نام پژوهشگر: سیدعدنان لاجوردی
مجتبی مصون محمدمهدی عسگری
میزان اسراف و اتلاف از جمله نکاتی است که بارها توسط بزرگان و دانشمندان مورد توجه و تذکر قرار گرفته است. مسلماً اسلام با اسراف موافق نمی باشد. اما این نوع مصرف از کجا نشأت گرفته است؟ از نظر مکاتب مادی، محدودیت های مصرف، تنها شامل قیمت کالاها و قید بودجه می باشد. اما باید توجه داشت که این دیدگاه اکنون در غرب به عنوان عامل بوجود آمدن مصرف گرائی نوین شده و به دیگر کشورها نیز سرایت کرده است. از این رو شناسایی نظر اسلام راجع به حد مصرف حائز اهمیت است. در منابع دینی توصیه های فراوانی در این زمینه وارد شده است. در این تحقیق درصدد آن هستیم تا با رد دیدگاه غیراسلامی راجع به مصرف، نظر اسلام را در زمینه ی حد مصرف روشن نماییم. لذا سوالی که در این تحقیق به دنبال پاسخگویی به آن هستیم این است که حد مطلوب مصرف از نظر اسلام کجاست و آیا می توان معیارهایی را برای این حد تعیین نمود؟ روش انجام تحقیق کتابخانه ای و با مراجعه به متون دینی و فقهی می باشد. در نهایت نتیجه ای که قابل ذکر است، این است که هر نوع مصرفی مورد تأیید اسلام نیست، مصرف از دیدگاه اسلام حدی دارد که حد میانه یا حد کفاف است. توصیه های ایجابی به رعایت حد کفاف و اعتدال به وفور وجود دارد. در ضمن با توجه به اینکه اسلام دین معتدلی است هر نوع افراط و تفریط در زمینه مصرف را نیز نهی می کند. اسراف و تقتیر دو حد بالا و پایین مصرف، به عنوان خط قرمزهای مصرف عنوان شده اند. رعایت نیاز فرد، شأن او، شرایط و اقتضائات زمان و مکان و همچنین سطح درآمد از جمله معیارهایی هستند که فرد با در نظر گرفتن آن ها میزان مصرف خود را تعیین می کند.
زهرا صفر علیان سیدعدنان لاجوردی
این نوشتار تحت عنوان "إعراب و بلاغت نهج البلاغه (خطبه 131تا پایان خطبه 142)" با واکاوی ساختار نحوی و بلاغی سخنان امیربیان (علیه السلام)، تأثیر این دو مهم را در فرآیند فهم کلام حضرت و دستیابی به مقصود سخنان آن بزرگوار، بررسی نموده است. ابتدا با إعراب خطب در دو بخش مفردات وجمل، به بررسی چگونگی به کارگیری واژگان در ساختار خطب پرداخته که حاصل آن استخراج شاخص های إعرابی است که دربخشی جداگانه گردآوری وتحلیل شده است. سپس به ساختار بلاغی سخنان حضرت در سه حوزه معانی، بیان وبدیع پرداخته و در هر یک نکات وموضوعات بلاغی برجست? کلام حضرت با توجه به نظرات شارحان استخراج شده است. حاصل این گام نیز دستیابی به نکات ویژه و ممیزات بلاغی خطب بود که به صورت جداگانه باعنوان شاخص های بلاغی ذکر شده اند. باتوجه به بررسی انجام شده، اختلاف های نحوی و بلاغی تأثیر مستقیمی در فهم سخنان امیرمومنان علی (علیه السلام) دارد،که تطابق آن با مراد جدی ایشان امری ضروری است. البته باید توجه داشت که نسبت دادن معانی اتخاذ شده از هر وجه إعرابی وبلاغی به کلام امیر المومنین علی (علیه السلام)، نیازمند توجه دقیق به فضای صدور سخنان ایشان است تا مراد اصلی متکلم مشخص شود و وجهی هماهنگ با آنچه حضرت (علیه السلام) اراده کرده است بر کلام ایشان حمل شود. باتوجه به اینکه گستر? این پژوهش پرداختن به وجوه مختلف إعرابی وبلاغی بوده است، بررسی فضای صدور، تطبیق ونیز استخراج وجه صحیح متناسب با کلام حضرت (علیه السلام) گامی دیگر خواهد بود که امید است آیندگان در پژوهش های خود بدان بپردازند.