به منظور بررسی اثر کود مرغی فرآوری شده در جیره، دو آزمایش روی گوسفند نر مغانی با میانگین وزن زنده 3/2±62 کیلوگرم در قالب طرح کاملا تصادفی در هر مرحله صورت گرفت. هر مرحله از آزمایش 28 روز به طول انجامید که 21 روز به عنوان دوره سازگاری و یک هفته برای جمع آوری نمونه اختصاص داده شد. در آزمایش اول، چهار جیره حاوی سطوح صفر، 8، 16 و 24 درصد کود مرغی با استفاده از کاه گندم و یونجه (به نسبت 35 به 65) به عنوان جیره پایه مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش دوم اثر نوع منبع انرژی به همراه کود مرغی، با استفاده از سه جیره هم انرژی و هم پروتئین مورد آزمایش قرار گرفت که عبارت بودند از جیره حاوی ذرت (یونجه، کاه گندم و کود مرغی، ذرت)، جیره حاوی جو (یونجه، کاه گندم و کود مرغی، جو) و جیره حاوی ملاس (یونجه، کاه گندم و کود مرغی، ملاس چغندر قند). نتایج آزمایش اول نشان داد که با افزایش نسبت کود مرغی در جیره تا سطح 16 درصد، مصرف ماده خشک (dm)، ماده آلی (om)، پروتئین خام (cp)، دیواره سلولی فاقد خاکستر (ndfom) و دیواره سلولی منهای همی سلولز فاقد خاکستر (adfom) به طور غیر خطی (quadratic) افزایش یافت (05/0p?). قابلیت هضم dm، om، cp و ndfom با افزایش نسبت کود مرغی تا سطح 16 درصد در جیره به صورت غیر خطی افزایش یافت (05/0p?)، اما ضریب هضمی adfom، ماده آلی قابل هضم در ماده خشک (domd) و برآورد انرژی قابل متابولیسم (me) تحت تاثیر جیره های آزمایشی قرار نگرفت (05/0p?). افزایش نسبت کود مرغی در جیره تا سطح 16 درصد تولید پروتئین میکروبی (mp) و ابقاء نیتروژن را به طور غیر خطی افزایش داد (05/0p<). در آزمایش دوم، جیره حاوی ملاس قابلیت هضم dm، cp و ndfom را در مقایسه با جیره حاوی ذرت یا جو افزایش داد (05/0p<)، ولی تفاوت در منبع انرژی تاثیری بر قابلیت هضم om، domd و برآورد me نداشت. در گوسفندان تغذیه شده با جیره حاوی ملاس نسبت به سایر جیره های آزمایشی، تولید mp و ابقاء نیتروژن به طور معنی داری بهبود یافت (05/0p<). مقدار ph شکمبه در گوسفندان تغذیه شده با جیره حاوی ملاس در مقایسه با جیره حاوی ذرت یا جو به طور معنی داری کاهش یافت (05/0p<). غلظت آمونیاک شکمبه در حیوانات تغذیه شده با جیره حاوی ملاس در مقایسه با جیره حاوی ذرت کاهش نشان داد (05/0p<). غلظت کل اسیدهای چرب فرار و نیز بوتیرات با تغذیه جیره حاوی ملاس در مقایسه با سایر جیره ها افزایش یافت (05/0p<). به جز غلظت نیتروژن اوره ای خون که با تغذیه ملاس کاهش یافت (05/0p<)، جیره های غذایی تاثیر معنی داری روی متابولیت های خون نداشت (05/0p?). نتایج پژوهش حاضر نشان داد که استفاده از کود مرغی تا سطح 16 درصد در جیره علوفه ای تاثیر مطلوبی روی خوراک مصرفی، قابلیت هضم، mp و ابقاء نیتروژن داشت. بعلاوه، زمانی که این فرآورده به همراه ملاس به عنوان مکمل انرژی در جیره غذایی استفاده شد، قابلیت هضم، mp، ابقاء نیتروژن و غلظت کل اسیدهای چرب فرار بهبود یافت.