شناخت و تعیین تناسب و استعداد زمین برای کشت محصولی خاص، از اقدامات اولیه در برنامه ریزی های کشاورزی و محیطی است. هدف از انجام پژوهش، این است که با توجه به عوامل طبیعی، نواحی مستعد و مناسب برای کشت انگور، در بخش مرکزی کاشمر، شناسایی و پراکنش فضایی آن، مشخص گردد. پهنه بندی کشت انگور در منطقه ی مورد مطالعه، از طریق ? معیار طبیعی، شامل ارتفاع، شیب، زمین شناسی، خاک شناسی، کاربری اراضی، بارش، دمای حداقل، دمای متوسط و دمای حداکثر و روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی(ahp) در محیط سیستم اطلاعات جغرافیای(gis)صورت گرفت و نتایج پژوهش، نشان داد که تناسب زمین برای کشت انگور، به پنچ طبقه ی بسیار مناسب، مناسب، متوسط، نامناسب و بسیار نامناسب، قابل تقسیم و پهنه بندی است. از 101274 هکتار مساحت بخش مرکزی کاشمر، حدود 21.3 درصد( 21429 هکتار) از مساحت منطقه برای کشت انگور، بسیار مناسب و مناسب است و 8 درصد(8097 هکتار) از مساحت آن برای کشت انگور، بسیار نامناسب می باشد. ضمناً بین وضعیت موجود کشت انگور در کاشمر، با نقشه ی تهیه شده در این پژوهش، انطباق کاملی وجود دارد که در آن، نقش عوامل محیطی و اقلیمی، به ویژه پارامتر بارش و کاربری اراضی، بسیار آشکار می باشد.

با توجه به نقش اساسی روستاها به عنوان کوچک ترین واحد سکونتگاهی در برنامه ریزی ها ، توسعه این سکونتگاه ها ضروری به نظر می رسد. به منظور برنامه ریزی توسعه روستایی احتیاج به مطالعات گسترده علمی است. یکی از جنبه های توسعه روستایی چگونگی تأمین نیازهای خدماتی روستاهای پراکنده و کم جمعیت و بهسازی سکونتگاه های روستائی است. اما از آنجا که میزان جمعیت در بسیاری از روستاهای پراکنده در آن حد نیست که بتوان تمامی امکانات و خدمات در سطوح مختلف را در آن ها ایجاد کرد. بدین منظور، یکی از راهکارهای مطلوب آن است که روستاهای مناطق مختلف را با توجه به وضعیت طبیعی، جمعیتی، اجتماعی - اقتصادی و فرهنگی در سطوح مختلف ساماندهی نمود. هدف این پژوهش ساماندهی فضایی سلسله مراتب خدمات سکونتگاه های روستایی در بخش مرکزی سیرجان است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش، از نوع همبستگی است. به منظور دست یابی به اهداف، به بررسی وضعیت موجود 43 نوع از امکانات و خدمات در 247 سکونتگاه روستایی دارای سکنه و بالای 5 خانواربخش مرکزی، با استفاده از روش تحلیل خوشه ای و روش تعیین ضریب مرکزیت ، به سطح بندی و ساماندهی فضایی سلسله مراتب خدماتی روستاها پرداخته شده است. متغیر وابسته در این پژوهش میزان جمعیت سکونتگاه های روستایی و متغیرهای مستقل، 43 نوع از امکانات و خدمات، دوری و نزدیکی به مراکز برتر خدمات و وضعیت طبیعی است. نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل های آماری با استفاده از آزمون های آماری مناسب نمایانگر وجود همبستگی مثبت و معنادار میان جمعیت پذیری و توزیع امکانات و خدمات، همبستگی منفی میان دوری و نزدیکی تا مراکز برتر خدمات و سطح برخورداری از امکانات است. همچنین بین موقعیت طبیعی و توزیع امکانات و خدمات در این پژوهش تفاوت معناداری وجود ندارد. نتایج تحلیل ها بیانگر تفاوت، نابرابری و عدم تعادل فضایی در سطح برخورداری از امکانات و خدمات در روستاهای بخش مرکزی سیرجان است. لذا این عدم تعادل و تفاوت ها لزوم تهیه و اجرای برنامه ها و طرح های هدفمند را برای توسعه یکپارچه و متوازن روستاها ایجاب می کند. کلمات کلیدی: ساماندهی فضایی، سکونتگاه های روستایی، خدمات، سطح بندی سکونتگاه ها، بخش مرکزی شهرستان سیرجان

یکی از برنامه های اصلی دولت برای توسعه زندگی عشایر، اسکان عشایر داوطلب در کانون های برنامه ریزی شده(هدایتی) و خودجوش (حمایتی) است. از آنجا که اسکان عشایر چه بصورت برنامه ریزی شده و چه بصورت خودجوش تغییراتی را در عرصه فضایی، اقتصادی و اجتماعی بر جای می گذارد، ضرورت ارائه ی راهبرها علمی با تکیه بر مطالعات اقتصادی- اجتماعی را بیش از پیش آشکار می سازد. بنابراین این تحقیق در رابطه با اثرات اسکان عشایر به عنوان یک مسئله ی اقتصادی، اجتماعی- انسانی و محیطی در کانون عشایری نازدشت در استان خراسان جنوبی پرداخته شده است. تحقیق حاضر به لحاظ ماهیت و هدف کاربردی می باشد و به لحاظ روش تحقیق موردی و زمینه ای بوده و در نهایت داده های تحقیق مورد توصیف و تحلیل قرار گرفته است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها آماری و تعیین سطوح معنی داری بین متغیر ها از آزمونهای مختلف آماری(t استیودنت و ضریب هبستگی اسپیرمن) استفاده شد. برای ارائه ی راهکارها و تجزیه و تحلیل داده های کیفی از روش سوات (swot) درتحقیق استفاده شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد: 1- با ایجاد مشاغل دیگر از جمله زراعت، تعداد دام های عشایری کاهش یافته و در کیفیت مراتع در کل دشت بهبودی حاصل شده است، اما روز به روز از کیفیت مراتع اطراف کانون به دلیل وجود دام مازاد کاسته می شود. 2- در بعد اجتماعی تحولات بیشتری صورت گرفته و در وضعیت آموزش، سواد و بهداشت روند مثبتی ایجاد شده و از دید عشایر منطقه، اسکان موجب بهبودی در تمامی ابعاد زندگی آنها شده است و دلیل آن هم خاتمه دادن به مشقات و دشواریهای عشایر در حین کوچ و افزایش رفاه خانوار می باشد. 3- در بخش اقتصادی هم باید گفت زراعت، باعث افزایش درآمد مستمر خانوارها شده و آرامش خاطر اقتصادی بیشتری برای آنها فراهم ساخته است. میزان استفاده از ابزار و آلات کشاورزی و میزان تولیدات زراعی، به ترتیب بالاترین تاثیر را در وضعیت اقتصادی داشته است. در مقابل، مولفه های تعداد دام اعم ازگوشتی و شیری، میزان زمین زراعی دیم و خرید علوفه ، به ترتیب کمترین نقش را در وضعیت مطلوب اقتصادی ایفا داشته است. به این ترتیب برای رسیدن به اسکان پایدار باید در برنامه ها با توجه به اینکه پس از اسکان میزان هزینه های زندگی عشایر افزایش می یابد، بیش از پیش برای بهبود وضع اقتصادی عشایر تلاش نمود و بعد از اجرای طرح های تجمیع و اسکان، مطالعات در تمامی ابعاد و زمینه ی طرح همچنان ادامه پیدا کند.

چکیده: از آن جا که هدف این تحقیق توان مندی های محیطی گردشگری در نواحی روستایی بخش مرکزی گرگان از دیدگاه گردشگران است. ابتدا با استفاده ازمتون موجود، برخی شاخص های اقتصادی و اجتماعی برای بررسی اثرات استخراج شده و سپس بر اساس آن، داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه از ده روستا گرد آوری شده است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی است که متناسب با نوع داده ها، آزمون آماری t، برای تحلیل داده ها به کار گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که ، محدوده مورد مطالعه دارای ظرفیت های طبیعی بسیار مناسبی برای جذب گردشگر می باشد که مهم ترین آن، وجود جنگل، آبشارو آب و هوای ملایم و معتدل و... می باشد. طبق مطالعات میدانی انجام گرفته بشترین انگیزه گردشگران جایگاه اقتصادی و اجتماعی (شغل و درآمد)آنها نیز در انتخاب این مکان به عنوان مقصد گردشگری اهمیت می یابد.که طبق بررسی های انجام شده بیشترین گردشگران کسانی هستند که کارمند می باشند و بعد از آن شاغلان در بخش خدمات تشکیل می دهد بنابر این بین افزایش گردشگری و شغل گردشگران رابطه ای مستقیم وجود دارد. گردشگری اثرات اقتصادی و اجتماعی مثبتی نظیر: افزایش فرصت های شغلی و درآمد، خروج انزوای اجتماعی روستاییان، افزایش سطح سواد و آگاهی روستاییان و اثرات منفی اقتصادی و اجتماعی نظیر: افزایش قیمت کالا و خدمات، افزایش قیمت زمین، شکاف و فاصله طبقاتی روستاییان، ازدحام و شلوغی روستا و...را موجب شده است. نتایج بدست آمده بیانگر آن است که عدم توجه به روستا ها وفقدان برنامه ریزی و مدیریت کارآمد در سطوح محلی و ناحیه ای و سرمایه-گذاری مناسب در زمینه گردشگری با توجه به قابلیت ها و ظرفیت های موجود در این زمینه سبب افزایش اثرات منفی اقتصادی شده است، به طوری که اثرات منفی اقتصادی بیشتر از اثرات مثبت آن بوده است. از این رو شناسایی پیامد ها و اثرات گردشگری در نواحی روستایی مزبور با هدف افزایش فواید حاصله از توسعه گردشگری پایدار و کاهش زیان های احتمالی یا تأثیرات منفی در جوامع میزبان و در نهایت دستیابی به امر توسعه ضروری به نظر می رسد. واژگان کلیدی: توسعه، گردشگری، اثرات اقتصادی و اجتماعی، نواحی روستایی، شهرستان گرگان.

چکیده: با توجه به این که زنان نیمی از جمعیت روستایی را تشکیل می دهند لذا توجه به کارکردهای مختلف آنان در جامعه روستایی ضرورت می یابد. آنان از زحمتکش ترین اقشار جامعه روستایی ما محسوب می شوند که با توجه به نقش های متعددی که در خانواده و در جامعه روستایی ایفا می کنند، اما شأن و نصیبی مطابق با فعالیتشان دریافت نمی کنند. از جمله ابعاد نقش آفرینی آنان در جامعه روستایی همگام با مردان کمک به اقتصاد خانوارها می باشد.در هیچ کجای آمار رسمی از آنان به نام شاغل نام برده نمی شود، این مسأله مهم کمتر مورد واکاوی قرار گرفته است. هدف ازاین تحقیق بررسی اثرات اشتغال زنان روستایی بخش باجگیران شهرستان قوچان بر روی درآمد و اقتصاد خانوارها و نمایاندن جنبه های پنهان اشتغال آنان می-باشد. تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش از نوع توصیفی – همبستگی و از حیث گردآوری اطلاعات ترکیبی از روش میدانی و اسنادی است. محدوده مورد مطالعه دارای 2441 خانوار می باشد ،که از میان آن 297 خانوار به شیوه نمونه گیری طبقه ای دو مرحله ای انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها از ابزار پرسش نامه در سه بخش استفاده گردید. پایایی مقیاس اصلی تحقیق با آمار آلفای کرونباخ سنجیده شد، که مقدار آن برای هر بخش پرسش نامه به ترتیب برابر با: بخش اول76%، بخش دوم 86% درصد، بخش سوم 74%، به دست آمده است، که حاکی از اعتبار مناسب ابزار تحقیق می باشد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل های آماری مناسب نمایانگر وجود همبستگی مثبت و معنادار بین اشتغال زنان و افزایش درآمد خانوار، اشتغال زنان با میزان خوداتکایی اقتصادی خانوار، اشتغال زنان و ویژگی های فردی و اجتماعی، و هم چنین نمایانگر حضور بیشتر زنان در بخش کشاورزی نسبت به سایر بخش هاست. نتایج تحقیق نشانگر لزوم توجه جدی و اهمیت بیشتر به زنان در برنامه ریزی ها و تجدید نظر در ارائه آمار مربوط به اشتغال و مشارکت زنان روستایی می باشد. واژگان کلیدی: اشتغال، زنان روستایی، اقتصاد خانوار، درآمد خانوار، خوداتکایی اقتصادی

یکی از راهبردهای توسعه روستایی، توسعه پایدار است که در چارچوب آن توانایی های جوامع روستایی در راستای برطرف نمودن نیازهای مادی و معنوی و کنترل کارآمد و بهینه نیروهای شکل دهنده نظام محل سکونت آن ها رشد و گسترش می یابد. در بطن آن نبود تمرکز، مشارکت، توانمندی و خوداتکایی جوامع روستایی نهفته است. پروژه ترسیب کربن با چنین رویکردی و با همکاری ایران و نهادهای بین المللی در دشت حسین آباد غیناب از توابع شهرستان سربیشه، به منظور ارائه مدل ترسیب کربن گونه های مرتعی مقاوم در مناطق خشک و با هدف فقرزدایی و در نتیجه حفاظت منابع طبیعی با استفاده از روش های مدیریت مشارکتی به مرحله اجرا گذاشته شده است. شرط لازم برای مشارکت مردم و مدیریت مشارکتی وجود زیرساخت های مورد نیاز مشارکتی است که ایجاد گروه های توسعه روستایی به عنوان یکی از این زیرساخت ها در قالب گروه های مردان، زنان و مختلط شکل گرفته است. در این پژوهش اثرات اجتماعی اقتصادی این گروه ها بر زندگی مردم منطقه و همچنین میزان پایداری و انگیزه اعضای آن ها در صورت نبود سیستم های رسمی، مورد کنکاش قرار گرفته است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری مورد مطالعه اعضای چهل گروه توسعه ایجاد شده در روستاهای منطقه است که با توجه به محدودیت های موجود، حجم نمونه آن با روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای 267 نفر تعیین گردید. به منظور تجزیه تحلیل داده های آماری از آزمون های مختلف آماری(t استیودنت و تحلیل رگرسیونی)، جهت رسم نقشه از سیستم نرم افزار gisو همچنین از روش مدیریتی swot برای بررسی چالش های پیش روی گروه های توسعه روستایی استفاده شد. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که: 1-با ایجاد گروه های توسعه روستایی، شاخص های اجتماعی منطقه بهبود یافته است که در این بین بالارفتن روحیه همکاری و مشارکت، افزایش امکانات رفاهی، دوره های آموزشی و بهداشت از دید مردم چشمگیر بوده اند. 2-با ایجاد گروه های توسعه روستایی، وضعیت اقتصادی خانوارهای ساکن منطقه بهبود یافته و سبب افزایش درآمد اهالی از طریق ایجاد مشاغل پاره وقت و واگذاری وام های اشتغال زا به آن ها شده است. 3-در صورت پایان یافتن کار سیستم های رسمی در منطقه، گروه ها انگیزه و پایداری لازم را برای ادامه فعالیت هایشان به دست اد آورده اند.

وقف دارای کارکردهای متنوع و گوناگون به ویژه در نواحی روستایی است، و بخشی از توسعه درون زا در مناطق روستایی در طول تاریخ و به ویژه پس از ورود اسلام به ایران تحت تأثیر نهاد وقف شکل گرفته است. هدف تحقیق بررسی کارکردهای اجتماعی و فرهنگی نهاد وقف و نقش آن در توسعه نواحی روستایی بخش بیستون کرمانشاه می باشد.برای دستیابی به اهداف مورد نظر شاخص های مختلف توسعه اجتماعی و فرهنگی را از منابع و کتب مختلف استخراج شده، بر اساس آنها پرسشنامه در دو بخش گویه های اجتماعی و فرهنگی تدوین گردید. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسش نامه از 30روستای وقفی محدوده مورد مطالعه جمع آوری شد.روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است، با توجه به اینکه متغیر ها کیفی و دارای مقیاس رتبه ای می باشند،از آزمون خی دو تک متغیره استفاده شده است. فرضیه های تحقیق در سطح معناداری کمتر از05% وحدود اطمینان 95% در نظر گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد آماره آزمون خی دو برای متغیر ویژگی های اجتماعی (92/224 )می باشد و سطح معناداری این آماره برابر با(001/0) می باشد که این مقدارکمتر از(05/0)می باشد. از نظر آماری تفاوت معنی داری بین دیدگاه افراد مورد مطالعه در خصوص تاثیر وقف در توسعه اجتماعی نواحی روستایی بخش بیستون مشاهده شد. همچنین با توجه به آماره آزمون خی دو برای متغیر ویژگی های فرهنگی (17/204) می باشد، و سطح معناداری این آماره برابر با(001/0) می باشد،که این مقدارکمتر از (05/0) می باشد. از نظر آماری تفاوت معنی داری بین دیدگاه افراد مورد مطالعه در خصوص تاثیر وقف در توسعه فرهنگی نواحی روستایی بخش بیستون مشاهده شد. نتایج بیانگر پتانسیل بالای نهاد وقف در حل مسائل اجتماعی و فرهنگی جامعه مورد مطالعه می باشد. با توجه به حجم بالای موقوفات در استان کرمانشاه که بالغ بر 40000رقبه می باشندکه تعدادی از آنها نیز در محدوده بخش بیستون قرار دارد،نیازمند مدیریت و نظارت کارآمد بر موقوفات استان می باشد،حضور فعالانه واقفان آگاه و نیک اندیش کرمانشاه که سبقت در امور خیر را از پیشینیان خود به ارث برده اند، می تواند نقش مهمی در رفع فقر و محرومیت که عامل بسیاری از معضلات اجتماعی است داشته باشد.

در کشور ما اقتصاد فضای روستاها به طور عمده بر پایه فعالیت های بخش کشاورزی می باشد. تولید در این بخش به طور متناوب در طی دوره های مختلف زمانی با مسائل و مشکلات متعددی مواجه بوده که زندگی روستائیان را تحت تاثیر خود قرار داده است. از جمله این مشکلات در تحولات پس از انجام اصلاحات ارضی می توان به راندمان پایین تولید اشاره نمود. وجود نظام خرده مالکی با ویژگی هایی چون قطعه قطعه بودن و پراکندگی اراضی، از عمده دلایل بروز این مشکل برشمرده می شود. در گذشته تشکیل شرکت های سهامی زراعی، راهبرد اتخاذی به منظور تعدیل نمودن این مساله بوده که به سبب پاره ای از مسائل و مشکلات بعد از انقلاب رو به انحلال نهادند. اما در دو دهه اخیر به تدریج توجه به نظام سهامی زراعی با تجدید نظری ساختاری در بنیان های تشکیلاتی آن، دوباره در حال احیاء شدن است که نمونه آن شکل گیری 5 شرکت سهامی زراعی جدید در استان خراسان جنوبی می باشد. بدین ترتیب در پژوهش حاضر به بررسی اثرات اقتصادی و اجتماعی شرکت سهامی زراعی سهل آباد در شهرستان نهبندان به عنوان شرکتی تشکیل یافته در پس از انقلاب پرداخته شده است. به لحاظ هدف این تحقیق کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش، توصیفی - تحلیلی و ژرفانگر می باشد که به منظور نیل به اهداف آن، از تکنیک های موجود در دو روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. داده های گردآوری شده از طریق پرسشنامه خانوارهای سهام دار در شرکت سهامی زراعی، به کمک نرم-افزار آماری spss 13 مورد تجزیه و تحلیل و استنتاج نهایی قرار گرفته اند و هم چنین جهت ترسیم نقشه های مورد نیاز، نرم افزار arc gis 9.3 به کار گرفته شده است. یافته های تحقیق نشان داد انگیزه اقتصادی موثرترین عامل در جهت پذیرش نظام سهامی زراعی از سوی مردم بوده است و میزان مشارکت روستائیان در تشکیل این شرکت، در سطح ناحیه (دشت سهل آباد) زیاد و مشارکت سهام داران در فعالیت های کنونی شرکت متوسط می باشد. به طور کلی، شاخص هزینه تولید محصولات زراعی در هکتار نسبت به گذشته کاهش داشته است اما در زمینه درآمد خانوارها ناشی از تولید در بخش زراعی، پس انداز، تولید سرمایه، سرمایه گذاری در بخش های غیر زراعی، بهبود سبد غذایی و دسترسی به امکانات رفاهی در سطح خانوار، به دلایلی چون عدم توزیع یکنواخت سهام در میان سهام داران، عدم استفاده از تمامی ظرفیت های تولیدی توسط شرکت و ... این متغیرها افزایش معناداری را نشان نداده اند.

چکیده در کشور ما مناطق روستایی و به خصوص بخش کشاورزی با مشکلات و معضلات بسیاری مواجه است، از جمله این مشکلات می توان به کمبود فرصت های شغلی، پایین بودن بهره وری عوامل تولید، عدم پیوند اساسی بین صنعت و بخش کشاورزی، و همچنین کمبود خدمات رسانی و پشتیبانی بخش کشاورزی در روستاها اشاره کرد. از آنجایی که صنایع روستایی از جمله صنایع تبدیلی و تکمیلی بین بخش صنعت و کشاورزی ارتباط برقرار می کند و ضمن رونق بخش کشاورزی، باعث اشتغال زایی و افزایش درآمد در روستاها می شود، لازم است امکان سنجی استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی در بخش کشاورزی و توسعه آن در روستاها هرچه جدی تر و با یک برنامه ریزی راهبردی و آگاهانه در اقتصاد کشور تحقق یابد. شهرستان تکاب واقع در استان آذربایجان غربی به دلیل موقعیت طبیعی مناسب و برخورداری از پتانسیل های مناسب در بخش دامداری، توان بالقوه ای را در زمینه ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی فرآورده های دامی دارا می-باشد. لذا در این پژوهش قابلیت ها و مزیت های نسبی شهرستان تکاب جهت استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی–تحلیلی می باشد. روش جمع آوری اطلاعات ترکیبی از دو روش اسنادی و میدانی بوده که به کمک تکنیک های مشاهده و مصاحبه با مطلعین کلیدی انجام شده است. برای آزمون فرضیات این پژوهش از سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) برای تهیه نقشه های موردنیاز، از روش فرآیند سلسله مراتب تحلیلی(ahp) برای مکان یابی صنایع تبدیلی و تکمیلی و همچنین از مدل راهبردی swot و نمودار عنکبوتی نیز بهره گرفته شده است. نتایج حاصل نشان داد که شهرستان تکاب به لحاظ طبیعی که 9 پارامتر (ارتفاع، شیب، زمین شناسی، خاک، کاربری اراضی، متوسط بارش سالیانه، متوسط دمای سالیانه، متوسط حداکثر دمای سالیانه، متوسط حداقل دمای سالیانه) را بررسی کرده است، به طور کلی وضعیت مناسبی برای استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی محصولات دامی دارد و همچنین با توجه به مکان یابی صنایع که وضعیت آن در 5 طیف طبقه بندی شده است، 7/51 درصد مساحت شهرستان وضعیت بسیار مناسبی جهت مستقر کردن واحدهای صنایع تبدیلی را دارا می باشد. نتایج بررسی و تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به جداول swot در رابطه با پتانسیل های اقتصادی و زیرساختی با بررسی 5 شاخص(کشاورزی، شبکه ارتباطی، سرمایه، صنعت و انرژی)، نیز نشان می دهد که به طور کلی نقاط قوت شهرستان در رابطه با این شاخص-ها بیشتر از نقاط ضعف و فرصت های آن بیشتر از تهدیدات است. با توجه به بررسی های فوق نتیجه می گیریم که شهرستان تکاب قابلیت استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی محصولات دامی را دارا می باشد.

تنوع بخشی به اقتصاد و درآمد خانوارهای روستایی امروزه یکی از مهم ترین راهبردهای توسعه و پایداری اقتصادی سکونتگاه های روستایی ایران تلقی می گردد و باتوجه به این نکته که مهم ترین علت ناپایداری و متروک شدن روستا ها ریشه در مشکلات اقتصادی دارد. حل و فصل چالش های اقتصادی و ایجاد درآمد ماندگار برای روستائیان به عنوان یکی از راهبردی ترین راهکارهای کاهش تنش های اقتصادی شده است. در این راستا ایجاد تنوع و تعدد در منابع درآمد خانوارهای روستایی مطرح می باشد که در این رابطه تدابیر زیادی اندیشیده شده است که مهم ترین آن، توجه به صنایع روستایی می باشد. صنایع روستایی امروزه به عنوان یکی از روش های ایجاد اشتغال و درآمد و کاهش تنش های اقتصادی روستاها و ثبات پایداری روستاها مطرح می باشد. هدف از این پژوهش، بررسی نقش صنایع روستایی در پایداری اقتصادی سکونتگاه های روستایی بخش بسطام می باشد و در پی نمایاندن سهم واقعی صنایع روستایی در روند پایداری اقتصادی سکونتگاه های اقتصادی بخش بسطام می باشد. تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش توصیفی و تحلیلی و از نظر گردآوری اطلاعات مجموعه ای از روش های پیمایشی و اسنادی را شامل می شود. بخش بسطام طیف متنوعی از صنایع روستایی را در خود گنجانده است و به علت نمایان شدن نقش واقعی صنایع در روند پایداری اقتصادی سکونتگاه های روستایی و بهتر شدن نتایج پژوهش، تنها صنایع کارخانه ای و کوچک مورد مطالعه قرار گرفته اند؛ از این رو جامعه آماری این پژوهش را 135 خانوار روستایی که شامل کلیه کارکنان صنایع روستایی بخش بسطام می شود را در بر می گیرد. لازم به ذکراست که ابزار سنجش فرضیات مطرح شده ی پژوهش مذکور را پرسش نامه شکل می دهد که روایی و پایای آن در تحقیقات صورت گرفته ی مرتبط با موضوع مورد بحث، سنجیده شده است. میزان روایی آن طبق آلفای کرومباخ 77 درصد بوده است و نتایج تحقیق مذکور بیان گر لزوم توجه جدی و اهمیت نقش صنایع روستایی در روند پایداری اقتصادی روستاهای بخش بسطام می باشد.

چکیده امروزه کشاورزی به عنوان یکی از مهم ترین بخش های اقتصاد، با مشکلات متعددی همانند: خشکسالی وکمبود منابع آب، عملکرد پایین تولید، بهره وری پایین عوامل تولید به خصوص آب و ... مواجه است. با توجه به اینکه اقتصاد غالب در مناطق روستایی کشاورزی است و دارای نقش قابل توجهی درتولید، اشتغال زایی و ایجاد درآمد در کشور دارا می باشد، لذا ضروری است با برنامه ریزی اصولی و آگاهانه جهت برطرف نمودن مشکلات این بخش اقدام نمود تا زمینه های لازم برای به تحقق رسیدن اهداف توسعه فراهم گردد. بخش خوسف واقع در شهرستان بیرجند به دلایلی همچون برخورداری از پتانسیل های بالای کشاورزی و همچنین وجود نظام های مختلف بهره برداری خرده دهقانی، تعاونی تولید روستایی، سهامی زراعی و کشت و صنعت، به عنوان محدوده مورد مطالعه این پژوهش انتخاب گردید. در رساله حاضر به بررسی بهره وری آب کشاورزی در بین نظام-های مختلف بهره برداری بخش خوسف در سال زراعی 89-88 پرداخته شده است. این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع تحقیقات توصیفی – تحلیلی می باشد. در پژوهش حاضر، اطلاعات مورد نیاز با استفاده از دو روش اسنادی و میدانی و از طریق ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است. روش نمونه گیری براساس خوشه ای دو مرحله ای بوده و با استفاده از فرمول کوکران تعداد 247 نمونه تعیین گردیده است. همچنین برای محاسبه بهره وری آب محصولات عمده زراعی در نظام های بهره برداری از شاخص های بهره وریbpd, cpd و nbpd استفاده شده است. نتایج حاصله نشان می دهد که بهره وری آب محصولات عمده زراعی در نظام های بهره برداری بخش خوسف با یکدیگر متفاوت می باشد، همچنین در الگوی کشت فعلی در نظام های مختلف بهره برداری محدوده مورد مطالعه به منظور صرقه جویی در آب باید کشت هایی با مصرف آب بالا و عملکرد پایین حذف گردند و به جای آنها به کشت محصولاتی با آب مصرفی کمتر و عملکرد بالاتر و بازده اقتصادی بیشتر پرداخت. بنابراین در نظام بهره برداری دهقانی باید محصولات ارزن، چغندرعلوفه ای و گندم حذف و پیشنهاد می شود به جای آنها محصول جو کشت گردد. در نظام تعاونی تولید روستایی نیز محصولات یونجه، سورگوم و پنبه حذف و به جای آنها محصول جو جایگزین شود. در نظام بهره-برداری سهامی زراعی نیز محصولات یونجه و سورگوم از الگوی کشت حذف و محصول ارزن کشت گردد. در نظام بهره برداری کشت و صنعت نیز پیشنهاد می گردد چغندرقند و یونجه حذف و محصول ارزن جایگزین شود.

چکیده ادامه حیات جامعه عشایری در ساخت سنتی خود، در شرایط نوین اقتصادی و اجتماعی، مشکل و با موانع عمده ای همراه است. یکی از گام های مهمی که توسط دولت جمهوری اسلامی برای از میان برداشتن این موانع برداشته شده، اجرای طرح های برنامه ریزی شده اسکان عشایر است. بخش بزرگی از جامعه عشایری ایران در پی این اقدام هدایت شده، در مناطق مختلف کشور، به اسکان روی آورده اند. هدف اصلی این پژوهش، بررسی تأثیرات (اعم از مثبت و منفی) حاصله از اجرای طرح اسکان عشایر بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی خانوارهای ایل قشقایی (تیره عمله فارسی مدان) می-باشد که در کانون اسکان گودگپ واقع در بخش ارژن شهرستان شیراز به شیوه هدایت شده اسکان یافته اند. در این پژوهش، علاوه بر مطالعات کتابخانه ای، از اطلاعات به دست آمده از ادارات و سازمان های مختلف نیز استفاده شده است. جامعه آماری مورد مطالعه، شامل 350 خانوار است که تعداد نمونه به دست آمده، با استفاده از فرمول کوکران، 180 خانوار می باشد. اطلاعات جمع آوری شده از طریق پرسشنامه، در موضوعات مشخص تفکیک و به کمک نرم افزارspss طبقه بندی، تحلیل و بررسی شده اند. تجزیه و تحلیل اطلاعات در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفته است. نتایج بیان گر این است که اسکان عشایر، باعث افزایش شاغلان بخش کشاورزی، کاهش شدید تعداد دام و درآمد حاصل از دامداری، بهبود وضعیت پوشش گیاهی، بهبود دسترسی به خدمات رفاهی، بهبود وضعیت سواد، افزایش اهمیت مشارکت زنان در مشاغل خانگی و صنایع دستی و کاهش آن در بخش دامداری، افزایش تمایل زنان به تحصیل و حضور در اجتماع و کاهش میزان موالید و مرگ ومیر در کانون اسکان گردیده است. به طور کلی، اجرای طرح اسکان موجب بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی خانوارهای اسکان یافته گردیده است.

چکیده : روحیه تعاون و همیاری که از دیرباز در جامعه ایرانی وجود داشته باعث شکل گیری تعاونی های سنتی در نواحی روستایی گردیده است. اصلاحات ارضی بر خلاف عملکرد جهانی آن در ایران موجب قطعه قطعه شدن و پراکندگی اراضی کشاورزی گردیده که در این زمینه اقداماتی قبل از انقلاب همانند تشکیل شرکتهای سهامی زراعی و تعاونی های تولید روستایی صورت گرفت که با پیروزی انقلاب متوقف و تعدادی از این شرکت ها منحل گردید. واحد های بهره برداری کشاورزی مشاع با هدف ارتقای سطح زندگی، بهداشت، درآمد سرانه، بهره وری مطلوب از منابع آب و خاک و جلوگیری از مهاجرت بی رویه روستاییان به شهر پس از انقلاب اسلامی شکل گرفتند و در این راستا موفقیت های قابل توجهی نیز داشته اند . پژوهشی حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی – تحلیلی و ژرفانگر می باشد که به منظور نیل به اهداف پژوهش از تکنیک های موجود در دو روش اسنادی و میدانی استفاده شده است . داده های آماری جمع آوری شده از طریق پرسشنامه مصاحبه و مشاهده به وسیله نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل واقع و در خصوص تهیه نقشه های مورد نیاز از نرم افزارarc gis 9.3 استفاده شده است . یافته های تحقیق نشان داد که تشکیل واحدهای بهره برداری مشاع پس از انقلاب در افزایش درآمد خانوار های روستایی، ایجاد اشتغال مولد، جلوگیری از مهاجرت و تثبیت جمعیتی سکونتگاه های روستایی بیشترین اثر را داشته است و اما در زمینه یک پارچه سازی اراضی به دلایلی از جمله کم سوادی و بی سوادی اعضای واحد های بهره برداری ،عدم نظارت مستمر دستگاه های ذیربط بر واحد های بهره برداری مشاع، اجرای قانون ارث و در نهایت تصویب قانون فروش و انتقال قطعی اراضی در لایحه های بودجه سالانه موفق نبوده اند .

پدیده مهاجرت و تخلیه جمعیتی یکی از بارزترین معضلات اقتصادی- اجتماعی جامعه روستایی است، شناخت محیط روستا به جهت برقراری تعادل بین شهر و روستا و جلوگیری از تخلیه سکونتگاههای روستایی امری ضروری است. این تحقیق با هدف بررسی ساختار اقتصادی خانوارهای روستایی و اثرات آن بر ناپایداری جمعیتی سکونتگاههای روستایی شهرستان سرایان انجام گرفت، که به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و از حیث ماهیت و روش انجام، توصیفی – تحلیلی و از لحاظ جمع آوری اطلاعات، ترکیبی از یافته های اسنادی و میدانی بوده است. جامعه آماری این تحقیق را تمام خانوارهای روستایی شهرستان سرایان تشکیل داده اند که در مجموع 74 روستا و 3519 خانوار را در بر می گیرد. جهت تعیین حجم نمونه روستا، از شیوه نمونه گیری چند مرحله ای استفاده شده، بگونه ای که ابتدا پس از حذف مکانهای تابع و سایر تاسیسات، 74 روستای دارای سکنه دائم بر اساس وضعیت کوهستانی و دشتی بودن مشخص گردیدند، پس از آن 30 درصد روستاها (25 روستا) به عنوان روستاهای نمونه انتخاب شدند و نهایتاً روستاهای هر دهستان بر اساس، تعداد خانوار رتبه بندی شده و از بین گروههای مختلف، روستاهای مورد نظر تعیین و برای انتخاب حجم نمونه خانوارها از فرمول کوکران استفاده و تعداد 306 خانوار روستایی انتخاب شدند. داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمون های آماری ضریب همبستگی و anova تجزیه و تحلیل شده است. نتایج آزمون فرضیه اول نشان داد که میانگین درآمد سرانه حاصل از فعالیت های اقتصادی در بین مشاغل اصلی دارای تفاوت معناداری است. در مورد فرضیه دوم نیز نتایج نشان داد که بین ساختار زراعی و میزان درآمد سرانه خانوار حاصل از این بخش رابطه معناداری برقرار است، در مورد فرضیه سوم نیز معناداری رابطه بین میزان درآمد سرانه خانوار و مهاجرت شغلی تایید شد.

امروزه فقیرترین قشر روستایی را افراد بدون زمینِ کشاورزی یا با زمین کشت اندک، تشکیل می دهند. گردشگری روستایی با ایجاد فرصتی راهبردی سبب تنوع اقتصاد جوامع محلی، ایجاد فرصت های شغلی، افزایش سطح رفاه و افزایش درآمد در روستاها شده و باعث ثبات و استقرار جمعیت در روستاها و جلوگیری از مهاجرت-های بی رویه، حفظ تعادل اکولوژیکی منابع طبیعی و حفظ ویژگی های فرهنگی روستا می شود. بر این اساس می-توان گفت که یکی از بهترین راه های کاهش مشکلات اجتماعی و اقتصادی، توسعه گردشگری روستایی است، در اینجاست که لزوم مدیریت و کنترل اثرات آن، به ویژه اثرات اقتصادی – اجتماعی بر جامعه میزبان، اهمیت می-یابد. استان مرکزی با داشتن ده روستای هدف گردشگری، که از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، به دلیل دارا بودن جاذبه های طبیعی و انسانی، شناخته شده اند، گردشگران را به سوی خود جذب می-کند، بنابراین شناخت اثرات اقتصادی و اجتماعی گردشگری، جهت کاهش اثرات منفی و تقویت اثرات مثبت، اهمیت می یابد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی – تحلیلی می باشد. روش جمع آوری اطلاعات ترکیب از دو روش اسنادی و میدانی بوده که به کمک پرسشنامه و تکنیک های مشاهده و مصاحبه با مطلعین کلیدی انجام شده است. برای آزمون فرضیات این پژوهش از نرم افزار spss و آزمون های آماری کای دو وt تک نمونه ای و برای تهیه نقشه های مورد نیاز از نرم افزارgis arc، بهره گرفته شده است. پرسشگری از مردم و نتایج حاصل نشان داد که ساکنین روستاهای هدف گردشگری تأثیرات مثبت گردشگری را با میانگین 40/3، بر وضعیت اقتصادی خانوارها تائید کردند، هم چنین یافته ها نشان داد که گردشگری تأثیر چندانی بر تثبیت جمعیت نداشته است، تجزیه و تحلیل آماری نرخ رشد سالانه جمعیت (درصد)، دوره پس از تعیین روستاها به عنوان هدف گردشگری(90-1385)، که مقدار آن 71/3- درصد می-باشد، نیز موید این امر می باشد. واژگان کلیدی: توسعه روستایی، گردشگری، اثرات اقتصادی – اجتماعی، استان مرکزی

مسکن یکی از نیازهای اساسی انسان است که تغییر و تحول در آن از یک سو مبین اوضاع اجتماعی – فرهنگی ، اعتقادات مذهبی ، شرایط اقتصادی و میزان درآمد و از سوی دیگر نیز عاملی موثر در پایداری یا ناپایداری سکونتگاه های روستایی به شمار می آید . عوامل متعددی سبب تغییر و تحول در ساخت و کارکرد مساکن در مناطق روستایی می شوند که یکی از بارزترین آن ها مخاطرات طبیعی و به ویژه زلزله است که سبب ایجاد آسیب و تخریب های جدی در بافت کالبدی مساکن روستایی شده و از لحاظ اقتصادی نیز فشار مضاعفی را بر اقتصاد ناتوان خانوارهای روستایی وارد می کند . از نظر زلزله خیزی در نقشه پهنه بندی خطر نسبی زمین لرزه منطقه آذربایجان در طرح کالبدی ملی ایران ، اغلب روستاهای دهستان سکمن آباد شهرستان خوی در استان آذربایجان غربی در پهنه با خطر نسبتاَ بالا و نواحی با شدت تخریب متوسط واقع شده اند . از این رو پژوهش حاضر در پی آن است تا به بررسی تحولات ساختی و کارکردی مساکن روستایی این دهستان با تأکید بر اثرات اقتصادی آن بر خانوارهای روستایی بپردازد . این پژوهش ،کاربردی واز حیث ماهیت توصیفی– تحلیلی و روش تحقیق آن اسنادی- میدانی بوده است . حجم نمونه تحقیق با استفاده از فرمول کوکران 306 خانوار تعیین و برای آزمون داده ها نیز از آزمون t نمونه های وابسته در محیط نرم افزار spss بهره گرفته شده است . نتایج نشان داد که به لحاظ شاخص های کالبدی مساکن روستایی نسبت به گذشته تغییر معناداری یافته اند و اغلب،ابعاد فیزیکی مساکن افزایش یافته و به لحاظ کارکردی هم چون گذشته، الگوی حاکم زیستی- معیشتی می باشد که در میان فضاهای یاد شده ، فضاهای با کارکرد زیستی در هر دو دوره زمانی قبل و بعد از زلزله بیشترین درصد از فضای مسکن روستایی را به خود اختصاص داده اند و در نهایت، نتایج حاکی از آن است که شاخص های مسکن روستایی در دوره بعد از بازسازی بهبود یافته است.

کشاورزی یکی از بخش های مهم در اقتصاد کشور به حساب می آید و تأثیر قابل توجهی در اشتغال به خصوص در مناطق روستایی دارد به طوری که شغل اکثر مردم روستا کشاورزی است. یکی از منابع مهم و کمیاب در بخش کشاورزی نهاده‏ی آب است. نظر به خشک‏سالی‏های چند سال اخیر، بحران منابع آبی و همچنین افزایش روز افزون جمعیت و نیاز به مواد غذایی افزایش بهره‏وری نهاده‏ی آب در بخش کشاورزی ضرورتی انکارناپذیر است. بهره‏وری آب در بخش کشاورزی تحت تاثیر نوع نظام بهره‏برداری از منابع به خصوص زمین و آب است. بر همین اساس هدف این تحقیق بررسی مقایسه بهره‏وری آب در بین دو نظام بهره‏برداری خرده مالکی و تعاونی تولید در زیر بخش زراعت شهرستان شیروان است. تحقیق از لحاظ روش، توصیفی‏-‏تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی می باشد اطلاعات مورد نیاز با استفاده از دو روش اسنادی و میدانی و به کمک ابزار پرسشنامه جمع آوری شد. روش نمونه گیری به صورت طبقه‏ای است و با استفاده از فرمول کوکران تعداد نمونه ها 379 نفر به دست آمد. برای محاسبه بهره وری آب در محصولات عمده زراعی از شاخص های ,cpd bpd و nbpd استفاده شد. پس از تکمیل پرسشنامه ها و محاسبه شاخص های بهره‏وری نتایج زیر به دست آمد. از نظر میزان آب مصرفی در بین محصولات دو نظام چغندر قند در نظام خرده مالکی بالاترین میزان و جو در نظام تعاونی تولید کمترین میزان را دارند. بیش ترین عملکرد را محصول ذرت علوفه‏ای در نظام تعاونی تولید و کمترین عملکرد را محصول جو در نظام خرده مالکی دارد. از نظر هزینه تولید در هکتار گندم در نظام تعاونی تولیدی بیش ترین هزینه و یونجه در نظام تعاونی تولیدی کمترین هزینه را دارند. بالاترین درآمد ناخالص مربوط به محصول گندم در نظام تعاونی تولید و پایین ترین درآمد ناخالص مربوط به محصول چغندر قند در نظام خرده مالکی است. محصول یونجه در نظام خرده مالکی بیش ترین درآمد خالص و محصول چغندر قند در نظام خرده مالکی کمترین درآمد خالص را دارند. بیش ترین cpd مربوط به محصول ذرت علوفه‏ای در نظام تعاونی تولید و کمترین cpd مربوط به یونجه در نظام خرده مالکی است. بیش ترین مقدار bpd و nbpd مربوط به محصول گندم در نظام تعاونی تولید و کمترین bpd و nbpd مربوط به محصول چغندر قند در نظام خرده مالکی است. پیشنهاد می گردد جهت بهره‏وری بیشتر آب الگوی کشت بر اساس الگوی کشت پیشنهادی شاخص‏های بهره‏وری اصلاح شود، از روش های آبیاری تحت فشار مثل آبیاری بارانی استفاده شود، برای محصولات پر مصرف از لحاظ آب مثل یونجه و چغندر قند یا روش آبیاری اصلاح شود یا از محصولات کم مصرف مثل جو جایگزین شود، نظام تعاونی تولید که بر اساس تحقیق، بهره‏وری آب در آن بیشتر است توسعه یابد.

در این تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای حجم نمونه آماری به شرح زیر تعیین گردد شش شرکت تعاونی تولید در شهرستان قاینات وجود دارد با تعداد اعضای 4828 نفر بااستفاده از فرمول کوکران با ضریب اطمینان 95% تعداد 253 پزسشنامه بعنوان حجم نمونه آماری بدست آمد و باز از طریق نمونه گیری تصادفی 253 نفر از اعضا برای مطالعه انتخاب شدند در انتها تمام این مراحل به تجزیه و تحلیل اطلاعات مکتسبه از طریق نرم افزارهای نظیر excel,spss ختم گردید

اصل ایده تعاون به معنی همیاری و همدلی با زندگی بشر آغاز شده و ضرورتی است که با فطرت زندگی انسان تطبیق دارد.تعاونی های تولیدی می توانند ابزار مناسب برای توسعه اقتصادی روستا محسوب شوند؛ زیرا سبب اشتغال زایی در سطوح محلی، افزایش درآمد، افزایش ثروت روستاییان، ایجاد ارتباط با شهر و روستا، صنعت و کشاورزی، تولید کننده و مصرف کننده و رونق کشاورزی و ... می شود. پژوهش حاضر به بررسی نقش تعاونی های تولید کشاورزی در اقتصاد خانوارهای روستایی شهرستان جویبار پرداخته است. به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و بر مبنای ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی - تحلیلی است. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه و مطالعه اسناد و مدارک بوده است. برای ارزیابی متغیرها، پرسشنامه محقق ساخته به کار گرفته شده است. برای احراز اطمینان از میزان اعتبار پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. با استفاده از روش نمونه گیری احتمالی از نوع طبقه ای _ سهمیه ای و همچنین با استفاده از فرمول کوکران تعداد 260 نفر از اعضای تعاونی های تولید کشاورزی شهرستان برای مطالعه انتخاب شدند و همچنین از آزمون های t تک نمونه ای ونمونه های وابسته به منظور بررسی تاثیر متغیر های مستقل مفروض بر متغیر وابسته در نظر گرفته شده است. نتایج حاصله از تجزیه و تحلیل آماری این تحقیق نشان می دهد تعاونیهای تولید کشاورزی شهرستان موجب ایجاد فرصتهای شغلی جدید در روستاها و پایداری اشتغال شده است. این تعاونیها با ارائه خدمات، یکپارچه سازی اراضی، توسعه شبکه های آبیاری، گسترش آبیاری های تحت فشار و بیمه محصولات موجب افزایش درآمد و پس انداز روستاییان شده اند. همچنین تعاونی ها با ارائه کود، بذر و سم مورد نیاز به کشاورزان در کاهش هزینه نهاده های تولید در محدوده مورد مطالعه تاثیر گذار بوده و از این طریق نیز به پایداری اقتصادی خانوارها کمک کرده است

کارآفرینی فرآیند ایجاد و دستیابی به فرصت¬ها و دنبال کردن آن¬ها بدون توجه به منابعی است که در حال حاضر موجود است. این پژوهش با هدف بررسی مؤلفه های تأثیر¬گذار بر کارآفرینی زنان روستایی بخش مرکزی شهرستان ابرکوه، صورت گرفته است. این پژوهش بر مبنای هدف در زمره تحقیقات کاربردی و بر مبنای ماهیت و روش از نوع پژوهش های توصیفی تحلیلی است و بخش هایی نیز از روش همبستگی استفاده شده است.ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بوده که روایی آن توسط استادان راهنما و مشاور و کارشناسان مربوطه مورد تأیید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه به کمک ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید که بیانگر پایایی مطلوب می¬باشد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زنان کارآفرین بخش مرکزی می¬باشد که تعداد آنها 250 نفر می¬باشد که به صورت تمام شماری انجام گرفت. یافته¬های تحقیق در بخش تحلیل همبستگی بیانگر آن است که بین ویژگی¬های فردی(سن،خلاقیت، مهارت،تعداد اعضای خانواده و ...) و عوامل کارآفرینی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد .همچنین یافته¬ها بیانگرآن است که بین تجربه کارآفرینی و عوامل کارآفرینی زنان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. بین منابع کسب اطلاعات کارآفرینی و گرایش به کارآفرینی زنان روستا نیز رابطه معناداری وجود دارد.یافته¬های پژوهش حاکی از آن است که تجربه کارآفرینی، ویژگی¬های فردی و منابع کسب اطلاعات کارآفرینی به ترتیب اهمیت در گرایش به کارآفرینی زنان روستا مؤثر می¬باشند.

طرح های بازسازی به منزله یک مداخله کالبدی و کارکردی ، مساکن روستایی را دچار تغییر و تحول کرده است، لیکن از آنجا که مساکن ساخته شده مطابق با نیاز های واقعی روستائیان نبوده، شاهدتغییر در الگوی ساخت مسکن، کاهش تعداد اتاق ها و تعداد طبقات،کاهش نیازهای معیشتی، زیستی، تدارکاتی و...در مساکن روستایی می باشیم . بنابراین در این تحقیق بدنبال بررسی تأثیر طرح های بازسازی بر مساکن روستایی و میزان انطباق مساکن جدید ساخته شده با نیازهای خانوارها در بخش زهان شهرستان زیرکوه می باشیم. روش تحقیق این پژوهش توصیفی _تحلیلی با رویکرد پیمایشی و مبتنی بر ابزار پرسشنامه است. داده های جمع آوری شده با بهره گیری از نرم افزارspss و آزمون های آماری t برای بررسی میزان انطباق و رضایت مندی خانوارها از مساکن و آزمون ویلکاکسون و مک نمار برای داده های غیر نرمال مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است.نتایج حاصل ازمتغیرهای توصیفی - تحلیلی در روستاهای نمونه محدوده مورد مطالعه ، بیانگر این مطلب است که رابطه معناداری بین تحولات کالبدی و کارکردی مساکن روستایی پس از بازسازی و میزان انطباق آن با نیازهای جامعه روستایی وجود دارد.

چکیده امروزه روستاها با چالش های مهمی مانند بیکاری مواجه هستند و به تبع آن مشکلاتی همچون فقر، درآمد پایین، کمبود امکانات و رفاه، روستا گریزی، ازدحام جمعیت، زاغه نشینی، افزایش جرم و بزه کاری در شهرها به وجود آمده است. با وجود اینکه در برنامه های توسعه، به روستا به عنوان قلب تپنده اقتصاد کشور توجه شده و راهکارهایی برای حل مشکلات آن اندیشیده شده، اما تاکنون نتوانسته در جهت رفع مشکلات و معضلات موجود روستاها تأثیر شایانی بگذارد و روند روبه تخریب روستاها و تخلیه جمعیتی آن ها را متوقف سازد. ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی به جهت ایجاد پیوند بین بخش صنعت و کشاورزی می تواند، با اشتغال زایی، ایجاد و افزایش درآمد، ایجاد ارزش افزوده، متنوع سازی اقتصاد آسیب پذیر روستایی، بهبود سطح کیفی زندگی روستاییان، کمک به ماندگاری جمعیت در محیط روستاها و شهرهای کوچک، بالا بردن کارایی بخش کشاورزی و... تحقق اهداف توسعه پایدار روستایی را آسان تر و امکان پذیرتر سازد. با جلوگیری از فساد محصولات کشاورزی، غذای بیشتری برای جمعیت کشور تولید می شود و راهکار مناسبی برای رفع مشکلات گوناگون اقتصادی و اجتماعی از جمله: بیکاری، فقر عمومی، توزیع نابرابر درآمد، مهاجرت و... است. شهرستان کلات نادر به دلیل موقعیت طبیعی مناسب و برخورداری از پتانسیل های مناسب در بخش دامداری، توان بالقوه ای را در زمینه ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی فرآورده های دامی داراست. این پژوهش قابلیت ها و مزیت های نسبی شهرستان کلات نادر را برای استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی مورد توجه قرار داده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش آن از نوع تحقیقات توصیفی – تحلیلی است. روش جمع آوری اطلاعات ترکیبی از دو روش اسنادی و میدانی بوده که به کمک تکنیک های مشاهده و مصاحبه با مطلعین کلیدی انجام شده است. برای آزمون فرضیات این پژوهش از سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) برای تهیه نقشه های مورد نیاز، از روش فرآیند سلسله مراتب تحلیلی (ahp) برای مکان یابی صنایع تبدیلی و تکمیلی و همچنین از مدل topsis جهت انتخاب بهترین مکان ها استفاده شده است. نتایج حاصل نشان داد که شهرستان کلات به لحاظ طبیعی که ? پارامتر (پوشش گیاهی، کاربری اراضی، آسیب پذیری در برابر سیل، فاصله از گسل، میزان دما، میزان بارش، ارتفاع، منابع آب و شیب زمین) را بررسی کرده، وضعیت مناسبی برای استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی محصولات دامی دارد و همچنین با توجه به مکان یابی صنایع که وضعیت آن در ? طیف طبقه بندی شده است، ????? درصد مساحت شهرستان وضعیت مناسبی برای استقرار واحدهای صنایع تبدیلی و تکمیلی را دارد. این پژوهش نشان می دهد که شهرستان کلات نادر قابلیت استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی را دارد. واژگان کلیدی: امکان سنجی راهبردی، صنایع تبدیلی و تکمیلی، فرآورده های دامی، topsis، شهرستان کلات

بهبود و افزایش کیفیت مساکن روستایی از مهم ترین ابعاد ارتقای کیفیت زندگی روستایی و از اهداف مهم توسعه روستایی به شمار آید. تسهیلات مسکن روستایی که تحت عنوان وام طرح ویژه بهسازی مساکن روستایی در اختیار روستاییان قرار می گیرد، محدودیت ها و الزاماتی به لحاظ زیر بنا، نوع مصالح ونقشه در این مساکن اعمال می کند که این مساکن را از مساکن سنتی روستایی متمایز ساخته است. در این پژوهش روستاهای بخش مرکزی شهرستان قاینات با داشتن بیشترین سهم در گرفتن وام های مسکن روستایی در جهت مقاوم سازی و بهسازی خانه های مسکونی، مورد مطالعه قرار گرفته اند. هدف پژوهش تحلیل اثرات وام های مسکن بر بهبود کیفیت زندگی در نواحی روستایی ( بخش مرکزی شهرستان قاینات) می باشد. این تحقیق بر مبنای ماهیت و روش توصیفی - تحلیلی و بر مبنای هدف از نوع تحقیقات کاربردی می باشد. جامعه آماری این تحقیق را دریافت کنندگان وام مسکن روستایی در جهت بهسازی مسکن روستاهای بخش مرکزی شهرستان قاینات تشکیل داده اند

در مجموعه حاضر هدف بر این بوده تا ضمن بررسی یکی از صنایع دستی (قالیبافی) نقش و اثر آن در توسعه روستایی بصورت موردی در یکی از دهستانها نشان داده شود. در این رساله ابتدا با بررسی ویژگیهای طبیعی، انسانی و اقتصادی دهستان، توان تولید در هر بخش مشخص و سپس با محاسبه سهم درآمدی هر کدام جایگاه اقتصادیشان در دهستان تبیین گردیده است . در ادامه با بررسی مباحث توسعه و نقش صنایع دستی در توسعه روستایی، نقش صنعت فرش و جایگاه اقتصادی آن در دهستان مورد مطالعه قرار گرفته است در فصل آخر با توجه به مجموعه مباحث مطرح شده راهبردهایی در جهت بهبود وضعیت قالیبافی در سطح ناحیه ای و محلی مطرح گردیده و در نهایت راهبردهایی برای بخشهای مختلف در سطح دهستان ارائه گردیده است .