نام پژوهشگر: ازاده زهبی
ازاده زهبی فرامرز مهرنژاد
سلول های بنیادی پرتوان القا شده انسانی پتانسیل بالایی برای تمایز به هر نوع رده سلولی را دارند و این موضوع آنها را منبع سلولی مناسبی برای درمان بسیاری از بیماری های تحلیل برنده برگشت ناپذیر مثل تحلیل ماکولای وابسته به سن و رتینیتیس پیگمنتوزا که در آنها سلول های پوششی رنگدانه دار شبکیه دچار آسیب و تخریب می شوند قرار داده است . در این مطالعه ما روشی جدید و موثر برای تمایز سلول های بنیادی پرتوان القا شده انسانی به سلول های پوششی رنگدانه دار شبکیه ارائه کرده ایم .در این مطالعه رده سلول های بنیادی پرتوان القا شده انسانی رویان نرمال 1 در کشت چسبیده با محیطی مشخص به سلول های پوششی رنگدانه دار شبکیه القا شد، سپس نقاط سیاه تشکیل شده جهت ایجاد یک تک لایه سلولی جدا و به ظرف جدیدی منتقل شد. سلول های تولید شده از نظر آزمایشات مولکولی rt pcr و real time pcr و از نظر بیان پروتیین به روش رنگ آمیزی ایمونوفلورسنت و فلوسیتومتری مورد آرمایش قرار گرفت. ما پس از مقایسه دریافتیم که سلول های رنگدانه دار القا شده در این تحقیق کاملا شبیه سلول های رنگدانه دار شبکیه چشم انسان شش وجهی بوده و میزان رنگدانه زیادی بیان می کردند. افزایش بیان ژن های مخصوص سلول های پیش ساز شبکیه بعد از دو هفته و افزایش بیان ژن های اختصاصی سلول های پوششی رنگدانه دار شبکیه بالغ بعد از 4 هفته مشاهده گردید. سلول های تمایز یافته، zo1 را به عنوان پروتیین سطحی سلول پوششی رنگدانه دار شبکیه بیان نموده و پروتیین rpe65 و بستروفین را به میزان 39 درصد نشان دادند. ژن قدامی six3 و ژن های پیشساز شبکیه به نام rx , mitf وchx10 دو هفته بعد از القا به طور قابل توجهی بیان شد. بیان ژن های بلوغ سلول های پوششی رنگدانه دار شبکیه مثل ژن های dct, tyr , rpe65 , bestوcralbp نیز طی 4 هفته افزایش چشمگیری نشان داد و افزایش بیان ژن rpe65 همچنان تا روز 60 مطالعه نیز ادامه داشت . این دست آوردها نشان می دهد روش القای به کار رفته روشی موثر و کارا و برجسته برای تمایز سلول های بنیادی پرتوان القایی به سلول های پوششی رنگدانه دار شبکیه چشم است و درصد بالای سلول بدست آمده این سلول ها را منبع با ارزشی جهت مطالعات پیوند قرار می دهد.