نام پژوهشگر: احمد چوپانی
احمد چوپانی مصطفی خواجه
یکی از مشکلات مهم در کارگاه های تکثیر و پرورش ماهی در سراسر دنیا، بروز عارضه قارچ زدگی تخم ها در دوران انکوباسیون می باشد. در گذشته تحقیقات فراوانی به منظور مبارزه با این آفات صورت گرفته است و در این زمینه مواد شیمیایی مختلفی معرفی گردیده اند. این مواد با اینکه مشکل قارچی کارگاه های تکثیر تخم ماهیان را رفع می نمایند اما با توجه به ساختار شیمیایی که دارند دارای مضزات زیست محیطی می باشند که به نوبه خود می تواند مشکلات جدی-تری را در این صنعت موجب شود. به همین منظور استفاده از ضد قارچ های بدست آمده از طبیعت به خصوص مواد حاصله از گیاهان دارویی در چند سال اخیر بسیار رایج شده است. این امر به چند دلیل است؛ این مواد به طور غالب دارای اثرات مضر زیست محیطی نیستند، ارزان تر از مواد شیمیایی قبلی هستند که برای ضد عفونی استفاده می شدند و سبب استفاده از پتانسیل گیاهان دارویی بومی در هر منطقه می شود. سماق rhus coriaria گیاهی است با خواص آنتی میکروبی و آنتی اکسیدانی که بومی نواحی مدیترانه، ترکیه، ایران و افغانستان است. از عصاره این گیاه در بررسی های آنتی باکتریال در مواد غذایی به فراوانی استفاده شده است. در بررسی حاضر از عصاره های آبی و متانولی بدست آمده از میوه و برگ این گیاه برای مبارزه با قارچ های مهاجم تخم های ماهی قزل آلای رنگین کمان onchorhynchus mykiss در دوران انکوباسیون (قارچ های خانواده ساپرولگنیاسه) استفاده شده است. در این تحقیق عصاره ها در 4 غلظت 2000، 1500، 1000 و 500 میلیگرم در لیتر با دوره های زمانی 12 ساعت مورد استفاده قرار گرفتند. در هر نوبت ضد عفونی نمونه های تخم به مدت 15 دقیقه تحت تیمار با ماده دارویی قرار گرفتند و با دو گروه شاهد مثبت مالاشیت گرین (ppm 1) و فرمالین (ppm 250) به صورت همزمان مورد مقایسه قرار گرفتند. بررسی ه در این تحقیق نشان می-دهد که عصاره های گیاه سماق دارای قدرت ضد قارچی هستند و توانایی مهار کامل قارچ های مهاجم تخم ها را در دوران انکوباسیون دارا می باشند. این بررسی نشان می دهد که عصاره متانولی میوه سماق در غلظت 2000 میلیگرم در لیتر بهتر از مالاشیت گرین عمل نموده است و از لحاظ آماری با این گروه اختلاف معنی داری دارد (05/0 p?). نکته بارز دیگر این تحقیق جوابگویی ضد قارچی بهتر عصاره های سماق در غلظت یاد شده و دیگر غلظت ها در مقایسه با فرمالین می باشد.