چکیده: مدیران خرید در هر سازمانی جهت ارزیابی تأمین کنندگان مورد نیاز خود عواملی را مد نظر قرار می دهند که شناسایی این عوامل و نحوه ی اولویت بندی آنها در موفقیت هر چه بیشتر شرکت های تأمین کننده موثر است. پژوهش حاضر نیز به منظور شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر در انتخاب بندر جهت تهیه تدارکات دریایی تهیه شده است. روش تحقیق از نظر شیوه گردآوری اطلاعات توصیفی و از نظر هدف کاربردی است. جامعه آمـــاری پژوهش شامل متخصصین مرتبط با موضوع که در شرکت های کشتیرانی ایرانی که دارای سفرهای بین المللی و در بنادر جنوبی فعال بوده، می باشد. ابزار گردآوری داده ها علاوه بر منابع کتابخانه ای و مصاحبه، پرسشنامه محقق ساخته، جهت رتبه بندی عوامل موثر در انتخاب بندر و تأمین کننده دریایی در طیف پنج درجه ای لیکرت بوده است. داده های گردآوری شده به کمک روش های آمار توصیفی و استنباطی مورد تحلیل قرار گرفته است. برای انجام محاسبات از نرم افزار آماری spss استفاده شده است. نتایج بدست آمده نشان داد شرکت های کشتیرانی ایرانی اغلب به تهیه تدارکات از بنادر خارجی تمایل بیشتری دارند که این امر بیشتر به دلیل کیفیت کالا، قوانین بندری، پایین بودن بروکراسی، امنیت بندر و مسائل گمرکی می باشد و پرسنل دریایی که مسئولیت تهیه و تدارک آذوقه خوراکی و مصرفی غیر فنی کشتی را به عهده دارند، نسبت به پرسنل خشکی به عوامل هزینه و تنوع خدمات اهمیت بیشتری قائل هستند، از اینرو سیاست گزاران و مسئولین دست اندرکار در حوزه های دریایی و بندری در ایران بایستی در راستای حل مسائل موجود در این زمینه به خصوص مسائل گمرکی در بنادر ایران جهت تهیه تدارکات مورد نیاز کشتی ها اقدامات و اصلاحات لازم را بعمل آورند. واژگان کلیدی: تأمین کننده تدارکات دریایی، عوامل انتخاب بندر

سازمان های دریایی در دو بخش بندری و دریایی فعالیت داشته که هر دو بخش دارای پرسنل شاغل در دریا و خشکی می باشند. از آنجایی که ممکن است نیازهای این دو بخش از کارکنان متفاوت باشد، لازم است تا در این زمینه تحقیق شود تا اینکه بتوان برای هر کدام از کارکنان بخش خشکی و کارکنان بخش دریایی، بر اساس نیازهایشان برنامه ریزی کرد. در این تحقیق قصد بر مقایسه ی سلسله مراتب نیازهای کارکنان سازمان-های دریایی در دو بخش خشکی و دریا و مقایسه آنان با یکدیگر می باشد. از آنجایی که اداره کل بنادر و دریانوردی استان هرمزگان دارای بیشترین پرسنل در بین سازمان های دریایی در ایران در بخش خشکی می-باشد، به عنوان نمونه بخش خشکی انتخاب شده است؛ در ایران نیز در مورد دریانوردان و سلسله مراتب نیازهای آن ها، تنها یک تحقیق انجام شده بود که به عنوان مشخص کننده نیازهای دریانوردان آورده شده است. تحقیق حاضر به صورت میدانی و به وسیله ی پرسشنامه انجام شده است. 196 پرسشنامه توزیع شده است که 187 پرسشنامه (95% از کل پرسشنامه ها) قابل تحلیل بوده است که 93 پرسشنامه مربوط به کارکنان بخش خشکی و 94 پرسشنامه مربوط به کارکنان بخش دریایی سازمان های دریایی کشور بوده است. روایی و پایایی پرسشنامه ها نیز آزموده و تائید شد. پس از انجام آزمون هایی چون فریدمن به رتبه بندی نیازهای مزلو برای کارکنان سازمان های دریایی در بخش خشکی و دریا پرداخته شد. همچنین به وسیله ی آزمون من – ویتنی به بررسی معنادار بودن تفاوت در میانگین های نیازها پرداخته شد. در پایان تحقیق، رتبه-بندی نیازهای کارکنان بخش خشکی به ترتیب شامل: نیازهای خودشکوفایی، فیزیولوژیکی، اجتماعی، احترام و ایمنی می باشد؛ همچنین این رتبه بندی نیازها برای کارکنان بخش دریایی شامل: خودشکوفایی، احترام، ایمنی، اجتماعی و فیزیولوژیکی می شود. نتیجه یافته های تحقیق مشخص کرد که نیازهای فیزیولوژیکی، ایمنی، اجتماعی و خودشکوفایی با توجه به اینکه دارای سطحی معنی داری بالای 0/05 هستند، در میان کارکنان دوبخش دریا و خشکی با یکدیگر تفاوت معناداری نداشته و از نظر ایشان اهمیت این نیازها دارای اولویت یکسان است و از آنجایی که سطح معنی داری در نیاز احترام برابر 0/000 و کمتر از 0/05 است، می-توان گفت که این نیاز در میان دو نمونه کارکنان بخش خشکی و دریا دارای اهمیت متفاوت است.

رشد سریع فنآوری در بخش حمل و نقل دریایی و ظهور کشتی های مدرن با تجهیزات پیشرفته، نیروی انسانی صنعت دریایی را مجبور نموده تا آموزش های لازم را جهت همگام بودن با این تحولات، فرا بگیرد. گزارش های سازمان بین المللی دریانوردی نشان داده که بیش از 80 درصد علل سوانح دریایی، ناشی از خطاهای انسانی بوده و منشا اصلی آن ها ضعف آموزش دریایی به علت عدم تطابق با نیاز های جدید و شرایط خاص شغل دریانوردی است. شیوه های جدید آموزشی با کمک فنآوری ارتباطات و اطلاعات قادرند آموزش دریایی را همگام با دیگر بخش های صنعت دریانوردی به پیش ببرند. در همین راستا، شیوه آموزش تلفیقی که ترکیبی از آموزش حضوری، آنلاین، فیلم های آموزشی، ابزارهای چند رسانه ای و سیستم های خودآموز می باشد، می تواند به عنوان راهکاری جدید، نیاز-های آموزشی دریانوردان را در دریا و خشکی ( در هر زمان و هر مکان) برطرف نماید. هدف اصلی این پژوهش، مقایسه تاثیر شیوه آموزش تلفیقی و شیوه سنتی بر میزان یادگیری و یادداری دانشجویان کاردانی دریانوردی می باشد. روش انجام پژوهش از نوع کمی است. نمونه این تحقیق، دانشجویان کاردانی دریانوردی یکی از مراکز آموزشی دریایی در شمال کشور بودند که در دو گروه آزمایش و کنترل به ترتیب با شیوه های آموزش تلفیقی و سنتی آزمایش شدند. در بخش کمی، روش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون_ پس آزمون یادگیری و یادداری بین دو گروه آزمایش و کنترل انجام شد. تجزیه و تحلیل ها نشان داد که در آزمون پیش دانسته ها تفاوت معنی داری وجود نداشت اما مقایسه میانگین نمرات پس آزمون یادگیری و یادداری نشان داد که بین عملکرد دو گروه آزمایش و کنترل از نظر آماری تفاوت معنی داری وجود دارد. بنابراین نتایج این تحقیق نشان می دهد که پیشرفت تحصیلی دانشجویانی که به شیوه آموزش تلفیقی، آموزش دیده اند در مقایسه با دانشجویانی که به شیوه سنتی آموزش دیده اند، به طور قابل ملاحظه ای بهتر بوده است. به عبارت دیگر، به کارگیری شیوه آموزش تلفیقی درآموزش دریانوردی ایران موثرتر و دارای مزیت های بیشتری نسبت به شیوه های سنتی است.

امروزه با روند رو به رشد اقتصاد جهانی و در نتیجه افزایش میزان حمل و نقل کالا و مواد اولیّه از طریق دریا، اهمیت و توجه به مسائل تردد کشتی¬ها نیز دچار تحولی بنیادین گشته است. بنادر به عنوان نقاط اتصال بین حمل و نقل دریایی و دیگر شیوه¬های حمل همچون حمل دریایی، جاده¬ای، هوایی و ریلی شناخته شده¬اند. بنابراین با افزایش رقابت جهانی صنایع گوناگون، زمان و تحویل به موقع کالاها و خدمات از اهمیت بخصوصی برخوردار گشته است. حمل و نقل دریایی در این بین نقش برجسته¬ای در جابه¬جایی سریع بیشترین حجم تجارت جهانی را بر عهده دارد. بنابراین هر چه کشتی¬ها سریع¬تر به مقصد برسند و کالاها را سریع¬تر به مقصد برسانند، جایگاه صنایع در این رقابت بالاتر خواهد رفت. یکی از مشکلات اساسی که سبب می¬شود تا در خدمات¬دهی کشتی¬ها تاخیر بیافتد و آنها دیرتر به مقصد برسند، بوجود آمدن صف انتظار کشتی¬ها در بنادر، آبراه¬ها، تنگه¬ها و رودخانه¬ها می¬باشد. در این پژوهش جهت کاهش ترافیک کشتی¬ها در پایانه کانتینری از تئوری صف به عنوان یکی از گزینه¬های مناسب برای بررسی و تحلیل سیستم¬های صف، کاهش زمان انتظار و تعداد واحدهای آماده دریافت خدمت استفاده شده است. برای استفاده از این تئوری آمار دقیقی از ورود کشتی¬ها از بخش تحقیقات اداره کل سازمان بنادر و دریانوردی، تحت عنوان ship list جمع¬آوری گردیده است. داده¬های مورد نظر از ابتدای فروردین 1390 تا 27 اسفند 1390 برای تحقیق مورد نظر مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق پایانه کانتینری بندر بوشهر به عنوان بندر مورد کاوی مورد استفاده قرار گرفت. با تحلیل آماری داده¬های به دست آمده، مدل صف m/m/s به عنوان مناسب¬ترین مدل جهت تحلیل سیستم صف کشتی¬ها در پایانه کانتینری بوشهر انتخاب گردید. از مهمترین یافته¬های تحقیق می¬توان به کاهش میانگین زمان خدمت¬دهی و افزایش تعداد اسکله¬ها اشاره کرد که با انجام محاسبات معلوم شد که با کاهش میانگین زمان خدمت¬دهی به کشتی¬ها و افزایش تعداد اسکله¬ها، در پایانه کانتینری این بندر، پارامترهای ارزیابی سیستم صف کاهش می¬یابد. در نهایت مشخص شد که با بهینه¬سازی شیوه¬های ورودی کشتی¬ها و خدمت¬دهی آن¬ها، می¬توان زمان انتظار کشتی¬ها را تا حد قابل ملاحظه¬ای کاهش داد.

موضوع تصمیم¬گیری در رابطه با پذیرش یا عدم پذیرش کنوانسیون¬های بین¬المللی در شرایط زمانی خاص، همیشه یکی از دغدغه¬های کشورها بوده است. یکی از کنوانسیون¬های بین¬المللی دریایی که کشورهای زیادی از جمله کشور عزیزمان ایران به دلایل مختلف تا کنون آن را نپذیرفته و به آن ملحق نشده¬اند، کنوانسیون بین المللی استانداردهای آموزش، صدور گواهینامه و نگهبانی خدمه شناورهای صیادی موسوم به stcw-f می باشد. باتوجه به آمار نگران¬کننده تلفات انسانی ناشی از حوادث شناورهای صیادی در دنیا به لحاظ پایین بودن سطح دانش و صلاحیت خدمه این گونه شناورها، خسارات مالی قابل توجه و همچنین آلودگی محیط زیست دریایی، این کنوانسیون از اهمیت بسزایی برخوردار می¬باشد. از جانب دیگر عدم آمادگی بسیاری از کشورهای دنیا بدلیل وضعیت خاص جامعه فعال در بخش صیادی، پذیرش این کنوانسیون را با مشکل مواجه ساخته است. هدف از این تحقیق، بررسی و رتبه¬بندی عوامل موثر در تصمیم¬گیری در خصوص پذیرش کنوانسیون stcw-f و در نهایت کمک به تصمیم¬گیران در این زمینه می¬باشد. این تحقیق در پنج فصل شامل کلیات تحقیق، پیشینه تحقیق، روش تحقیق، تجزیه و تحلیل داده¬ها، نتیجه¬گیری و پیشنهادات تهیه و تدوین گردیده است. در مراحل انجام تحقیق ابتدا عوامل تأثیرگذار بر تصمیم¬گیری در رابطه با پذیرش یا عدم پذیرش این کنوانسیون توسط جمهوری اسلامی ایران با استفاده از نظرات کارشناسان مرتبط مشخص شده و سپس این عوامل با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و در پایان با انجام مقایسه زوجی، وزن هر یک از آنها جهت کمک به تصمیم گیرندگان تعیین گردید. از میان چهارده عامل یا معیار اولیه، نهایتاٌ هفت عامل مهم و موثر توسط متخصصان انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. طبق تجزیه و تحلیل صورت گرفته بر اساس فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) در رابطه با پذیرش کنوانسیون stcw-f، عامل " لزوم ارتقاء استانداردهای آموزشی و صلاحیت خدمه شناورهای صیادی " بیشترین وزن (189/0) را به خود اختصاص داد و در رابطه با عدم پذیرش کنوانسیون موصوف، عامل " هماهنگی بین ارگان¬های ذی¬ربط " با وزن 299/0 در رتبه اول قرار گرفت.