چکیده: زمینه و اهداف: ورزش اختیاری به عنوان یک فاکتور فیزیولوژیک باعث بهبود حافظه، یادگیری و افزایش پلاستیسیتی سیناپسی می گردد. ورزش باعث تغییر در سطح رونویسی تعدادی از ژن های شناخته شده در ارتباط با فعالیت نورونی، ساختمان سیناپسی و ساخت نوروترانسمیترهایی می شود که در پردازش حافظه مهم هستند. اثر مثبت ورزش بر روی حافظه با افزایش نوروژنز در ژیروس دندانه ای هیپوکمپ مرتبط می باشد. ژن reelin اولین بار به دنبال آنالیزهای ژنتیکی انجام شده بر روی موش های موتانت reeler کشف شد. reelin گلیکوپروتئینی است که نقش ضروری در تکوین صحیح مغز در طی دوران جنینی و نوروژنز، پلاستیسیتی سیناپسی و تشکیل حافظه در بالغین دارد. تاکنون مطالعه ای در مورد اثر ورزش اجباری منظم بر روی مقدار پروتئین reelin در نواحی مختلف مغز انجام نشده است. از این رو، در پایان نامه حاضر اثر ورزش اجباری متوسط منظم کوتاه و بلند مدت بر روی حافظه فضایی و مقدار پروتئین reelin موجود در هیپوکمپ، قشر مغز و مخچه موش های صحرایی نر بالغ بررسی گردید. مواد و روش ها: 40 سر موش صحرایی نر بالغ به طور تصادفی به چهار گروه تقسیم شدند. دو گروه تست که به ترتیب به مدت 15 روز و 60 روز ورزش داده شدند و دو گروه کنترل 15 روزه و 60 روزه که هیچ گونه تیماری دریافت نکردند. بعد از اتمام دوره ورزش، از حیوانات تمامی گروه ها تست ماز آبی موریس به عمل آمد. در خاتمه، نمونه برداری از هیپوکمپ، قشر مغز و مخچه انجام گردید و مقدار پروتئین reelin در این نواحی از طریق متد الایزا سنجش شد. یافته ها: نتایج نشان داد که این نوع ورزش اثری بر روی حافظه فضایی و میزان پروتئین reelin موجود در قشر مغز و مخچه موش های صحرایی نر بالغ نداشت. علاوه بر این، نتایج نشان داد که ورزش منظم اجباری کوتاه و بلند مدت دارای اثرات متفاوتی بر روی میزان پروتئین reelin موجود در هیپوکمپ بودند. به طوری که، ورزش کوتاه مدت (15 روز) تغییر معنی داری در مقدار پروتئین reelin موجود در هیپوکمپ ایجاد نکرد اما ورزش طولانی مدت (60 روز) باعث کاهش معنی دار این پروتئین در هیپوکمپ گشت (05/0p<). نتیجه گیری: ورزش اجباری کوتاه و بلند مدت بر روی حافظه فضایی و مقدار پروتئین reelin در قشر مغز اثری نداشت که حاکی از اهمیت پروتئین reelin موجود در قشر مغز در تثبیت حافظه می باشد. همچنین ورزش اجباری کوتاه مدت بر روی حافظه فضایی و میزان پروتئین reelin موجود در هیپوکمپ تاثیر گذار نبود اما ورزش اجباری طولانی مدت منجر به کاهش معنی دار پروتئین reelin موجود در هیپوکمپ و در مقابل کاهش ناچیز حافظه فضایی گشت. بنابراین می توان نتیجه گیری نمود که در هیپوکمپ حضور سایر فاکتورهای رشد عصبی و افزایش بیان آن ها (به ویژه فاکتور رشد عصبی مشتق شده از مغز) به دنبال ورزش مانع از کاهش معنی دار حافظه در پی کاهش مقدار پروتئین reelin می گردد. همچنین ورزش اجباری کوتاه و بلند مدت بر روی مقدار پروتئین reelin مخچه اثری نداشت که با توجه به نقش reelin در پلاستیسیتی می تواند حاکی از عدم تاثیر ورزش بر روی پلاستیسیتی مخچه باشد.