نام پژوهشگر: حسین صدقی

ترسیم سیمای مولانا از زبان خود او در کلیات شمس
thesis دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  علی اشرف سعادتی آغبلاغ   رحمان مشتاق مهر

مولانا در آن نفس، که با خود است، تمامی خصوصیات یک انسان کامل در او موجود است، اما وقتی در سیطره ی جذبات روحانی قرار می گیرد و در عالم معنا پر می کشد وجودی کبریایی و دست نیافتنی می شود که جلوه ی یار است و هر چه می گوید، تلقین اوست. به این معنی که در مقام وصل«من» گسترده در وجود او محدود به جلال الدین نیست بلکه این شمس و حق است که، برای روحی فنا شده در وجود محبوب، در نهایت هر سه یکی است. تعیین حد و مرز صوری در این بین کاری ناممکن و شاید بیهوده است، چرا که، برای آن کسی که در پنجه ی تقلیب معشوق است،«منی» جدا از وی موجود نیست. چیزی که در شناخت مولانا عرصه را بر همگان تنگ می کند، عدم اتحاد روحی با اوست و داوری و معرفت زمانی سهل و بیان شدنی است که شخص در موضعی فروتر یا هم سطح باشد چون مولانا در جایگاهی بس رفیع است کار برای هر کسی دشوار می نماید. برای ره یافتن به ابعاد شخصیتی افراد، شناخت نقطه تمرکز آنها یک ضرورت است و حتی از دلبستگی های شخص می توان به ارزش های وجودی او هم پی برد و زندگی مولانا نیز بر مدار عشق می چرخد، عشقی که در نزد او اسطرلاب اسرار خداست و او به عنوان عاشق ترین عارفان جلوه گاه جمال و جلال الهی است. مولانا در بیان خود از صور خیال گوناگونی بهره می گیرد و گاه این مشبهٌ به او یک آلت موسیقی(ساز) و گاه یک پرنده و غیره است، از میان این همه پیوند تنگاتنگی بین مولانا، شعر، موسیقی و سماع است که هر سه در ارتباط با هم و بیانگر حالات حرکت و تسلیم مولاناست و چون همه ابزاری برای نیل به هدف والای اوست، برایش مقدس است. او خود را در مقام معشوقی می بیند، گاهی خود را با انبیاء و عرفا مقایسه می کند، و با شناخت از او نمی توان گفت که: وی اغراق شاعرانه کرده و آنچه گفته در حد خیال است، بلکه این حقیقت به روشنی بیان می شود که حقیقت وجودی او فراتر از آنچه گفته اند هست و خود شمّه ای زان گفتار ها را گفته است . این ابیات که غالب آنها در حالت سُکر گفته شده، چیزی جدا از«من» مولانا نیست بنابراین نتیجه این که، مولانا هر آنچه که گفته، خود را در آن حال نیز پنداشته است و مولانا همانی است که خود می گوید. آنچه در این مختصر آمده، تصویری است که خود به ما نشان می دهد. کلیدواژه: مست، عاشق، بی اختیار، تسلیم، بلند همّت، کبریایی

حسب حال سرایی در ادبیات فارسی تحلیل حسب حال های چند تن از شاعران بزرگ .
thesis دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  رسول کاظم زاده   رحمان مشتاق مهر

چکیده حسب حال سرایی نوع ادبیی از زیر مجموعه ادب غنایی و شامل انواع فرعی نظیر شرح سفر، حبسیّه، بث الشّکوی، مرثیه و ... است. شاعر با کمک تخیل؛ احساسات، باورها، تجربیات زندگی و حالات روحی روانی خویش را، در تمام جنبه های مربوط به زندگی واقعی اش، در این نوع شعر بروز می دهد. و از این طریق که سهمی عمده در برقراری ارتباط قوی، بین شاعر و مخاطب شعر دارد «منِ» شخصی خود را جادوانه می سازد. اگر شعر را وسیله ارتباطی بین نویسنده و مخاطب بدانیم، پرداخت شاعر به عنصر اول از این وسیله ارتباطی یعنی گوینده/ فرستنده خواه ناخواه حسب حال خواهد بود. که توجه به این مسئله و بررسی روشمند آن کمک خواهد کرد هم مخاطب با سیمای واقعی زندگی و روحیات شاعر آشنا شود و هم در ضمن آن بتواند با نگرشی وسیع در دنبال کردن سیر تکاملی درونی و بیرونی این نوع اشعار با توجه به مسائل زیبایی شناختی شعر، بیشتر اهتمام ورزد. با عنایت به اینکه این نوع شعری در همه مکاتب ادبی و در اغلب دیوان های شعری – اندک یا بسیار – وجود دارد، لذا پژوهش در این موضوع با توسل به موازین جدید نقد ادبی علی الخصوص نقد محاکاتی و نقد بیانگرایانه نیز کمک دیگری است در شناخت شاعران از طریق اسناد و مدارک بدست آمده از شعر، که به نسبت بسیار زیادی قابل اعتنا و اعتماد می نماید. کلمات کلیدی: ادب فارسی، شعر غنایی، تجربه، عاطفه، حسب حال سرایی

مقایسه تطبیقی دو ترجمه کلیله و دمنه نصرالله منشی و عبدالله بخاری با متن عربی ابن مقفع
thesis دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  عیسی عزیزیان پرگو   حسین صدقی

چکیده پژوهش های تطبیقی، ارتباط های ادبی دو یا چند قوم و زبان را بررسی می کند، همچنین مطالع? ادبیات شفاهی، بخصوص قصّه های عامیانه و فولکلوریک، در حیط? این پژوهش هاست. یکی از زمینه های پژوهش های ادبیّات تطبیقی، بررسی ترجمه های اقوام مختلف از یک منبع به زبان های گوناگون است. از جمله کتبی که در این زمینه ، احتیاج به پژوهش زیادی دارد، کتاب کلیله و دمنه است. کلیله و دمنه از جمله اسناد و منابع معتبر تاریخ روابط تمدّنهاست. از راه بررسی این اثر می توان فرآیند انتقال کتابی را از سرزمین هند به ایران و به جهان اسلام و از آنجا به سراسر جهان بررسی کرد. نسخه ها و ترجمه های متعدد این کتاب بیانگر قبول عام و پایگاه عالی این کتاب در میان اقوام مختلف جهان است. پژوهش حاضر کوششی در زمین? بررسی تاثیر و تاثّرهای ادبیّات فارسی و عربی از هم و نیز، تطبیق کلّی و جزیی کلیله و دمن? عربی ابن مقفّع، با ترجمه های فارسی نصرالله منشی و محمّد بن عبدالله بخاری است. در این پژوهش ابتدا ابواب و حکایات با همدیگر مطابقت داده شده و در مراحل بعدی، به بررسی تشابهات و اختلافات لفظی و معنایی در جزئیات حکایات پرداخته شده است؛ همچنین دیدگاهی تحلیلی پیرامون منشأ و موضوع ابواب و نیز راز تفاوت ترجمه ها ارائه شده است. در حالت کلی بیشتر ابواب و حکایات سه کتاب، با هم منطبق هستند. بیشترین موارد اختلاف مربوط به تفاوت های لفظی در اسامی اشخاص، حیوانات و بلاد است. از لحاظ مفهومی هم تفاوتهایی در سه اثر مشاهده می شود. علل اختلافات سلایق شخصی مترجمین، تفاوت نسخ، کاتبین نسخه ها و آراء و عقاید فلسفی مترجمین ارزیابی شده است. واژگان کلیدی: کلیله و دمنه ابن مقفع، مقایسه تطبیقی، ترجمه های فارسی، نصرالله منشی، داستانهای بیدپای

عدالتخواهی و ظلم ستیزی در شعر فارسی (از آغاز تا حافظ)
thesis دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  زهرا الموتیان   حسین صدقی

عدالت و استقامت بر طریق حق به عنوان یک فضیلت درهمه اعصار و قرون همواره مورد توجّه بشر قرار گرفته و بزرگترین دغدغه خاطر و مطلوب و آرمان وی، تحقّق و اجرای آن بوده است. گرایش به عدالتخواهی و ظلم ستیزی که جزئی از اندیشه سیاسی- اجتماعی هر عصری است؛ نه تنها به عنوان خواسته و نیاز آدمی مطرح است، بلکه انسانیّتش بدون آن معنا نمی یابد. عدالت از جمله مباحثی است که هم در حوزه فردی مورد توجّه قرار می گیرد و هم در حوزه اجتماعی و به میزان و ترازویی می ماند که در یک کفّه آن مردم و در کفّه دیگرحکومت قرار دارد. شعرا که برخاسته از میان مردم بودند در هر موقعیتی که جای داشتند، در زمانهای مختلف به مفهوم عدالت توجّه کرده و برای تحقق سعادت بشر خواستار اجرای آن در جامعه بوده اند. فردوسی، ناصر خسرو، سنایی، نظامی، انوری، سعدی، عبید زاکانی، سیف فرغانی و ابن یمین از جمله شاعرانی هستند که نسبت به وضع سیاسی- اجتماعی زمانه خود بی تفاوت نبوده و اجرای عدالت و مبارزه و رویارویی با ستم ، جان و روح آنان را تسخیر کرده و درآثارشان به طور برجسته نمود یافته است. این شاعران، گاه در قالب مدح و با هدف آموزش اصول عدالت ورزی و گاه با بیان مصادیق و حکایات مربوط به عدالت و ترسیم مدینه فاضله و یا با سر دادن فریاد اعتراض و خشم خود و نیز دست یازیدن به نظریه پردازی سیاسی خود را ملزم می دانسته اند که سلاطین وقت را از ظلم و ستم موجود در جامعه آگاه کرده، به سوی عدالت گستری سوق دهند. در این رساله سعی شده است، عدالتخواهی و ظلم ستیزی و انعکاس آن در آثار شعرای فارسی زبان مطالعه و بررسی شود و افکار و اندیشه ها و کردار آنها در این زمینه مورد تحلیل و تبیین قرار گیرد.

کتاب شناسی توصیفی - انتقادیِ چهل اثر برجسته در زمینه ی پژوهش در عرفان اسلامی
thesis دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  محسن صلاحی راد   یحیی آتش زای

تاریخ فرهنگی ما ایرانیان، از هیچ عنصری به اندازه ی عرفان اسلامی متأثر نبوده است و درست به همین دلیل، پیش از هر نظریه پردازی ای در مورد فرهنگ ایرانی، باید تکلیف خودمان را با این مقوله مشخص کنیم تا نسبت به سازه های ذهنیِ خود، شناخت بقاعده و عمیقی را به دست آوریم. این شناخت البته مقدمه ای خواهد بود برای اخذ مواضع اصیل و کارآمد در برابر موقعیت کنونی ما در جهان انسانی. برای شناخت هر موضوعی ابتدا باید به کتاب هایی که درباره ی آن موضوع نوشته شده اند، مراجعه کرد. یک راه ساده مراجعه به کتابخانه ها و کتابفروشی هاست؛ اما اگر در آغاز راه باشیم، چه بسا نتوانیم در این میان سره را از ناسره بشناسیم و زمان زیادی را برای یافتن یک پژوهش اصیل و دقیق از دست بدهیم. بهترین راه دست یابی به کتاب های اصیل و دقیق در هر حوزه، مراجعه به کتاب شناسی های آن حوزه است که یا به صورت نمایه ای، یا به شکل توصیفی و یا به صورت انتقادی تدوین می شوند. نتیجه ای که از این مقدماتِ بدیهی می گیریم، این است که تدوین کتاب شناسیِ معتبر در تمام حوزه های پژوهشی بسیار ضروری است و می تواند به روند پژوهش در آن حوزه سرعت بخشد و از بسیاری از هزینه های اضافی بکاهد و جلوی اتلاف نیروهایی را که می توانند به بهتر شدن پژوهش بینجامند، بگیرد. متأسفانه در حوزه ی عرفان اسلامی، تاکنون کسی به تدوین کتاب شناسی اقدام نکرده است و تنها در یک کتاب می بینیم که فصلی به معرفی کتاب های عرفانی اختصاص داده شده که بسیار ناقص است و ابتدایی و به هیچ عنوان پاسخ گوی پژوهشگرانِ این عرصه نیست. یکی از انگیزه های نگارنده از پرداختن به کتاب شناسی حاضر همین بوده است که دست کم قدمی در راه تدوین کتاب شناسیِ توصیفی- انتقادی در حوزه ی عرفان پژوهی بردارد که البته مجال اندک او، اجازه ی پرداختن به همه ی پژوهش ها را در این زمینه نمی داد و سقفی باید تعیین می شد که در زمان معیّن بتواند کارش را به پایان برساند و به همین دلیل، این کتاب شناسی قید چهل کتاب را در عنوان خود مطرح کرد. هرچند تعیین این رقم نیز چندان با فرصت محدود، همخوانی نداشت، ولی به هر شکلی بود، نگارنده کوشید این مهم را به سرانجام برساند و اکنون این مجموعه را با همه ی کاستی ها و نادرستی هایش، به دوستاران این عرصه تقدیم می کند. تا که قبول افتد و چه در نظر آید. گفتنی است که تمام کتاب ها به ترتیب الفبایی در این مجموعه معرفی شده اند و برای سهولت مراجعه، هم کتاب ها را شماره بندی کرده ایم و هم فهرستی از عناوین آن ها را پیش از متن اصلی گنجانده ایم. روش معرفی نیز بدین شکل بوده است که ابتدا مشخصات کتابنامه ایِ مدرک موردنظر را آورده ایم، سپس به گزارش پیشامتن، متن اصلی و پسامتنِ کتاب پرداخته ایم، آنگاه در مورد جوانب مختلف مدرک موردنظر، روش کار یا کلیات آن به داوری و ارزیابی نشسته ایم.

تشبیهات مربوط به اندام های انسانی براساس مشبه به ها (در شعر سبک عراقی)
thesis دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  صالح جباری قره گل   حسین صدقی

چکیده تشبیه به واقع بیان مشارکت دو چیز به وسیله ی الفاظ و کلماتی ، در وصفی از اوصاف است. شاعر برحسب فکر و ذوق خود، برای تقویت و آرایش کلام، آنچه را می بیند به چیزی مانند می کند. اندام های انسان در شعر شاعران دوره ی سبک عراقی از جمله: سنایی، انوری، جمال الدّین اصفهانی، خاقانی، نظامی، عطّار، مولوی، عراقی، سعدی، خواجو و حافظ انعکاس چشمگیری یافته و وسیله ای برای هنرنمایی و تصویر آفرینی و بیان نگرش های محیط اجتماعی و زندگی و تجارب شاعر شده است . شعرا به نوعی کوشیده اند بین اعضای انسان با عناصر طبیعی و اشیا ارتباطی ایجاد کرده، شباهت های آنها را بیان کنند؛ چنان که در نظر شاعر چشم محبوب مثل چشم آهو و گل نرگس؛ ابرو مثل کمان؛ زلف چون افعی و بنفشه؛ و قد مانند سرو جلوه می نماید و تصاویر زیبایی خلق می شود. از میان اندام های انسانی دل با توّجه به استعمال زیاد آن در دیوان شاعران بیشترین سهم مشبه به ها را به خود اختصاص داده است. این مطلب مبیّن آن است که شعرا توّجه ویژه ای به این اندام داشته اند. عارفان اغلب از طریق دل با خدا ارتباط برقرار می کنند و در مراحل سلوک خود بر تهذیب آن اصرار می ورزند، پس این اندام انسانی بر ذهن شاعر بیشترین اثر را گذاشته است. در ابیات و اشعار داستانی نیز عاشق از دل و جان، معشوق را دوست دارد و معشوق نیز خواهان دلی پاک از اوست؛ بدین جهت عمده ی توجّه شاعران ادبیّات غنایی هم به دل معطوف بوده است. بعد از دل، تن انسان به دلیل کلّی بودن مضمون مورد توجّه شاعران بوده است؛ حتّی در نگاه به معشوق اوّل زیبایی و تناسب اندام او را مدّ نظر قرار داده اند؛ بعد چشم و زلف و نظایر آن. چشم و زلف اندام های دیگر هستند که در معرض دید شاعر قرار گرفته اند. چشم، مهمّ ترین عضو ارتباطی بین انسان هاست و زلفِ دراز معشوق، اندامی است که غالباً زن و مرد را از هم متمایز می کند. در این پایان نامه کوشش شده است تا اندام های انسانی براساس مشبّه به ها مورد مطالعه و تبیین و تحلیل قرار گیرد و وجه تشابه آنها با شواهد مکفی بیان گردد. کلمات کلیدی: اندام ، انسان ، مشبه به ها، شعر فارسی، سبک عراقی .

بازتاب معجزات انبیاء در شعر فارسی
thesis دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده زبان و ادبیات فارسی 1389
  ایوب هاشمی ستوبادی   یحیی آتش زای

چکیده یکی از راههای شناخت پیامبران که عده ای آن را تنها راه شناخت پیامبر می دانند معجزه است که به وسیله پیامبران انجام می گیرد. معجزه در اصطلاح کار شگفت و امرخارق العاده ای است که پیامبران الهی به رغم قوانین عادی و جاری طبیعت، به منظور اثبات ادعای رسالت خدایی خویش انجام می دهند؛ اموری که آدمیان عادی از انجام مانند آن ناتوان و درمانده اند. معجزات پیامبران را بر حسب جهات مختلفی مانند حسی و عقلی بودن، زمان، مکان، منشاء صدور و غایت به اقسام مختلفی تقسیم کرده اند. در این رساله برآنیم تا نخست تعریفی دقیق از معجزه با تکیه بر منابع قدیم و جدید ارایه و اقسام آن را به تفصیل شرح دهیم. در ادامه با معرفی زندگی و معجزات پیامبران اولوالعزم، چگونگی بازتاب معجزات آنان را در شعرفارسی در فصل های بعد پی بگیریم. پهنه وسیع ادب فارسی و زیادی دفاتر شعری به ما اجازه نمی دهد تا تمامی دیوانهای شعری را در این رابطه بررسی کنیم، بنا به صلاح دید استاد محترم راهنما از میان آثار شعری ده شاعر برجسته در این حوزه آثار زیر را مبنای تحقیق و پژوهش حاضر قرار دادیم. این آثار عبارتند از: دیوان و حدیقه الحقیقه سنایی، دیوان جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی، دیوان خاقانی شروانی، مخزن الاسرار نظامی گنجوی، دیوان کمال الدین اصفهانی، منطق الطیر عطار، کلیات سعدی، مثنوی معنوی مولوی، دیوان اوحدی مراغه ای و دیوان حافظ. نتیجه این تحقیق حاکی از این است که معجزاتی همچون کشتی نوح، عصای موسی، شفابخشی عیسی، گلستان شدن آتش بر حضرت ابراهیم ومعجزه جاوید حضرت محمد(ص)یعنی قرآن بازتاب وسیعی در قیاس با سایر معجزات پیامبران دارد. باید اضافه کرد که معجزات پیامبران در شعر شاعران به طور یکسان منعکس نشده، بلکه در شعر شاعرانی مثل سنایی، خاقانی و مولوی بیشتر و در شعر شاعرانی مثل جمال الدین، کمال الدین و اوحدی در مقایسه با آنها کمتر بازتاب داشته است. نحوه انعکاس تصاویر معجزات نیز در شعر هر یک از شاعران به گونه ای متفاوت است . شاعران گاه به دلیل روی آوردن به مسایل تعلیمی ، گاه به سبب ساختن تصاویر بدیع اغراقی وزمانی به علت رنگ و جلای مذهبی دادن به شعر و رسوخ آن در دل، از معجزات زیاد استفاده کرده اند.

تشبیهات مربوط به اندام های انسانی، بر اساس مشبّهٌ به ها (در شعر سبک خراسانی)
thesis دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  صدیقه مقدمی   حسین صدقی

تشبیه آن است که کسی یا چیزی را از نظر داشتن صفت یا صفاتی به کسی یا چیزی دیگر که آن صفت یا صفات را داراست، مانند کنیم. بهره گیری و دستمایه قرار دادن اندام های انسانی؛ نظیر زلف، قدو قامت، روی، دندان، لب، دهان، دل، خط، دست وکف وتشبیه آنها به عناصر دیگر و شکل گیری صورخیال زیبا دراشعار شاعران سبک خراسانی نمود چشم گیری دارد. وقتی پای معشوق ومحبوب به میان می آید، زلف مانند ریحان، مشک، غالیه، سنبل و زنجیر؛ قامت هم چون سرو، شمشاد و صنوبر؛ چشم مثل بادام و نرگس؛ لب مانند عقیق، لعل، مرجان ولاله؛ رخسارچون گل، گلنار، ارغوان، دیبا،خورشید و ماه و مژگان به صورت خار،تیر وخدنگ جلوه می یابند. و وقتی سخن از عاشق است ،قدوقامت به تناسب، به صورت کمان، چنبر، درونه، چوگان، نون و دال و روی او چون گل شنبلید و زعفران به تصویر در می آید. تشبیه اندامهای انسانی با توجه به اهداف و مقاصد شاعر، صورت های مختلف می یابد ، چنان که مثلاً وقتی روح حماسی در شعر حاکم است، عناصری مانند کمند ، کمان ، شمشیر و خدنگ مشبّهٌ به قرار می گیرد. در مدح ممدوح ؛ دل ، دریا؛ کف ، کان گوهرو سیم و زراست. در این رساله سعی شده است ، اندام ها ی انسانی بر مبنای مشبّهٌ به ها، در دیوان ها ی اشعار شاعرانی نظیر رودکی، دقیقی، کسائی مروزی ، فرّخی سیستانی، عنصری بلخی ، منوچهری دامغانی ، فخرالدّین اسعد گرگانی، بابا طاهرهمدانی، قطران تبریزی، ناصر خسرو قبادیانی و مسعود سعد سلمان؛ با ذکر شواهد مکفی، مورد بررسی و تحلیل وتبیین قرار گیرد.

صور خیال در اشعار نیما یوشیج
thesis دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  آمنه جاوید   احمد گلی

تصویر، غنی ترین جلوه ی زیباشناسی در شعر هر ملّت است و آن حاصل نوعی تجربه است که اغلب با زمینه های عاطفی همراه است. ناقدان معاصر به تفصیل از گره خوردگی عاطفه و تخیّل در شعر سخن گفته اند. بهترین ابزار شناخت یک شاعر، شعر و خیال اوست، چرا که شعر هر شاعر بیش از هر چیز گویای هستی پیچیده و متناقض درون شاعر است. حوزه های تصویری شاعرانه ی نیما از نظر عناصر اصلی با حوزه ی شعر قدما تفاوت اصلی و اساسی دارد. از آنجایی که نیما شعر را نوعی زیستن می داند و در اعتقاد او شاعر کسی است که چکیده ی زمان خود باشد، نیز در بینش او صورت نو برای بیان معانی کهنه مناسب نیست، لذا نیما با توجه به اوضاع خفقان آلود اجتماع در راستای پرداختن به صور خیال سنّتی از زبان رمزی و نمادین جهت عرضه ی اندیشه های نوین خود در شعر سود می جوید. این صورت خیالی وجه متمایز شعر او با کلام مخیّل قدماست. بعد از کاربرد فراوان و چشمگیر سمبل های شخصی در مقایسه با اشعار کلاسیک به لحاظ کاربرد و کمّیّت، تشبیهات او که اغلب برگرفته از پدیده های طبیعت پیرامون او هستند بیشترین صورتِ خیالِ به کار رفته در شعر او را تشکیل می دهند. در این تحقیق صور خیال نیما از دیدگاه عناصر سازنده ی آن ها و این که این عناصر چه مایه از محیط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بهره مند است و چه مایه از طبیعت، اقلیم و محیط پیرامون نشأت گرفته، مورد بررسی قرار می گیرد. غرض از انجام این پژوهش شناسایی روند تحوّل تصویر در شعر معاصر، خصوصاً نوآوری نیما در این عرصه نسبت به شعر سنّتی است که این تحقیق نشان می دهد شعر نوی معاصر در زمینه ی نوآوری تصویر، روندی پرشتاب تر و پویاتر از شعر سنّتی داشته است.

شعر تعلیمی فارس از اغاز تا حافظ
thesis دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  رباب صفرپور   حسین صدقی

سابقه شعر تعلیمی در ایران به قدمت شعر است. شاعران با آگاهی از این امر که آدمی در مسائل اخلاقی نیازمند ارشاد و راهنمایی است، رسالت عظیمی به عهده گرفتند و در بهبود منش انسان و پرورش قوای روحی و تعلیم اخلاقی او تلاش نمودند. ادبیات تعلیمی طیف وسیعی از ادبیات فارسی را تشکیل می دهد. پند و اندرز، آموزه های زهد آمیز و اخلاقیات، جلوه های گوناگون ادب تعلیمی است. اغراض تعلیم و تربیت، در طول تاریخ، هدف ادبیات بوده است؛ چنانکه درون مایه های تغزلی و حماسی نیز به نوعی با آموزشهای اخلاقی پیوند یافته است. نخستین شاعر مایه ور در زمینه اخلاق حکیم توس می باشد، با اینکه شاهنامه اثری حماسی است؛ فردوسی در آن اثر سترگ، آرمانهای قوم ایرانی را به تصویر کشیده است. او به اقتضای مقام و موقعیت سخن در لابه لای داستانها، به بیان اخلاقیات نیز پرداخته است. بزرگترین شاعر اخلاقی ایران در قرن هفتم سعدی می باشد. او معلم اخلاقی است که در عین توجه به رفتار فردی، از نشر افکار اجتماعی نیز غافل نمانده است. شعرای عارف، مفاهیم عرفانی را، با آموزه های اخلاقی و اندرزی، پیوند داده اند. سنایی که پیشرو شاعران عارف در این زمینه است؛ بسیاری از مفاهیم صوفیانه و عارفانه را وارد قلمرو شعر فارسی کرده است. این عارف وارسته پدر ادبیات عرفانی است که پیشرو شاعرانی چون نظامی، عطّار و مولوی قرار گرفته است. در این پایان نامه کوشش شده است، فضایل و رذایل اخلاقی، عبادات، شیوه های تعلیم شاعران در شعر شعرایی چون فردوسی، ناصرخسرو، سنایی، نظامی، عطار، مولوی و سعدی و... مورد بررسی و تحلیل و تبیین قرار گیرد.

ویژگی های ادبیات داستانی دفاع مقدس (بر اساس ده متن داستانی مربوط به آن)
thesis دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  خدیجه خصوصی   حسین صدقی

چکیده بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در تابستان سال 1359 جنگ ناخواسته و نابرابر بر سرزمین ایران اسلامی تحمیل شد و این امر روحی? ایثارگری و فداکاری مردم را در دفاع از باورهای دینی و شعائر اسلامی، بیش از پیش تقویت نمود؛ و خشم آنان را بر متجاوزان و حامیان آن ها، برانگیخت. جنگ مسئله ای بود که هرکس پیشبرداهداف آن را یکی از فرایض زندگی و کاری خود محسوب می کرد و در پشت جبهه برای تقویت روحیه رزمندگان، از هیچ تلاش و کوششی، فروگذاری نمی کرد. در این میان کسانی که اهل قلم بودند، به انعکاس برخی وقایع جنگی پرداختند و بدین طریق، شالوده و اساس ادبیات داستانی مربوط به دفاع مقدس شکل گرفت، در تمامی این آثار غالبا نویسنده تلاش می کند که سیمای جنگ و مناطق جنگی، از جان گذشتگی رزمندگان و وضعیت روحی مقاوم آنان و نیز فداکاری و ایثار و نقش اصلی زنان را در آینه هشت سال دفاع مقدس مصور کند. هر کتاب داستان مربوط به جنگ از سبک و سیاق خاص و از دیدگاه خود به مقوله جنگ نگاه می کند و نشان می دهد که نویسنده هایی که علاقه ای در این زمینه داشته اند، نسبت به این مقوله بی تفاوت نبوده و تمام تلاش خود را برای ترسیم وقایع جبهه های جنگ به کار گرفته اند، در این دفاع مقدس همه از مردان و زنان و پیر و جوان و کودکان در پیروزی جنگ تحمیلی به نوعی سهیم بوده اند؛ونیز بدیهی است کسانی که به خیل شهدا پیوسته اند و یا به دیار گمنامی و مفقود الاثری روی آورده اند و یا به افتخار جانبازی نائل آمده اند؛تاثیر زایدالوصفی در رویارویی وشکست دشمن داشته اند. در این پایان نامه کوشش شده است که ویژگی های ادبیات داستانی دفاع مقدس بر اساس ده متن داستانی نظیر سفر به گرای 270 درجه، گنجشک ها بهشت را می فهمند، ارمیا، با جامهای شوکران و ...بررسی و مورد تحلیل و تبیین قرار گیرد.

کودکانه ها در ادب فارسی از اوّل تا حافظ
thesis دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  راضیه رحیمی   رحمان مشتاق مهر

برای درک مفهوم انسان و جهان در دوره ای معیّن، مشاهده ی نگرش و رویکرد نمایندگان آن دوره به «کودک» کاملاً سودمند خواهد بود، زیرا این نگرش، دیدگاه کلّی درباره ی بسیاری از مسایل بنیادین روابط انسانی را منعکس می سازد. بی شک نقش دوران کودکی در ساختار و زوایای شخصیّت و اندیشه های دوران بزرگسالی انکارناپذیر است. نگاهی گذرا به مسیر حیات اندیشمندان و سلسله جنبانان اندیشه های بشری تا کاشفان و سیاستمداران بزرگ، اهمیّت و حسّاسیّت دوره ی کودکی را آشکارتر می سازد. بدین سبب مطالعه ی آثار ادبی و بررسی افکار و اندیشه های صاحبان آن ارزش خاصّی می یابد که می توان از ورای آن به ساختار درونی و روانی گویندگان آن پی برد و تاثیر پرورش های دوران کودکی را در روحیّات و افکار انسان ها باز شناخت. تأمّلی در سخنان شاعران و نویسندگان کشورمان همچنانکه غنای فرهنگی ایران را در برابر دیگر فرهنگ ها به رخ می کشد می تواند نقاط ضعف و قوّت آن را نیز بر نکته سنجان و پژوهشگران نمایان سازد. شایان توجّه است که پشت گرمی بعضی از شاعران و نویسندگان به اعتقادات اصیل دینی و توصیه های اسلام سبب رویکرد مثبت به کودک شده است، تا جایی که اندیشمندان و صاحب نظران مسلمان به کودک از منظر دینی و شرعی پرداخته اند و در مورد تعلیم و تربیت او توصیه ها نموده اند. علاوه بر این شرایط بسامان اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه، رابطه ی ناگسستنی با فرهنگ و طرز تفکّر افراد آن جامعه داشته است، طوریکه از برکت امنیّت و آرامش نسبی در دوره ای خاصّ، فرهنگ عمومی نیز سیر تکاملی خود را ادامه داده و کودکان اقشار مختلف جامعه نیز مورد توجّه واقع شده اند و بر عکس با درهم ریختن اوضاع سیاسی و دیگر مبانی اجتماعی و فرهنگی کودکان نیز از این حقّ و امتیاز محروم مانده اند. دقیقاً همان عاملی که در روحیّات شاعران نازک طبع فارسی نیز بی تأثیر نبوده است. دیدگاههای منفی بعضی از شاعران یا نویسندگان نسبت به فرزند دختر نیز گویا ناشی از وضعیّت آشفته ی سیاسی و اجتماعی و به تبع آن روبرو بودن با ناامنی و خطر بردگی کودکان بوده است. همچنین سفارش به تعلیم و تربیت کودک را می توان از خلال آراء مربّیان عالیقدر گذشته و شاعران و نویسندگان آن دوره باز یافت که به خوبی اصول، مبانی و اهداف تعلیم و تربیت قدیم را بر ما روشن می کند. با بررسی آثار شاعران و نویسندگان این دوره می توان به این نتیجه رسید که هرچند روان شناسی کودک به مفهوم امروزی محصول فکری دوران تاریخی و فلسفی خاصّی است اما متون ایرانیان مشحون از اشارات به کودکی و ویژگی های آن است. این اشارات بیانگر نگاه روان شناسانه ی گویندگان آن نسبت به کودک است و مطالعه ی متون ادبی پارسی می تواند اطّلاعات مفید بسیاری را در زمینه های مختلف در اختیار پژوهشگران قرار دهد.

تحقیق در دیوان عطار نیشابوری
thesis دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  محمد علی دانشور   یحیی آتش زای

چکیده شیخ فریدالدین محمد بن ابراهیم نیشابوری ( 618-540 ه ) یکی از شاعران نامی خراسان است که در نیشابور – به روایتی کدکن – متولد شد.عطّار علوم زمان خود را فرا گرفت و چنانچه از شعرش بر می¬آید دیوان¬های شاعران قبل خود را مطالعه کرده بود. معلومات عطّار بر آثارش جمله دیوان تأثیر فراوان گذاشته است و شاعران بعد او نیز تحت تأثیر شعر او قرار گرفته¬اند. یکی از آثار عطّار، دیوان – شامل 872 غزل، 30 قصیده، 2 ترکیب بند و 1 ترجیع بند – است که در سای? آثار برجست? عرفانی او کمتر مورد عنایت ادب دوستان و ادب پژوهان قرار گرفته¬است. دیوان عطّار از لحاظ محتوایی بسیار غنی است امّا مهمترین ویژگی آن عشق است، امّا عشقی که همراه با درد باشد. اصطلاحات عرفانی، پزشکی، فقهی در دیوان او بیشتر از بقی? علوم به کار رفته-است و همچنین توجه زیادی به مفاهیم دینی – آیات، احادیث – داشته است. از اوزان نادر در دیوانش کمتر استفاده کرده است و در استفاده از صنایع بدیعی دچار تکلّف نشده است و تنها صنعتی که با بسامد بالا در دیوانش آمده صنعت تکرار است. صورخیال و موسیقی در شعر او پیچیده نیست تا حدّی که لفظ و معنی به صورت متعادل در شعر او بکار¬رفته است.¬

بررسی مضامین اخلاقی و تربیتی در شعر شاعران برجسته ی دوره مشروطه
thesis دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  ایوب کرمی   یحیی آتش زای

مباحث مربوط به «اخلاق» و «تربیت»در طول تاریخ مورد توجه ادیان و مذاهب گوناگون بوده است . شاعران و نویسندگان ما همواره به این مضامین توجه داشته اند . در پایان نامه حاضر کوشش شده است ، مضامین اخلاقی و تربیتی در شعر پنج تن از شاعران سر آمد و برجسته ی دوره ی مشروطه (محمد تقی بهار، فرخی یزدی ، ایرج میرزا ، سید اشرف الدین گیلانی«نسیم شمال» و عارف قزوینی) مورد بررسی قرار گیرد .از آنجایی که دوره مشروطه یکی از ادوار مهم تاریخ ایران محسوب می شود و طبیعی است که شرایط خاص آن دوره و دغدغه های فکری ناشی از تغییر و تحولات و نو آوری های آن، همواره ذهن شاعران این دوره را به خود مشغول کرده باشد .اما با وجود این ، توجه به اخلاق و تربیت در آثارشان قابل توجه است .در این پایان نامه مضامین اخلاقی و تربیتی شاعران مورد نظر استخراج و بررسی شده است. آن چه می توان در این نوشته به آن دست یافت ، این است که شاعران این دوره هم ، همانند شاعران گذشته ی ادبیات فارسی مضامین اخلاقی را در شعر خویش به کار برده اند و با استفاده از آن ها سعی در بیداری مردم داشته اند. پایان نامه شامل یک مقدمه و سه فصل با عناوین زیر است : فصل اول : وضع سیاسی اجتماعی ایران در دوره ی مشروطه : فصل دوم : وضع عمومی زبان و ادب در عصر مشروطه فصل سوم : مضامین اخلاقی و تربیتی در اشعار شاعران برجسته مشروطه.

تحقیق در دیوان سنایی غزنوی
thesis دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  داود رفیعی   یحیی آتش زای

در میان انبوه شاعران زبان فارسی، هستند شاعرانی که تأثیری شگرف بر پیکره ادبیات گذاشته اند. یکی از این شاعران، حکیم سنایی غزنوی است که برای نخستین بار مضامین عرفانی را وارد شعر فارسی کرد و نیز منظومه هایی با درون مایه های عرفانی سرود. او به مانند شاعران هم دوره خود، ابتدا سلاطین و بزرگان دربار غزنه را مدح گفت ولی پس از سفر به شهرهای خراسان و تحولی که در روح او بوجود آمد، به عرفان و تصوف گرایش پیدا کرد و آثار سترگ خود مانند حدیقه الحقیقه و سیر العباد الی المعاد را در این زمینه پدید آورد. در میان آثار سنایی، دیوان وی از اهمیت خاصی برخوردار است چرا که دیوان، مجموع سروده هایی است که او در طول عمر خود و در حالات مختلف روحی و نیز با موضوعات گوناگون و در انواع قالب های شعری سروده است. بدین ترتیب نوع نگرش شاعر به جهان پیرامون، در سروده های دیوان او نمود بیشتری می یابد. تحقیق حاضر، دیوان سنایی را هم از جهت درون مایه و هم از جنبه زیبایی شناختی، با تأکید بر بیان و بدیع، مورد بررسی قرار داده است.

مکتب ادبی و عرفانی عماد الدّین نسیمی
thesis دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  احد زنده دل   حسین صدقی

هنرمندان همواره در آثارشان متجلی می شوند، خاصه شعرا و نویسند گان، که آیینه ی هنرشان منعکس کننده ی احوال و شخصیت آنهاست. «عمادالدّین نسیمی» از شاعران عارف مسلک که در قرن نهم می زیست در نگاه کلی از دو منظر عرفانی و ادبی تحقیق و بررسی می باشد. او از پیروان حروفیه بوده ودارای مکتب خاص خود می باشد. نگرش او نیز مانند دیگر همفکران اوست که جهان ر ا به صورت حروف ترسیم کرده، و بر اساس آن به مسائل جهان می نگرند. عقیده غالب آنها چنین بود که معانی حقیقی حروف و کلمات قرآن بر آنها ظاهر شده است و در کل می توان گفت در این نحله ی عرفانی الوهیّت آخرین مرحله داستان نجات و هدایت بشر است که پیوسته تکرار و تجدید می شود . ساحه ی دیگر، همانا ساحت زبانی و ساختاری است که باید او را پیرو مکتب عراقی و بیشتر متمایل به سبک بینابین دانست. در مسایل ادبی بویژه بیان، او به تشبیه تمایل زیادی داشته، و درآرایه های بدیعی علاقه ی خود را به آوردن حسن تعلیل های دلپذیر نشان داده است، و چاشنی ایهام که دومین بسامد شعری عمادالدّین را تشکیل می دهد، همانا گیرایی سخنش را با توجه به قدرت شعری که دارد، از تک معنایی به چند معنایی رسانده است. در این پایان نامه کوشش شده است تا مجموعه ی اشعار عمادالدّین نسیمی از لحاظ ادبی و عرفانی مورد تحقیق و بررسی قرار گیرد.

روشی نوین در بهینه سازی کنترل سیلاب با موقعیت سنجی سطوح موثر حوزه آبخیز بر دبی اوج (به کمک منطق ahp)
thesis دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده مهندسی 1391
  محسن گورانی   محمد صادق صادقیان

نوع بارش در کشور ایران با دارا بودن اقلیمی اکثرا خشک و نیمه خشک و ویژگی های مربوط به اقالیم یاد شده، سبب ایجاد سیلاب های فصلی و به بار آوردن صدمات و خسارات جبران ناپذیری می گردد. تحقیق حاضر بر روی حوزه رودخانه بهجت آباد از توابع استان قزوین انجام گرفته است و هدف از آن، ارائه روشی کاربردی در بحث بهینه سازی عملیات آبخیزداری و مهار سیل می باشد. به همین منظور ضمن به کارگیری مشخصات فیزیکی تولید شده در نرم افزار arcgis و پارامترهای هیدرولوژیکی حوزه در مدل hec-hms ، با استفاده از مفهوم نمودار مساحت-زمان، رفتار حوزه ارزیابی و سپس سطوح هم پیمایش حوزه در محیط gis استخراج شده است. از آنجا که تاثیر متقابل توزیع مکانی زیر حوزه ها و پتانسیل سیل خیزی آن ها نقش مهمی در شکل گیری سیلاب خروجی از حوزه دارد، بنابر این با فرض اجرای عملیات مهار سیلاب در زیر حوزه های واقع در هر سطح هم پیمایش، تاثیر آنها روی دبی اوج هیدروگراف سیل مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصله میزان تاثیر هر یک از سطوح را بر دبی اوج سیلاب نشان می دهد و بدین صورت، سطوحی که دارای بیشترین تاثیر بر دبی اوج سیلاب حوزه اصلی می باشند، مشخص می گردند. در انتها با اعمال ضریب تاثیر عوامل موثر بر تولید سیل، حاصل از تعیین وزن منطق ahp ، مناطق مولد سیل در موثرترین سطح به واسطه ارائه نقشه ای در محیط gis شناسایی شدند. لذا با تمرکز عملیات آبخیزداری و کنترل سیلاب براساس اولویت ها و مناطق تعیین شده، ضمن دسترسی به اهداف تحقیق، کاهش قابل توجهی در هزینه های اجرائی طرح پیش بینی می گردد.

بررسی روشهای تصمیم گیری چند معیاره و کاربرد آن در مدیریت منابع آب
thesis دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده فنی 1391
  فرید عباسی کلکانی   محمد صادق صادقیان

مدیریت منابع آب، مجموعه ای از اقدامات متعدد مدیریتی است که با هدف بهره برداری بهینه از منابع آب و کاهش خسارات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی صورت می گیرد. مسائل تصمیم گیری مدیریت منابع آب بدلیل وجود معیارها و شاخص های متعدد تصمیم گیری، مسائل پیچیده ای هستند. برای دست یابی به یک هدف مشخص، راه حل های متعددی وجود دارد که هریک ارجحیت های مختلفی ر ا برای مسائل مختلف همچون زیست محیطی، اجتماعی، سیاسی و سازمانی تأمین می نمایند. در دهه های گذشته، تصمیم گیری در مسائل مدیریت منابع آب و انتخاب گزینه برتر از بین گزینه های پیشنهادی جهت حل مشکلات یک حوضه آبریز، تنها براساس معیارهای اقتصادی– نسبت سود به هزینه– و تبدیل معیارهای اجتماعی و زیست محیطی به معیارهای اقتصادی صورت می گرفت. ولی امروزه با استفاده از روشهای تصمیم گیری چند معیاره، دیگر لازم نیست که تنها از معادل مالی معیارهای اجتماعی و زیست محیطی در انتخاب گزینه برتر استفاده کرد؛ بلکه می توان معیارهای مختلف کمی وکیفی را در اولویت بندی و انتخاب گزینه های برتر در مدیریت منابع آب بکاربرد. این الزامات طبعاً موجب استفاده از روشهای تصمیم گیری چندمعیاره mcdm می شودکه هدف آن انتخاب بهترین جواب از بین راه حل های ممکن است.

بررسی آماری، تطبیقی آرایه های بدیعی در دیوان خواجوی کرمانی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  طاهر شهزاد   حسین صدقی

خواجوی کرمانی متخلص به خواجو از شاعران نام آور قرن هفتم هجری قمری است . صنایع و آرایه های بدیعی اعم از لفظی و معنوی؛ موجب زیبایی و دلنوازی و تاثیرگذاری بیشتر کلام منظوم است : چه کلام منظومی که در حد مطلوب و بدون افراط از هنرنمایی ها بهره می گیرد ،دل خواننده و مخاطب را در اختیار خود می گیردو سرزمین دلها را برای بذر پاشی و نفوذ آماده می کند. اگر چنانکه حد اعتدال رعایت نشود، طبعا تاثیر منفی خواهد داشت و بر زیبایی لطمه خواهد زد؛ و اگر کلام منظوم عاری از آرایش و ظریف کاری باشد؛ کلام عادی و نامطلوب خواهد بود. خواجوی کرمانی به این نوع تاثیرات عنایت خاصی داشته و تلاش نموده است که اشعار خود را با انواع آرایه ها آراسته و دلنشین کند؛ او سعی کرده است از انواع صنایع لفظی از قبیل انواع جناس ها ، ترصیع ،تکرار ،ذوقافیتین، ردالصدر، ردالعجز، ردالقافیه، سجع و موازنه و نظایر آن در شعر خود بهره گیرد. و از صنایع معنوی،آرایه هایی نظیر ابداع، ارسال مثل، استتباع ، استخدام ، اغراق، افتنان و ایهام و غیره مورد توجه و استفاده شاعر بوده است.در این پایان نامه سعی شده است آرایه های لفظی و معنوی، در دیوان خواجو، بصورت جداگانه استخراج و بصورت آماری، تطبیقی مورد بررسی و تحلیل و تبیین قرار گیرد. الفاظ کلیدی: آرایه ی لفظی، معنوی، تطبیق، آمار، دیوان، خواجوی کرمانی

نقد بلاغی شعر دفاع مقدس
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  امیرعلی عظیم زاده جمال کندی   حسین صدقی

شعر دفاع مقدس به آن دسته از شعرهای جنگ اطلاق می شود که در آن ها به دیده تقدس به دفاع مردمیِ ایرانیان در مقابل جنگ تحمیلیِ هشت ساله عراق علیه ایران نگریسته شده است. این شعر در طول حیات سی ساله خود حجم زیادی از اشعار فارسی را به خود اختصاص داده است. رساله حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که شعر دفاع مقدس از نظر فنی و بلاغی در چه سطحی قرار دارد و نقاط ضعف و قوّت آن کدام است. نخستین سروده های دفاع مقدس به منظور تهییج مردم به پایداری در مقابل دشمن سروده می شد و عام بودن مخاطب اقتضا می کرد که شاعران، به بیان مستقیم رو بیاورند و مفاهیم ذهنی خود را کمتر در لفافه استعاره ها، تشبیه ها، کنایه ها و دیگر آرایه های دیریاب و مخیّل عرضه کنند. در این سروده ها شاعران غالباً به «چه گفتن» بیشتر از «چگونه گفتن» می اندیشیدند. عام بودن مخاطب، اقتضای زمان و دیگر عوامل باعث شده است که در این سروده ها تخیّل- که عنصر اصلی در شعر است- ضعیف باشد. در سال های آغازین جنگ شاعر تصاویر شعری خود را از واقعیت ها می گرفت و آنچه را شنیده یا در میدان جنگ به چشم خود دیده در قالب سروده های مهیّج گزارش می کرد؛ بنابراین بازآفرینی واقعیت های جنگ در سروده های این دوره، از بُعد تخیّلی صرف خارج شده و بیشتر جنبه عینی و واقعی به خود گرفته است. در سال های میانی جنگ، شاعران جوان انقلاب با کسب تجربه هایی شعر دفاع مقدس را از نظر تصویرسازی های بدیع و نو به راهی تازه کشاندند؛ مسائل مربوط به جنگ: ایثارگری ها، شهادت ها، مسائل عاطفی خانواده های شهیدان و رزمندگان، تشییع جنازه ها، معنویت جبهه ها، ابزار جنگی و غیره، افق های جدیدی از مضامین شعری را در مقابل دید شاعران دفاع مقدس گشود و آنان با استفاده از این عناصر و ابزارِ تصویرساز، تصاویر شعری ای آفریدند که در ادبیات فارسی مسبوق به سابقه نبوده است. در این دوره، شعر دفاع مقدس درونی تر می شود و شاعر به جای گزارش واقعیت بیرونی جنگ، احساس درونی خود را از این واقعیتِ بیرونی به تصویر می کشد؛ بنابراین شعرهای این دوره، عاطفی تر و تخیلی تر از اشعار سال های آغازین جنگ است. پایان جنگ فرصتی را پدید آورد تا شاعران با تأمل بیشتر به موضوع جنگ بیندیشند. در این دوره عنصر اندیشه در شعر دفاع مقدس تقویت شد و شاعران با طرح پرسش هایی، از اوضاع جامعه پس از جنگ و نادیده گرفتن ارزش های دفاع مقدّس انتقاد کردند. در این انتقادهاست که طنز جای خود را در شعر دفاع مقدّس باز کرد. احساس تألّم شاعر از کم توجّهی به آرمان شهیدان، فراموشی ارزش های دفاع مقدس و حسرت جا ماندن از کاروان شهیدان، شعرهای عاطفی فراوانی را در این دوره پدید آورد. شعر دفاع مقدس از عاطفی ترین شعرها در ادبیات فارسی است. در این شعر بار عاطفی بیش از آنکه بر روی دوش تصاویر شعری نهاده شود، بر دوش واژه ها و بیان عاطفی شاعر نهاده شده است. عمده ترین ضعف و آسیب شعر دفاع مقدس تکرارها و تقلیدهاست که باعث شده است اشعاری با وزن ها، ردیف ها، قافیه-ها، ترکیب ها و تصویرهای شعریِ مشابه در اشعار شاعران مختلف پدید آید و گاهی آن را ملال انگیز بنمایاند.

استفاده از مدل آزمایشگاهی جهت تجزیه و تحلیل شرایط مختلف برداشت آب شیرین در محیط متخلخل بر کنترل بالا آمدگی مخروطی آب شور زیر یک چاه پمپاژ
thesis دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده مهندسی عمران 1392
  ایمان شعبانی   حسین صدقی

تداخل آب شور و آب شیرین، یکی از موارد آلودگی منابع آب شیرین زیرزمینی است. پدیده بالا آمدگی مخروطی (upconing) آب شور زیر چاه ها مرحله ای از تداخل آب شور و آب شیرین است. در پژوهش حاضر با استفاده از یک مدل آزمایشگاهی سه بعدی برمبنای جعبه ماسه، پدیده بالاآمدگی مخروطی شبیه سازی گردید و جهت بررسی تاثیر شرایط مختلف برداشت آب شیرین در پدیده فوق، محل قرارگیری فیلتر، ارتفاع فیلتر و قطر چاه مورد بررسی قرار گرفت. براساس تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از نمونه برداری ها در ارتفاعd/3 از سطح مشترک آب شور و شیرین تا زیر چاه پمپاژ به ازای دبی ثابت ml/min457 و چگالی kg/m3 1025 مشاهده می شود میزان هدایت الکتریکی(میلی زیمنس بر ثانیه) هر سه حالت قرارگیری فیلتر (3، 6 و 9 سانتی متر بالاتر از کف چاه پمپاژ) در شروع آزمایش یکسان و در دقیقه 180 و 360، آزمایش مربوط به فیلتر 3 سانتی متر بالاتر از کف چاه، 22% و 2.1% درصد نسبت به حالت، فیلتر 6 سانتی متر بالاتر از کف چاه و 97% و 3.2% درصد نسبت به حالت فیلتر در 9 سانتی متر بالاتر از کف چاه پمپاژ افزایش داشته است. همچنین با کاهش ارتفاع فیلتر بالاآمدگی مخروطی آب شور بیشتر شده است و با افزایش قطر چاه شاهد افزایش هدایت الکتریکی در ارتفاع یاد شده و درنتیجه کاهش پدیده فوق خواهیم بود. پیشنهاد می گردد در سواحل، جزایر و مناطق کویری جهت کنترل بالاآمدگی مخروطی، فیلتر چاه در بالاترین فاصله از کف چاه و با ارتفاع کم در نظر گرفته شود. همچنین قطر چاه نیز نباید زیاد بزرگ انتخاب گردد.

بررسی اندیشه های عرفانی نجم رازی بر اساس مرصادالعباد
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - دانشکده علوم انسانی 1392
  نسرین اصغرزاده   یحیی آتش زای

نجم الدین رازی یکی از عارفان قرن هفتم هجری است.مهمترین کتاب او مرصادالعباد ، به زبان فارسی و در مورد تصوف و سلوک است. این کتاب از نظر سبکی به آثار قرن ششم ماننده تر است. عرفان نجم الدین رازی مابین دو مکتب تصوف عابدانه و تصوف عاشقانه می باشد.او راه رسیدن به حقیقت را شریعت و طریقت می داند.عقیده او بر این است که شناخت خدا با شناخت نفس حاصل می شود.آفرینش انسان از سایر موجودات و حتی فرشتگان متمایز است.رابطه ای میان انسان و خدا وجود دارد و آن عشق است.برای رسیدن به حقیقت باید مراحلی را طی کرد و آن تزکیه نفس و چله نشینی می باشد. ماجرای آفرینش آدم و ملائکه داستان گونه بیان می شود. او قبل از خلقت آدم به خلقت عوالم مختلف ارواح ،ملک و ملکوت پرداخته و سپس خلقت آدم را بیان کرده است بعد از آن احتیاج انسان به پیامبر و شیخ برای تصفیه دل و مشاهده انوار درونی و تجلی ذات و صفات خداوند روی آورده است. اندیشه های عرفانی او بر مبنای قرآن و آیات و احادیث شکل می گیرد چنانکه در آغاز هر باب آیه ای می آورد و آن را مبنای سخنان خود قرار می دهد.

بررسی مثنوی های متاثر از مثنوی لیلی و مجنون نظامی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - دانشکده ادبیات 1392
  علی عزیزی   احمد گلی

نظامی گنجوی یکی از شاعران بزرگ منظومه سرا است که خمسه اش همواره مورد توجه و تقلید شاعران بعد از خود بوده است به طوری که تا چند قرن بعد از وی نیز شاعران زیادی در تقلید از خمسه ی وی آثاری را خلق کرده اند.یکی از منظومه های بی نظیر وی ، لیلی و مجنون می باشد که آثار فراوانی در تقلید از این اثر سروده شده است.در این پایان نامه سعی بر آن بوده تا برخی از این آثار را از حیث ساختار و محتوا با شاهکار نظامی، سنجیده و تفاوت و تشابه آن ها نمودار گردد.

کاربرد مدلهای سری زمانی برای پیش بینی دبی اوج سیلاب رودخانه در جهت تعیین معیارهای طراحی سازه های هیدرولیکی(مطالعه موردی:رودخانه تالار قائم شهر)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده مهندسی عمران 1393
  کریم حمیدی ماچک پشتی   حسین صدقی

سری های زمانی نقش مهمی در برنامه ریزی، طراحی و تحلیل سیستمهای هیدرولوژیک دارند. با توجه به آنکه پدیده های هیدرولوژیک وابسته به زمان می باشند، سری های زمانی می توانند به ابزاری قدرتمند به منظور تحلیل این سیستمها بدل شوند. سیلاب یکی از مهم ترین و مخرب ترین پدیده های هیدرولوژیک است که در چند سال گذشته اثرات اقتصادی و اجتماعی زیادی در استان مازندران برجا گذاشته است. یکی از شاخص های مهم سیلاب دبی حداکثر لحظه ای سالانه است. پیش بینی و تعیین دبی حداکثر لحظه ای سالانه از دیدگاه ایمنی و اقتصادی و کارکرد مناسب سازه های هیدرولیکی از اهمیت زیادی برخوردار بوده و از مهم ترین عوامل و پارامترهای طراحی و برنامه ریزی در مهندسی رودخانه می باشد. در این مطالعه به منظور تعیین و پیش بینی دبی اوج سیلاب رودخانه تالار قائم شهر، سری زمانی دبی حداکثر لحظه ای سالانه این رودخانه در ایستگاههای شیرگاه و کیاکلا طی دوره آماری1390-1330 به کار گرفته شد همچنین دبی متوسط سالانه این رودخانه در ایستگاههای فوق مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور از متدولوژی باکس- جنکینز(1976) استفاده گردید که شامل3 مرحله تشخیص آزمایشی مدل با استفاده از توابع خودهمبستگی و خودهمبستگی جزئی، تخمین پارامترهای مدل شناسائی شده با استفاده از روش های حداکثر درستنمائی، حداقل مربعات شرطی و غیر شرطی و در نهایت آزمون نکوئی برازش یا آزمون استقلال زمانی و نرمال بودن باقیمانده ها، به ترتیب با استفاده از آزمون عدم برازش پورت مانتو و آزمون های غیرپارامتری، می باشد. توابع خودهمبستگی و خودهمبستگی جزئی سریهای مورد مطالعه معنی دار می باشد که می تواند در اثر عواملی نظیر پوشش گیاهی خوب منطقه، ساختار زمین شناسی منطقه وجریان آب ناشی از ذوب برف باشد. با توجه به نتایج گرفته شده در این تحقیق، مدل حاصل برای سریهای دبی حداکثر لحظه ای سالانه ایستگاههای شیرگاه و کیاکلا بترتیب بصورت arma(8,1) ، arma(3,3) و سریهای دبی متوسط سالانه ایستگاههای شیرگاه و کیاکلا بترتیب بصورت arima(2,1,1) و arma(2,1) می باشد. در همه سریها روش حداکثر درستنمایی بهترین روش می باشد. در این مطالعه از آمار 5 سال به منظور واسنجی و صحت مدل بدست آمده برای پیش بینی استفاده شده است. نتایج بدست آمده از مناسب بودن مدلهای ارائه شده برای پیش بینی می باشد. در این مطالعه همچنین توزیع های متداول در هیدرولوژی بر سری داده ها برازش داده شد. نتایج بدست آمده نشان دهنده مناسب بودن توزیع لوگ پیرسون تیپ3 و توزیع لوگ نرمال دو پارامتری بترتیب برای سری داده های دبی حداکثر لحظه ای سالانه ایستگاههای شیرگاه و کیاکلا و توزیع نرمال برای سریهای دبی متوسط سالانه هر دو ایستگاه شیرگاه و کیاکلا می باشند.

کاربرد مدلهای سری زمانی برای پیش بینی دبی اوج سیلاب رودخانه در جهت تعیین معیارهای طراحی سازه های هیدرولیکی (مطالعه موردی: رودخانه تالار قائمشهر)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده فنی 1393
  کریم حمیدی ماچک پشتی   حسین صدقی

سری های زمانی نقش مهمی در برنامه ریزی، طراحی و تحلیل سیستمهای هیدرولوژیک دارند. با توجه به آنکه پدیده های هیدرولوژیک وابسته به زمان می باشند، سری های زمانی می توانند به ابزاری قدرتمند به منظور تحلیل این سیستمها بدل شوند. سیلاب یکی از مهم ترین و مخرب ترین پدیده های هیدرولوژیک است که در چند سال گذشته اثرات اقتصادی و اجتماعی زیادی در استان مازندران برجا گذاشته است. یکی از شاخص های مهم سیلاب دبی حداکثر لحظه ای سالانه است. پیش بینی و تعیین دبی حداکثر لحظه ای سالانه از دیدگاه ایمنی و اقتصادی و کارکرد مناسب سازه های هیدرولیکی از اهمیت زیادی برخوردار بوده و از مهم ترین عوامل و پارامترهای طراحی و برنامه ریزی در مهندسی رودخانه می باشد. در این مطالعه به منظور تعیین و پیش بینی دبی اوج سیلاب رودخانه تالار قائم شهر، سری زمانی دبی حداکثر لحظه ای سالانه این رودخانه در ایستگاههای شیرگاه و کیاکلا طی دوره آماری1390-1330 به کار گرفته شد همچنین دبی متوسط سالانه این رودخانه در ایستگاههای فوق مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور از متدولوژی باکس- جنکینز(1976) استفاده گردید که شامل3 مرحله تشخیص آزمایشی مدل با استفاده از توابع خودهمبستگی و خودهمبستگی جزئی، تخمین پارامترهای مدل شناسائی شده با استفاده از روش های حداکثر درستنمائی، حداقل مربعات شرطی و غیر شرطی و در نهایت آزمون نکوئی برازش یا آزمون استقلال زمانی و نرمال بودن باقیمانده ها، به ترتیب با استفاده از آزمون عدم برازش پورت مانتو و آزمون های غیرپارامتری، می باشد. توابع خودهمبستگی و خودهمبستگی جزئی سریهای مورد مطالعه معنی دار می باشد که می تواند در اثر عواملی نظیر پوشش گیاهی خوب منطقه، ساختار زمین شناسی منطقه وجریان آب ناشی از ذوب برف باشد. با توجه به نتایج گرفته شده در این تحقیق، مدل حاصل برای سریهای دبی حداکثر لحظه ای سالانه ایستگاههای شیرگاه و کیاکلا بترتیب بصورت arma(8,1) ، arma(3,3) و سریهای دبی متوسط سالانه ایستگاههای شیرگاه و کیاکلا بترتیب بصورت arima(2,1,1) و arma(2,1) می باشد. در همه سریها روش حداکثر درستنمایی بهترین روش می باشد. در این مطالعه از آمار 5 سال به منظور واسنجی و صحت مدل بدست آمده برای پیش بینی استفاده شده است. نتایج بدست آمده از مناسب بودن مدلهای ارائه شده برای پیش بینی می باشد. در این مطالعه همچنین توزیع های متداول در هیدرولوژی بر سری داده ها برازش داده شد. نتایج بدست آمده نشان دهنده مناسب بودن توزیع لوگ پیرسون تیپ3 و توزیع لوگ نرمال دو پارامتری بترتیب برای سری داده های دبی حداکثر لحظه ای سالانه ایستگاههای شیرگاه و کیاکلا و توزیع نرمال برای سریهای دبی متوسط سالانه هر دو ایستگاه شیرگاه و کیاکلا می باشند.

وی‍‍‍‍‍ژگیهای ادبیات دفاع مقدس(براساس ده متن داستانی مربوط به آن)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - پژوهشکده ادبیات 1390
  خدیجه خصوصی   حسین صدقی

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در تابستان سال 1359 جنگ ناخواسته و نابرابر بر سرزمین ایران اسلامی تحمیل شد و این امر روحی? ایثارگری و فداکاری مردم را در دفاع از باورهای دینی و شعائر اسلامی، بیش از پیش تقویت نمود؛ و خشم آنان را بر متجاوزان و حامیان آن ها، برانگیخت. جنگ مسئله ای بود که هرکس پیشبرداهداف آن را یکی از فرایض زندگی و کاری خود محسوب می کرد و در پشت جبهه برای تقویت روحیه رزمندگان، از هیچ تلاش و کوششی، فروگذاری نمی کرد. در این میان کسانی که اهل قلم بودند، به انعکاس برخی وقایع جنگی پرداختند و بدین طریق، شالوده و اساس ادبیات داستانی مربوط به دفاع مقدس شکل گرفت، در تمامی این آثار غالبا نویسنده تلاش می کند که سیمای جنگ و مناطق جنگی، از جان گذشتگی رزمندگان و وضعیت روحی مقاوم آنان و نیز فداکاری و ایثار و نقش اصلی زنان را در آینه هشت سال دفاع مقدس مصور کند. هر کتاب داستان مربوط به جنگ از سبک و سیاق خاص و از دیدگاه خود به مقوله جنگ نگاه می کند و نشان می دهد که نویسنده هایی که علاقه ای در این زمینه داشته اند، نسبت به این مقوله بی تفاوت نبوده و تمام تلاش خود را برای ترسیم وقایع جبهه های جنگ به کار گرفته اند، در این دفاع مقدس همه از مردان و زنان و پیر و جوان و کودکان در پیروزی جنگ تحمیلی به نوعی سهیم بوده اند؛ونیز بدیهی است کسانی که به خیل شهدا پیوسته اند و یا به دیار گمنامی و مفقود الاثری روی آورده اند و یا به افتخار جانبازی نائل آمده اند؛تاثیر زایدالوصفی در رویارویی وشکست دشمن داشته اند. در این پایان نامه کوشش شده است که ویژگی های ادبیات داستانی دفاع مقدس بر اساس ده متن داستانی نظیر سفر به گرای 270 درجه، گنجشک ها بهشت را می فهمند، ارمیا، با جامهای شوکران و ...بررسی و مورد تحلیل و تبیین قرار گیرد.

موسیقی شعر در دیوان اوحدی مراغه ای
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  ندا مطعم اصل   حسین صدقی

موسیقی شعر از عوامل موثر و مهمی است که به شکل گیری ساختار شعر و تاثیرگذاری آن کمک می کند. شعر اساساً وسیله بیان و آیینه انعکاس احساسات درونی هر شاعر است که ابزار بیان این عواطف و احساسات، موسیقی شعر است و اوحدی برای تبیین عواطف، افکار، اندیشه ها و علایق و سلایق خود، از عوامل تاثیر گذاری موسیقی بهره گرفته است. در این رساله که هرچند گامی است کوچک برای آشنایی هر چه بهتر با عواطف، افکار و سبک اشعار اوحدی؛ کوشش شده است که موسیقی اشعار وی، از لحاظ موسیقی بیرونی، کناری، درونی و معنوی (وزن، قافیه و ردیف و نیز انواع آرایه های لفظی و معنوی) که هر کدام به نوعی در شکل گیری و تاثیرگذاری موسیقی شعر و نایل شدن شاعر به اهداف خود؛ یعنی نفوذ در دل ها و تحریک عواطف و احساسات، کمک می کنند؛ مورد بررسی و تبیین قرار گیرد.

عرفان جامی بر مبنای هفت اورنگ
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  فاطمه محمودی   حسین صدقی

خاتم الشعرا، نورالدین عبدالرحمان جامی، در قرن نهم هجری می¬زیسته و گرایش عرفانی و صوفیانه داشته است. نگرش عرفانی جامی، متأثر از عرفان محیی الدین ابن العربی است و این تأثیر، در آثار وی، از جمله هفت اورنگ، به ویژه مثنوی¬های تحفة¬الاحرار، سبحۀالابرار و سلسلةالذهب، نمود بارزی دارد. پیر جام در قرن نهم، در بیان و شرح اصطلاحات عرفانی و صوفیانه، نظیر سماع، مراقبه، عشق، تجلی، قرب، عزلت، اراده و نظایر آن تبحر خاصی داشته است. این پایان نامه به بررسی ویژگی¬های عرفان جامی بر مبنای هفت اورنگ پرداخته است، تا با تحقیق در مباحث و منابعی که در سیر و تحقیق عالم عرفان و تصوف، منابع ارزشمندی محسوب می¬گردند، میزان تأثیر عرفای قبل از جامی و عرفان آنها را که در شکل گیری اندیشه¬های عرفانی وی تأثیر بارزی داشته اند را بیان کند. در این تحقیق، ضمن بیان خلاصه¬ای از هفت¬اورنگ جامی، اصطلاحات عرفانی موجود در این آثار گردآوری و توضیح شده و از این طریق نوع برداشت و مقصود جامی از کاربرد این نوع اصطلاحات در آثار خود، ذکر گردیده است. در نهایت اثبات شده که جامی در مفاهیم عرفانی و گرایش صوفیانۀ خود به عرفان محی‎الدین عربی نظر خاصی داشته است؛ بالاخص اینکه در باب عشق، پیرو عقیدۀ عشق مجازی پلی برای عشق الهی و حقیقی بوده و غرض و مقصود او از طرح داستان¬های عاشقانه، توجه به معشوق ازلی و ابدی بوده است. در این پایان نامه کوشش شده است افکار و اندیشه‎های عرفانی جامی بر مبنای هفت اورنگ، مورد مطالعه، بررسی و تحلیل و تبیین قرار گیرد.

تحقیق در دیوان قوامی رازی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  نجف غنی زاده   یحیی آتش زای

امیر بدرالدین قوامی رازی از شعرای قرن ششم هجری است. دیوان وی شامل 58 قصیده، 51 غزل، 4 ترکیب بند و 3 ترجیع بند است. شغل وی نانوایی بوده که در دیوانش اشاره های فراوانی به آن داشته است و تشبیه شعرش به نان از پررنگ ترین تشبیهات اوست. از میان شعرا به سنایی ارادت خاص دارد، در جای جای دیوانش به نام ایشان اشاره داشته و در مواردی خود را برتر از او دانسته است. در جوانی اوضاع مادی نابسامانی داشته و اشعارش را فدای دریوزگی و گدایی کرده است. مضامین قصاید، ترجیع بندها و ترکیب بندهای وی شامل ستایش خداوند، نعت پیامبر، زهد و اخلاقیات، مدح و ستایش شخصیت های برجستۀ مذهبی و سیاسی و علمی زمان خود و نیز ستایش اهل بیت پیامبر (ص)، مخصوصاً حضرت علی (ع) است. در غزلیات شیرین و دل نشینش به زیبایی به توصیف صفات و ویژگی های عشق، عاشق و مخصوصاَ به خصوصیات ظاهری و رفتاری معشوق پرداخته است. در زمینۀ موسیقی درونی شعر، بیشترین توجّه قوامی به صنعت سجع است. این صنعت در موارد فراوانی همسان با قافیۀ کناری به کار رفته است. بحر هزج و بحر مضارع بیشترین درصد اوزان دیوان قوامی را شامل می شوند. در زمینۀ موسیقی معنوی شعر، بیشترین عنایت شاعر به آیات و داستان های قرآنی و نیز تمثیل های شیرین و دل نشین است. در دیوان قوامی رازی صور خیال حضور پررنگ و اثرگذاری دارند؛ در این میان، تشبیه، بیشترین بسامد را دارد. استعاره و کنایه بعد از تشبیه، تشخّص آشکار دارند و مجاز بعد از آن ها در مرحلۀ پایینی قرار دارد. اصطلاحات علمی به کار رفته در دیوان قوامی عبارتند از: اصطلاحات نجومی، پزشکی، فقهی، کلامی و عرفانی

آیین حکمرانی در شعر فارسی تا قرن هشتم
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  نادر میکائیلی   حسین صدقی

ادار? هر جامعه ای چه در داخل آن جامعه و چه در ارتباط با جوامع دیگر، نیازمند تدابیر ویژه و اتّحاد رأی و نظر و نظم لازم است. بدیهی است، جامعه هرچند گسترده تر باشد، ادار? آن نیز سخت تر بوده، نیاز به هم فکری و دقّت بیشتری خواهد داشت. شعر فارسی یکی از غنی ترین گنجینه های علمی در زمینه آیینِ حکمرانی است که می توان با بررسی دقیق ترِ آن، به شیوه ها و چگونگی رفتار پادشاهان در امر کشورداری و آیین حکمرانی و اندیشه های سیاسی و اجتماعی آنان و کارگزارانشان پی برد. این نوشتار، به واقع، بیان گوشه هایی از آیین های حکمرانی و شیوه های حکومتی فرمانروایان است که به نوعی در کلام منظوم شعرا نمود و انعکاس چشمگیری یافته است که در نوع خود می تواند ما را با حکمرانان گذشته و شیوه حکومتی آنان آشنا سازد. برای ره یافت و رسیدن به این هدف، کوشش شده است ابتدا بر اساس آموزه های موجود در شعر فارسی تا قرن هشتم، لزوم تشکیل حکومت و نیاز به حاکم و رهبری واحد در یک کشور، مورد بررسی قرار گیرد و جایگاه و ویژگی های پادشاهان و حکمرانان، پیوند دین و حکومت، جایگاه وزیران و کاردانان حکومتی و اهمیّت خرد و خردورزی در تدبیر اداره کشور، هرکدام با ذکر شواهد شعری مطرح شود. در ضمن آیین ها و رسوم درباری، مانند برگزاری جشن ها و مجالس درباری، جشن های ملّی و اعیاد مذهبی، مراسم سوگواری در دربار و برخی باورها و اعتقادات، دادگری و ظلم و تأثیر آن دو در پیشرفت و بقای حکومت، از دیدگاه شاعران و انگیزه عدالت طلبی و ظلم ستیزی آنان و نیز مسأله امنیّت و تدبیر صلح و جنگ و نظایر آن در آیین حکمرانی بر اساس منابع تحقیق، تبیین و مورد تحلیل قرار گیرد.

بررسی سبک شناختی تلمیحات در دیوانهای عنصری، بیلقانی و وحشی بافقی (به مثابه نمایندگان سه سبک متفاوت)
thesis دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1386
  فاطمه اشرفی   حسین صدقی

چکیده ندارد.

فرهنگ توصیفی- تحلیلی اشارات در اشعار صائب
thesis دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1386
  علی اصغر مقنی   حسین صدقی

چکیده ندارد.

افسون و جادو در شعر فارسی (از آغاز تا قرن نهم)
thesis دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1387
  فریبا عظیم زاده جوادی   حسین صدقی

چکیده ندارد.

اخلاقیات در دیوان ناصر خسرو
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران 1387
  محمدرضا فرضی   رحمان مشتاق مهر

چکیده: دیوان ناصرخسرو یادگار دوران شکوفایی سبک خراسانی در قرن پنجم هجری است. علاوه بر اینکه از نظر هنر شاعری از بهترین نمونه های سبک خراسانی است، از نظر اخلاقی نیز با توجّه به اهتمام شاعر به مسائل اخلاقی ارزش فراوان دارد. رساله حاضر در دو بخش تنظیم شده است: بخش اول مقدماتی در تبیین و تعریف علم اخلاق ، فلسفه اخلاق ، ارتباط اخلاق با علوم دیگر ، اخلاق اسلامی ، معرفی ناصر خسرو و اهمیّت بررسی اخلاقیّات در دیوان ناصر خسرو و چگونگی طرح مضامین اخلاقی در دیوان ناصر خسرو را در بر می گیرد . و در بخش دوم نیز که شامل متن اصلی پایان نامه است انواع رذایل و فضایل اخلاقی همراه با آیات و روایات مربوط و تعریف و توضیحی مختصر و شواهدی از اشعار ناصر خسرو با تحلیلی موجز و مجمل آمده است . تحقیق در مسائل اخلاقی دیوان نشان می دهد که شاعر حکیم به نکوهش رذایل اخلاقی و توصیه به ترک آنها بیشتر توجه کرده است تا به ستایش فضایل اخلاقی و ترغیب به آنها. از میان رذایل هم نکوهش بعضی از آنها مانند طمع و ستم ، مکر ، حسد و ... بیشتر از بقیه مورد توجه شاعر بوده است. درباره فضایل هم چنین سخنی مصداق دارد و ستایش صبر ، شکر ، زهد ، توبه و قناعت به موارد دیگر از نظر تعداد برتری دارد . ناصر خسرو به آیات و روایات مربوط به موضوع مورد نظرش توجه خاصّی دارد. در بعضی موارد بیت ناصر خسرو عین ترجمه آیه یا حدیث است. در اکثر موارد اشاره ای به اقتباس از آیه یا حدیث ندارد بلکه مضمون بیت ما را به این موضوع رهنمون می شود . ولی در موارد اندک، به اقتباس از آیه یا حدیث تصریح کرده است. ما سعی کرده ایم تا حد توان بیشتر آیات و روایاتی را که مورد توجه شاعر بوده برای تبیین موضوع مورد نظر اخلاقی بیاوریم.به نظر می رسد ناصر خسرو از هر فرصتی استفاده می کند تا در شعرش به وعظ و اندرز دادن به مردم بپردازد و مسائل اخلاقی را به آنها گوشزد کند – چیزی که در آثار نثرش خبر چندانی از آن نیست – و در آن قدرت کم نظیری را نشان می دهد . واعظی که علاوه بر تسلّط به موضوع ، قدرت شعر و بیان را نیز در اختیار دارد.

ارزیابی اثرات شرایط خاک و اقلیم در جذب و دفع بارش و تشکیل جریانهای سطحی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1372
  علی صالح شهرضا   حسین صدقی

ارزیابی اثرات شرایط خاک و اقلیم در جذب و دفع بارش و تشکیل جریانهای سطحی موضوع اصلی این پایان نامه را تشکیل میدهد. در این راستا مجموعه عوامل اقلیمی که برآیند آنها بصورت شرایط حاد بارندگی وارد عمل می شود و نیز عوامل وابسته به خاک و پوشش آن که در تبدیل بارش به جریان سطحی نقش اساسی دارند، در مورد یک منطقه جغرافیائی مشخص مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. روش مورد کاربرد در انجام این مطالعات طبیعتا" روشی است که بر اساس بهره گیری از پارامترهای دوگانه اقلیمی و خاک پایه گذاری شده است . این روش تحت عنوان روش شماره منحنی امروزه کاربرد قابل توجهی پیدا کرده است و جریان سطحی، چگونگی تشکیل و کمیت آنرا در طول وقوع بارندگی مورد برآورد قرار می دهد. نظر به اینکه در ارزیابی آمار و اطلاعات عوامل اقلیمی و خاک امکان بروز تقریب هایی وجود دارد، لذا حساسیت روش مورد کاربرد در مقابل تغییرات قابل پیش بینی مقادیر این پارامترها باید سنجیده شود. بدین منظور بخشی از این مطالعات به تعیین این حساسیت ها در مقابل حدود قابل کاربرد و پارامترهای دخیل اختصاص داده شده است . منطقه مورد نظر برای انجام مطالعات و ارزیابی کارایی این روش چه بلحاظ اقلیمی و چه بلحاظ شرایط خاک از خصوصیاتی برخوردار است که تا حدود زیادی معرف شرایط بخشی وسیعی از کشور می باشد. بدین ترتیب نتایج این بررسی ها میتواند در ابعاد گسترده جغرافیائی با تقریب های ناچیز مورد استفاده داشته باشد. برآورد هیدروگرافهای ترکیبی حوضه های مشرف به دشت مورد مطالعه از دیگر نتایج عملی این پایان نامه است که برای انجام این مهم از نرم افزار معروف hec-1 که قابلیت های ارزنده ای در تحلیل و اجرای محاسبات دارد استفاده شده است .

تحلیل سیلابهای حوضه آبریز میانی کارون
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز 1378
  احمد دماوندی نژادمنفرد   حسین صدقی

سیلاب از جمله پدیده های طبیعی است که مورد توجه بشر می باشد. آنچه در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است ، تحلیلی بر سیلاب حوضه آبریز میانی کارون می باشد. چهارچوب این تحقیق معرفی شرایط عمومی هیدرولوژیکی حوضه آبریز میانی کارون، معرفی و بررسی ساختار مدل تبدیلی دبی حداکثر روزانه سیلاب به مقادیر دبی اوج، بررسی ساختار مدل قوانین توزیع احتمالاتی مورد استفاده در هیدرولوژی، تعیین و مقایسه نتایج حاصل از کاربرد قوانین احتمالاتی، بررسی امکان ارزیابی تغییرات به عمل آمده در مقادیر محتمل دبی اوج سیلاب با دوره های برگشت مختلف بر اثر احداث مخزن سد شهید عباسپور رور رودخانه کارون و در نهایت ارائه روابط دبی - مساحت - دوره برگشت در حوضه میانی کارون می باشند. مدلهای تبدیل دبی حداکثر روزانه سیلاب به مقادیر دبی اوج شامل مدلهیا سنگال، فولر، همبستگی آماری و لانگبین می باشند. مدلهای توزیعهای احتمالاتی شامل توزیعهای نرمال، نرمال لگاریتمی، گامبل، پیرسون تیپ سوم و پیرسون تیپ سوم لگاریتمی می باشند. مقایسه این توزیعها با استفاده از آزمونهای کی دو، کلموگرف - اسمیرنوف و مجموع مربعات صورت گرفته است . برای تعیین تغییرات دبی سیلاب بعد از احداث سد شهیدعباسپور از نزدیکترین ایستگاه در بالادست سد کمک گرفته شده است . نتیجه کلی این است که مدل سنگال در ایستگاه سد شهیدعباسپور، مدل همبستگی آماری در ایستگاه گدارلندر و گتوند و کل حوضه مورد مطالعه انتخاب می شوند. همبستگی آماری بین آمار ایستگاههای موجود وجود ندارد. توزیعهای پیرسون تیپ سوم، گامبل، پیرسون تیپ سوم لگاریتمی، گامبل به ترتیب برای آمار سیلاب ایستگاههای گتوند، سد شهیدعباسپور، دشت بزرگ گدارلندر انتخاب می گردد. وجود سد شهیدعباسپور روی سیلاب در حوضه مورد مطالعه تاثیر می گذارند. در حوضه مورد مطالعه برای زیر حوضه هائیکه حداقل مساحت آن 1500 کیلومتر مربع باشد، می توان با استفاده از روابط دبی - مساحت - دروه بازگشت مقادیر دبی سیلاب را پیش بینی نمود.