چکیده در جامعه کنونی با توجه به افزایش روز افزون جمعیت مصرف کننده، دیگر جایی برای از دست دادن منابع تولید مواد پایه غذایی و منابع آب و جود ندارد. خشکسالی یکی از مهمترین بلایای طبیعی می باشد که دارای بیشترین تاثیر منفی بر جوامع بشری و بالاترین فراوانی وقوع بین سایر بلایا می باشد. بنابراین لازم است جهت کاهش اثرات مخرب خشکسالی قبل از وقوع، مدیریت ریسک انجام گیرد. شناخت خصوصیات و ویژگی های خشکسالی امکان انتقال مدیریت بحران به مدیریت ریسکرا فراهم می سازد. برای تحلیل خشکسالی شاخص های متعددی وجود دارد که هیچ کدام از آنها برتری مطلق نسبت به سایر شاخص ها ندارد. در تحقیق حاضر شاخص های خشکسالی di , spi در استان آذربایجان شرقی مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفته اند. بدین منظور تعداد 40 ایستگاه واقع در داخل استان و 11 ایستگاه مرزی از استان های مجاور با توجه به داشتن طول دوره آماری مشترک 30 ساله (58-1357 تا 87-1386) و کمترین نواقص آماری و پراکنش مناسب انتخاب گردید. نمودارهای سری زمانی شاخصspi در مقیاس های زمانی 3 ،6 ، 9، 12 و 24 ماهه و نمودار شاخص di تهیه و تحلیل گردید. ارزیابی دو شاخص جهت تحلیل خشکسالی هواشناسی با استفاده از دو فرضیه و استفاده از آزمون همبستگی اسپیرمن انجام گردید و مشخص گردید شاخص spi توانایی بیشتری در نشان دادن ناهنجاری های بارش داد. با انتخاب شاخص spi به عنوان شاخص بهینه، مقایسه بین مقیاس های 5 گانه شاخص spi انجام گرفت و نتیجه بر این شد که توانایی شاخص spi در نشان دادن خشکسالی های هیدرولوژیکی نسب به خشکسالی های هواشناسی بیشتر است. با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (gis) ویژگی های زمانی و مکانی خشکسالی مورد بررسی قرار گرفت و مناطق آسیب پذیر نسبت به خشکسالی در مقیاس های مختلف زمانی شاخص spi، مشخص گردید. نتایج نشان می دهد خشکسالی های شدید دارای دوره تداوم طولانی مدت هستند و خشکسالی های ضعیف فراوانی بیشتری دارند.بطوریکه شدیدترین خشکسالی در سال 1379 با گستره ای وسیع تقریباً اکثر نقاط استان را با خشکسالی های شدید و بسیار شدید مواجه کرده است. در سال 1383 یک دوره مرطوب 4 ساله شروع شده و از سال 1386 به بعد وضعیت اقلیمی استان رو به خشکسالی می رود که می توان خشکسالی سال های 1388 و 1389 را ادامه همین روند عنوان کرد. فراوانی وقوع خشکسالی در قسمتهای شمال شرقی، جنوب غرب و جنوب شرق استان بیشتر بوده، بنابراین می توان این مناطق را جزو بخش های آسیب پذیر استان از لحاظ خشکسالی به حساب آورد. کلمات کلیدی: شاخص spi ، شاخص di ، سامانه اطلاعات جغرافیایی(gis) ، آذربایجان شرقی

چکیده: سیل به عنوان یکی از مخرب ترین بلایای طبیعی همواره خسارات جانی و مالی فراوانی را به بار آورده است. آگاهی از تناوب و میزان بزرگی این پدیده طبیعی گام اساسی در مهار ، کنترل سیلاب وبرنامه ریزی صحیح جهت استفاده از این منابع ارزشمند می باشد. در حال حاضر مدل های مختلفی به منظور شبیه سازی مراحل تبدیل بارش به رواناب وجود دارد. مدل (watershed modeling system) wms از جمله مدل های جدید و جامع است که با تلفیق امکانات gis و مدلهای هیدرولوژی و هیدرولیکی متنوع توانسته به عنوان ابزاری قدرتمند در زمینه ی مدلسازی و مدیریت حوضه ی آبریز مورد استفاده قرار گیرد. در این مطالعه کاربرد مدل wms در حوضه آبریز قره آقاج واقع در نیمه جنوبی استان فارس مورد بررسی قرار گرفت. بدین ترتیب که پس از تهیه نقشه های توپوگرافی با مقیاس 1/25000 و انجام اصلاحات لازم بر آن در محیط نرم افزار arcgis، مدل ارتفاعی رقومی (dem) با دقت 10 متر ساخته شد.سپس در محیط نرم افزار wmsو به کمک مدل topaz، آبراهه ها و شبکه رودخانه ها ترسیم گردید. بعد از آن با تعیین مکان خروجی ها، مرز حوضه و زیر حوضه ها تعیین و مشخصات فیزیوگرافی منطقه محاسبه گردید. در پایان توسط مدل hec-hms که از جمله مدل های پشتیبانی شونده در wms می باشد، شبیه سازی بارش-رواناب در سطح حوضه انجام و هیدروگراف حاصل پس از واسنجی، مورد ارزیابی قرار گرفت. مراحل واسنجی و ارزیابی مدل با استفاده از 5 رگبار مشاهده ای به همراه سیلاب همزمان آنها انجام شد. نتایج نهایی ارزیابی نشان داد که خطای برآورد دبی اوج و حجم رواناب در خروجی حوضه واقع در تنگ کازرین نسبت به مقادیر مشاهده شده به ترتیب 11و19 درصد می باشد. همچنین میزان خطای مدل در برآورد زمان وقوع د بی اوج در خروجی حوضه 2 ساعت و یا با توجه به مدت زمان از شروع سیلاب 5/12 درصد بوده است. بعد از آن توسط مدل تایید شده ، هیدروگراف سیل برای دوره های بازگشت مختلف و همچنین به ازای حداکثر بارش محتمل و بارش طراحی شبیه سازی شد. نتایج آنالیز حساسیت نشان داد که در تخمین دبی اوج و همچنین حجم سیلاب، حساسیت مدل در برابر تغییرات cn که رابطه مستقیم با رطوبت اولیه خاک دارد نسبت به تغییرات نفوذ اولیه و زمان تأخیر بیشتر است. در تخمین زمان مشاهده دبی اوج نیز عامل مهم وضریب حساس مدل ، زمان تأخیر حوضه گزارش شد.در بررسی شدت سیل خیزی حوضه مشخص گردید که در تشکیل دبی اوج حوضه قره آقاج، در مجموع سهم حوضه میانی بیشتر بوده است ولی چنانچه پتانسیل تولید سیل با توجه به سهم هر متر مربع از سطح زیر حوضه ها در شکل گیری دبی اوج حوضه مورد بررسی قرار گیرد، مشخص می شود که در واحد سطح ،زیرحوضه ی سیمکان برای تولید رواناب مستعدتر است. واژه های کلیدی : مدل wms،مدل hec-hms ، شبیه سازی سیلاب ، واسنجی و ارزیابی مدل ،حوضه آبریز قره آقاج

چکیده کاهش انرژی آب در سازه های آبی، به منظور جلوگیری از خسارت به تاسیسات صورت می گیرد. از جمله سازه های مستهلک کننده انرژی، سرریزهای پلکانی هستند که، ضمن اینکه موجب کاهش سرعت وافت انرژی جریان از طریق تلاطم در طول سازه می گردند، موجب اقتصادی تر شدن پروژه نیز می شوند. از جمله سرریزهای پلکانی احداث شده، می توان به سرریز پلکانی بر روی رودخانه سیوند اشاره کرد که، موجب کاهش انرژی در پایین دست سرریز اوجی سد شده، وسپس آب وارد کانال می گردد. هدف از این پایان نامه بررسی طراحی سرریز پلکانی سد سیوند، به منظور مشخص شدن جوانب طراحی سازه و تعیین میزان افت انرژی وتعیین رژیم والگوی جریان بر روی این سرریز می باشد. بنابراین با ساخت قسمتی از سرریز پلکانی سد سیوند درون فلوم آزمایشگاه هیدرولیک دانشگاه آزاد مرودشت و با شبیه سازی مدل با قسمتی از سازه اصلی وایجاد شرایط لازم وبررسی حالت بحرانی و اندازه گیری عمق ها، داده برداری ها انجام گرفت. در پایان با بررسی نتایج بدست آمده ازآزمایش ودادهای موجود درسد سیوند مشخص گردیدکه، بالاترین میزان انرژی در مقطع2 یعنی قبل از شروع پلکان ها بوده و پایین ترین میزان انرژی نیز در مقطع 3 در حد فاصل بین پلکان ابتدایی و انتهایی وجود دارد. جریان تا دبی 20 لیتر بر ثانیه بر روی پلکان به صورت تیغه ای است ارتباط بین افزایش دبی و عدد فرود به صورت مستقیم و جریان در پایان پلکان انتهایی به حالت فوق بحرانی نزدیک می شود. نتایج حاصل از گراف ها نشان دهنده اینست که چنانچه دبی از مرز 7200 متر مکعب بر ساعت عبور نماید، سازه احتمالا قادر به کاهش استهلاک انرژی نمی باشد و انرژی جریان به پایین دست منتقل می گردد، و نیاز به ساخت حوضچه آرامش در پایین دست مقطع 5 وجود دارد.

غلظت فلزات سنگین در نمونه های آب زیر زمینی محدوده دشت زرقان واقع در شمال شرق شهر شیراز برای بررسی آلودگی ناشی از استقرار صنایع ، فعالیت های کشاورزی و شهر نشینی مورد مطالعه قرار گرفت.نمونه برداری از آب زیر زمینی این منطقه از 34 حلقه چاه واقع در نقاط مختلف دشت با مصارف گوناگون شرب ،کشاورزی و صنعت صورت گرفته است. میزان گستره ph آب زیر زمینی در این منطقه بین 1/7 تا 05/8 بوده و ترتیب فراوانی میانگین غلظت فلزات سنگین در سه دوره اندازه گیری شده بصورت pb> as> cd و در یک دوره (پاییز) بصورت as>pb> cdبوده است. نتایج همبستگی بین عناصر نشان دهنده ارتباط بسیار خوب هدایت الکتریکی با na, mg,ca, cl و so4 می باشد.ph به دلیل محدوده تغیرات بسیار کم در نمونه آب زیر زمینی همبستگی خوبی با دیگر عناصر ندارد.بر اساس نمودار پی پر آب زیر زمینی منطقه تنوع گوناگونی را در هر منطقه داشته که بیشترین تیپ و رخساده آب بصورت بی کربناته منیزیک بوده است. نتایج آزمون تحلیل مولفه اصلی pca نشان میدهد که غلظت منیزیم، کلسیم و سولفات بیشتر تحت تاثیر منشا زمین زاد قرار دارند و عناصر سدیم ، پتاسیم و کلر ،فاکتور وزنی خوب را دارا بوده که نشان دهنده وجود منشا زمین زاد و انسان زاد برای این عناصر است. همچنین ارتباط خوب ec با عناصر کلسیم، منیزیم، کلر، پتاسیم ، سدیم و روی می تواند نشان دهنده نقش هدایت الکتریکی در کنترل غلظت این عناصر باشد. بر اساس استانداردهای whoغلظت فلزات سنگین در آب زیر زمینی منطقه هنوز از حد مجاز استاندارد خارج نشده اما آلودگی به فلزات سنگین در برخی چاه های نزدیک به استقرار صنایع و زمین های کشاورزی از جمله پالایشگاه بزرگ شیراز از حد مطلوب استاندارد بالاتر رفته است. بیش از 48% از چاه های نمونه برداری شده در منطقه آلوده به نیترات بوده و میزان غلظت نیترات در این چاه ها بسیار بیش از استاندارد های بین المللی بوده است. آلودگی نیترات در محل استقرار صنایع و همچنین زمین های کشاورزی بیشینه غلظت خود را دارا می باشد که می تواند از آب های برگشتی کشاورزی، پسابهای صنعتی و استفاده بی رویه از کودهای نیتراته در منطقه ناشی شده باشد. کیفیت آب زیر زمینی منطقه از سه نقطه نظر شرب، کشاورزی و صنعتی توسط نمودار های شولر و ویلکوکس مورد بررسی قرار گرفت و چاه های مناسب برای این مصارف تعریف شدند. بر اساس ضریب لانژیله برای استفاده آب در مصارف صنعتی غالب آب زیر زمینی منطقه دارای خاصیت رسوب گزاری بوده اند.برای بهبود وضعیت آب زیر زمینی دشت زرقان نیاز است سیستم جمع آوری پسماند، نظارت بر نحوه دفع پسماند صنایع و مدریت مصرف کود های شیمیایی صورت گیرد

در نواحی خشک و نیمه خشک کاهش کیفیت آب آبیاری در اثر خشکسالی، پیشروی آب شور، بهره برداری بیش از حد و افت سطح آب زیرزمینی تاثیر مستقیم بر بازدهی محصولات دارد لذا از اهمیت خاصی برخوردار است. در این تحقیق پهنه بندی کیفی آب آبیاری بر اساس آنالیز پارامترهای هیدروشیمیایی وسدیم %na، ec، sar ،کلر cl و rsc و نمودار ویلکوکس در 47 چاه دشت ارسنجان انجام شده است . پهنه بندی توسط سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) و نرم افزار arcgis 9.3 و روش idw (inverse distance weighting) انجام شده است. دشت ارسنجان به دلیل روند کاهش کیفیت آب آبیاری با بحران بلقوه ای مواجه است. رخساره غالب آب دشت ارسنجان بر اساس نمودار پایپر از نوع بی کربناته می باشد براساس نقشه پهنه بندی کلر تغییرات مقدار کلر در نواحی عایشه،گودنظام وخورشید صحرا بین 2/30 تا 100 میلی گرم بر لیتر می باشد که نشان دهنده کیفیت مناسب آب در این نواحی و وجود جبهه ی تغذیه ای مناسب از ارتفاعات سازند های کارستی آهکی اطراف است. تغییرات هدایت الکتریکی دراین مناطق بین598 تا 1000 میکروموس بر سانتی متر می باشد. متوسط سختی آب دشت ارسنجان 67/499 قسمت در میلیون می باشد وآبهای منطقه بر این اساس به دو دسته آب های سخت وخیلی سخت تقسیم می شوند با توجه به پهنه بندی کیفی بنظر می رسد که کیفیت آبهای زیرزمینی از لحاظ کشاورزی در مناطقی از دشت ارسنجان از جمله صالح آباد و زیاد آباد کاهش یافته و چندان مطلوب نمی باشد

جمع آوری و ذخیره آب باران برای مصارف مختلف از جمله مصارف شرب در ایران و بسیاری از جاهای دیگر مرسوم بوده است. منطقه لارستان با جمعیتی بالغ بر 269544 نفر و مساحت تقریبی 26964 کیلومتر مربع دارای اقلیم گرم و خشک است. در این منطقه استفاده از آب انبارها برای تهیه آب شیرین علیرغم داشتن آب لوله کشی هنوز هم مرسوم است. در این پژوهش با انجام تحقیق جامعی، به مستند سازی و بررسی آب انبارهای عمومی لارستان و مطالعه موردی 212 نمونه از آنها پرداخته شد. در این بررسی آب انبارها با توجه به 12 جنبه مختلف تقسیم بندی شدند. در برداشت های انجام شده که 58 درصد آنها را آب انبارهای شهری، 9 درصد روستایی و 33 درصد را صحرایی تشکیل می دهد، بیشترین مشاهدات را می توان مربوط به پوشش گنبد 105 مورد، مخزن استوانه 190 مورد، دسترسی به وسیله پلکان داخلی 212 مورد، منبع آب باران 211 مورد، آبرسانی غیر مستقیم 129 مورد، مصرف آب شرب 148 مورد، تهویه توسط روزنه 210 مورد و نمای ساده با 177 مورد فراوانی را عنوان نمود. در بخش دیگر این پژوهش تعداد 25 نمونه آب از آب انبارهایی که بیشترین مصرف کننده را دارا می باشند از مناطق شهری، روستایی و صحرایی منطقه در شهریور ماه سال 1389 برداشت و آنالیز گردید. آنالیز شامل پارامترهای فیزیکی، شیمیایی و میکروبی؛ دما، کدورت، هدایت الکتریکی، کل جامدات محلول، ph، سختی کل، سختی کلسیم، سختی منیزیم، کلرید، قلیائیت متیل اورانج، قلیائیت جزئی، قلیائیت کل، بی کربنات، سدیم، فلوئورید، فسفات، سولفات، نیترات، نیتریت، آمونیاک، مس، آهن، منگنز، کلیفرم و hpc بود. مطابق نتایج حاصل از آنالیز نمونه ها و مقایسه آنها با استانداردهای مربوطه، مشخص شد کیفیت فیزیکی و شیمیایی آب ذخیره شده در این آب انبارهای در محدود? توصیه شده می باشد و در مقایسه با استانداردهای موجود از کیفیت مطلوبی برخوردار است و شاید بتوان گفت بهترین ذخیر? موجود آب آشامیدنی در منطقه می باشد. تنها موارد اصلی محدود کنند? آن کدورت و فلوراید است. اما متاسفانه به علت عدم توجه به نگهداری مطلوب این ذخایر با ارزش آب و آلوده ساختن آنها به آلاینده های میکروبی از کیفیت آشامیدنی این آب ها به شدت کاسته شده است. در نهایت راه کارهایی برای بهبود وضعیت این مخازن ارائه گردیده است.

خشکسالی یک پدیده طبیعی است که فراوانی آن در مناطق خشک و نیمه خشک ایران و استان فارس بسیار زیاد می باشد. ارزیابی و پایش خشکسالی از نیازهای اساسی برنامه ریزی های مدیریت کشاورزی و منابع آب برای کاهش اثرات آن است. بدین منظور استفاده از شاخص های خشکسالی پیشنهاد می شود. از جمله شاخص های خشکسالی کشاورزی می توان به شاخص شناسایی خشکسالی (rdi) اشاره نمود. در این تحقیق خشکسالی کشاورزی گندم در استان فارس بر مبنای شاخص rdi مورد ارزیابی قرار گرفت و برای این منظور از داده های هواشناسی 12 ایستگاه سینوپتیک با حداقل 10 سال آمار در سطح این استان استفاده شد. در این تحقیق برای محاسبه تبخیر تعرق از روش پنمن- مانتیت استفاده شد و سپس شدت خشکسالی rdi نرمال و استاندارد شده برای هر سال زراعی به دست آمد. نتایج نشان داد که شدیدترین خشکسالی استان فارس مربوط به سال زراعی 87-86 می باشد. پس از طبقه بندی شدت خشکسالی گندم مشخص شد که در تمام ایستگاه های مورد مطالعه، خشکسالی نرمال بیشترین تداوم را داشته است. همچنین نقشه های پهنه بندی خشکسالی گندم با دوره بازگشت های 2، 5، 10، 25 و 50 سال نیز تهیه گردید. از طرف دیگر رابطه ای برای تخمین شدت خشکسالی گندم بر مبنای تبخیر تعرق و بارندگی در سطح استان فارس ارائه گردید.

دشت رونیز یکی از دشتهای شهرستان استهبان می باشد که در سنوات اخیر آبخوان آن دشت دچار تغییرات زیادی گردیده وخشکسالی وبرداشت بی رویه برسطح ایستابی آبهای زیرزمینی اثر زیادی گذاشته است. آمار برداری تغییرات سطح ایستابی آب زیرزمینی دشت رونیز توسط تعداد 13 حلقه چاه مشاهده ای در آبخوان آبرفتی دشت انجام می گردد. ثبت اطلاعات این تغییرات از شهریور ماه 1375 توسط مرکز مطالعات منابع آب شرق فارس (فسا) شروع گردیده است. اطلاعات موجود در ایستگاه باران سنجی رونیز از مهر ماه 1349 و به میزان 42 سال مورد استفاده قرار گرفته است. بطور کلی هیدروگراف واحد آب زیرزمینی در دشت رونیز روند نزولی را نشان می دهد به طوری که در مدت 15 سال ( از شهریور 1375 لغایت شهریور 1390) به میزان 61/11 متر افت یعنی سالانه به میزان 77/0 متر پائین رفتن سطح ایستابی رخ داده است.در این تحقیق پس از بررسی تغییرات هیدروگراف واحد آب زیرزمینی وبارش ها در سالهای آماری تراز آب زیرزمینی ماهانه وبارندگی با استفاده از نرم افزار تا افق سال 1400 هجری شمسی پیش بینی گردیده است. در خصوص خشکسالی ها پیش بینی های بارندگی وتغییرات سطح ایستابی آب در درشت رونیز هیدروگراف واحد آب زیرزمینی روند نزولی را نشان می دهد وبخشی از افت سطح ایستابی آبخوان ناشی از خشکسالی هیدرولوژی است. به منظور کاهش اثرات خشکسالی برآبخوان پیشنهاداتی از جمله آموزش کشاورزان، ایجاد تشکل آبران جهت کنترل مردمی برداشت آب از منابع آبی(چاه) وهماهنگی با بخش دولتی، کنترل برداشت با اجرای طرحهای آب وخاک ، تغییر الگوی کشت ، استفاده از مواد الی خاک در این تحقیق ارائه گردیده است.

چکیده: وضعیت کیفی منابع آب یکی از فاکتورهای مهم جهت برنامهریزی بهرهبرداری آتی در بخش شرب و کشاورزی میباشد. بنابراین تغییرات کیفیت هیدروشیمیایی آب چاههای عمیق دشت گرگان در استان در سالهای اخیر، در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور بررسی تغییرات کیفیت آب زیرزمینی 1374 ) با استفاده از روش زمین آمار، تغییرات پارامترهای - دشت گرگان در دوره آماری 16 ساله ( 1390 انجام و همچنین arc gis توسط نرم افزار sar و t.d.s ، هدایتالکتریکی، کلسیم، کلر، منیزیم، سدیم قابلیت استفاده از آب زیرزمینی دشت گرگان جهت مصارف کشاورزی، شرب و صنعت ارزیابی شد. روند تغییرات شوری آب زیرزمینی در چاههای عمیق دشت گرگان نشان داد که میزان شوری در طی سه دهه رو به افزایش است و این در حالی است که وسعت شوری در منطقه رو به کاهش میباشد این تحقیق نشان می - دهد که تغییرات پارامترهای مورد مطالعه در طول دوره آماری به عواملی از قبیل برداشت بیرویه از آب زیرزمینی و خشکسالی ارتباط دارد. چون هیدروگراف واحد منطقه از سال 1374 تا 1389 روند افت سطح آب زیرزمینی را نشان میدهد و مقایسه آن با تغییرات کیفی آب رابطه نزدیک این دو عامل را نشان میدهد. نتایج حاصل از طبقهبندی کیفیت آب زیرزمینی جهت مصارف کشاورزی نشان میدهد که بر اساس طبقه- و c3s 5% در گروه 2 / و 77 c3s %65/38 در گروه 1 ،c2s 24 % چاههای آب در گروه 1 / بندی ویلکوکس، 04 قرار میگیرند. افت سطح آب زیرزمینی و نفوذ آب شور از c4s 0% در گروه 4 / و 96 c4s %1/92 در گروه 3 سنگ کف آبخوان، نفوذ پسابهای کشاورزی، صنعتی و شهری به آبخوان از جمله دلایل افزایش هدایت - الکتریکی است. جلوگیری از حفر چاههای غیر مجاز، ورود پسابهای صنعتی، ساخت و ساز در مناطق تغذیه سفره، جلوگیری از تخلیه آلایندهها با منشا صنعتی، شهری و کشاورزی جهت کنترل و کاهش روند افت کیفی آبخوان آبرفتی دشت گرگان پیشنهاد میشود. کلمات کلیدی: کیفیت هیدروشیمی آب زیرزمینی، زمین آمار، سامانه اطلاعات جغرافیایی دشت گرگان

جهت انتقال آب از یک طرف خاکریز به سمت دیگر آن، از سازه ای به نام کالورت استفاده می شود. با توجه به ایجاد انواع مختلف جریان، طراحی هیدرولیکی ساده ای ندارند.از نقطه نظر هیدرولیکی آنچه اهمیت دارد این است که آیا کالورت جریان را به صورت پر از خود عبور می دهد یا نه؟ بسته به اینکه جریان مستغرق و یا غیر مستغرق باشد، عوامل مختلفی نظیر قطر، طول، ارتفاع آب بالادست و شیب کالورت در چگونگی جریان تاثیر گذار خواهد بود. با ساخت دو مدل باکس و دایره در آزمایشگاه و با اندازه گیری دبی و بررسی وضعیت تغییرات پارامترها مشخص شد که با افزایش دبی، ارتفاع آب در بالادست در هر دو مدل افزایش می یابد. در هر دو مدل ضریب دبی در حالت استغراق بیشترین مقدار را دارا بود. لیکن در شرایط یکسان ضریب دبی مدل دایره بیشتر از مدل باکس بدست آمد.دامنه تغییرات افت در مدل باکس نسبت به مدل دایره محدود اما مقدار آن بیشتر از مدل دایره محاسبه گردید.مقدار عدد رینولدز در هر دو مدل نشانگر آشفتگی جریان در دو نوع مدل ساخته شده بود. تغییرات عدد فرود نسبت به دبی در ابتدای دو مدل قرینه بوده، در باکس افزایشی و در دایره به صورت سینوسی در نوسان است و در حالت استغراق در هر دو مدل جریان فوق بحرانی است. در نهایت مقدار ضریب دبی مدل دایره به شرایط کالورت ایده آل نزدیکتر است.

برآورد رواناب حاصل از بارندگی در یک حوضه ی آبریز از جهات گوناکون، از جمله مدیریت سدها و مخازن، طراحی سازه های کنترل و تنظیم سیلاب، کنترل فرسایش و غیره، از دیر باز مورد توجه هیدرولوژیست ها بوده است. فرآیند تبدیل بارندگی به رواناب فرآیندی است کاملا غیر خطی و از حیث زمانی و مکانی نیز پدیده ای کاملا تصادفی می باشد و لذا تشریح آن با مدل های ساده به راحتی امکان پذیر نیست. تاکنون مدل های بی شماری جهت تشریح پیچیدگی های فرآیند شبیه سازی بارش به رواناب در پژوهش های گوناگون، پیشنهاد گردیده است بطوریکه یکی از این مدل ها، مدل hec-hms می باشد. همچنین از روش های نوین در شبیه سازی فرآیند تبدیل بارش به رواناب، بکارگیری مدل شبکه عصبی مصنوعی می باشد. این روش که یکی از شاخه های هوش مصنوعی به شمار می آید، به دلیل ساختار ریاضی کاملاً غیرخطی آن، در حوضه ی علوم و مهندسی آب، رواج یافته است. تحقیق حاضر نیز به مقایسه ی دو مدل یادشده در شبیه سازی فرآیند تبدیل بارش به رواناب پرداخته و در این راستا از داده های آبدهـی سالیانه ی حوضه آبریز رودخانه ی قـره آقاج، که در نیمه ی جنوبی استان فارس واقع گردیده، استفاده شده است. پس از تکمیل فرآیند مدلسازی و بررسی های به عمل آمده، جهت گزینش پارامترهای شبکه، از معیارهای محاسبه پارامتر خطا که مشتمل بر آزمون های mae ، rmse، me، gmerو gsder، بودند استفاده و همچنین جهت بررسی همبستگی میان مقادیر آبدهی مشاهداتی و تخمین زده شده توسط مدل، از آماره های r، sds، sdm، sdsd، lscو msd، استفاده بعمل آمده است. نتایج بدست آمده از این تحقیق نیز حاکی از آن بود که مدل شبکه عصبی مصنوعی در مقایسه با مدل hec-hms، نتایج موفقیت آمیز و قابل قبول تری را در شبیه سازی شکل کلی هیدروگراف رواناب بدست می دهد. در ادامه توسط مدل hec-hms، هیدروگراف سیل برای دوره های بازگشت مختلف و همچنین به ازای حداکثر بارش محتمل و بارش طراحی شبیه سازی گردید. نتایج آنالیز حساسیت مدل hec-hms نیز نشان داد که در تخمین دبی اوج و همچنین حجم سیلاب، حساسیت مدل در برابر تغییرات cn که رابطه ی مستقیم با رطوبت اولیه ی خاک دارد، نسبت به تغییرات نفوذ اولیه و زمان تأخیر بیشتر می باشد. در تخمین زمان مشاهده ی رسیدن به دبی اوج سیلاب نیز، عامل مهم وضریب حساسیت مدل زمان تأخیر حوضه تشخیص داده شد. در بررسی شدت سیل خیزی حوضه نیز مشخص گردید که در تشکیل دبی اوج حوضه آبریز مورد مطالعه در مجموع، سهم حوضه ی میانی بیشتر بوده است ولی چنانچه پتانسیل تولید سیل با توجه به سهم هر متر مربع از سطح زیر حوضه ها در شکل گیری دبی اوج حوضه مورد بررسی قرار گیرد، مشخص می شود که در واحد سطح زیرحوضه میانی، برای تولید رواناب، مستعدتر خواهد بود. واژگـان کلیـدی: شبکه عصبی مصنوعی ، مدلسازی بارش - رواناب ، مدل hec-hms ، حوضه ی آبریز قـره آقـاج

در جامعه کنونی با توجه به افزایش جمعیت مصرف کننده جایی برای از دست دادن منابع تولید مواد پایه غذایی و منابع آب وجود ندارد. خشکسالی یکی از مهمترین بلایای طبیعی می باشد که دارای بیشترین تاثیر منفی بر جوامع بشری و بالاترین فراوانی وقوع بین سایر بلایا می باشد . بنابراین لازم است جهت کاهش اثرات مخرب خشکسالی قبل از وقوع ،مدیریت ریسک انجام گیرد. شناخت خصوصیات و ویژگی های خشکسالی امکان انتقال مدیریت بحران به مدیریت ریسک را فراهم میسازد.برای تحلیل خشکسالی شاخص های متعددی وجود دارد. در تحقیق حاضر تعیین مناسب ترین روش تبخیر تعرق پتانسیل جهت پایش خشکسالی با استفاده از شاخص خشکسالی rdi در استان اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفته است.بدین منظور تعداد 12 ایستگاه واقع در داخل استان اصفهان و 8 ایستگاه مرزی از استان های مجاور با طول دوره آماری 1996-2005 جهت تعیین مناسب ترین روش تبخیرتعرق پتانسیل ارزیابی نمودیم که مناسب ترین روش تبخیر تعرق پتانسیل در استان اصفهان روش هارگریوز می باشد. سپس تعداد 16 ایستگاه داخل استان باطول دوره آماری 28 سال (1360-1388 ) که دارای کمترین نواقص آماری و پراکنش مناسب است را انتخاب نمودیم. نمودارهای سری زمانی شاخص rdi و ترسیم نقشه های شدت خشکسالی به منظور بررسی وضعیت خشکسالی در سطح استان در مقیاس های سری زمانی 3و6و9و12 ماهه تهیه و تحلیل گردید.نتایج حاصل از بررسی ایستگاه های مختلف استان نشان داد اکثر ایستگاه ها در همه مقیاس های سری زمانی در سالهای 1360و1386 دچار خشکسالی و سال های 1374و 1385 دچار ترسالی نرمال بوده است . در مقیاس زمانی سری 12 ماهه و بررسی خشکسالی استان اصفهان نتیجه گرفته شد در بخشهای غرب، جنوب غرب و شرق استان از نظر فراوانی پتانسیل ،حساسیت بالاتری نسبت به خشکسالی در مقیاس های زمانی 3و6و9 ماهه دارد. بیشترین شدت خشکسالی در منطقه ایزدخواست در مقیاس زمانی 12 ماهه در سال 1386 که مقدار rdi به 96/3- رسیده است که بالاترین شدت خشکسالی را در استان اصفهان تجربه کرده است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.