امروزه بحران آب یکی از بزرگترین دغدغه های جامعه بشری است. از آنجا که اکثریت آب مصرفی در بخش کشاورزی صرف می شود، لذا استفاده از روش هایی که دارای بازده کاربرد آب بالایی هستند مورد توجه قرار گرفته است. در این میان آبیاری قطره ای به عنوان یک روش آبیاری با بازده کاربرد زیاد شناخته شده است. اما طراحی پیچیده و وقت گیر لوله ها، پارامترهای پایه طراحی، دستگاه های تصفیه آب، سیستم های تزریق کود و مواد شیمیایی، تحلیل اقتصادی و تعیین لیست وسایل و مواد لازم در اجرای سیستم یکی از مشکلات این سیستم می باشد. لذا توسعه یک نرم افزار کامپیوتری که یک سیستم آبیاری قطره ای را به سرعت و با دقت زیاد طراحی نماید، لازم و ضروری می باشد. در این تحقیق نرم افزاری به زبان ویژوال بیسیک (در حدود 13000 خط) ارائه شده است که تحت سیستم عامل ویندوز کار می کند. این نرم افزار با کاربر به زبان فارسی ارتباط برقرار می کند، همچنین می توان آن را به زبان های مختلف ترجمه و ارائه کرد. نرم افزار بنا به درخواست کاربر و با توجه به اطلاعات ورودی ابتدا پارامترهای اولیه طراحی نظیر تبخیر - تعرق گیاه مرجع و گیاه کشت شده، میزان آب آبیاری، قطر دایره خیس شده خاک برای هر قطره چکان، میزان آبشویی و غیره را به روش های مختلف محاسبه می کند. همچنین این نرم افزار آرایش مناسب قطره چکان و لوله ها را به کاربر پیشنهاد می کند. مدل، طراحی هیدرولیکی لوله ها را بر اساس اطلاعات کلی راجع به لوله ها شامل قطر اسمی، قطر داخلی و وزن واحد طول و پارامترهای هیدرولیکی دیگر انجام می دهد. به علاوه کاربر می تواند قطر لوله های دیگری را علاوه بر آنچه در حافظه نرم افزار ثبت گردیده نیز وارد محاسبات نماید. در صورت عدم قطعه بندی زمین توسط کاربر، نرم افزار توانایی قطعه بندی زمین را دارد. مدل قابلیت شیفت بندی لوله های نیمه اصلی(مانیفلد) را دارد و نیز امکان انتخاب شیفت بندی به کاربر هم داده شده است. در هر واحد (قطعه) آبیاری، نرم افزار قطر لوله ها، طول لوله ها، میزان افت فشار، ساعات آبیاری و غیره را مشخص می نماید. لوله های نیمه اصلی به دو صورت تک قطره و دو قطره (تلسکوپی) طراحی می شوند و میزان صرفه جویی اقتصادی به کاربر گزارش می شود. طراحی لوله اصلی نیز به صورت تلسکوپی و با انجام تحلیل اقتصادی صورت می گیرد. لیست مواد و وسایل مورد نیاز، اندازه و تعداد آن ها نیز به کاربر گزارش می شود. با توجه به توپوگرافی و مسیر بحرانی، مشخصات پمپ مورد نیاز به اطلاع کاربر می رسد. این نرم افزار سیستم های تزریق کود، اسید و مواد شیمیایی را نیز طراحی می کند. همچنین سیستم تصفیه آب به شیوه های فیلتر شنی، هیدروسیکلون، صافی توری و استخر ته نشینی با توجه به کیفیت آب طراحی می شود. برای اطمینان از عملکرد صحیح نرم افزار، نتایج حاصل از طراحی دو قطعه زمین به مساحت تقریبی پنج هکتار و دو هکتار که توسط کارشناسان مجرب در دو شرکت طراحی آبیاری قطره ای انجام شده با نتایج حاصل از طراحی نرم افزار مقایسه شدند. این مقایسه نشان داد که نرم افزار طراحی را به صورت قابل قبولی انجام داده است. با استفاده از این نرم افزار می توان طراحی سیستم های آبیاری قطره ای را به سادگی و در کمترین زمان ممکن و با ضریب اطمینان بسیار بالایی انجام داد.

امروزه کاربرد سوپر جاذب، یک روش مناسب جهت مقابله با کم آبی و بالا بردن کارآیی مصرف آب می باشد. همچنین روشهای دیگری از جمله آبیاری بخشی ریشه، بدلیل عدم نیاز به هزینه اضافی مورد استقبال قرار گرفته است، اما در این روش با وجود کاهش مصرف آب، بر خلاف روش کاربرد سوپر جذب، ذخیره رطوبتی در خاک ایجاد نمی گردد، تا گیاه در زمان مقابله با تنش خشکی، از آن استفاده کند. در این تحقیق با تلفیق این دو روش، در دو نوع خاک شنی و رسی شنی و سه سطح کاربرد سوپر جاذب (0 و 5 و 10 گرم در کیلوگرم خاک)، با 3 تکرار، تعداد 36 گلدان در نظر گرفته شد. از این تعداد، 18 عدد دارای آبیاری بخشی بوده که جهت انجام این روش، با استفاده از تیغه ای پلاستیکی، گلدان به دو قسمت مساوی تقسیم گردید. بذر گوجه فرنگی رقم درختی، بطور مستقیم در وسط گلدانها کاشته شد. در طول دوره رشد پارامترهای گیاهی از قبیل، ارتفاع گیاه، میزان گلدهی، شاخص سطح برگ، دمای سطح برگ، وزن میوه و ارتفاع آب داده شده، که با وزن کردن گلدانها، در ابتدای هر دوره 4 روزه آبیاری حاصل می شد، برداشت گردید. بطور کلی در این پژوهش مشاهده گردید که، در کنار کاهش 13 تا 61 درصدی مصرف آب، کارآیی مصرف آب با تلفیق توام دو روش، بصورت چشمگیری افزایش داشته و پارامترهای مورفولوژیکی بهبود یافتند، همچنین کاربرد سوپر جاذب، در بافت خاک شنی نسبت به رسی شنی، کارآیی بهتری را نشان داد.

پـژوهش حـاضر بـا هـدف بـررسی تـأثیر دو کـیفیت مـتفاوت آب آبیاری «پساب تصفیه-شده و آب چاه» و کـود n.p.k بـا روش آبـیاری قطره ای نواری زیر سطحی بر عملکرد کلم بروکلی و تأثیر آن بر خصوصیات شیمیایی خاک منطقه تحت آزمایش و تـجمع عناصر در بخش خوراکی گیاه و نقش آن در گرفتگی قطره چکان ها در سـال 1389 در منطقه باجگاه فارس انجام شد. نتـایج ایـن پـژوهش حـاکی از تأثیر انکار ناپذیر کاربرد پساب تصفیه شده بر عملکرد اقتصادی و بیولوژیک گیاه می باشد و موید این نکته است که پساب تصفیه شده می تواند جایگزین مناسبی بـرای مـواد مغـذی کـودهای شـیمیایی باشد. در این تحقیق تیمار شاهد که فقط با استفاده از آب چاه، آبیـاری شـده بود، بـه دلیل عدم تأمین مواد غذایی لازم هم از نظر عملکرد اقتصادی و هـم از نظـر عـملکرد بیولوژیکی بسیار ضعیف بود. بر اساس نتایج این تحقیق هدایت الکتریکی، ph و نسبت جذبی سدیم (sar) لایه سطحی خاک در اثر آبیاری بـا پـساب و کـود آبـیاری، افـزایش مـعنی داری یـافت. هـمچنین اسـتفاده از پساب و کود آبیاری در مقایسه با آب معمولی بـاعث افـزایش میـزان تجمع ازت، کلسیم و فسفر در تمامی عمق های مورد مطالعه خاک و نیز بـاعث افـزایش تـجمع پـتاسیم، منیـزیم، بُر، سـدیم، آهـن، روی، مـس، سـولفات و بی کربنات در لایه سطحی خاک منـطقه تحـت آزمـایش گـردید. اسـتفاده از پساب فاضلاب باعث افزایش غـلظت فـلزات سنگین نیکل، سرب و کادمیم در خاک منطقه تحت مطالعه و همچنین افزایش تجمع کلیه عناصر پر مصرف و کم مصرف گیاهی، ترکیبات آلی نظیر ویتامین c، ویتامین b6 و پروتئین و نیز فلزات سنگین سرب و کادمیم در محصولات تولید شـده در مـزرعه تـحقیقاتی گردید، اما تأثیری بر تجمع فلز نیکل در محصول تولید شده نداشت. نتایج این تحقیق نشان داد دبی قطره چکان ها تحت تأثیر تیمارهای مختلف آبیاری قرار گرفته اند که این امر در تیـمارهـای آبیـاری شـده بـا پسـاب باعث کاهش دبی قطره چکان ها گردید. نـتایج کلی این پژوهش نشان مـی دهد کـه بـا استـفاده از روش هـای نوین آبیاری با پیش-بینی سیستم های کامل پالایشی و صافی و بهره جـستن از الگـوی مدیریتی کارآمد بر اساس نیاز آبی گیاه، می تـوان بـا در نظر گرفتن منشأ فاصلاب و کیفیت پساب تصفیه شده بدون نگرانی جدی از آن بـرای آبیـاری بسـیاری از گیاهان استفاده کرد. هر چند در این پژوهش استفاده از پساب فاضلاب به هر نسبت باعث افزایش عملکرد اقتصادی محصول گـردید، امـا بـا تـوجـه به وجـود فـلزات سنگیـن در پساب فاضلاب شهر شیراز و پتانسیل بالای کلم بروکلی برای جذب و تجمع این عـناصر در مـیوه خـود، اسـتفاده از آن و دیگر پساب ها با کیفیت مشابه به عنوان جایگزین مناسب برای آب آبیاری توصیه نمی شود.

امروزه مباحث مدیریت یکپارچه و جامع منابع آب در سطح حوضه آبریز، دارای اهمیت بسیار زیادی است، چرا که استفاده بهینه از منابع آب سطحی و زیرزمینی در دسترس مستلزم لحاظ نمودن جنبه های متنوع و متفاوتی از علوم، مشتمل بر هیدرولوژی و هواشناسی، مباحث زیست محیطی و حتی سیاسی و اجتماعی است. در این راستا استفاده از مدلهای پشتیبانی در تصمیم گیری به عنوان یک ابزار کمک کننده موثر از اهمیت زیادی برخوردار است. در مورد عدم اطمینان تخصیص آب به گیاه مدل های مختلفی ارائه شده است که اکثر آنها بارندگی را به عنوان یک پارامتر تصادفی موثر بر رطوبت خاک در نظر گرفته اند. اما مدلی که بتواند علاوه بر در نظر گرفتن عدم اطمینان عمق آبیاری و رطوبت خاک، جزء تصادفی را در شرایط غیر نرمال فرض کند مسلما" به واقعیت نزدیک تر خواهد بود. در این پژوهش، مدلی بر اساس مدل بهینه سازی محدودیت – حالت و تابع توزیع بتا ارائه شده است. در این مدل از گشتاورهای اول و دوم رطوبت خاک به عنوان محدودیت در بهینه سازی استفاده شده است. در این مدل از معادله ی بیلان آب و خاک یک گیاه خاص (گندم) برای دوره های هفتگی استفاده شده است، که در آن پارامترهایی نظیر عمق ریشه، تخلخل، رطوبت خاک، عمق آبیاری، میزان بارندگی، تبخیر و تعرق، عمق آبشویی ،خصوصیات فیزیکی خاک و نیز یک جزء تصادفی با فرض عدم نرمال در نظر گرفته شده است . این مدل برای گندم زمستانه و منطقه باجگاه در محیط برنامه نویسی متلب نوشته شده و نتایج آن با مدل شبیه سازی مقایسه شده است. بر اساس نتایج این مدل، مقدار بهینه ی عمق خالص آبیاری گندم در منطقه باجگاه در طول دوره ی رشد با در نظر گرفتن بارندگی معادل 2/306 میلیمتر می باشد. تطابق داده های حاصل از شبیه سازی و بهینه سازی مدل نشان میدهد مدل تدوین شده مدلی قابل قبول است و عمق آبیاری را بهینه می کند، و شاخص اعتماد پذیری آن برابر 86/96% می باشد.

سنسور‏های هوشمند رطوبت خاک در سال‏های اخیر به عنوان روشی سریع در برآورد رطوبت خاک مورد توجه قرار گرفته اند. این تحقیق با دو هدف اصلی الف- مقایسه عملکرد و دقت 4 سنسور هوشمند رطوبت خاک با روش‏های معمول که به عنوان روش‏های مرجع استفاده می‏شوند برای تعیین مقدار آب خاک در شرایط کاربرد آب شور و غیر شور در اعماق 30 و 60 سانتی‏متری از سطح خاک و ب- تعیین بهترین نوع سنسور برای استفاده در سیستم آبیاری قطره‏ای در باجگاه شیراز. سنسور‏های هوشمند تست شده در این تحقیق شاملwatermark 200ss-v، watermark 200ss، ics 9001 و ics 9101 و روش‏های معمول استفاده شده در این تحقیق شامل روش تانسیومتری، بلوک‏های گچی، نوترون‏متر و روش وزنی بودند. نتایج این تحقیق نشان داد در عمق 30 و 60 سانتی‏متر با کاربرد آب غیرشور، تمام سنسور های هوشمند بجز سنسور ics 9101 تخمین مناسبی از رطوبت خاک دارند. بین روش‏های متداول تعیین رطوبت خاک نوترون‏متر دارای دقت مناسب و بلوک‏های گچی و تانسیومتر دقت کمتری در تعیین رطوبت خاک از خود نشان دادند. در شرایط کاربرد آب شور در عمق 30 و 60 سانتی‏متر بین سنسور‏های هوشمند در تعیین رطوبت خاک، تنها سنسورwatermark 200ss-v در اندازه‏گیری رطوبت خاک دقت مناسبی را نشان داد و بین روش ‏های متداول تعیین رطوبت خاک با اعمال آب شور نوترون‏متر دارای دقت مناسب و بلوک‏های گچی و تانسیومتر فاقد دقت مناسب بودند. نتایج این تحقیق نشان داد سنسور های watermark 200ss-v و watermark 200ss و تانسیومتر در مکش‏های پایین نسبت به مکش‏های بالا اندازه‏گیری دقیق‏تری از مقدار رطوبت خاک را دارند. بین سنسور‏های هوشمند، دقیق‏‏ترین و ضعیف‏ترین سنسور به ترتیب watermark 200ss-v و ics 9101 شناسایی شد. بین روش‏های متداول تعیین رطوبت خاک نیز، دقیق‏‏ترین و ضعیف‏ترین روش به ترتیب نوترون‏ متر و بلوک‏های گچی معرفی شدند.

کشاورزی، اساس توسعه و هسته مرکزی بازار صادرات و کسب درآمد در اغلب کشورهای در حال توسعه محسوب می شود. کشاورزی مهمترین و ضروری ترین بخش تأمین مایحتاج زندگی انسان می باشد و تصور دنیای توسعه یافته بدون کشاورزی امکان پذیر نیست. بسیاری از دانشمندان و صاحب نظران دستیابی به توسعه پایدار را از طریق کشاورزی امکان پذیر می دانند. از آنجا که ایران کشوری نیمه خشک تا خشک بوده و در بسیاری از نقاط آن با کمبود آب مواجه است، از این رو یکی از الویت ها و سیاست های همیشگی، مقابله با کمبود آب از طرق مختلف بویژه استفاده از منابع تجدید پذیری همچون پساب شهری برای مصارف کشاورزی و سایر فعالیت ها بوده است. در این پژوهش سعی بر آن شده است که در مرحله اول تاثیر استفاده از پساب شهری بر ابعاد مختلف پایداری (اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و بهداشتی) و بویژه بر میزان استفاده از نهاده های خارجی (کودهای شیمیایی و سموم شیمیایی) و عملکرد محصولات سنجیده شود. و در مرحله بعد سازه های تاثیرگذار بر پایداری این جوامع مورد بررسی قرار گرفته و میزان تاثیر هر کدام از آنها نیز معلوم گردد. در نهایت آزمون خاک، آب و گیاه به منظور تعیین میزان عناصر موجود در هرکدام از آنها صورت گرفته تا هم کیفیت پساب مورد استفاده تعیین شود و هم میزان تاثیر استفاده از پساب شهری بر خاک زراعی و محصولات تولیدی معلوم گردد. جامعه آماری این تحقیق شامل 417 نفر از کشاورزان مرودشت که نیمی از آنها کاربر پساب شهری و نیمی دیگر کشاورزان مشابه که از پساب شهری استفاده نمی کنند، می باشد. با استفاده از جدول نمونه گیری مورگان تعداد نمونه مورد مطالعه 197 نفر بدست آمد. از روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک متناسب با حجم برای انتخاب نمونه مورد مطالعه استفاده شد و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بود. روائی صوری پرسشنامه توسط چند نفر از اساتید فن مورد تأئید قرار گرفت و پایایی آن با مطالعه راهنما انجام شد. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که پایداری اجتماعی و اقتصادی در بین کشاورزان استفاده کننده از پساب در سطح بالاتری قرار دارد. پایداری زیست محیطی تفاوت چندانی نداشته اما پایداری بهداشتی در جوامع استفاده نکننده از پساب شهری بالاتر بوده است. کشاورزان استفاده کننده از پساب دانش بیشتر و نگرش مثبت تری نسبت به کشاورزان استفاه نکننده از پساب در مورد پیامدهای استفاده از پساب دارند. میزان استفاده از کودهای شیمیایی در مزارع استفاده کننده از پساب شهری کاهش یافته و تولید محصول با افزایش روبرو بوده است. نتایج حاصل از آزمون های خاک، آب و گیاه نشان داد که در اثر استفاده از پساب در این مزارع غلظت بعضی عناصر همچون کلسیم، پتاسیم، سدیم و منیزیوم و همچنین غلظت عناصر سنگینی همچون سرب و کادمیوم افزایش پیدا کرده است.

کمبود منابع آب، لزوم استفاده از روش های نوین آبیاری(آبیاری تحت فشار و علی الخصوص آبیاری بارانی) به منظور افزایش راندمان آبیاری را مشخص می کند. سابقه کوتاه استفاده از روش های آبیاری بارانی در کشور، گستردگی مطالب، وقت گیربودن و پیچیدگی محاسبات لزوم استفاده از مدل های کامپیوتری را به عنوان راهکار این مسائل محسوب می شود. لذا مدل کامپیوتری ssid جهت طراحی و ارزیابی سیستم های آبیاری بارانی کلاسیک ثابت، نیمه متحرک و آبفشان غلطان به زبان ویژوال بیسیک و تحت سیستم عامل ویندوز و در 12201 خط تهیه شد. مدل ssid علاوه بر قابلیت های ذکر شده توانایی محاسبه تبخیر تعرق گیاه مرجع به 3 روش پنمن مانتیث، پنمن مانتیث فائو و بلانی کریدل و محاسبه ضریب گیاهی در دوره حداکثر را دارد. به منظور واسنجی مدل در بخش طراحی از داده های 3 طرح اجرا شده(طرح اول واقع در دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز- طرح دوم واقع در حومه شیراز- طرح سوم واقع در منطقه سیاخ) استفاده گردیدو جهت واسنجی خروجی مدل ssid در بخش محاسبه تبخیر تعرق گیاه مرجع با مقادیر در نظر گرفته شده حین اجرا از داده های طرح اجرا شده در منطقه دشت توابع ارسنجان استفاده شد. مقایسه خروجی های مدل ssid با داده های اجرا شده توسط مجری طرح به صورت زیر بیان شد: - مدل ssid در تعیین تبخیر تعرق گیاه مرجع، ضریب گیاهی، قطر خطوط اصلی، نیمه اصلی و بال آبیاری از دقت کافی برخوردار بوده است. - مدل ssid در صورتی که آب به اندازه تحت پوشش بردن تمام زمین در اختیار باشد مقادیر مناسبی در خصوص طول لوله ها ارائه می کند.

بررسی عملکرد بازگشت مایع مخلوط (mixed liquor) بر روی کاهش نیتروژن خروجی تصفیه خانه فاضلاب شیراز در مقیاس پایلوت به وسیله ی: زهرا سنندجی به طور کلی حذف نیتروژن از فاضلاب، می تواند توسط دو روش بیولوژیکی و فیزیکی– شیمیایی صورت بپذیرد. شاید بتوان گفت که روشهای بیولوژیکی نسبت به روشهای فیزیکی- شیمیایی ارجح می باشند، زیرا که روشهای بیولوژیکی تولید لجن مازاد کمتری دارند و نسبت به روش های فیزیکی– شیمیایی با محیط زیست سازگارترند. در این تحقیق امکان سنجی حذف بیولوژیکی نیتروژن از فاضلاب تصفیه خانه شیراز با استفاده از روش modified ludzack ettinger (mle) مورد تحقیق و بررسی قرار گرفت. تصفیه خانه فاضلاب شهر شیراز با سیستم لجن فعال به بهره برداری رسیده است و فاقد واحد تخصصی جهت حذف نیتروژن می باشد. روش mleیکی از روش های متداول جهت به روز رسانی تصفیه خانه های فاضلاب جهت حذف نیتروژن بوده که از نقطه نظر اجرایی نیز قابل انطباق با تصفیه خانه موجود در شهر شیراز می باشد. بدین منظور دو پایلوت، یکی از پایلوت ها بعنوان پایلوت شاهد و دیگری بعنوان پایلوت نمونه در محل تصفیه خانه فاضلاب شیراز مستقر گردید. یک خط برگشتی از انتهای حوضچه هوادهی به ابتدای سلکتورمیکسرها کشیده شد و با سه دبی 1، 2 و 4 برابر دبی ورودی مورد آزمایش قرار گرفت. در نتیجه انجام این آزمایش، در بهترین حالت، درصد حذف نیتروژن کل در پایلوت نمونه 53/14% بیشتر از پایلوت شاهد و در دبی برگشتی 4 برابر دبی ورودی، اندازه گیری شد. کلمات کلیدی: نیتریفیکاسیون و دی نتریفیکاسیون، تصفیه فاضلاب، روش mle، حذف نیتروژن، شیراز

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.