نام پژوهشگر: مهسا رزاز
مهسا رزاز علیرضا نقی نژاد
جنس ممرز (carpinus l.) با حدود 130 گونه، به تیره ی غان (betulaceae) تعلق دارد و گونه های آن بیشتر در نیمکره ی شمالی و عمدتاً در اروپا-آسیا انتشار دارند. بر اساس فلورا ایرانیکا، این جنس دارای دوگونه لور carpinus) orientals mill.) و ممرز (l. carpinus betulus) در جنگل های هیرکانی ایران می باشد. گونه-های این جنس از لحاظ ویژگی های ریخت شناسی بسیار متنوع بوده و بسیاری از مشکلات تاکسونومی مابین گونه-های این سرده به ویژه گونه c. orientalis به صورت حل نشده باقی مانده است. مطالعه ی کنونی به منظور بررسی جمعیت های مختلف گونه لور در استان های شمال و شمال شرقی ایران (خراسان شمالی، گلستان مازندران و گیلان) با استفاده از صفات ریخت شناسی، تشریحی و استخراج پروتئین از دانه صورت گرفته است. به این منظور مطالعات بر روی نمونه های هرباریوم دانشگاه فردوسی مشهد ، هرباریوم مرکز تحقیقات جنگلها و مراتع استان گلستان، مازندران و موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع ایران و نمونه های جمع آوری شده طی فصول رویشی سال های 1390 و 1391 انجام شد. برش گیری در مطالعات تشریحی ساقه و برگ، به روش دستی انجام و برش ها رنگ آمیزی شدند. ماتریس داده ها از 28 صفت ریخت شناسی، 53 صفت تشریحی ساقه و برگ، 10 باند حاصل از استخراج پروتئین تشکیل شد. صفات متمایز کننده به کمک آنالیزهای مولفه ی اصلی (pca) و خوشه ای (cluster analysis) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از مطالعه مولکولی در جمعیت های این گونه تا حد زیادی با نتایج حاصل از مطالعات ریخت شناسی این جمعیت ها مطابقت داشته، آن را تایید می نمایدکه می توان نتیجه گرفت تغییرات ریخت شناسی در گونه مورد مطالعه ناشی از وجود تنوع ژنتیکی بین جمعیت هاست. اما مطالعات تشریحی برگ و ساقه، مطابقت کاملی را با نتایج مطالعات ریخت شناسی و مولکولی نشان نمی دهند که این عدم تطابق نشان می دهد صفات تشریحی تا حد زیادی تحت تاثیر شرایط محیطی، عوامل اکولوژیکی مانند ارتفاع از سطح دریا و نوع رویشگاه قرار دارند.