نام پژوهشگر: سید منصور میرتاج الدینی
سید منصور میرتاج الدینی محمد رضا رحیمی نژاد
جنس jurinea cass. از خانواده compositae و طایفه cardueae در جهان دارای حدود 250 گونه است که عمدتا در ناحیه اوراسیا پراکنش دارند. اما از نظر جغرافیایی دقیقاً از شبه جزیره ایبری (و یک گونه در شمال آفریقا) به سمت مرکز و شرق اروپا سپس قفقاز و روسیه و ایران، افغانستان به آسیای میانه و کوه های تیان شان واقع در مرزهای چین و مغولستان می رسند و در این پهنه گسترش، دارای چند هسته تنوع و گونه زایی هستند. در ایران همه گونه های این جنس در منطقه ایران-تورانی یا منطقه گذر آن با ناحیه هیرکانی پراکنش دارند و بخش گرم جنوبی عاری از گونه های این جنس است. گونه های این جنس تماماً پایا ولی کم و بیش علفی و فاقد اندام های کاملاً چوبی و خشن هستد. براکته های گل آذین غالبا مثلثی و نوک تیز هستند که گاهی کمی خار مانند هم می شوند. فندقه هرمی کوتاه یا کشیده و منشوری است و در رأس دارای تاج ساده یا دندانه ای است. شکل میوه از صفات مهّمی است که تا کنون در تاکسونومی این جنس به ویژه گونه های ایرانی از آن استفاده کافی نشده است. طبق آخرین مطالعات، این جنس با جنس های saussurea dc. ، nikitinia iljin، aegopordon boiss.، jurinella jaub. et spach، outreya jaub. et spach، hyalochaete ditrich et rech. f. ، polytaxis bunge، lipschitziella camelin و tricholepis dc. قرابت زیادی دارد. به منظور تعیین بهتر حدود جنس مورد مطالعه، گونه های زیادی از جنس های فوق نیز مورد مطالعه قرار گرفتند. با مطالعه ای که در اکثر هرباریوم های ایران و نیز هرباریوم موزه تاریخ طبیعی وین و هرباریوم باغ گیاه شناسی ژنو به همراه نمونه برداری از تقریبا همه گونه های موجود در ایران، انجام شد، نتایج جدیدی در باره گونه های این جنس در محدوده کشور ایران بدست آمد. در ایران از این جنس تعداد 26 گونه گزارش شده بود که در این پژوهش با مطالعه ای که انجام شد، تغییراتی در تعداد آنها داده شد. در مطالعه اخیر یک گونه نو از بخش corymbosae benth. با نام j. giviensis mirtadzadini از شمال غرب کشور معرفی شد. همچنین یک گونه از این جنس به نام j. gedrosiaca bornm. به جنس tricholepis dc. منتقل شد. با ادغام سه زوج گونه دیگر، سه گونه دیگر نیز از جنس کم شد. نام j. inuloides boiss. با نام j. cordata boiss.، نام j. stenocalathia rech. f.، با نام j. gabrielae bornm. و نام j. prasinophylla rech. f. با نام j. meda bornm. مترادف اعلام شدند. بر این اساس یک گونه به این جنس اضافه وچهار گونه از آن کم شد و مجموعا تعداد 23 گونه از این جنس برای حدود سیاسی کشور ایران معرفی شد. تغییراتی نیز در موقعیت گونه ها در بخش ها اعمال شد. همچنین دو گونه از جنس jurinella به نامهای j. microcephala boiss. و j. frigida boiss. بسیار نزدیک به جنس مورد مطالعه تشخیص داده شدند. اما فعلا در این جنس گنجانده نشدند و تعیین موقعیت آنها بعدا مورد بررسی بیشتر قرار خواهد گرفت.
اسماء معین الدینی سید مسعود مجدزاده
در این پژوهش که بین سالهای 1388 تا 1390 در مناطق بید خوان و سنگ صیاد استان کرمان صورت گرفت، در مجموع 14 گونه متعلق به شش جنس از زنبورهای این چهار خانواده از گالهای گیاهان افدرا (ephedra major host)، نسترن وحشی (rosa beggerianaschrenk)، بید (salix alba l.)، درمنه (artemisia sieberibesser) و گز (tamarix sp.) جمع آوری و شناسایی شد. از این تعداد 3 گونه متعلق به 3 جنس برای اولین بار از ایران و نیز 5 گونه برای اولین بار برای دنیا گزارش می شود. گونه های جدید با علامت ستاره مشخص شده اند. eulophidae: aprostocetus eurytoma nees, 1834 euderusalbitarsis zetterstedt, 1838* pediobius cassidae erd?s, 1958 eurytomidae: eurytoma adleria zerona, 1995 eurytoma caninae lotfalizadeh & delvare, 2007 eurytoma cynipicola zerova, 1976 eurytoma rosae nees, 1834 eurytoma n.sp.1* eurytoma n.sp.2* eurytoma n.sp.3* eurytoma n.sp.4* eurytoma n.sp.5* mymaridae: gonatocerus thyrides debauche, 1948* signiphoridae: thysanus ater walker, 1940*
شکوه اسمعیل بگی کرمانی شاهرخ کاظم پور اوصالو
تیره گاوزبان (boraginaceae s.str.) دارای حدود 100 جنس و 1600 گونه در دنیا با مرکز پراکنش در اوراسیا می باشد. riedl (1967) در جلد 48 مجموعه فلورا ایرانیکا برای این تیره 6 قبیله boragineae, cynoglosseae, eritrichieae, litospermeae, myosotideae و trigonotideae را در نظر گرفته است. قبیله cynoglosseae در ایران دارای 11 جنس و 53 گونه است. در پژوهش حاضر، فیلوژنی مولکولی قبیله cynoglosseae با تاکید بر جنس paracaryum بررسی گردید. به منظور بازسازی روابط فیلوژنی، ماتریسی متشکل از 58 تاکسون تهیه گردید. این ماتریس شامل 2 برون گروه و 56 درون گروه می باشد. آنالیز های فیلوژنی با استفاده از روش صرفه جویی حداکثر تعبیه شده در نرم افزار paup*، روش صرفه جویی حداکثر با استفاده از نرم افزار garli و روش bayesian با استفاده از نرم افزار mr bayes صورت گرفتند. همچنین برای تخمین زمان واگرایی بین تاکسون ها از نرم افزار beast استفاده شد. نتایج آنالیز نشان داد که جنس های microparacaryum، trichodesma و solenanthus و caccinia تک تبار می باشند. اما جنس های paracaryum، cynoglossum، lindelofia، omphalodes و rindera ظاهرا تک تبار نیستند. نتایج حاصل از آنالیز مولکولی نشان می دهد که گونه های مربوط به جنس paracaryum و mattiastrum در یک پلی تومی قرار می گیرند و روابط بین آنها حل نشده می باشد. در نتیجه این دو جنس مجزا نیستند و پذیرفتن آنها در سطح دو بخش از جنس paracaryum بر مبنای تفاوت ریخت شناختی منطقی تر به نظر می رسد . جنس microparacaryum به صورت کلادی مجزا از paracaryum با احتمال پسین 1 وجود دارد. با اینکه دو جنس paracaryum و microparacaryum در صفت شکل بال فندقه شباهت مورفولوژی دارند اما حدود این دو جنس با صفت یکساله و چند ساله بودن تعیین می گردد و گونه های یکساله با قطعیت در جنس microparacaryum قرار می گیرند. بر اساس داده های حاصل از نرم افزار beast تاریخ پیدایش اکثر جنس های قبیله cynoglosseae در اشکوب پلیوسن است. همچنین تاریخ پیدایش گونه های جنس microparacaryum و برخی گونه های جنس paracaryum در اشکوب هولوسن است و این امر نشان می دهد که این جنس ها جوان و در حال گونه زایی می باشند.
محمد محسن سلاجقه انصاری علی احمدی مقدم
سیانوباکتری ها موجوداتی فتوسنتز کننده و دارای مقاومت بسیار بالا نسبت به شرایط سخت محیطی هستند. در گذشته های بسیار دور، آنها با ایجاد جو اکسیژنی امکان حیات را بر روی کره زمین فراهم کردند. سیانوباکتری ها امروز هم با دارا بودن کاربرد های بسیار و متنوع صنعتی، کشاورزی، تغذیه ای و دارویی در خدمت بشر هستند. در این تحقیق فلور سیانوباکتریایی برخی از اکوسیستم های آبی و خاکی شمال استان کرمان شناسایی شد. نمونه ها پس از جمع آوری در محیط کشت اختصاصی کشت شدند و از کلنی های رشد کرده، کشت خالص تهیه شد. چهار گونه از گونه های خالص شده برای امکان استفاده به عنوان کود زیستی در خاک های شور و جذب کننده زیستی فلزات سنگین در پساب صنعتی بررسی شدند. همچنین ارتباط بین پراکنش سیانوباکتری ها و عوامل محیطی فیزیکی و شیمیایی در دو چشمه آب گرم در منطقه سیرچ بررسی شد و سپس حضور بالقوه گونه های تولید کننده سیانوتوکسین ها در رودخانه شصت فیچ و آبگرم سیرچ سنجیده شد. مجموعا 41 گونه سیانوباکتری شناسایی شد که همه آنها برای اولین بار از فلور سیانوباکتریایی استان کرمان گزارش شدند. همچنین هشت گونه نیز برای اولین بار از ایران گزارش می شوند. گونه ای جدید با نوع جدیدی از تولید مثل در رودخانه شصت فیچ مشاهده گردید. نتایج بررسی های فیزیولوژیکی نشان داد که دو گونه سیانوباکتری تثبیت کننده ازت anabaena wisconsinense و nostoc sp. حداکثر تا ppm 10000 شوری کلرید سدیم تحمل دارند و می توان آنها را در خاک هایی با این میزان شوری به عنوان کود بیولوژیک به کار برد. همچنین میزان تحمل دو گونه n. lincka و n. microscopicum به پساب صنعتی کارخانه مس سرچشمه که حاوی فلزات سنگین و مس است تا ppm 5000 می باشد. نتیجه آنالیز cca نشان داد که الگوهای پراکنش گونه ها در چشمه های آبگرم با تغییرات عوامل محیطی به طرز معنی داری توجیه می شوند. سمیت گونه جدید یافت شده در رودخانه شصت فیچ با روش برپایه pcr بررسی شد. همچنین دو گونه nostoc linckia و microcystis aeruginosa از رودخانه شصت فیچ و گونه nodularia spumigena از آبگرم سیرچ به طور بالقوه گونه های تولید کننده سیانوتوکسین ها معرفی می شوند و به بررسی دقیق و در این زمینه برای اندازه گیری میزان این سموم در آب مورد نیاز است.
حانیه قربانی ده نوی سید منصور میرتاج الدینی
این پژوهش به بررسی موقعیت تاکسونومیک گونه های جنس zygophyllum l. موجود در ایران بر اساس صفات دقیق ریخت شناختی و تشریحی می پردازد. جنس zygophyllum متعلق به خانوادهr.br zygophyllaceae، زیر خانواده zygophylloideae است. این جنس با دارا بودن حدود 100 گونه در سراسر جهان و 9 گونه در ایران یکی از بزرگترین جنس های این خانواده محسوب می شود. بر اساس آخرین مطالعات تاکسونومیک و فیلوژنتیک گونه هایی از zygophyllum که اغلب در شبه جزیره عربستان، آفریقا و استرالیا رویش دارند در جنس های مستقلی قرار داده شده اند. گونه های باقی مانده ازzygophyllum که عمدتاً در آسیا پیدا می شوند در جنس zygophyllum حفظ شده اند. گونه های آن در شرایط بوم شناختی گرم و خشک و بیابانی پراکنش دارند. گونه های این جنس در ایران اکثرا در نیمه شرقی و بخش جنوبی که دارای آب و هوای گرم و خشک است پراکنش دارند. دو گونه چوبی و درختچه ای fisch & c.a.mey. z. atriplicoides و z. eurypterum boisss & buhse. دقیقا دارای همین الگوی پراکنش هستند. نوار ساحلی گرم جنوبی دارای گونه های گوشتی است. بر پایه اطلاعات موجود در منابع و نمونه های هرباریومی موجود در هرباریوم های بررسی شده (104 نمونه)، و نیز نمونه های جمع آوری شده در طی این پژوهش، دامنه انتشار گونه ها مشخص شد. نمونه های جمع آوری شده (35 جمعیت) و سایر نمونه ها با استفاده از منابع مربوط شناسایی گردیدند و از لحاظ ویژگی های مورفولوژیک مورد بررسی قرار گرفتند. تنوعات بین گونه ای و درون گونه ای جمعیت های جمع آوری شده مطالعه شد و مشخص گردید که صفت وضعیت رویشی (یکساله یا چند ساله)، پوشش کرکی، تقسیمات، شکل و اندازه برگ، شکل و اندازه کاسه، شکل، رنگ و اندازه گلبرگ، تعداد پرچم، شکل فلس پرچم، شکل دیسک نکتاری، سطح ظاهری تخمدان، شکل و اندازه میوه در متمایز کردن گونه های این جنس موثرند. در تحقیق تشریحی از پهنک و دمبرگ7 گونه در دسترس، برش گیری صورت گرفت. ضخامت کوتیکول، ضخامت اپیدرم، شکل بافت پارانشیم نردبانی و آبی، شکل و طرز قرار گیری آوندها، تعداد دستجات آوندهای فرعی، فیبر، مغز و اشعه مغزی که در متمایز کردن تشریحی گونه های این جنس موثرند مورد بررسی قرار گرفتند و از این صفات در تنظیم کلید شناسایی تشریحی استفاده گردید. این جنس در فلور شوروی دارای شش زیر جنس، سه بخش و شانزده سری می باشد که گونه های ایران متعلق به دو زیر جنس fabago و halimiphyllum می باشند. گونه های گوشتی عربستان نیز در زیرجنس agrophyllum قرار گرفته اند. مطالعات ریخت شناختی و تشریحی وجود این سه زیرجنس در نمونه های ایران را تائید کرد، اما تغییراتی در وضعیت بخش ها و سری ها داده شد. همچنین موقعیت گونه z. simplex l. مبهم ارزیابی شد. در این تحقیق پیشنهادهایی به منظور جابجایی یک گونه و ارائه یک واریته جدید مطرح گردیده است.
مهسا ده زیاری علی دادی سید منصور میرتاج الدینی
جنس arnebia forssk. از خانواده boraginaceae باحدود 25 گونه گیاهی از شمال آفریقا تا آسیای مرکزی و هیمالایا پراکنش دارد. در ایران 8 گونه از آن گزارش شده که از این تعداد 1 گونه اندمیک ایران است. یکی از مشکلات موجود برای گروه بندی گونه های این جنس وجود پلی مورفیسم و کمبود صفات تاکسونومیک است. در این مطالعه سعی شد از صفات تشریحی و بیوشیمیایی به همراه صفات مورفولوژیک در ارائه الگوی ثابت و صحیح برای شناسایی و رده بندی گونه ها استفاده شود.گونه های a. euchroma، a. hispidissima، a. linearifolia، a.fimbriopetala، a. grandiflora، a. tubata و a. decumbens از حیث صفات تشریحی برگ، ساقه و اپیدرم با برش گیری دستی و رنگ آمیزی مضاعف و تعداد فلاونوئیدهای موجود در برگ هر گونه به روش hplc مورد مطالعه قرار گرفتند. کمترین تعداد فلاونوئید درگونه a.euchroma (1 نوع) و بیشترین تعداد آن در گونه های a. hispidissima، a. decumbens و a.linearifolia (5 نوع) وجود دارد. مطالعه تاکسونومی عددی نیز با بررسی 11 صفت کیفی و 16 صفت کمی در 86 نمونه انجام شد. بر اساس نتایج حاصل، گونه های مورد مطالعه در 2 گروه اصلی و 2 زیر گروه تقسیم بندی می شوند. یک گروه شامل گونه a. euchroma است. گروه دوم گونه ها را به دو زیرگروه تقسیم می کند. یک زیرگروه دارای دو گونه a. linearifolia و a. fimbriopetala و زیرگروه دیگر دربردارنده گونه های a. hispidissima، a. decumbens، a. grandiflora و a.tubata است. مطالعات تشریحی و مورفولوژیک نیز تا حد زیادی این گروه بندی را تایید می-کنند.
اعظم عسکریان بافقی سید منصور میرتاج الدینی
شناسایی گیاهان مناطق مختلف ایران گامی درجهت تکمیل فهرست گونه های گیاهی و همچنین تعیین محل رویش و انتشار آنهاست. این پژوهش به شناسایی گیاهان خودروی منطقه کوه بافق تا کوه آسیاب کوهبنان پرداخته است. مساحت این منطقه در حدود 1900 کیلومتر مربع و ارتفاع متوسط از سطح دریا 2215 متر می باشد. این منطقه جزو مناطق خشک وکوهستانی محسوب می-شودکه بخشی از منطقه بزرگ ایران- تورانی می باشد. بر اساس این تحقیق 400 گونه گیاهی متعلق به 55 تیره و 244 جنس شناسایی شد. بزرگترین تیره، تیره کاسنی با 53 گونه و بزرگترین جنسastragalus با 20 گونه می باشد. همچنین 70 گونه اندمیک و52 گونه نادر از این منطقه گزارش شد. از نظر فرم رویشی، بیشترین درصد مربوط به تروفیت ها با 42% که نشان دهنده اقلیم بیابانی و نیم بیابانی می باشد. همچنین در این تحقیق، به تهیه نقشه پوشش گیاهی با روش فیزیونومیک- فلورستیک و بررسی ارتباط عوامل اکولوژیک با گروه های گیاهی اصلی پرداخته شد. نتایج نشان دادند که 17 تیپ گیاهی در منطقه مورد مطالعه وجود دارد که در 4 گروه اصلی hammada salicornica, artemisia aucheri, artemisia sieberi وamygdalus scoparia - juniperus excelsa قرار می گیرند. نتایج حاصل از آنالیز های انجام شده با نرم افزار spss برای بررسی ارتباط عوامل اکولوژیک با گروه های رویشی نشان دادند که مهم ترین عوامل در جداسازی این گروه ها یا تیپ ها بافت خاک و ارتفاع از سطح دریا می باشد.
رضا بنی اسد ازاد سید مسعود مجد زاده
در این پژوهش که بین سالهای 1388 تا 1391 در مناطق بید خوان و سنگ صیاد استان کرمان صورت گرفت، در مجموع 12 گونه متعلق به سه خانواده به صورت تور زدن و همچنین از گالهای گیاهان افدرا ، نسترن وحشی ، بید ، درمنه و گز جمع آوری و شناسایی شد. از این تعداد دو گونه متعلق به دو جنس برای اولین بار از ایران گزارش می شود.