نام پژوهشگر: مصطفی زنگویی

تعیین دماهای کاردینال و اثرات آماده سازی اسمزی در بهبود استقرار گیاهچه آنغوزه
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بیرجند - دانشکده کشاورزی 1390
  مصطفی زنگویی   سهیل پارسا

آنغوزه یکی از گیاهان دارویی ارزشمند تیره چتریان است. صمغ استخراج شده از این گیاه در صنعت و داروسازی کاربردهای فراوانی دارد. به منظور تعیین دماهای کاردینال جوانه زنی بذور این گیاه، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار 20 بذری و 10 تیمار دمایی به اجرا درآمد. بذور پس از شکست خواب در معرض درجه حرارت های 3، 6، 9، 12، 18، 21، 24، 27، 30 و 33 درجه سانتی گراد قرار گرفتند. سپس با تعیین سرعت جوانه زنی و برازش مناسب ترین مدل رگرسیونی بین درجه حرارت و سرعت جوانه زنی درجه حرارت های کاردینال جوانه زنی شامل درجه حرارت های حداقل، مطلوب و حداکثر تعیین شدند. بر این اساس درجه حرارت حداقل 06/1، مطلوب 46/13 و حداکثر 04/31 درجه سانتی گراد برای جوانه زنی این گیاه تعیین شد. در آزمایش دیگری به منظور بررسی واکنش جوانه زنی آنغوزه به دماهای متناوب، آزمایشی فاکتوریل شامل دو فاکتور درجه حرارت در سه سطح 15، 20 و 25 درجه سانتی گراد و تناوب دمایی در دو سطح ثابت و متناوب با 4 تکرار 20 بذری اجرا گردید. مشخص شد که دماهای متناوب باعث بهبود خصوصیات جوانه زنی بذر آنغوزه می گردند و بهترین درجه حرارت برای جوانه زنی بذور این گیاه درجه حرارت متناوب 10-20 درجه سانتی گراد می باشد. برای بررسی اثرات اسموپرایمینگ بر بهبود استقرار گیاهچه آنغوزه ابتدا آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه فاکتور شامل مدت زمان اسموپرایمینگ در سه سطح 12، 24 و 36 ساعت، نوع محلول در سه سطح کلرید کلسیم، فسفات دی هیدروژن پتاسیم و پلی اتیلن گلیکول و پتانسیل اسمزی در چهار سطح 5/.-، 1-، 5/1- و 2- مگاپاسکال در 3 تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که بهترین زمان برای اسموپرایمینگ بذور آنغوزه 12 ساعت بوده است. اثر پتانسیل اسمزی بر هیچکدام از صفات مورفولوژیک و شاخص های جوانه زنی معنی دار نشد. در بین نمک های مورد استفاده، دو محلول فسفات دی هیدروژن پتاسیم و کلرید کلسیم نتایج بهتری را نشان دادند. در مرحله گلدانی، اسموپرایمینگ در قالب یک آزمایش فاکتوریل با دو فاکتور نوع محلول در سه سطح کلرید کلسیم، فسفات دی هیدروژن پتاسیم و پلی اتیلن گلیکول و پتانسیل اسمزی در چهار سطح 5/.-، 1-، 5/1- و 2- مگاپاسکال برای مدت 12 ساعت با 5 تکرار انجام شد. در این مرحله اثر پتانسیل اسمزی و نوع محلول بر اغلب صفات مورفولوژیک و خصوصیات جوانه زنی معنی دار بود. بهترین نتایج در محلول کلرید کلسیم مشاهده شد. همچنین اسموپرایمینگ با پتانسیل اسمزی 1- مگاپاسکال به عنوان بهترین تیمار جهت بهبود استقرار گیاهچه آنغوزه تعیین گردید.