نام پژوهشگر: اسماعیل آذری سنگلی

ارائه مدل ریاضی و الگوریتم ابتکاری برای مسئله جابجایی کانتینرها
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده فنی 1391
  اسماعیل آذری سنگلی   حمید رضا اسکندری

حمل و نقل کانتینری در سال های اخیر در ایران و جهان رشد روزافزونی را شاهد بوده است. شیوه انبارداری در پایانه ها به صورت انباشت کانتینرها بر روی یکدیگر می باشد. لذا در جریان آمد و شد کانتینرها در پایانه، برخی کانتینرها در زیر سایر کانتینرها مدفون گشته و برای دسترسی به آن ها بایستی کانتینرهای مسدود کننده را به سایر ستون ها منتقل کرد. مسئله جابجایی کانتینرها به دنبال کاهش تعداد این جابجایی ها و یا کاهش زمان مورد نیاز جرثقیل برای انجام این جابجایی ها می باشد. در این تحقیق ابتدا نشان داده ایم که مدل ریاضی از قبل موجود این مسئله که مربوط به حالتی است که اولا تعداد دسته های موجود در بلوک کانتینرها یک مورد و ثانیا تابع هدف مسئله کاهش تعداد جابجایی ها می باشد دچار اشکالاتی است. لذا در این تحقیق مدل مذکور ابتدا اصلاح و سپس بهبود داده شده است. در ادامه مدل ریاضی مسئله برای حالتی که اولا تعداد دسته های موجود در بلوک کانتینرها یک مورد و یا بیشتر بوده و ثانیا تابع هدف مسئله کاهش زمان کارکرد جرثقیل می باشد توسعه داده شده و پس از ساده سازی حل گردیده است. اگرچه مدل های فوق نمونه مثال های کوچک و متوسط را به نحو قابل قبولی حل می نمایند ولی حل نمونه مثال های بزرگ تر موجود در موارد عملی توسط این مدل ها تقریبا غیر ممکن است. لذا چهار الگوریتم ابتکاری با قابلیت حل این مسئله در زمانی کوتاه ارائه شده است. در نهایت نتایج حاصله از روش های پیشنهادی با جدیدترین نتایج موجود در پیشینه تحقیق مقایسه شد که حاکی از بهبود اساسی هم به لحاظ کاهش زمان کارکرد جرثقیل و هم از نظر کاهش زمان رسیدن به جواب می باشد. در این تحقیق به دو سوال اساسی زیر که در ادبیات مسئله به طور دقیق مورد بررسی نبوده اند پاسخ داده شده است: آیا تابع هدف کاهش تعداد جابجایی ها جایگزین مناسبی برای تابع هدف کاهش زمان کارکرد جرثقیل می باشد؟ آیا جابجایی کانتینر بین دسته های مختلف لزوما هزینه زا بوده و بایستی از آن صرف نظر نمود؟ با توجه به نتایج حاصله از این تحقیق مشخص شد که با افزایش تعداد دسته های درون یک بلوک کیفیت تابع هدف کاهش تعداد جابجایی ها به عنوان نماینده ای برای تابع هدف کاهش زمان کارکرد جرثقیل کاهش یافته و همچنین منافع ناشی از جابجایی کانتینر بین دسته های مختلف افزایش می یابد.