آشکارسازی و استخراج تغییرات یکی از کاربردهای عمده سنجش از دور می باشد. با استفاده از ویژگی تکراری بودن داده های دورسنجی زمان های مختلف، امکان شناسایی و بررسی پدیده های متغیر و پویا در محیط وجود دارد. بر این اساس روش های رقومی مختلفی جهت آشکارسازی و کشف تغییرات و تحولات پدیده های سطح زمین در سنجش از دور توسعه داده شده است. طبیعی است که بازیابی و آشکار سازی این تغییرات جهت تهیه الگوی رشد تغییرات و برنامه ریزی جهت جلوگیری از تغییرات نامطلوب و همسوسازی تغییرات احداث شده با روند توسعه پایدار گامی اساسی در جهت حفظ و بقای انسان در کره خاکی است. در این پژوهش با استفاده از تصاویر ماهواره ای موجود در طول بیست سال به ارزیابی تکنیک های استخراج تغییرات در محدوده شهر تبریز به وسعت 26936 هکتار پرداخته شد. پس از ارزیابی تکنیک ها و با توجه به هدف پژوهش که استخراج نوع و ماهیت تغییرات نیز بوده تکنیک pcc به عنوان مناسب ترین تکنیک با توجه به تصاویر موجود انتخاب شد. با توجه به اینکه این تکنیک به صورت کامل وابسته به الگوریتم طبقه بندی کننده است لذا از دو الگوریتم پیکسل پایه: طبقه بندی کننده حداکثر احتمال و شبکه عصبی و الگوریتم شئ گرا استفاده شد. پس از ارزیابی صحت طبقه بندی ها الگوریتم های شبکه عصبی و شئ گرا با میانگین تقریبی92% صحت، به منظور استخراج نوع و ماهیت تغییرات کاربری ها انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان داد که روش شبکه عصبی در استخراج کاربری هایی نظیر راه های دسترسی، اراضی ساخته شده و زمین های بایر و روش شئ گرا در استخراج عوارضی همچون آب و پوشش گیاهی عملکرد بهتری از خود نشان دادند. همچنین نتایج حاصل از نقشه های استخراج تغییرات حاکی از آن است که پوشش گیاهی در این دوره بیست ساله حدود 2731 هکتار و زمین های بایر 4378 هکتار کاهش داشته اند و کاربری های اراضی ساخته شده به مقدار 3615 هکتار و راه های دسترسی 1712 هکتار افزایش داشته اند. در پایان باید اشاره کرد که نمی توان تکنیکی و الگوریتمی را بهتر از دیگری دانست بلکه چنین می توان گفت با استفاده از داده ها و تصاویر ماهواره ای موجود یک تکنیک و الگوریتم نسبت به الگوریتم و تکنیک دیگر مناسب تر است. در پایان این پژوهش به منظور دسترسی کاربران به نتایج این پژوهش web-gis درون سازمانی از نتایج بدست آمده پیاده سازی شد.

نظارت بر روند تغییرات مسیر و الگوی هندسی رودخانه ها به منظور کسب شناخت دقیق و بررسی معضلات و مخاطرات احتمالی در جهت حفظ و بهره برداری بهینه از منابع طبیعی ضروری می باشد و جزو اولویت های مطالعات ژئومورفولوژی است. رودخانه قزل اوزن یکی از مهمترین رودخانه های ایران است که شکل گیری هندسه بستر آن در بازه های مختلف با یکدیگر تفاوت فاحشی دارد. منطقه مورد مطالعه در این تحقیق محدوده بین 30 کیلومتری شهرستان میانه تا مرز سیاسی استان زنجان بین طولهای جغرافیاییَ تا َ و عرض های جغرافیاییَ تا ? می باشد. هدف این تحقیق بررسی روند تغییرات تکاملی رودخانه در محدوده مورد مطالعه می باشد. جهت رسیدن به این هدف از تکنیک ها و روش های مختلفی استفاده شد. از معیارهای نسبت پهنا به عمق، ضریب بریدگی، شیب طولی، توان رود، ضریب خمیدگی، زاویه مرکزی پیچانها، شکل پلان و لیتولوژی بستر رودخانه برای بررسی شکل هندسی رودخانه استفاده شده است. با استفاده از شاخص های ضریب خمیدگی، زاویه مرکزی و تحلیل هندسه فراکتالی تغییرات الگوی هندسی رودخانه در چهار بازه زمانی بررسی گردید، و برای تعیین بعد فراکتالی از روش بعد شمارش خانه استفاده شد. با استفاده از روشهای تنش برشی و شاخص مقاومت نسبی بستر وضعیت پایداری رودخانه تحلیل گشت. نتایج این مطالعه نشان داد که بر طبق شاخص های فلوویال و با مبنا قرار دادن طبقه بندی روسگن الگوی رودخانه در بازه اول شریانی و در بازه دوم به صورت مئاندری تک مجرایی می باشد، و در بازه سوم الگوی رودخانه مئاندری- شریانی می باشد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که در طول دوره مورد بررسی روند تغییرات رودخانه در بازه های مورد مطالعه کاملا متفاوت می باشد بطوری که میزان تغییرات ایجاد شده در بازه اول در طول چهار دوره بسیار زیاد بوده و بازه دوم کمترین میزان تغییرات را داشته است. مقادیر زاویه مرکزی و ضریب خمیدگی نشان می دهد که در کل بازه های بررسی شده، تغییرات ضریب خمیدگی و زاویه مرکزی (به جز نسبت اندک در مناطق کوهستانی) در یک دامنه محدود مشاهد می شود که نشان دهنده وجود قوس های تقریبا مشابه در طول مسیر رودخانه است. دلیل پیچان رودی رودخانه قزل اوزن در مناطق مختلف با همدیگر کاملا متفاوت می باشد، در بازه دشت سیلابی فرایند تدارک دبی، رسوب و در حالت کلی توان رودخانه و فرسایش کناری نقش عمده در پیچان رودی رودخانه دارد، ولی در بازه کوهستانی مسائل زمین ساختی و زمین شناسی نقش عمده در پیچان رودی رودخانه دارد. براساس شاخص زاویه مرکزی، بیشترین تعداد قوس ها از نوع پیچان رود توسعه یافته می باشد و لذا رودخانه قزل ازون یک رودخانه مئاندری پویا می باشد. تحلیل فراکتالی الگوی رودخانه نشان داد که الگوی رودخانه در سالهای مورد مطالعه خاصیت فراکتالی دارد که تکرار الگو در درون خود را به همراه دارند ولی با این تفاوت عمده که در بعضی از سالها یا بخش های یک بازه الگوی تکرار شونده در سراسر رودخانه یکی نیست و در بخش های مختلف الگوی متفاوتی بوده که تکرار شده است. بررسی پایداری رودخانه به وسیله روشهای ریاضی نشان می دهد که روشهای ریاضی با مدلها و روشهای ژئومورفولوژی و واقعیت های مورفولوژیکی رودخانه در طبیعت همخوانی ندارند به این دلیل که بیشتر این مدلها برای بسترهای آبرفتی تعبیه شده اند و برای بسترهای غیرآبرفتی اصولا قدرت تحلیل ندارند. با توجه به شاخص های کمی بررسی شده و قدرت فرسایندگی و توان رودخانه برای ایجاد تغییرات در بازه های مختلف، رودخانه قزل اوزن هنوز به مرحله تکامل خودش نرسیده است. و فعالیت رودخانه ای جهت رسیدن به مرحله تکاملی ادامه دارد ولی وجود سازندهای بسیار مقاوم و همچنین تاثیر فعالیت های زمین ساختی می توانند در روند تعادلی رودخانه اختلال ایجاد کنند.

بدون شک امروزه نقش و اهمیت اطلاعات محیطی در برنامه ریزی بر کسی پوشیده نیست، در این مسیر مطالعات ژئومورفولوژی و زمین شناسی جایگاه ویژه ای دارند. از جنبه های این مطالعات نحوه تحول و تکامل و عوامل ایجاد دریاچه ها می باشد. دریاچه زریوار در 3 کیلومتری شمال غرب شهرستان مریوان قرار دارد و از دریاچه های آب شیرین کوهستانی است که در ارتفاع 1285 متری از سطح دریا واقع است. این دریاچه با وسعت حدود 5/8 کیلومتر مربع در موقعیت جغرافیایی مابین 35 درجه و 31 دقیقه تا 35 درجه و 33 دقیقه عرض شمالی و 46 درجه و 6 دقیقه تا 46 درجه و 7 دقیقه طول شرقی واقع شده است. هدف اصلی این تحقیق بررسی تحول و تکوین دریاچه زریوار در ارتباط با حوضه بالا دست خود است. بدین منظور، ابتدا از طریق نقشه های توپوگرافی 1:50000، منطقه از لحاظ توپوگرافی تحلیل سپس تحلیل های هیدرولوژیکی برای دو حوضه به طور جداگانه انجام شد. در این راستا با مطالعه نقشه زمین شناسی منطقه مشخص شده که چاله دریاچه به صورت گرابن است، بدین صورت که عملکرد گسل های شرق و غرب دریاچه به صورت نرمال باعث ایجاد گرابن در منطقه شده و شرایط را برای تجمع آب در منطقه ایجاد کرده است. وجود سازندهای آهکی در قسمت جنوب غرب و غرب دریاچه با ایجاد چشمه های کارست در منطقه، عامل دیگر در تشکیل و تحول دریاچه است. این دریاچه در اواخر پلئیستوسن تشکیل شده است و تغییرات اقلیمی متفاوتی را متحمل نموده است. در ادامه از طریق مشاهدات میدانی و تصاویر ماهواره ای spot منطقه، با شناسایی دو آبراهه ورودی از دریاچه زریوار به حوضه قزلجه، ارتباط دریاچه با حوضه قزلجه اثبات و معلوم شد که در دوره های گذشته که سطح آب دریاچه بالاتر از سطح کنونی بوده، آب این دریاچه از طریق این دو آبراهه به حوضه بالا دست وارد می شده است. اما با عملکرد تدریجی گسل های شرق و غرب دریاچه و نشست آن ارتباط این دو حوضه در حال حاضر قطع شده و آب دریاچه از طریق رودخانه زریوار به حوضه پایین دست خود وارد می شود.

چکیده کوهستان¬های شمالی البرز همواره در معرض مخاطرات طبیعی از جمله بهمن می¬باشد که همه ساله خسارت جانی و مالی بسیاری را در این منطقه به بار می¬آورد. لذا شناخت مناطق مستعد خطر وقوع و کسب آمادگی لازم جهت مقابله و به حداقل رساندن خسارات ناشی از آن ضروری به نظر می¬رسد. در این تحقیق با استفاده از دو مدل شبکه عصبی مصنوعی و روش فازی اقدام به پهنه¬بندی مناطق از نظر خطر وقوع بهمن شده است. داده¬های مورد نیاز از جمله داده¬های gps بهمن¬های اخیر در منطقه، ارتفاع، زمین¬شناسی، شبکه ارتباطی، شبکه آبراهه¬ای، بارش و دما، تصاویر ماهواره¬ای و ... گردآوری و پس از آماده سازی و تهیه سایر لایه¬های مورد نیاز از آن¬ها -به منظور استفاده در دو مدل یاد شده-در پایگاه داده gis ذخیره شد. از نقاط gps برای مشخص کردن نقاط وقوع بهمن و انتصاب دامنه¬های حامل این نقاط به عنوان دامنه¬های حساس و در نهایت تولید لایه هدف استفاده شده است. در مرحله بعد، بوسیله هریک از مدل¬ها اقدام به پهنه¬بندی خطر در نرم¬افزار matlab شد، تا مناطق حساس شناسایی شود. با تکرار و تغییر مؤلفه¬ها و پارامترهای ورودی سرانجام بهترین خروجی برای هر مدل انتخاب شده و براساس لایه هدف با یکدیگر مقایسه می¬شوند. نتیجه نهایی به صورت دقت 83 درصدی برای پهنه¬بندی شبکه عصبی و 71 درصدی روش فازی بدست آمده است.

حوضه قلعه چای با مساحت بالغ بر 5/493 کیلومتر مربع در استان آذربایجان شرقی و شمال غربی شهرستان عجب شیر قرار گرفته و یکی از شبکه های زهکشی ارتفاعات سهند می باشد که به دریاچه ارومیه می ریزد. شاخه اصلی رودخانه قلعه چای به طول تقریبی60 کیلومتر از ارتفاعات 3360 متری سهند سرچشمه گرفته و به رقوم 1043 متر در دشت عجب شیر ختم می شود. از نظر موقعیت جغرافیایی بین ?00,?52,°45 تا ?30,? 20,°46 طول شرقی ?20 ,?25,°37 تا ?30,? 42,°37 عرض شمالی واقع شده است . با توجه به وضعیت توپوگرافی و شبکه آبراهه های موجود در منطقه، حوضه مورد مطالعه به 5 زیر حوضه مستقل به نام های a2, a1، a3،a4 و5a تقسیم بندی شده است. این مطالعه با استفاده از روش epm و با در نظر گرفتن پارامترهای شیب متوسط حوضه، شدت فرسایش خاک، ضریب حساسیت سنگ و خاک به فرسایش، ضریب استفاده از زمین و ضریب فرسایش حوضه آبریز در محیطgis انجام گردید و نتیجه بدست آمده نشان می دهد به دلیل ویژگی های توپوگرافیکی به ویژه شیب زمین و سنگ شناسی، حوضه مورد مطالعه دارای قابلیت و استعداد لازم برای فرسایش خاک بوده، و فعالیت عوامل انسانی نیز در تشدید آن نقش موثری داشته است. به طوری که فرسایش در این منطقه خیلی بیشتر از استاندارد موجود (12 تن در کیلومتر مربع در سال) بوده و 78 درصد از حوضه مورد مطالعه به میزان 20 تن بر حسب متر مکعب در کیلو متر مربع در سال قرار دارد و 14 درصد نیز بین 20 تا 40 تن بر حسب متر مکعب در کیلومتر مربع در سال قرار داشته و به عبارت دیگر 92درصد از سطح حوضه قلعه چای بین40_20 تن در سال فرسایش دارد و 8 درصد نیز بیشتر از موارد فوق الذکر می باشد.

رشد سریع جمعیت و افزایش نیاز به محصولات کشاورزی، گسترش سطح زیر کشت را به همراه داشته است. از طرفی در قرن اخیر پدیده فرسایش خاک و پیامدهای ناشی از آن مانعی اساسی در برابر توسعه جامعه بشری تلقی می شود. با توجه به آمارهای جهانی و آمارهای داخل کشور، فرسایش یکی از مهمترین مخاطرات محیطی موجود در ایران می باشد. به صورتی که ایران در رده اول فرسایش خاک در جهان قرار گرفته است. از طرفی دیگر با رشد کشور و نیاز روز افزون آن به منابع آب پایدار و مهار سیل و ذخیره منابع آب در فصول پر آب به منظور کاهش اثرات کم آبی و خشکسالی در سایر فصول، سالانه چندین پروژه سد به بهره برداری می رسد. ساختگاه سد باراندوز در 32 کیلومتری جنوب غربی شهر ارومیه واقع شده و در آینده نقش مهمی در مدیریت منابع آب منطقه و تامین آب کشاورزی و شرب منطقه و بخصوص شهر ارومیه ایفا خواهد کرد. یکی از مسایلی که در مورد بهره برداری از سدها همیشه حائز اهمیت است مسئله فرسایش خاک و رسوب وارده به مخازن سد می باشد. روش های متعددی جهت برآورد فرسایش و رسوب گذاری ابداع شده اند که هر یک با توجه به منطقه مورد مطالعه دارای مزایا و معایبی می باشند. اساس مدل هایی مانند mpsiac و wepp محاسبه متوسط رسوب و فرسایش در حوضه آبریز می باشد. مدل های فرسایش خاک جدید مانند wepp علاوه بر اینکه جزو مدل های فرآیندیاب می باشند، قابلیت تلفیق بسیار بهتری با gis دارند و لایه های gis را بعنوان ورودی قبول کرده و بسیاری از محاسبات را خود انجام می دهند و در صورتی که در بررسی این مدل نتایج قابل قبولی ارائه شود می توان آن را جایگزین مدل های قدیمی مورد استفاده در مطالعات آبخیزداری قرار داد.

خصوصیات مورفولوژی رودخانه ها به واسطه ویژگی پویای آن، همواره دچار تغییرات هستند و این تغییرات می تواند بر سازه های بنا شده در حاشیه رودخانه ها، زمین کشاورزی و غیره آثار منفی بگذارد. وجود تأسیسات زیربنایی مهم کشاورزی، پروژه های عمرانی و صنعتی در حاشیه رودخانه مرزی ارس موجب شده است که نسبت به تغییر مسیر رودخانه حساسیت زیادی وجود داشته باشد. رودخانه ها به دلیل تغییرات بستر و تغییرات دبی جریان آب هنگامی که در مرزها قرار می گیرند، سبب ایجاد اختلافات مرزی می شوند، به ویژه در صورتی که تجانس فرهنگی در طرفین مرزها وجود دارد مشکلات بزرگ تری برای دولت مرکزی فراهم می شود. زیان های ناشی از تغییرات ژئومورفولوژیکی، تغییرات گسترده پیچان رودها در مسیر رودخانه و نقش آن ها در تغییرات طبیعی، اقتصادی و اجتماعی، سبب ایجاد نظریه بررسی شدت، نوع و میزان تغییرات رودخانه ها شده است. رودخانه ارس مرز مشترک کشورهای جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، جمهوری ارمنستان و جمهوری آذربایجان است. به دلیل موقعیت خاص ژئومورفولوژیکی حوضه ارس، دره این رود دارای تغییرات متعددی در طول زمان شده است که این تغییرات سبب عدم تطابق خطوط مرزی و بستر رودخانه ارس می باشد. هدف این پژوهش پایش تغییرات فرسایش و رسوب گذاری رود ارس می باشد. محدوده مورد مطالعه قسمتی از رودخانه ارس واقع در استان آذربایجان شرقی می باشد که از سد ارس تا شهرستان جلفا امتداد دارد. در این پژوهش با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست 5 سنجنده tm، عکس های هوایی، نقشه-های توپوگرافی ، لایه های gis مربوط به رودخانه ارس، مطالعات میدانی، بررسی آمار اقلیمی و هیدرولوژیکی، شدت و نوع تغییرات حاشیه رودخانه ارس بررسی شد. تغییرات ژئومورفولوژیک این بازه از رودخانه به مدت 20 سال از سال 1990 تا 2010 میلادی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که تغییرات سواحل شمالی و جنوبی جمعاً حدود 16.34 هکتار به خاک ایران افزوده است. برای رسیدن به این مهم از نرم افزار های envi 5.1، erdas 2014، arcgis 10.2 و autocad 2014 استفاده شد.

چکیده : فرسایش خاک یکی از بزرگ ترین چالش ها و موارد مورد ابتلا در سطح جهان به شمار می رود. بیش از 90 درصد اراضی زراعی جهان با نرخ فرسایشی بزرگتر از نرخ جایگزینی خاک روبرو هستند. اشکال مختلف فرسایش به ویژه فرسایش آبی هر یک نقش موثری در روند موجود ایفا می کند و در بین اشکال مختلف فرسایش، فرسایش کناری یکی از مهم ترین و موثرترین آنهاست که علاوه بر از بین بردن و تخریب اراضی حاصلخیز حاشیه رودخانه به عنوان مهم ترین منبع غیر نقطه ای آلاینده که رسوبات بسیاری بالایی را تولید می کنند شناخته می شود پیامدهای فرسایش کناری فقط به تولید رسوب محدود نمی گردد بلکه باعث بروز تغییرات و ناپایداری در رودخانه ها ونهایتاَ تغییر الگوی رفتاری رودخانه می گردد لذا جهت مقابله با این پدیده و کاهش اثرات مخرب آن نیاز به شناخت پدیده فرسایش کناری و مکانیزم وقوع آن است. منطقه مورد مطالعه بخشی از رودخانه قره سو، ما بین گیلانده تا سد سبلان به طول حدود 42 کیلو متر می باشد که از نظر مختصات جغرافیایی بین عرض های جغرافیایی 37 درجه و 47 دقیقه تا 39 درجه و 17 دقیقه عرض شمالی و طول جغرافیایی 46 درجه و 20 دقیقه تا 48 درجه و41 دقیقه شرقی قرار دارد.هدف اصلی این تحقیق آشکار سازی وضعیت فرسایش کناری و شناخت عوامل موثر در این ناپایداری و تهیه نقشه خطر به صورت مناطق آسیب پذیر، بحرانی و بسیار بحرانی در محیط arc gis در سه بازه و در سه دوره 2000 و 2013 با استفاده از تصاویر ماهواره ای برای منطقه مورد مطالعه می باشد.بدین منظور مسیر رودخانه از روی تصاویر ماهواره ای سال 2000 و 2013 استخراج گردیدو ضرایب خمیدگی و زاویه مرکزی آن ها محاسبه شد. سپس با همپوشانی لایه های مورد نظر از قبیل فرسایش، لیتولوژی، کاربردی، جاده، بستر طغیانی و شیب مناطق خطر شناسایی و نقشه آنها تهیه گردید. نتایج به دست آمده نشان می دهد که 1) رودخانه به طور میانگین در هر سه بازه در هر دو دوره بر انحنای قوس های خود افزوده و تعداد آن ها افزوده است. 2) مئاندری شدن رودخانه ناشی از سرعت جریان و دبی بالا، لیتولوژی سست به خصوص در بازه اول و شیب می باشد. 3)مناطق خطر در ساحل چپ درصد منطقه بسیار بحرانی بالاتر از ساحل راست است. و ساحل راست در معرض آسیب پذیری بیشتری قرار دارد.

رویاروئی با بحران های محیط شهری یکی از موضوعاتی است که بیشتر شهرها با آن روبرو هستند. در این راستا، سیلاب خطری است که مردم بسیاری از کشورها با آن مواجه اند. رشد جمعیت و فقدان زمین های کشاورزی منجر به حرکت روزافزون جمعیت انسانی به سوی دشت های سیلابی گردیده که این عامل باعث تشدید سیلاب ها و اثرات مخرب آن شده است. علاوه بر آن گسترش و توسعه روزافزون شهرها و افزایش دامنه فعالیت های شهری باعث گردیده که حریم رودخانه ها، مسیل ها و آبراهه هایی که از داخل محدوده شهرها عبور می کنند همواره در معرض تغییر و تحول های غیر مهندسی و غیر فنی قرار گیرد. تحت تاثیر چنین تغییراتی، خطرات و خسارات ناشی از بارندگی های شدید که منجر به وقوع سیل می گردد بسیار زیاد بوده است. در این تحقیق، منطقه 4 شهرداری تبریز به مساحت 2517 هکتار که در موقعیت ?4?13?46 تا "4?17?46 طول شرقی و "6?3?38 تا "6?7?38 عرض شمالی واقع شده است. به عنوان مطالعه موردی در نظر گرفته شده است و ریسک سیلاب شهری جریان یافته در این حوضه با استفاده از مدل های srtm(برای تهیه نقشه شیب و جهت شیب و ترسیم مدل ارتفاعی( و arc hydro )برای مطالعات فیزیو گرافی حوضه بالا دست و تهیه ی پروفایل( و نیز با بهره گیری از تصاویر ماهواره ای و سنجش از دور در محیط نرم افزار های arc gis10.2 و envi 5 شبیه سازی شده است. سپس با استفاده از روش های آماری برآوردی چون scs، رواناب های شهری مدل سازی و پهنه های سیلابی تهیه می شود. در این تحقیق عمق پهنه بندی سیلاب منطقه 4 شهرداری تبریز برای دوره های برگشتی 2-5-10-15-20 و 25ساله انجام گرفته که بوسیله آن حریم محدوده های سیل خیز منطقه مشخص و روند افزایشی تجاوز به این حریم که بوسیله ساخت و سازهای انسانی اشغال شده است مشخص و مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت یکسری روش های مدیریتی سیلاب جهت کاهش خسارات و تلفات ناشی از مخاطرات سیلاب ارائه گردیده است.

بررسی ویژگی های ژئومورفولوژیکی رودخانه ها از اصلی ترین مباحث ژئومورفولوژی رودخانه ای می باشند . سیستم های رودخانه ای به شدت به تغییرات زمین ساخت حساس هستند و در واکنش به حرکات زمین ساخت دچار تغییراتی در ویژگی های ژئومورفولوژیکی می شوند . در این مطالعه با استفاده از مدل ارتفاع رقومی(dem) وسیستم اطلاعات جغرافیایی(gis)به ارزیابی پتانسیل نوزمین ساخت با به کارگیری شاخص های ژئومورفیک در روند تغییرات ویژگیهای ژئومورفولوژیکی رودخانه آذرشهر پرداخته ایم. با استفاده از مدل رقومی ارتفاع(dem)در محیط نرم افزار arc gis10/1 نقشه های حوضه,زیر حوضه,توپوگرافی,گسل,هیدروگرافی و...تهیه شد. برای تهیه نقشه گسل از نقشه 1:100000 سازمان زمین شناسی استفاده کرده ایم.بعد از تعیین مسیر کانالهای جریانی و تعداد آبراهه ها در هر مسیر,پارامتر های شاخصهای ناهنجاری برای رودخانه آذرشهر چای مورد استفاده قرار گرفت.شاخص شیب طولی رودخانه(sl) ابزاری برای مطالعه تکتونیک ژئومورفولوژی,شاخص عدم تقارن آبراهه(af),ارزیابی سریع حوضه زهکشی از نظر میزان کج شدگی تکتونیکی,شاخص نسبت عرض کف بستر دره به ارتفاع آن(vf) نشان دهنده ی نوع کف دره ازنظر u و v شکل بودن و در نتیجه تاثیر تکتونیک در شکل گیری دره است,شاخص شکل حوضه(bs) که نشان دهنده مدور یا کشیده بودن حوضه,شاخص تقارن توپوگرافی عرضی حوضه(t) که نشان دهنده جهت مهاجرت غالب رود,شاخص منحنی فراز نما,که بیانگر غلبه فعالیت تکتونیکی منطقه بر فعالیت فرسایشی و یا بالعکس میباشد,شاخص پیچ و خم رودخانه(s),شاخصhi که نشان دهنده تحدب منحنی هیپسومتری میباشد. با بررسی این پارامترها و ارزیابی انها با استفاده از شاخص lat مشخص شد که وضعیت زمین ساخت منطقه,در مورفولوژی کانال های جریانی و مقدار شاخص های مورد بررسی در این پژوهش نقش موثری دارند و در نهایت بر طبق بررسی های انجام شده مشخص شد که محدوده مورد مطالعه از مناطق نیمه فعال تکتونیکی میباشد

در پهنه بندی نسبی خطر زمین لرزه در ایران، شهر تبریز تنها شهر مهم ایران است که در جایگاه پهنه بندی با خطر نسبی بسیار بالا قرار دارد. گسل تبریز منشأ زلزله های ویرانگر در طول تاریخ بوده و می تواند بار دیگر با فعالیت مجدد خود شهر را به ویرانه ای تبدیل نماید. گسل شمال تبریز در مجاورت بلافصل شهر قرار گرفته و منطقه پنج شهرداری تبریز در امتداد این گسل مستقر شده است.