برنج یکی از مهمترین محصولات زراعی بوده که نقش اساسی در تغذیه بشر ایفاء می کند. این محصول به دلیل شرایط ویژه کشت و کار مصرف آب بالایی داشته و به همین دلیل نسبت به سایر محصولات دارای بهره وری پایینی در مصرف آب می باشد. بر این اساس و به منظور تعیین بهره وری آب در کشت نشایی برنج آزمایشی بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی شامل 5 سطح آبیاری در سه تکرار بر روی دو رقم طارم محلی و شیرودی در مزرعه موسسه تحقیقات برنج کشور- معاونت مازندران به اجرا در آمد. تیمار های آزمایش شامل 5 سطح آبیاری به شرح زیر می باشد: 1-غرقاب کامل به ارتفاع5 _3سا نتیمتر در طول دوره رشد. 2-آبیاری تناوبی 5_0 سانیمتر در طول دوره رشد .(آبیاری پس از ناپدید شدن آب از سطح زمین) 3- آبیاری به ارتفاع 5سانتیمتر 2روز پس ناپدید شدن آب از سطح زمین. 4- آبیاری به ارتفاع 5سانتیمتر 4روز پس از ناپدید شدن آب از سطح زمین. 5- اشباع دائم در طول دوره رشد. نتیجه تجزیه واریانس و مقایسه میانگین نشان می دهد بین تیمارها از لحاظ بهره وری (cpd , nbpd )، میزان عملکرد و سود حاصله در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی داری وجود دارد.در هر دو رقم بیشترین عملکرد و سود خالص در تیمار اول(غرقاب دایم) رخ داد که مقدار آن به ترتیب برای طارم 3/4210 کیلوگرم در هکتار و 34513ملیون ریال در هکتار و برای شیرودی7/6799 کیلوگرم در هکتار و 43135میلیون ریال در هکتار بود، در حالی که تیمار پنجم دارای بیشترین مقدار بهره وری بوده است، به طوری که دو شاخص بهره وری cpd و nbpd به ترتیب در طارم 70/0کیلوگرم بر متر مکعب( به ازای آب آبیاری) و 8/5348 ریال بر مترمکعب و در شیرودی این مقادیر به ترتیب 93/0cpd= و4/5690nbpd= به دست آمد.

برنج یکی از گیاهان زراعی با مصرف زیاد آب می باشد و به کار گیری روش هایی به منظور افزایش بهره وری آب در تولید آن اهمیت زیادی دارد. به همین منظور آزمایشی در موسسه تحقیقات برنج کشور (مازندران-آمل) در سال 1392 به منظور ارزیابی کشت نشائی برنج در فارو و مدیریت های مختلف کم آبیاری از نظر بهره وری مصرف آب، به اجرا درآمد. این تحقیق به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی شامل پنج تیمار مدیریت آبیاری در 3 تکرار به اجرا درآمد. تیمارها شامل مدیریت های آبیاری : آبیاری دائم در کل دوره رشد (t1)، آبیاری دو روز پس از ناپدید شدن آب از سطح خاک (t2)، آبیاری چهار روز پس از ناپدید شدن آب از سطح خاک (t3)، آبیاری پنج روز پس از ناپدید شدن آب از سطح خاک (t4)، اشباع دائم خاک در کل دوره رشد (t5) می باشند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که مدیریت های مختلف آبیاری از نظر آب مصرفی، بهره وری آب آبیاری، بهره وری آب آبیاری به همراه بارش و عملکرد تفاوت بسیار معنی داری داشتند. تیمار t1 بیشترین عملکرد و آب مصرفی را به خود اختصاص داد ولی تیمار t5 سبب 33% (2650 مترمکعب در هکتار) صرفه-جویی در آب نسبت به تیمار t1 شد درحالی که تفاوت معنی داری در مقدار عملکرد دو تیمار مشاهده نشد. همچنین بهره وری آب آبیاری و بهره وری آب آبیاری + بارش به ترتیب به میزان 32% و 30% افزایش یافت. کاشت نشایی در فارو و ایجاد شرایط اشباع یک جایگزین مناسب برای تولید برنج است و کاهش قابل توجه در هزینه های متغیر تولید از طریق کاهش مصرف آب بدون کاهش در عملکرد قابل دسترسی است. در واقع از نقطه نظر اقتصادی تیمار اشباع با داشتن بیشترین حد سود آوری (18670 ریال برای هر متر مکعب)، سود خالص (89215080 ریال) و نسبت درآمد ناخالص به هزینه کل (05/3) به عنوان تیمار بهینه انتخاب شد. در این پژوهش تأثیر مدیریت های مختلف آبیاری بر پارامترهای مربوط به اجزای عملکرد نیز مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج بدست آمده پارامترهایی نظیر طول خوشه و تعداد دانه پوک تفاوت بسیار معنی دار و از نظر تعداد دانه پر تفاوت معنی داری (01/0 p-value <) داشتند. بنابراین تیمار اشباع دائم خاک در طول دوره رشد برای صرفه جویی و حفظ منابع آبی و رسیدن به عملکرد بهینه، مناسب می باشد و فرصت هایی را برای حفاظت از منابع آب و بهبود امنیت غذایی ارائه می کند چرا که در سطح گسترده به میزان قابل توجهی سبب صرفه جویی در آب خواهد شد.

برنج یکی از گیاهان زراعی با مصرف زیاد آب می باشد و به کار گیری روش هایی به منظور افزایش بهره وری آب در تولید آن اهمیت زیادی دارد. به همین منظور آزمایشی در موسسه تحقیقات برنج کشور (مازندران-آمل) در سال 1392 به منظور ارزیابی کشت نشائی برنج در فارو و مدیریت های مختلف کم آبیاری از نظر بهره وری مصرف آب، به اجرا درآمد. این تحقیق به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی شامل پنج تیمار مدیریت آبیاری در 3 تکرار به اجرا درآمد. تیمارها شامل مدیریت های آبیاری : آبیاری دائم در کل دوره رشد (t1)، آبیاری دو روز پس از ناپدید شدن آب از سطح خاک (t2)، آبیاری چهار روز پس از ناپدید شدن آب از سطح خاک (t3)، آبیاری پنج روز پس از ناپدید شدن آب از سطح خاک (t4)، اشباع دائم خاک در کل دوره رشد (t5) می باشند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که مدیریت های مختلف آبیاری از نظر آب مصرفی، بهره وری آب آبیاری، بهره وری آب آبیاری به همراه بارش و عملکرد تفاوت بسیار معنی داری داشتند. تیمار t1 بیشترین عملکرد و آب مصرفی را به خود اختصاص داد ولی تیمار t5 سبب 33% (2650 مترمکعب در هکتار) صرفه-جویی در آب نسبت به تیمار t1 شد درحالی که تفاوت معنی داری در مقدار عملکرد دو تیمار مشاهده نشد. همچنین بهره وری آب آبیاری و بهره وری آب آبیاری + بارش به ترتیب به میزان 32% و 30% افزایش یافت. کاشت نشایی در فارو و ایجاد شرایط اشباع یک جایگزین مناسب برای تولید برنج است و کاهش قابل توجه در هزینه های متغیر تولید از طریق کاهش مصرف آب بدون کاهش در عملکرد قابل دسترسی است. در واقع از نقطه نظر اقتصادی تیمار اشباع با داشتن بیشترین حد سود آوری (18670 ریال برای هر متر مکعب)، سود خالص (89215080 ریال) و نسبت درآمد ناخالص به هزینه کل (05/3) به عنوان تیمار بهینه انتخاب شد. در این پژوهش تأثیر مدیریت های مختلف آبیاری بر پارامترهای مربوط به اجزای عملکرد نیز مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج بدست آمده پارامترهایی نظیر طول خوشه و تعداد دانه پوک تفاوت بسیار معنی دار و از نظر تعداد دانه پر تفاوت معنی داری (01/0 p-value <) داشتند. بنابراین تیمار اشباع دائم خاک در طول دوره رشد برای صرفه جویی و حفظ منابع آبی و رسیدن به عملکرد بهینه، مناسب می باشد و فرصت هایی را برای حفاظت از منابع آب و بهبود امنیت غذایی ارائه می کند چرا که در سطح گسترده به میزان قابل توجهی سبب صرفه جویی در آب خواهد شد.

چکیده ندارد.