کاریز جریان آبی زیر سطحی می باشد که در زادگاه خود ایران، اساس تمدن بزرگی با نام «تمدن کاریزی» را پایه گذاری نموده است. تمدن مذکور که از قدمت و سابقه درخشان هزاران ساله در خاستگاه خویش بر خوردار می باشد، پدیده ای عجیب، شگفت انگیز و ماندگار جاری در درون زمین است که با تدابیر، علوم و دست های توانمند مقنیان و متخصصان ایرانی حفر و مورد استفاده قرارگرفته است. کاریز در ادوار حکومت های مختلف ایران با فراز و فرودهای بسیاری مواجه بوده تا آن‮جا که سلاطین، امرا و خیرخواهان در هر دوره حفر رشته کاریزهای جدید، حفاظت از قنوات دایر از طریق لای روبی و احیاء رشته کاریزهایی که در اثر جنگ‮ها و عوامل طبیعی آسیب دیده بودند، رونق کشاورزی، دامپروری و هم چنین همبستگی در مشارکت های اجتماعی برای ترقی اوضاع اقتصادی، فرهنگی، عمرانی، افزایش اشتغال و توسعه پایدار را فراهم آورده اند.‬ بررسی ها نشان داد از آغاز فعالیت تمدن آبی کاریز در ایران، تا کنون تاریخ جامعی برای آن نوشته نشده است از این رو جهت رفع این نقیصه با بهره گیری از روش کتابخانه‮ای، میدانی و مراجعه به برخی اسناد و مبتنی بر شیوه تاریخی تشریحی، تاریخ کاریز میراث گرانبهای آبی ایرانیان از دوران اساطیری تا حکومت پهلوی مورد امعان نظر قرارگرفته، در نتیجه رساله حاضر کوشیده است تا بهترین شیوه استحصال آب های زیر زمینی را که به «عجایب هشتم» مشهور شده به صورت ادواری معرفی نماید.

چکیده ندارد.