امروزه زبان انگلیسی به شکلی کاملا بارز در سرتاسر جهان به نوعی به زبان آموزش عالی تبدیل شده است.وهمین باعث پیدایش رشته ای به نام eap یا " انگلیسی برای اهداف دانشگاهی " english for academic purposes گردیده است. از میان چهارمهارت عمده ی زبان، دو مهارت خوانش و نگارش را می توان جزء قدیمی ترین و ماندگارترین مهارت های تحصیلی در محیط های دانشگاهی به حساب آورد ، چه از جنبه فراگیری زبان آموزش و چه از جنبه تدریس آنها. ترکیب این دو مهارت نیز در محیط های دانشگاهی جزء روش های شناخته شده ای است که در چارچوب این روش از زبان آموزان خواسته می شود تا متنی را در محدوده ی زمانی خاصی مطالعه کرده و برای آن خلاصه ای را به رشته تحریر درآورند که به طور معمول در این خلاصه موضوعات اصلی و فرعی متن خوانده شده عنوان می شوند. به گفته بسیاری از پژوهشگران،پرورش مهارت خواندن و درک مطلب و رساندن آن به حد عالی یکی از دشوارترین امور در زمینه های پرورش مهارت های تحصیلی-دانشگاهی است. تا آنجا که به ترکیب کردن این مهارت در محیط های آموزشی زبان انگلیسی در ایران ارتباط دارد به نظر می رسد تحقیقات بسیار اندکی در این زمینه صورت گرفته است،به ویژه در سطح انجام پایان نامه دوره دکتری . به همین منظور، پس از برگزاری یک آزمون تافل جهت ایجاد همگونی بین آزمودنی ها،120 دانشجوی پسر و دختر رشته روان شناسی از دانشگاه شهید چمران اهواز انتخاب شده در چهار کلاس ساماندهی شدند:سه گروه آزمایشی و یک گروه گواه . در هر یک از سه گروه آزمایشی، بعد ازخواندن یک متن درک مطلب، تمرین زبانی خاصی((task مورد استفاده قرار گرفت و پس از انجام آن تمرین خاص،از دانشجویان خواسته شد که برای متن خوانده شده دو خلاصه بنویسند:یکی به انگلیسی و دیگری به فارسی . سپس عملکرد آزمودنی ها در چهار گروه (چه در خلاصه نویسی انگلیسی و چه در خلاصه نویسی فارسی) مورد ارزیابی و سپس مورد مقایسه قرار گرفت. پس از آن با استفاده از آمار توصیفی و بهره گیری از نرم افزار spss 16 آمارهای استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در پایان نتایج و دستاوردهای عملی این پژوهش برای کلاس های آموزش زبان دانشگاهی مورد اشاره قرار گرفت.

خودکارآمدی و عزت نفس از عوامل مهم در آموزش بر مرده می شوند. هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه میان خودکارآمدی و عزت نفس در کیفیت ترجمه شفاهی است. بدین منظور 40 دانشجوی مترجمی انگلیسی که 3 واحد دانشگاهی در درس ترجمه شفاهی گذرانده بودند انتخاب شدند.برای همگن سازی جامعه تحقیق یک آزمون تعیین سطح زبان از آن ها به عمل آمد و در نهایت 32 نفر از میان آن ها انتخاب شدند.برای سنجش خودکارآمدی سوژه های تحقیق یک پرسشنامه طراحی شد و برای سنجش عزت نفس آن ها از پرسشنامه نوجنت استفاد شد. پس از آن از جامعه آماری تست ترجمه شفاهی به عمل آمد.داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شدندو نتایج نشان داد که میان خودکارآمدی و کیفیت ترجمه شفاهی همبستگی معنی دار و میان عزت نفس و کیفیت ترجمه شفاهی همبستگی نسبتاً معنی دار وجود دارد.دانشجویانی که عزت نفس و خودکارامدی بالاتری داشتند بهتر ترجمه می کردند. یافته های این پژوهش می تواند به طراحی روش های بهتر آموزش ترجمه شفاهی و ارزشیابی ترجمه شفاهی کمک کند.

تحقیق نظری حاضر به این منظور انجام شد که نوعی طبقه بندی برای دوگانگی در ترجمه و همچنین مدل نظری علّی برای پدید? التقاطی شدن و التقاط زدایی در ترجمه ارائه گردد و از این رهگذر ارتباط دوگانگی و التقاطی شدن و التقاط زدایی درترجمه، روندهای دوگانگی و تجلی آنها در ترجمه و نیز عناصر و جلوههای پدید? التقاطی شدن (چه متنی و چه غیر متنی) و التقاط زدایی و نیز در ترجمه روشن گردد. فراتحلیلِ بخش اول تحقیق این امر را روشن کرد که التقاطی بودن متن ترجمه به عوامل گوناگونی از جمله التقاط اجتماعی، قومی و فرهنگی نویسنده یا مترجم؛ برداشت خواننده؛ هنجارهای انتظاری؛ محدودیتهای زمانی و مکانی؛ هدف تولید یا بازتولید (برای مثال انکار، غنی سازی فرهنگی یا زبانی و یا میل به جلب نظر دیگری) و روند تولید یا بازتولید بستگی دارد. اما گاه پیش میآید که التقاطی بودن متن به هیچ کدام از این عوامل نیز بستگی ندارد و متأثر از امر دیگری است. ، نخست التقاطی شدن این گونه تعریف شد: «فرآیندی که منجر به دوگانگی قدرت، سوژه یا بافتار میشود یا فرآیندی که طی آن دوگانگی این سه عامل آشکار میشود یا افزایش مییابد.» سپس طبقه بندی روندهای دوگانگی در ترجمه ارائه شد. دوگانگی در ترجمه با توجه به عنصر معنی، متأثر از فرآیندهای استعاره، مجاز مرسل، از خودبیگانگی و سوءبازشناسی و با توجه به دخالت سوژه انسانی متأثر از ازخود بیگانگی امر خیالی، امر نمادین و فرهنگی و نیز روندهای دوگانگی مختص ترجمه از جمله روندهای دوگانگی بینافرهنگی و دوسویه و روندهای دوگانگی مربوط به رابطه نویسنده-مترجم نیز است. فرآیند دیگری که به دوگانگی در ترجمه دامن میزند، فرآیند تقلید متنی است که جزء جدایی ناپذیر فرآیند ترجمه است. متن ترجمه جلوه گاه روندهای دوگانگی، امر خیالی و تقلید متنی است و ازاینرو ترجمه متضمن التقاطی شدن متنی است. تقلید متنی تنها نوع تقلید در ترجمه نیست و تقلید ممکن است سوژه انسانی را نیز درگیر کند. غیر از تقلید، سوژه انسانی ترجمه، یا به عبارت دیگر مترجم، ممکن است دستخوش فرآیند پرخاشگری نیز شود که این فرآیند نیز به تشدید روندهای دوگانگی روانی مترجم میانجامد. از این رو التقاطی شدن در ترجمه تنها فرآیندی متنی نیست و سوژه انسانی نیز امکان دارد دستخوش التقاط شود. فرآیند التقاط زدایی سپس از دیدگاهی متنی این گونه تعریف شد: «فرآیندی که طی آن جلوه های متنی دوگانگی حذف میشوند یا برجستگی زبانی خود را از دست میدهند.» در سطح کلان، ممکن است متن هم شامل فرآیند التقاطی شدن و هم التقاط زدایی شود؛ تنها در تحلیل خرد است که میتوان فرآیندهای التقاط زدایی را بررسی کرد.

در این تحقیق برای پیدا کردن پر بسامدترین گرایش به تغییر فرم از چارچوب نظری ارائه شده توسط برمن استفاده شد.برمن با بررسی ترجمه رمان ها از انگلیسی به فرانسوی دوازده گرایش را مشخص کرد که از این دوازده گرایش، هشت گرایش در ترجمه ترانه ها مورد بررسی قرار گرفتند. هدف تحقیق پاسخ به دو سوال بود. 1. پر بسامد ترین گرایش به تغییر فرم در ترجمه ترانه ها از انگلیسی به فارسی چیست؟ 2. پربسامد ترین گرایش نمایانگر چیست؟برای بررسی و مشخص کردن گرایش به تغییر فرم در ترجمه ترانه ها از انگلیسی به فارسی مجموع شش کتاب دو زبانه ترجمه ترانه شامل ترانه ها و ترجمه آن ها که در صفحات مقابل یک دیگر چاپ شده بودند مورد بررسی قرار گرفتند. از هر کتاب تعداد پانزده ترانه به صورت تصادفی انتخاب شد و به صورت مقابله ای (متن انگلیسی با ترجمه آن) مورد بررسی قرار گرفتند. واحد ترجمه برای مقابله متن فارسی و انگلیسی کلمه و جمله بودند. نتایج این بررسی به صورت دستی مورد مجاسبه قرار گرفت و در جدول هایی ارائه شد تا مورد بحث قرار گیرند.

الف. موضوع و طرح مسئله (اهمیت موضوع و هدف): مطالعه حاضر تلاشی برای بررسی هنجارهای حاکم بر ترجمه ی اسامی خاص به صورت در زمانی در نمایشنامه ها می باشد. این تحقیق به بررسی هنجارهایی می پردازد که بر استراتژی ترجمه اسامی خاص حاکم است. این استراتژی ها توسط چند مترجم متفاوت در دو دوره ی قاجار و پهلوی اتخاذ شده است. به منظور بررسی شیوه ی ترجمه ی اسامی خاص در این ترجمه ها، پژوهش گر از چارچوب نظری اِوِن زوهار و توری استفاده کرده است. با استفاده از این مدل ها، ترجمه ها بررسی شدند و استراتژی ترجمه ی اسامی خاص در چهارچوب نظام چندگانه ی ادبی در دو دوره شناسایی شدند. ب. مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری و پرسشها و فرضیه ها: مدل های اون زوهار(1978/2000) و توری(1978/2000) برای بررسی این تحقیق انتخاب شدند. محقق به دنبال پاسخ به این سوال بود که چه هنجارهایی در دو دوره ی قاجار و پهلوی بر ترجمه ی اسامی خاص در نمایشنامه ها حاکم بوده است؟ پ. روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیق، جامعه مورد تحقیق، نمونه گیری و روش های نمونه گیری، ابزار اندازه گیری، نحوه ی اجرای آن، شیوه ی گرد آوری و تجزیه و تحلیل داده ها: چهار ترجمه ی نمایشنامه که در دوره ی قاجار صورت گرفت با چهار ترجمه که در دوره ی پهلوی انجام گرفت مقایسه شدند. شیوه ی ترجمه ی اسامی خاص در آنها شناسایی و در جدول نمایش داده شد. ت. یافته های تحقیق: تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که در دوره ی قاجار شیوه ی ترجمه ی اسامی خاص شیوه ی جایگزین سازی اسم فرانسوی با اسم فارسی بوده است. اما در دوره ی بعدی یعنی دوره ی پهلوی این شیوه متفاوت بوده و مترجمان از روش آوانویسی استفاده کرده اند. بنابراین در هر دوره هنجارهای ترجمه ی اسامی خاص متفاوت بوده است. در پایان، دلایل سیاسی، ادبی، و اجتماعی این گرایش تبیین شد. ث. نتیجه گیری و پیشنهادات: با توجه به تجزیه و تحلیل داده ها، محقق به این نتیجه رسید که پربسامد ترین شیوه ی ترجمه در دوره ی قاجار جایگزین سازی بوده اما در دوره ی پهلوی آوانویسی شیوه ی رایج بوده است. بنابراین در هر یک از این دو دوره هنجارهایی متفاوت حاکم بوده اند. چنین هنجارهایی به دلیل شرایط ادبی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی حاکم در آن زمان وجود داشته اند

تلمیح به عنوان گونه ای از بینامتنیت و به عنوان یک صنعت ادبی مهم می تواند معانی عمیقی به متن القا کند. مترجمان باید به گونه ای تلمیح را ترجمه کنند که معنی و نقش آن تغییر پیدا نکند. تحقیق حاضر ترجمه تلمیح را در دو رمان انگلیسی و ترجمه های آن قبل و بعد از انقلاب را بررسی می کند. محقق به این نتیجه رسید که تلمیح ها با کمترین تغییر و به صورت تحت اللفظی ترجمه شده اند.این امر در نتیجه باعث تغییر نقش تلمیح در بسیاری از موارد شده است.

پیکره تحقیق شامل پنج داستان کوتاه است که از بین آثار ادگار الن پو نویسنده قرن نوزدهم آمریکا انتخاب شده اند. ابتدا ایماژها و بافت زمانی و مکانی گوتیک در داستان های منتخب مشخص و ترجمه آنها بررسی شد تا معلوم شود کدام گرایش های تحریفی در حین ترجمه ایجاد شده اند. سپس کلمات، عبارات و جمله های انگلیسی، معادل فارسی آنها و گرایش های تحریفی یافت شده در جدول ها گردآوری شدند. نتایج این پژوهش نشان داد که از میان گرایش های تحریفی معرفی شده توسط آنتوان برمن، گرایش پنجم، غنازدایی کیفی، پربسامدترین گرایش است. یعنی دو مترجم کلمات، عبارات و پیچ و خم جملات را با کلمات و عباراتی جایگزین کرده اند که از نظر غنای معنایی و آوایی، در سطح کلمات به کار رفته توسط نویسنده متن مبداء نیستند.می توان چنین استنباط کرد که در ترجمه ادبی و برای ترجمه کلام نویسندگان برجسته و صاحب سبکی چون ادگار آلن پو باید مراقب کلمات، بازی های کلامی و تصویرسازی های متن مبداء باشیم تا بتوانیم تا آنجا که ممکن است معادل هایی با شباهت معنایی و آوایی پیدا کنیم، هرچند تحریفی که مدنظر برمن است شاید یکی از دشوار ترین جنبه های ترجمه و در بسیاری از موارد غیر قابل اجتناب باشد.

با توجه به رویکرد جدیدی که رایس و ورمیر در ترجمه اواخر دهه 1970 و اوایل دهه 1980 مطرح کردند، ترجمه می بایست با توجه به جنبه تعاملی و منظورشناختی متن مبدأ، هدف و مقصود درنظر گرفته شده در بافت مقصد را به نحوی شایسته تولید کند. این نظریه چنین استدلال می کند که شکلِ متن مقصد باید عمدتاً براساس نقش یا «اسکوپوسی» که قرار است این متن در بافت مقصد ایفا کند، تعیین شود. برهمین اساس، نورد (1997) در کتاب خود بیان می کند که مترجم برای نیل به هدف، باید آن دسته از راهبردها و یا رهنمودهای ترجمه ای را که به وی داده می شود به کار ببندد و مقتضیات اسکوپوس را که طبق هدف شخص متقاضی ترجمه (سفارش دهنده)، برآورده سازد. حال باید دید که آیا اساساً چنین رهنمودی بر کیفیت ماحصل ترجمه ها تأثیر گذاشته است یا خیر. این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی-مقایسه ای و تجربی است. پیکره تحقیق شامل دو متن کوتاه در حوزه پزشکی و برگرفته از کتاب "انگلیسی برای دانشجویان رشته پزشکی" می باشد که به منظور ترجمه به 9 مترجم (شامل 3 وب سایت ترجمه و 6 دارالترجمه) داده شد. رهنمود ترجمه به مترجم هایی که تقاضای رهنمود کردند، داده شد و سپس ترجمه های انجام شده توسط هر مترجم، جهت ارزش گذاری، به 9 نفر ارزش یاب (که شامل دانشجویان دکتری رشته مطالعات ترجمه و استادان ترجمه دانشگاه علامه می باشند) واگذار شد. ارزش یاب ها براساس پرسشنامه 13 سوالی، هرکدام از ترجمه ها را ارزشگذاری کردند. ماحصل 81 برگه ارزشگذاری شده، در گستره اسکوپوس تعیین شده در رهنمود ترجمه و براساس دو معیار بسندگی و مقبولیت (که طبق مدل بررسی متنی نورد در پرسشنامه ها و در قالب 13 سوال منعکس شده بودند) بررسی و مقایسه آماری شدند. نتایج حاکی از آن است که رهنمود داده شده برای سفارش ترجمه، تغییر چندانی بر کیفیت ترجمه های انجام شده نگذاشت. شاخص های بسندگی و مقبولیت که مطلوبیت ترجمه ها را در بافت جامعه مقصد می سنجند، تقریباً برابر بود. هر دو دسته مترجم (با رهنمود و بدون رهنمود)به لحاظ آماری و میانگین نمرات ارزشگذاری، یکسان عمل کرده بودند.

سخنگویان هر زبان برای بیان یک معنای گزاره ای واحد ، از صورت های نحوی متفاوتی در موقعیت های ارتباطی مختلف استفاده می کنند . یکی از دلایلی که برای توجیه چنین تنوع ساختی مطرح می شود، چگونگی انتقال اطلاعات از طریق صورت بندی های متفاوت جملات است. یعنی گوینده هر یک از این صورت های متفاوت نحوی را به منظوری خاص و برای انتقال اطلاعاتی مشخص به کار می برد. بررسی توزیع اطلاع در سطح جمله ، در حوزه ای از زبان شناسی تحت عنوان "ساخت اطلاع " جمله مطرح می شود . ساخت نشاندار، زیر مجموعه ساخت اطلاع و ابزاری است که گویشوران هر زبان به منظور ساماندهی پیام و افزایش معنا از آن بهره می برند، به این معنی که با استفاده از جمله ای نشاندار به جای جمله ای بی نشان، جزء یا اجزای معنایی تازه ای به معنای گزاره ای موجود افزوده می شود که به ایجاد معنای ارتباطی متفاوت با معنای ارتباطی جمله بی نشان منجر می شود. از آنجایی که در ترجمه فیلم، فهم معنای مورد نظر بازیگران موجب فهم بهتر و آسانتر طرح فیلم می شود، آشنایی با مفهوم نشانداری، ساخت های نشاندار، خصوصیات و کارکردهای هریک از این ساخت ها برای مترجمان دوبله و زیرنویس فیلم ها ضروری می نماید. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی تفاوت ها و شباهتهای موجود در میزان انتقال جملات نشاندار در ترجمه های دوبله شده و زیر نویس شده فیلم های انگلیسی است. این تحقیق همچنین به بررسی دلایل این تفاوت ها می پردازد.

چکیده ندارد.