نفوذمحیی الدین عربی در عالم اسلام چنان فراگیر است که فهم تاریخ تفکر اسلامی به ویژه تصوف ایرانی بعد از سده ی هفتم هجری بدون شناخت کافی از وی، ناممکن می نماید. در میان نویسندگان وشاعران ایرانی پس از سده ی هفتم وهشتم هجری، شیخ محمود شبستری از جمله کسانی به شمار می آید که در ارائه و انتقال اندیشه های ابن عربی نقش مهمی ایفا نموده است. آثار او نیز افزون بر آن که اهم نظریه های فلسفی تصوف ایرانی بعد از ابن عربی را در برگرفته، بر هواداران صوفی مشرب تالی آرای ابن عربی نیز تأثیری پایدار گذاشته است. بن مایه ی اندیشه های ابن عربی دراصل وحدت وجود خلاصه می-شود، هر چند نظریه ی مزبور درمیان عرفای پیشین سابقه داشته و او مبدع این اندیشه نبوده، اما وی چنان هنرمندانه این دیدگاه را سامان بخشیده وبا نمادها وتعابیر و واژگان پیچیده ی فلسفی، اشباع نموده وآن گاه در شکلی نوین وپرطمطراق به نمایش گذاشته که هشتصد سال نگاه ها را به خود معطوف ومجذوب داشته است. هنر شبستری در این است که توانسته مراد ابن عربی را از میان مباحث پر خروش و متلاطم آثار وی دریابد و به صورتی منتظم و سامان یافته در قالب شعر زیبای فارسی عرضه کند. نوشتار حاضر با رویکردی تطبیقی به تبیین نظریه ی وحدانیّت و اطلاق وجود حقیقی و هم چنین وهمی وعرضی بودن هستی جهان در آثار شیخ شبستری پرداخته است. صاحب گلشن راز با اقتدای به شیخ اکبر، برای تبیین نظریه ی وحدت وجود از ابزارهای بلاغی هم چون نماد، تمثیل، حکایت و استشهاد به آیات و احادیث بهره برده است. بر اساس اندیشه ی وحدت وجود، وجود حقیقتی است واحد و ازلی که آن هم ذات مقدس خداست و هستی دیگر موجودات مجازی و عاریتی . شیخ شبستر نیز چون ابن عربی نیل به سرّ وحدانیت یا شهود وحدانیّت وجود را میسّر سالکی می داند که به طریق تزکیه و سیرِکشفی غبار دویی را از دیدگان پاک گرداند و حق تعالی را بی حجاب اسما و صفات مشاهده نماید.