نام پژوهشگر: اسدالله امینی

بررسی تاثیر اسکوالستاتین و متیل جاسمونات بر تولید تاکسول و بیان ژنdbtnbt در کشت سوسپانسیون سلولی سرخدار (taxus baccata l.)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - دانشکده علوم پایه 1390
  زهره جلال پور   لیلا شبانی

جنس تاکسوس از خانواده تاکساسه، منبعی غنی از دی ترپن های مفیدی بنام تاکسول است، یک ترکیب ثانویه گیاهی ازگروه ترپنوئیدها. تاکسول بعنوان یک داروی ضد سرطان با ارزش معرفی می شود. این ترکیب مهم به مقدار کم در پوست تاکسوس وجود دارد. تولید ترپنوئیدها، فلاونوئیدها، ترکیبات فنولی، آلکالوئیدها و فیتوآلکسین ها با الیسیتشن افزایش می یابد، که بعنوان راهکاری موثر برای افزایش متابولیت های ثانویه است. در این تحقیق، به منظور بررسی اثرات متیل ژاسمونات و اسکوالستاتین بر تولید تاکسول و بیان ژن های دخیل در بیوسنتز آن (3-n-دبنزوئیل-2- دزوکسی تاکسول n-بنزوئیل ترانس فراز و ، باکاتین3-3 آمینو-فنیل پروپانوئیل-کوآترانس فراز)، روش کشت سوسپانسیون سلولی و تکنیک های کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا و واکنش زنجیره ای پلیمراز در زمان واقعی استفاده گردید. نرخ رشد و میزان فلاونوئید سلولی در کشت سوسپانسیون اندازه گیری شد. تیمار سلول ها با متیل ژاسمونات، تولید تاکسول را در کشت سلولی به طور معنی داری افزایش داد، و ممانعت رشد در متیل ژاسمونات 100 میکرمولار نسبت به کنترل مشاهده شد. درحالیکه، اسکوالستاتین در غلظت های 1/0 و 1 میکرومولار افزایش تولید تاکسول را بدون تغییری در نرخ رشد داشت. همچنین، در ترکیب این دو الیسیتور بعنوان تیمار، ممانعت رشد سلولی مشاهده شد. افزایش میزان تاکسول برون سلولی و کل در تیمار سلول ها با متیل ژاسمونات 100 میکرومولار، پس از 7 روز مشاهده گردید. میزان تاکسول درون سلولی، برون سلولی و کل در تیمار با غلظت 1/0 میکرومولار اسکوالستاتین پس از 7 روز افزایش یافت، درصورتیکه، میزان تاکسول برون سلولی و کل با اسکوالستاتین 1 میکرومولار افزایش یافت. پس از 7 روز الیسیتیشن، در تیمار با متیل ژاسمونات 100 میکرومولار یا اسکوالستاتین 1/0 میکرومولار محتوای فلاونوئید درون سلولی و کل افزایش نشان داد و محتوای فلاونوئید در تمام زمینه با اسکوالستاتین 1 میکرومولار پس از 7 روز افزایش داشت. نتایج حاصل از واکنش زنجیره ای پلیمراز در زمان واقعی نیز نشان داد که رونوشت کد کننده آنزیم کلیدی بیوسنتز تاکسول،” 3-n-دبنزوئیل-2- دزوکسی تاکسول n-بنزوئیل ترانس فراز “پس از 24 ساعت تیمار با تمام غلظت های متیل ژاسمونات و اسکوالستاتین افزایش یافت. به طور مشابه، رونوشت” باکاتین3-3 آمینو-فنیل پروپانوئیل-کوآترانس فراز “ در 24 ساعت تیمار با تمام غلظت های متیل ژاسمونات و اسکوالستاتین افزایش نشان داد. بیشترین افزایش رونوشت ها با ترکیب الیسیتورها گرفته شد. نهایتا، نتایج نشان داد که تغییرات معنی دار در میزان بیوسنتز تاکسول، گرفته شده از تغییرات اندک در بیان ژن های dbtnbt و bapt است، این افزایش بیان ژن های کلیدی نوید بخش تولید تاکسول بیشتر در کشت سلولی تاکسوس خواهد بود.