زعفران (.crocus sativus l) گیاهی تریپلویید و عقیم است که از طریق رویشی با استفاده از بنه تکثیر می گردد. اصلاح این گیاه با استفاده از شیوه های سنتی با مشکلات زیادی روبرو بوده است. تکنیک کشت بافت و مهندسی ژنتیک می تواند در راستای اهداف اصلاحی این گیاه مورد استفاده قرار گیرد. هدف این پژوهش استقرار یک دستورالعمل باززایی کارا برای استفاده در پروژه های انتقال ژن به این گیاه می باشد. به این منظور از بخش های مختلف گیاه شامل بنه، برگ و جوانه انتهایی به عنوان ریزنمونه استفاده شد. پس از ضدعفونی کردن مواد گیاهی، از آن ها ریزنمونه های لایه ی سلولی نازک با ضخامت حدود یک میلی متر تهیه شد. ریزنمونه ها در محیط ms با غلظت های مختلف bap،naa و 2,4-d کشت شدند. برای القای کالوس، نمونه های کشت بافتی برای سه ماه در تاریکی در دمای 2± 20 نگهداری شدند. کالوس های القا شده برای باززایی به محیط ms با غلظت های مختلف bap و naa منتقل شدند. بیشترین میزان کالوس زایی به میزان 100 درصد در ریزنمونه های لایه سلولی نازک عرضی جوانه های انتهایی در محیط حاوی 2 میلی گرم در لیتر bap و naa ایجاد شد. بیشترین میزان باززایی در محیط حاوی نیم میلی گرم در لیتر bap به میزان 75 درصد مشاهده شد. بیشترین تعداد شاخساره در یک ریزنمونه (4/8) نیز در محیط حاوی 2 میلی گرم در لیتر bap ایجاد شد.

گل ژاله (ژربرا) یکی از مهم ترین گیاهان زینتی محبوب در جهان بوده و در صنعت گلکاری رتبه پنجم را در بین 10 گل بریدنی برتر دارد. در این پژوهش 2 آزمایش در زمینه ریزافزایی و 3 آزمایش در زمینه انتقال ژن به طور جداگانه روی گل ژاله رقم ‘royal soft pink’ در ایران و ژاپن انجام شد. آزمایش اول با هدف بررسی اثر مقادیر مختلف (1، 2 و3 میلی گرم در لیتر) بنزیل آدنین (ba) به تنهایی و در ترکیب با 2 غلظت (2/0 و 4/0 میلی گرم در لیتر) نفتالن استیک اسید (naa) برای انگیزش، افزونگری و پرآوری شاخساره از ریزنمونه های نوک شاخه در محیط کشت ms انجام شد. پس از 2 زیر کشت شاخه های پرآوری شده، بیشترین شمار شاخه (10 عدد در هر ریزنمونه) در محیط کشت ms دارای 2 میلی گرم در لیتر ba و 2/0 میلی گرم در لیتر naa به دست آمد. آزمایش دوم به منظور اندام زایی مستقیم شاخه از ریزنمونه های برگ همراه با دمبرگ با بهره گیری از محیط کشت ms دارای 1/0 میلی گرم در لیتر ایندول استیک اسید (iaa) همراه با ترکیب ها و غلظت های مختلف تیدیازورون (tdz) و بنزیل آدنین (ba) انجام شد. نتایج نشان داد که آمیخته tdz و ba اثر معنی داری بر باززایی مستقیم شاخه در مقایسه با بهره گیری از هر کدام به تنهایی دارد. بیشترین درصد باززایی مستقیم شاخه (43/85%) و بیشترین شمار شاخه در هر ریزنمونه (88/12)، در محیط کشت دارای 1/0 میلی گرم در لیتر iaa همراه با 1 میلی گرم در لیتر tdz و 4 میلی گرم در لیتر ba به دست آمد. آزمایش سوم در2 مرحله انجام شد، ابتدا در 12 رقم گل ژاله به رنگ های مختلف آزمایش اگرواینفیلتریشن با 3 سازه ژنی رنگ گل (pbih-35s-ccf3´5´h، pbih-35s-del2 و pbih-35s-del8) انجام شد. مشاهده ظاهری نشان داد که رقم های به رنگ صورتی دارای تغییر رنگ گل به سمت آبی و تولید آنتوسیانین دلفینیدین هستند. سپس این آزمایش برای بار دوم با 4 رقم به رنگ صورتی و با همان سازه ها تکرار شد. نتایج واکاوی hplc 4 نوع آنتوسیانین دلفینیدین، سیانیدین، پلارگونیدین و پئونیدین نشان داد که، گلبرگ های تزریق یافته رقم ‘bismarck’ با سازه ژنی pbih-35s-del8 بیشترین مقدار دلفینیدین را تولید کردند. در آزمایش چهارم انتقال ژن بتاگلوکورونیداز (gus) به گل ژاله از طریق هم-کشتی ریزنمونه های دمبرگ دارای پهنک با آگروباکتریوم نژاد eha101 و دارای پلاسمید pig121-hm انجام شد.

مهندسی ژنتیک روش مناسبی برای تنوع گسترده در گیاهان رز فراهم می سازد. پیش نیاز عمومی این روش ایجاد یک سیستم باززایی کارامد و مناسب است.در این ابتدا اندام زایی و رویان زایی پیکری در 3 رقم بررسی شد. برای انتخاب رقم مناسب با هدف تغییر رنگ به سمت آبی از روش اگرواین فیلتریشن استفاده گردید. در مرحله اول به منظور بهینه سازی انتقال ژن در رز هیبرید از ژن gus و ریزنمونه مریستم انتهایی استفاده شد. سپس در مرحله دوم، شاخص های نوع مریستم، روش تلقیح و همچنین محیط تلقیح و هم کشتی با استفاده از ژن ccf3´5´h مورد ارزیابی قرار گرفتند.

ژربرا به عنوان یک گیاه گلدانی و گل شاخه بریده، یکی از مهمترین گیاهان زینتی در جهان مطرح است و رتبه پنجم را بعد از گل های رز، داوودی، لاله و لیلیوم به خود اختصاص داده است. به منظور بررسی و مطالعه اثرات خودگشنی و دگرگشنی بر صفات مهم گل در گیاه ژربرا و پس از تهیه 5 رقم تجاری dune, amlet, bigben, mimosa و balance اقدام به انجام تلاقی ها و خودگشنی ها شد و پس از بذرگیری و کشت بذور، داده برداری ها به محض ظهور گل ها از صفات قطر گردن گل، قطر ساقه گل، طول ساقه گل، قطر گل، قطر دیسک، طول، عرض و تعداد گلچه زبانه ای و طول گلچه میانی و مرکزی انجام گرفت. این پژوهش در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام و نتایج آنالیز داده ها با استفاده از نرم افزار sas و آزمون کای-اسکوئر مورد تفسیر قرار گرفتند. نتایج نشان داد وجود اختلاف معنی دار بین صفات مورد مطالعه حاکی از آن بود که جمعیت مورد نظر در این صفات از تنوع برخوردار هستند به طوری که در جمعیت والدین به علت یکنواختی و وجود برتری به عنوان ارقام تجاری دارای بیشترین میانگین ها در صفات مورد مطالعه بودند. نتایج نشان داد کاهشی که در صفات مورد ارزیابی نتاج حاصل از خودگشنی حاصل شده است احتمالاً بر اثر وجود ضعف ناشی از خودگشنی در گیاه ژربرا باشد. نتایج مقایسات گروهی نشان داد که احتمالاً والدین هیبریدهایی با سطح بالای هتروزیگوسی با ریخته ارثی نزدیک به هم هستند که خودگشنی یا دگرگشنی آنها با هم سبب افزایش هموزیگوسی و کاهش اندازه بسیاری از صفات گردیده است. نتایج نشان داد دامنه وسیعی از تغییرات در تمامی صفات مورد مطالعه در جمعیت حاصل بوجود آمده است. نتایج حاصل از آزمون کای-اسکوئر نیز بیانگر این موضوع بود که احتمالاً صفت عرض گلچه زبانه ای با یک ژن کنترل می شود و ارقام dune و amlet در این صفت هترو زیگوس هستند. در صفت نوع گل ارقام dune, amlet, bigben و balance پر پر بوده و دارای ژنوتیپ crcr در این صفت بودند و غالبیت ناقص در این صفت صدق می کند و در صفت رنگ دیسک ارقام bigben و balance که دارای رنگ دیسک روشن هستند دارای ژنوتیپ هموزیگوس مغلوب dcdc بوده و ارقام dune و amletکه دارای رنگ دیسک تیره هستند دارای ژنوتیپ هتروزیگوس غالب dcdc در این صفت می باشند. همچنین نتایج بدست آمده بر اساس صفت رنگ گل نشان داد که با توجه به رنگ گل در والدین که متشکل از صورتی، سفید، قرمز، زرد و نارنجی بودند طیفی از رنگ های قرمز، سفید، سرخابی، صورتی، زرد، نارنجی و ارغوانی با نسبت های مختلف که درصد رنگ های قرمز و نارنجی به طور محسوسی بالاتر از باقی رنگ ها بود در نتاج حاصل شد.

برای شکستن خواب بذر زالزالک ایروانی crataegus pseudoheterophylla pojark.، تیمارهای مختلف خراش-دهی شیمیایی، مکانیکی، تلقیح باکتریایی، ذخیره خشک و خاک بستر درختان زالزالک در دو حالت با و بدون آندوکارپ به صورت لایه گذاری پیوسته و متناوب انجام گرفت. در بذرهای بدون آندوکارپ، بیشترین میزان جوانه زنی بذر (67/59 درصد) در غلظت 3000 میلی گرم در لیتر اسید جیبرلیک (ga3)، وزن خشک نهال در خاک بستر درختان زالزالک، کلروفیل در غلظت 5000 میلی گرم در لیتر نیترات پتاسیم (kno3) در ترکیب با لایه گذاری متناوب مشاهده شدند. در بذرهای با آندوکارپ، بیشترین میزان جوانه زنی بذر (55 درصد) در اسید سولفوریک (h2so4) به مدت 120 دقیقه، ارتفاع نهال در غلظت 3000 میلی گرم در لیتر ga3، وزن خشک نهال در غلظت 500 میلی گرم در لیتر بنزیل آمینو پورین (bap)، کلروفیل در غلظت 10000 میلی گرم در لیتر kno3، و کاروتنوئید در ذخیره خشک در دمای اتاق به مدت 12 ماه، در ترکیب با لایه گذاری متناوب مشاهده شدند. برای آزمایش تکثیر رویشی (تولید نهال غیر جنسی) از قلمه های خشبی تهیه شده در سه زمان تیر 1391، آذر 1391 و شهریور 1392 استفاده شد. در هیچ یک از ترکیب تیمارها، ریشه زایی در قلمه های تیر اتفاق نیفتاد. بیشترین میزان ریشه زایی (23/33 درصد) در منشأ پاجوش - کشت مستقیم - غلظت 3000 میلی گرم در لیتر ایندول بوتیریک اسید (iba) قلمه های آذر به دست آمد. در قلمه های شهریور، بیشترین میزان ریشه زایی (70 درصد)، سطح ریشه و کاروتنوئید در قلمه های کشت مستقیم شده و آغشته شده به غلظت 5000 میلی گرم در لیتر iba در ترکیب با 10 گرم در لیتر k3 دیده شد. برای آزمایش تکثیر رویشی از ریزنمونه های تک گره حاوی جوانه جانبی، ضد عفونی نمونه-های بهار، پاییز و زمستان با کلرید جیوه و هیپوکلریت سدیم در غلظت ها و مدت زمان های مختلف برای آزمایش سترون سازی، محیط های کشت ms، wpm و dkw برای آزمایش استقرار و محیط های کشت ms و wpm در غلظت های مختلفی از سایتوکینین ها در ترکیب با نفتالین استیک اسید (naa) برای آزمایش شاخه زایی، مورد استفاده قرار گرفتند. بیشترین درصد ریشه زایی (45 درصد) و تعداد ریشه (5 عدد) در 30 دقیقه غوطه وری غلظت 500 میلی گرم در لیتر iba در محیط کشت vs 2/1 مشاهده شد.

آنتوریوم اندریانوم (anthurium andreanum) از تیره آراسه (araceae) یکی از زیبا ترین و گرانبها ترین گلهای جهان است که سطح زیر کشت آن همه ساله رو به افزایش است. تکثیر این گیاه پیشتر از طریق رویشی و از طریق ازدیاد با بذر انجام میگرفته که امروزه به دلایل متعددی از جمله تفرق بالای صفات حاصله از بذر و زمان زیاد به گل نشستن گیاهان تولید شده از بذر،کاربرد خود را از دست داده و روشهای نوین تکثیر مثل کشت بافت جایگزین آن شده است. در تحقیق حاضر ریزنمونه های برگی پس از جدا شدن از پایه های مادری پس از شستشو با آب جاری وصابون مایع به مدت 30 دقیقه در محلول هیپوکلریت سدیم 2% به مدت 30 دقیقه ضدعفونی شدند. سپس نمونه ها به قطعات 1×1 سانتی متری تقسیم شده و بر روی محیط کشتهای msوms/2 واجد غلظت های مختلف از ترکیب دو هورمون bap و 2,4-d کشت شدند. نتایج نشان داد محیط کشت بهینه برای کالزایی محیط کشت ms تغییر یافته ای حاوی 1/0 و یا16/0 میلی گرم در لیتر 2,4-d به همراه 5/1 میلی گرم در لیتر bap در تاریکی بود.کالوسهای حاصله سپس در محیط کشت فاقد هورمون واکشت شدند. پس از گذشت 4هفته اندامزایی صورت گرفت و 70 روز پس از واکشت روند ساقه زایی و برگدار شدن کالوسها انجام شد.