استفاده از عصاره های گیاهان دارویی به عنوان روشی موثر و ایمن جهت کنترل نماتودها به ویژه نماتود مولد گره ریشه می باشد. در این بررسی اثر بازدارندگی عصاره متانولی شش گیاه دارویی سیر (allium sativum)، افسنطین (artemisia absintium)، آویشن (thymus vulgaris)، سداب (ruta graveolens)، پونه (mentha pulegium) و ریشه انار (punica granatum) بر درصد مرگ و میر سن جوانی 2 نماتود مولد گره ریشه گوجه-فرنگی گونه meloidogyne javanica، در پنج غلظت و چهار تکرار، در قالب طرح کاملاً تصادفی و آزمایش فاکتوریل در شرایط آزمایشگاه و گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. در شرایط آزمایشگاه درصد مرگ و میر سن جوانی 2 در پنج غلظت مختلف (500، 250، 125، 50 پی پی ام و غلظت صفر به عنوان شاهد) و سه زمان 24، 48 و 72 ساعت پس ازقرارگیری سن جوانی 2 نماتود در معرض عصاره، محاسبه شدند. برای شاهد از آب مقطر سترون استفاده شد. تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که بین تیمارها اختلاف معنی داری (01/0p?) وجود دارد. در بین گیاهان بیشترین درصد مرگ و میر مربوط به گیاه سیر و در بین غلظت ها مربوط به غلظت 500 پی پی ام و در بین زمان ها، 72 ساعت پس از قرارگیری سن جوانی 2 در معرض عصاره بهترین سطوح بودند. گیاه سیر در غلظت 250 و 500 پی پی ام، بیشترین اثر کشندگی را دارا بوده و پس از آن به ترتیب گیاهان پونه، افسنطین و سداب خواص نماتودکشی بالایی را به خود اختصاص دادند. کمترین میزان مرگ و میر مربوط به ریشه انار می باشد. در شرایط گلخانه به بررسی گیاه سیر طی دو آزمایش تیمار فرو بردن ریشه گیاه در غلظت های مختلف عصاره و اضافه نمودن عصاره همزمان با انتقال نشاء در پنج غلظت مختلف (500، 250، 125، 50 پی پی ام و غلظت صفر به عنوان شاهد) پرداخته شد. پارامترهای رشدی گیاه گوجه فرنگی (از قبیل طول ساقه و ریشه، وزن تر ساقه و ریشه، وزن خشک ساقه و ریشه) و تعداد گره و توده تخم نماتود بر روی ریشه گیاه گوجه فرنگی محاسبه شدند. نتایج نشان داد که تیمار فروبردن ریشه گیاه در غلظت های مختلف عصاره بر روی پارامترهای رشدی و تعداد گره و توده تخم نماتود موثرتر و بهترین غلظت، غلظت 250 پی پی ام می باشد. این نتایج نشانگر پتانسیل بالقوه متابولیت های ثانویه موجود در عصاره ها جهت مبارزه با نماتود مولد گره ریشه می باشد.

نماتد مولد غده ریشه (meloidogyne javanica) از جمله عوامل مهم کاهش محصولات کشاورزی، به ویژه خیار گلخانه ای، می باشد. در سالیان اخیر ، نظر به مسائل اقتصادی و زیست محیطی، استفاده از ترکیبات طبیعی موجود در گیاهان برای کنترل نماتد ها مورد توجه محققین قرار گرفته است. استفاده از عصاره های گیاهان به عنوان روشی موثر و ایمن جهت کنترل نماتدها به ویژه نماتد مولد گره ریشه می باشد. در این بررسی خاصیت نماتدکشی عصاره ی آبی و متانولی دو گیاه سازگار به مناطق خشک شامل فرفیون اصفهانی (euphorbia herteradenia) و کرقیچ بیابانی (hertia angustifolia) بر درصد مرگ و میر لارو سن دو نماتد مولد گره ریشه خیار سبز گلخانه ای (رقم یارن)، در پنج غلظت و چهار تکرار، در قالب طرح کاملاً تصادفی و آزمایش فاکتوریل در شرایط آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. در شرایط آزمایشگاه درصد مرگ و میر لارو سن دو در پنج غلظت مختلف (عصاره آبی: 5، 5/2، 25/1، 5/0 و غلظت صفر به عنوان شاهد و عصاره متانولی: 500، 250، 125، 50 پی پی ام و غلظت صفر به عنوان شاهد) و سه زمان 24، 48 و 72 ساعت پس از قرارگیری لارو سن دو نماتد در معرض عصاره، محاسبه شدند. برای شاهد از آب مقطر سترون استفاده شد. تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که بین غلظت های مختلف عصاره از نظر درصد مرگ و میر نماتد اختلاف معنی داری (01/0p?) وجود دارد. خاصیت کشندگی عصاره آبی دو گیاه مورد بررسی از نظر آماری تفاوت معنی داری نداشت اما عصاره متانولی گیاه کرقیچ منجر به افزایش درصد مرگ و میر نماتدها در مقایسه با عصاره متانولی فرفیون گردید. بیشترین اثر کشندگی دو عصاره آبی و متانولی به ترتیب مربوط به غلظت های 25/1 درصد و 125 پی پی ام و زمان 72 ساعت پس از قرارگیری لارو سن دو بوده است. این نتایج نشانگر پتانسیل بالقوه متابولیت های ثانویه موجود در عصاره این گیاهان جهت مبارزه با نماتد مولد گره ریشه می باشد.

چکیده ندارد.