نام پژوهشگر: محرم بابایی
محرم بابایی امیرحسین ناظمی
شبیه سازی هیدرولوژی حوضه های آبریز اغلب برای، تخمین دبی اوج، حجم سیلاب و رواناب حاصل از بارندگی ها، طراحی سدها و سازه های آبی صورت می گیرد. از طرفی، محدودیت هایی که در روشهای اندازه گیری مولفه های سیکل هیدرولوژی و دسترسی به داده های مورد نیاز وجود دارد، استفاده از مدل های ریاضی را ضروری می سازد. شبیه سازی بهتر فرآیند های هیدرولوژیکی مستلزم این است که داده های ورودی مدل های هیدرولوژیکی بتوانند به خوبی شرایط واقعی حوضه آبریز را بیان کنند. این امر ضرورت استفاده از مدل هایی که برخی از پارامتر های خود را با پردازش لایه های اطلاعاتی بدست می آورند روشن می کند. مدل hspf با پارامتر های یکپارچه، قطعی و بر پایه فیزیکی، قادر است فرایند های هیدرولوژیکی را به طور پیوسته در حوضه های آبریز و شبکه رودخانه ها شبیه سازی کند. این مدل که به اطلاعات هواشناسی با گام زمانی ساعتی نیاز دارد، تاکنون در بسیاری از نقاط جهان مورد استفاده قرار گرفته است. هدف این تحقیق، کاربرد مدل hspf در برآورد دبی متوسط روزانه، دبی های اوج، حجم جریان ماهیانه و سالیانه و پارامتر های سیکل هیدرولوژی حوضه آبریز صوفی چای که در قسمت جنوبی کوه سهند در استان آذربایجان شرقی واقع شده است، می باشد. داده های آماری سال های میلادی 2002 تا 2006 بارندگی و آب سنجی برای این حوضه موجود بوده بطوریکه ایستگاه هیدرومتری تازه کند در خروجی آن واقع شده است. داده های موجود سالهای 2002 تا 2004 برای واسنجی مدل و داده های سال های 2005 و 2006 برای صحت سنجی شبیه سازی مدل مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد می توان با روش های آماری مناسب و تقلیل گام زمانی اطلاعات موجود در ایستگاه های هواشناسی کشور، زمینه استفاده از مدل هایی نظیر مدل hspf را برای شبیه سازی هیدرولوژیکی حوضه های آبریز ایران فراهم کرد. در واقع عدم وجود اطلاعات هواشناسی با گام زمانی کوچکتر در ایستگاه های هواشناسی کشور نباید منجر به نادیده گرفتن مزایای مدل هایی نظیر مدل hspf شود. همچنین نتایج این تحقیق نشان می دهد که مدل hspf در شبیه سازی دبی های روزانه، حجم جریان ماهیانه و سالیانه دقت مناسبی دارد.