن پشت سدها همه ساله خسارات هنگفتی به سرمایه های ملی و ساکنین مناطق وارد می کنند. به منظورحفاظت از حوضه های آبخیز در مقابل فرسایش و خطرات ناشی از آن؛ روش ها و اقدامات متعددی به کار گرفته می شود که هریک از آنها با اهداف خاصی به مساله فرسایش می پردازند. صوفی چای از دامنه های جنوب غربی کوه سهند و از آب شدن برف های دایمی و سنگین کوهستان به ویژه از دره بایندور سرچشمه می گیرد.حوضه آبریز صوفی چای به مساحت 312 کیلومتر مربع در جنوب استان آذربایجان شرقی و شمال شهر مراغه قرار دارد. اساس تحقیق حاضر بر ارزیابی و استخراج موثرترین عامل کنترل فرسایش با استفاده از مدل خطی بر مبنای واحد های موثر در این رابطه که عبارتند از زمین شناسی، خاک، آب و هوا، پوشش گیاهی ،روان آب سطحی، پستی و بلندی ، استفاده اززمین، وضعیت فرسایش سطحی خاک در حوضه،فرسایش رودخانه ای . و همچنین در ادامه با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره فازی ahp ، به عنوان یک روش تصمیم گیری منتج از روشهای ریاضی بوده که فاقد ضعف مدل های پیش گفته می باشد با استفاده از این روش و محاسبه وزن های مستقیم می توان تصمیماتی را که وابسته به معیارهای مختلف است اتخاذ و احتمال تصادفی بودن نتایج را از بین برد. این تحقیق در پی ان است که با استفاده از روش ahp و فازی در نرم افزار های مربوط عوامل دخیل در کنترل فرسایش مدل خطی را برای حوضه آبریز مورد مطالعه ارزیابی و مورد تحلیل قرار دهد. همزمان چند معیار با یکدیگر در تعیین بهترین گزینه مورد استفاده قرار می گیرد. و تاثیرگذار ترین عامل در فرسایش این منطقه تعیین می گردد. هدف از این تحقیق شناسایی و تشخیص واحدهای بحرانی حوضه از نظر استعداد فرسایش و شناسایی عامل موثر در فرسایش خاک حوضه صوفی چای است. کلمات کلیدی: کنترل فرسایش ، حوضه آبریز صوفی چای ، مدل فرسایش خطی ، تصمیم گیری چند معیارهahp fuzzy