دعا در سراسر تمدن بشری از بدو خلقت تاکنون و در تمام ادیان توحیدی و فرهنگهای ملل مختلف، یکی از ابزار ارتباطی با خداوند متعال و نوعی معراج روحی و معنوی برای فرد مومن به شمار می رود. موضوع مورد تحقیق در این پایان نامه، بررسی مقایسه ای «دعا» در نهج البلاغه و مثنوی معنوی است و دستاورد نهایی تحقیق حاضر، آن است که اهمیت دعا را با رویکرد عرفانی مورد بررسی قرار داده و این نکته را خاطرنشان سازد که انسان وقتی در هنگام دعا از مرتب? تعامل با خدایتعالی می گذرد و تنها خدا را در دعاهایش طلب می کند، در حقیقت، تجلی نور الهی را در خود می یابد و این تابش انوار الهی است که وجود انسان را فرا می گیرد. هدف از تدوین این پایان نامه، استخراج مبانی و جایگاه و اهداف و زمینه ها و عوامل تحقق دعا و بیان شرایط و موانع اجابت و آثار و ثمرات دعا در نهج البلاغه و مثنوی معنوی و بررسی مقایسه ای موضوع یادشده در این دو منبع بوده است تا از رهگذر آن با نگاهی تقریبا نو و قابل توجه، اثری جدید به مخاطبان از اقشار مختلف عرضه گردد. از جمله شرایط اجابت دعا، اخلاص در دعا و توجه کامل به ذات مقدس حضرت حق و امید به اجابت خواسته و مراعات آداب ظاهری در هنگام دعا کردن و از موانع استجابت نیز، عدم رعایت آداب دعا و یا تنافی با سنتهای آفرینش و عدم مصلحت و ... می باشد. از آثار مهم دعا نیز می توان به این مورد اشاره نمود که دعا عاملی برای صیقل جان و آرامش روح است که به واسط? آن، رابط? بین انسان و خالق هستی به خوبی برقرار می شود. همچنین دعا موجب جلب رحمت الهی و مغفرت و بخشایش خداوندی می گردد. سعادت، کامیابی، فلاح و رستگاری، عاقبت بخیری، فرزند صالح، روزی (مادی و معنوی)، تندرستی و عافیت، خیر و برکت و توفیق طاعت و ترک گناه نیز از جمله دیگر آثار مادی و معنوی دعاست. کلید واژه ها: دعا، خدا، انسان، اجابت، معبود، رابطه، نهج البلاغه، مثنوی معنوی.