نام پژوهشگر: احمد فتاحی اردکانی
اعظم جایدری علی فتح زاده
سیل یکی از مهم ترین عوامل تهدید انسان، سرمایه و امکانات بشری محسوب شده که در ایران به دلیل اقلیم و توپوگرافی خاص، بویژه بارندگی با پراکنش زمانی نامناسب، به وقوع می پیوندد. دسترسی به مشخصاتی همچون دبی اوج و حجم سیلاب، که در مباحث هیدرولوژی و طرح های مختلف مرتبط با آب نقش اساسی دارند، در صورت ثبت آمار هیدرومتری در حوزه، امکان پذیر خواهد بود. در این میان، فرمول های تجربی از جمله روش هایی هستند که در حوزه های فاقد آمار برای تخمین دبی حداکثر سیل بکار میرود. بنابراین در این تحقیق آمار مربوط به دبی حداکثر لحظه ای در 29 ایستگاه هیدرومتری واقع در حوزه ایران مرکزی طی سال های 86-1344 جمع آوری شد و در هر ایستگاه با استفاده از روش عصبی-فازی، بازسازی نواقص آماری صورت گرفت. در مرحله بعد با استفاده از توزیع های آماری اقدام به برآورد دبی های سیلابی با دوره بازگشت های مرتبط با عملیات آبخیزداری گردید و پس از تعیین دبی اوج در هر ایستگاه، واسنجی ضریب منطقه ای فرمول تجربی کریگر صورت پذیرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که ضریب منطقه ای کریگر دارای مقادیر پائینی در حوزه مذکور بوده و همچنین رابطه ای بین دبی حداکثر لحظه ای با مساحت حوزه بالادست در هر ایستگاه وجود ندارد. لکن می توان بر حسب همجواری ایستگاه های مطالعاتی در زیرحوزه های ایران مرکزی، بازه خاصی را برای ضریب مذکور بیان نمود. همچنین با استفاده از آماره mape، میانگین درصد خطای مطلق روش کریگر در برآورد دبی سیلابی در کل سطح حوزه ایران مرکزی 85/54 درصد بدست آمد.
زهرا دهقانی احمد فتاحی اردکانی
چکیده حفاظت از اکوسیستم ها به ویژه اکوسیستم های جنگلی ، پایه و اساس اقتصاد سازگار با محیط زیست است.برای تبدیل منابع طبیعی و زیست محیطی به ارزش های پولی قابل مقایسه با سایر منابع ضروری است چارچوبی برای این تبدیل مشخص گردد. به طور کلی در جهت شناخت ارزش های بازاری، اکولوژیکی، زیست محیطی و اقتصادی منابع طبیعی، شناخت سهم منابع طبیعی در رفاه انسان، ارزیابی میزان خسارت های اجتماعی ناشی از تخریب منابع طبیعی، فراهم آوردن ارتباط بین سیاست های اقتصادی دولت ها و منافع منابع طبیعی و تصمیم گیری در مورد تخصیص زمین به کاربری های مختلف منابع طبیعی لازم است مبانی ارزش گذاری آن ها مشخص شود که در این پژوهش به آن پردخته می شود. در پژوهش حاضر4 کارکرد تنظیمی و 1 کالای تولیدی اکوسیستم جنگلی ذوب آهن و نیز ارزش حفاظتی آن با استفاده از روش های ارزش گذاری اقتصادی مورد محاسبه قرار گرفت .نتایج حاصل از تحقیق نشان داد بیشترین ارزش تنظیمی محاسبه شده مربوط به جذب و تثبیت کربن (32%)می باشد و سایر ارزش ها به ترتیب مربوط به حفاظت از کارکرددآب(27%)، تولیدمیوه(19%)ارزش جذب دی اکسید گوگرد (15%)تولید اکسیژن(7%) می باشد.علاوه بر آن ارزش اطلاعاتی (ارزش حفاظتی) سالانه هر هکتاراز جنگل کاری های ذوب آهن اصفهان برابر 1488480 ریال بدست آمد . ارزش کل خدمات اکوسیستمی محاسبه شده در این مطالعه نیز معادل 7/1 میلیون ریال درهکتار در سال برآورد گردید.
مجید حاتمی غلامرضا یاوری
چکیده پارک ها و تفرجگاه ها به عنوان یکی از اصلی ترین مراکز گذران اوقات فراغت مردم به ویژه شهرنشینان مطرح بوده و همه ساله بخشی از هزینه های عمومی صرف ایجاد و یا نگهداری این گونه محیط ها در سطح شهر ها می شود. تحقیق حاضر در راستای تعیین ارزش تفریحی ناشی از بهره مندی بازدیدکنندگان پارک کوهستان یزد می باشد. این مطالعه به تعیین ارزش تفریحی پارک کوهستان یزد و اندازه گیری میزان تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان برای منافع تفریحی این پارک با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط و پرسشنامه انتخاب دوگانه می پردازد. برای اندازه گیری میزان تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان از مدل logit استفاده شده و بر اساس روش حداکثر درستنمائی، پارامترهای این مدل برآورد شدند. نتایج نشان می دهد که 45/79 درصد افراد تحت بررسی در این مطالعه، حاضر به پرداخت مبلغی جهت استفاده از پارک کوهستان یزد هستند و متوسط تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان برای ارزش تفریحی این پارک ، 1186 ریال برای هر بازدید می باشد. ارزش تفریحی سالانه این پارک 107/191 میلیون ریال برآورد شده است. نتایج همچنین نشان می دهد که متغیرهای اندازه خانوار، وضعیت تحصیلی، میزان پیشنهاد و درآمد بازدیدکنندگان که از نظر آماری معنی دار شده اند، مهمترین عوامل موثر در میزانwtp بازدیدکنندگان برای استفاده از پارک کوهستان یزد می باشند. با توجه به اهمیت ذاتی منابع طبیعی و همچنین میزان ارزشهای استخراج شده از سوی بازدیدکنندگان، توجه هر چه بیشتر مسئولان امر را به این منابع پاک وسالم و همچنین بهبود و گسترش آن جهت حفظ روحیه نشاط و شادابی هر چه بیشتنر جامعه می طلبد. واژه های کلیدی: ارزش تفریحی، پارک کوهستان یزد، تمایل به پرداخت، روش ارزشگذاری مشروط، مدل logit
سارا عطایی احمد فتاحی اردکانی
بیابان می تواند مکان جالبی برای گردشگران باشد و آنان را با جلوه های زیبایی از طبیعت و چشم اندازهایی متفاوت با مناظر سراسر سبز آشنا کند. از دید جهانگردان اروپایی، گردش های بیابانی، جذّابیت بسیار دارد و می تواند منبع درآمد چشمگیری برای کشور ما، به ویژه شهرها و روستاهای حاشیه کویر باشد. در طبقه بندی کالاها، بیابان ها در دسته کالاهای غیربازاری جای میگیرند و بر همین اساس فاقد قیمت بازاری بوده و معیاری برای قیاس آنها با سایر کالاها وجود ندارد .این پژوهش به تعیین ارزش تفرجی بیابان صادق آباد وقع در شهرستان بافق استان یزد و اندازه گیری میزان تمایل به پرداخت افراد برای تفرج در این منطقه با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط و پرسش نامه ی انتخاب دوگانه تک بعدی می پردازد. برای بررسی تاثیر متغیرهای توضیحی بر میزان تمایل به پراخت افراد، از الگوی لاجیت استفاده شده و پارامترهای این الگو با استفاده از روش حداکثر راست نمایی برآورد شده است. نتایج نشان داده است که 13/67 درصد افراد تحت بررسی در این تحقیق، حاضر به پرداخت مبلغی به عنوان ورودیه می باشند. متوسط تمایل به پرداخت هر فرد جهت استفاده تفرجی از این بیابان 38520 ریال در ماه به دست آمده است. همچنین ارزش تفرجی سالانه ی بیابان صادق آباد 963.020.000ریال برآورد شده است. بر این اساس نتایج بیانگر نقش مهم بیابان ها در گذران اوقات فراغت جامعه بوده و مدیران شهری را موظف به توجه به نظرات بازدیدکنندگان از منطقه بیابانی می نماید و علاوه براین بیابان ها دارای ارزش تفرجی- اقتصادی بسیار بالایی میباشند که میتوان برای درآمد حاصل برنامه ریزی نمود.
حمیده رحمانی منشادی رسول بخشی دستجردی
چکیده یک اقتصاد باز کوچک به طور معمولی در معرض انواع شوک های خارجی برون زا ست. به طوری که این شوک ها معمولاً از طریق کانال های مختلف در اقتصاد داخلی منتشرشده و اقتصاد داخلی توسط سازوکارهای تنظیم مختلف به آن ها واکنش نشان می دهد. از این رو انتظار می رود، ادوار تجاری ایران به عنوان یک کشور باز کوچک، علی الخصوص با توجه به نقش مسلطی که بخش نفت در کشور ایران بازی می کند، به شدت تحت تأثیر تغییرات ایجاد شده در شرایط خارجی قرار گیرد. بنابراین، شناسایی و ارزیابی صحیح منابع و مکانیزم های اختلالات خارجی نه تنها به درک بهتر ادوار تجاری ایران کمک شایان توجهی خواهد نمود بلکه، برای طراحی و اجرای سیاست های کلان اقتصادی در ایران نیز با اهمیت است. بر این اساس، این پژوهش تلاش نموده تا به تجزیه و تحلیل نقش شوک های خارجی با توجه به سیاست مالی اتخاذی دولت در تولید و انتشار ادوار تجاری در کشور ایران با استفاده از مدل تعادل عمومی پویا بپردازد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که شوک های خارجی نقش قابل توجهی در نوسانات ادوار تجاری اقتصاد ایران ایفا می کنند به طوری که، شوک رابطه مبادله صادرات غیر نفتی تأثیر بیشتری نسبت به شوک نفتی و شوک های مالی بر متغیرهای کلان اقتصادی از جمله نرخ ارز، تولید و مصرف می گذارد. همچنین، نتایج این پژوهش مبین آن است که بر اساس شبیه سازی سیاست های مالی جایگزین، عدم تقارن اساسی بین شوک هایی که اثر مثبت و منفی بر بودجه دولت می گذارند، وجود دارد. هنگامی که شوک ها اثرات مثبتی بر بودجه می گذ ارند، بین سیاست مالیات درون زا و بدهی درون زا تفاوتی وجود ندارد و از این رو، سیاستمداران نیازی به انتخاب بین این دو سیاست مالی نخواهند داشت زیرا هر دو سیاست مالی دولت منابع اضافی را چه در حال و چه در آینده به خانوار انتقال می دهد. اما زمانی که شوک ها اثر منفی بر روی بودجه دولت دارد، سیاست بدهی درون زا پایدار نخواهد بود زیرا در این مورد خانوارها باید منابع کاهشی دولت را جبران نموده و از آنجا که خانوارها به صورت داوطلبانه منابع خود را به دولت انتقال نمی دهند، دولت مجبور است برای اطمینان از پایداری بدهی مالیات ها را کاهش داده و یا هزینه هایش را در سطح پایین تر تنظیم نماید. کلید واژگان: شوک های خارجی، سیاست مالی، مدل تعادل عموی پویا طبقه بندی f44,c61,e32,e62:jel
فاطمه پورعبدالله احمد فتاحی اردکانی
در عصر حاضر فزونی تقاضای آب بر عرضه آن چالش پیش روی اغلب کشورهای جهان است. وجود موانع و محدودیت های جدی در افزایش عرضه آب، کشورهای جهان را ترغیب به یافتن راهکارهایی در این زمینه کرده است. در این راستا نرخ گذاری مناسب آب، به عنوان یکی از مهمترین سیاست ها در این حوزه مطرح شده است. در اقتصاد اسلامی آب در تملک عمومی بوده و خرید و فروش آن به عنوان کالای اقتصادی منع شده است. چراکه آب جزء مشترکات عمومی است و تنها حقی که برای آب پیدا می شود حق اولویت بوده و پس از اشباع برای دیگران نیز حق انتفاع از آب مازاد به وجود می آید. لذا قیمت گذاری آب در اقتصاد اسلامی مورد تایید نیست. اما متعادل کردن قیمت آب به عنوان یک راه حل برای حل مشکل کم آبی و افزایش انگیزه سرمایه گذاری در تکنولوژی آب اندوز بجای تکنولوژی های سنتی موجود و صرفه جویی در مصرف آب مطرح است. در همین راستا مطالعه حاضر به دنبال آن است تا یک روش قیمت گذاری برای آب در بخش کشاورزی ارائه دهد. در این تحقیق این مهم با استفاده از روش پارامتری برای شهرستان تفت، استان یزد انجام گرفته است. به این منظور با مراجعه حضوری به 255 کشاورز، اطلاعات مورد نیاز جمع اوری شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که ارزش اقتصادی برآورد شده برای آب در تولید انار، 1733 ریال است. با توجه به مجموع یافته های این تحقیق ادامه دریافت آب بها برمبنای 218 ریال در هر مترمکعب دارای توجیه اقتصادی نیست. لذا افزایش تدریجی این قیمت تا سقف قیمت واقعی آن یعنی متوسط 1733 ریال برای هر مترمکعب آب به قیمت سال 1391 توصیه می شود
اخترالسادات فانیان محمدحسن امتحانی
در این تحقیق علاوه بر معرفی جاذبه های گردشگری محدوده شهر یزد و تحلیل علمی فرآیندهای شکل گیری آنها، به معرفی امکانات، قابلیتها و محدودیتهای آن پرداخته شده است. بر این اساس در محدوده مطالعاتی بالغ بر ده نقطه جالب کارستی وجود دارد، دو مورد آن از نوع دره های کارستی و هفت مورد چشمه و غار کارستی و دو مورد از آن نیز رخساره های منحصر به فرد معماری طبیعت می باشد.
مجید نظری زاده راوری احمد فتاحی اردکانی
چکیده: در پژوهش حاضربا توجه به سابقه اجرای پروژه های بیابان زدایی در منطقه ای به نام تکاب، که در حاشیه غربی کویر لوت و25 کیلومتری شرق شهر شهداد، در استان کرمان واقع گردیده، تاثیر این اقدامات بروضعیت کشاورزی منطقه، با طرح این فرضیه که انجام فعالیت های بیابان زدایی با ایجاد امنیت زیست محیطی و احیاء منابع آب و خاک در مناطق بیابانی، نقش معنی داری بر توسعه کشاورزی ایفا می نماید; مورد بررسی قرار گرفت. در این منطقه ضمن وجود محدودیت های اقلیمی و ادافیکی، فرآیند فرسایش بادی همواره حیات ساکنین آن را مورد تهدید قرار داده است. محدوده مورد مطالعه دارای 37 پارچه آبادی با جمعیتی معادل 4868نفر می باشد، و شغل اصلی مردم منطقه را کشاورزی تشکیل می دهد. در این پژوهش از دو روش اسنادی و پیمایشی جهت جمع آوری اطلاعات استفاده گردید. در روش پیمایشی پرسشنامه مبنای کار قرارگرفت. پرسشنامه مورد نظر بر اساس طیف لیکرت با سطح سنجش ترتیبی در ده بعد تعریف شده جهت توسعه کشاورزی شامل آب سطحی، آّب زیرزمینی، خاک، پوشش گیاهی، تولید کشاورزی، تولید دامی، آفات و بیماریها، منابع آب و زمین، سبد غذایی و جمعیت، طراحی گردید. پایایی پرسشنامه از طریق آزمون کرونباخ تایید و روایی آن ضمن نظر سنجی از صاحبنظران از طریق تحلیل عاملی تاییدی براساس متغیرهای مشاهده شده مورد بررسی قرار گرفت. که با توجه به شاخص های برازش و بار های عاملی از روایی سازه ای مناسبی برخوردار بود. رو ستا های ده نو، حجت آباد، ده سیف و امیر آباد به عنوان روستاهای هدف تعیین گردیده و تعداد نمونه از طریق فرمول کوکران معادل 240 نمونه محاسبه شد. روش نمونه برداری در این مطالعه تصادفی طبقه بندی شده بود. داده ها با استفاده از آرمون t تک نمونه ای تحلیل و معنی داری آزمون در ابعاد ده گانه تایید گردید. پس از آن به منظور رتبه بندی متغیر ها به لحاظ اثر پذیری، از آزمون فرید من استفاده شد. براین اساس خاک و پوشش گیاهی دارای بیشترین تاثیر و سبد غذایی دارای کمترین تاثیر می باشد. نتایج، ضمن تایید فرضیه تحقیق ، استفاده از این روش را به عنوان الگویی مناسب و نسبتا ساده جهت ارزیابی فعالیت های بیابان زدایی بربخش های مختلف نشان می دهد.