نقوش تخیلی– ترکیبی در فلات ایران از هزاره پنجم قبل از میلاد به طورگسترده ای و بر روی انواع آثار و اشیا به جامانده به کاررفته اند. مطالعه نقوش تخیلی – ترکیبی از دیدگاه سازمان تشکیل دهنده نقوش و نیز مفاهیم مرتبط با این نقوش مهم ترین موارد مورد بررسی در پژوهش حاضر هستند. این پژوهش ضمن استفاده ازعلم نشانه شناسی مبتنی برروش شمایل شناسی اروین پانوفسکی به مطالعه سازمان تشکیل دهنده نقوش در ساختار ترکیب ها و نیز الگو شناسی آنها پرداخته است. این روش مطالعه منجر به شناسایی ساختار بیش از 219 نقشمایه تخیلی و طبقه بندی آنها در 8 گروه اصلی ترکیبات انسانی، شیر و عقاب، بز، اسب، گاو، شیر، موجودات چندگانه و دیوها شده است. طبقه بندی نقوش در 8 گروه اصلی در نهایت منجر به تشخیص و کشف ساختار اصلی دخیل در شکل گیری نقوش تخیلی در ایران گردید. بر این اساس ، چهار موجود انسان ، عقاب ، شیر و گاو موجودات اصلی در شکل گیری نقوش تخیلی به شمار می روند. علاوه بر این مطالعه مکانی نقوش تخیلی نشان می دهد که سرچشمه های ابداع نقوش در داخل فلات و نزد ساکنان بومی سرزمین ایران وجود داشته است. تاثیر اقوام همسایه ویا مهاجر تنها در شکل کلی نقشمایه موثر بوده و در برخی موارد بعضی از ترکیبات را به این مجموعه افزوده است. واژگان کلیدی: تخیلی ، شمایل شناسی، ساختارگرایی، ترکیب پایه ، ترکیب فرعی ، الگوشناسی

یکی از تصاویر پایدار در هنر شرق باستان، نگاره موجوداتی است که در نقش نگهبان ظاهر می شوند. این تصویر در ادوار گوناگون شمایل مختلفی می یابد و تصویر و الگوی ذهنی آن با تطور این تصویر بیرونی ادامه می یابد. در بسیاری از موارد محققان برای کارکرد نگهبانی آن ها دلیلی جز قرارگیری آن ها در درگاه ها بیان نمی کنند. اما مسئله این است که آیا هر نقشی که در درگاه قرار می گرفته است به عنوان نگهبان آن مکان بوده است. بنابر این، در این پژوهش سعی شده است با انتخاب چند نمونه ماهیت این نقوش بررسی شود. روش پژوهش حاضر، شمایل شناسی در سه لایه است. این سه لایه عبارتند از نوع شناسی، داده های فرهنگی و تاریخی و در نهایت واکاوی نگاره و انگاره می باشد. پس از تحلیل نقوش در این سه مرحله، یافته های مرتبط با کارکرد نگهبانی تحلیل شده است. مهم ترین نتیجه پژوهش بدین شرح است که موجودات تلفیقی دارای شاخ گاو و صورت انسانی که در درگاه ها قرار می گرفته اند به منظور حمایت از سمبل های حیات بوده اند و نقش حیوانات واقع در درگاه ها، عموماً به منزله پیشکشی برای اجابت درخواستهایشان از خداوندگار بوده است.

رسال? حاضر به پژوهش پیرامون رابط? ادبیات و نگارگری در مکتب هرات دور? تیموری می پردازد. خمس? نظامی بعد از شاهنام? فردوسی دومین مجموع? شعری است که مورد توجه درباریان و هنرمندان بوده است، در این راستا دو منظوم? عاشقان? «خسرو و شیرین» و «لیلی و مجنون» که از نظر کمی تعداد نگاره های بیشتری را شامل می شوند مورد پژوهش قرار گرفته اند. همچنین، روش نظری مورد استفاده در این پژوهش، روش نقد جدید (روش نقد ژیلبر دوران) است.

در این پایان نامه، به بررسی اجمالی تاریخ دوره ی ماد پرداخته شده و سپس گوناگونی آیینی و مذهبی این اقوام از طریق مطالعه ی نمادهای موجود در بناها و اشیاء به جا مانده از آنان پرداخته می شود. هدف از این تحقیق، ارائه ی مجموعه ای از نمادهای منتسب به اقوام مادها، معرفی نمادهای آیینی از میان آنها و بازنگری ادیان و کیش های منتسب به ساکنین بخش های مرکزی و غربی ایران، تا پیش از هخامنشیان به وسیله ی این نمادها، به شیوه ای سبک شناسانه و تحلیلی-توصیفی است.