نام پژوهشگر: جمشید حیاتی

: مدیریت تلفیقی کیفیت پس از برداشت نارنگی (پرتانجلو) با استفاده از پرتو فرا بنفش و اسانس اکالیپتوس
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده کشاورزی 1389
  محدثه رمضان نژاد درزی   محمد حسن مرتضوی

ضایعات پس از برداشت بویژه در اثر حمله قارچ ها، یک عامل مهم در کاهش عمر انباری بسیاری از میوه ها و سبزی ها به حساب می آید. در این پژوهش به منظور کنترل بیماری پوسیدگی سبز (penicillium digitatum)، حفظ کیفیت و افزایش عمر انباری میوه های نارنگی رقم پرتانجلو از تیمار اسانس اکالیپتوس و پرتو فرابنفش استفاده گردید. غلظت اسانس مورد استفاده در آزمایش درون شیشه ای صفر (شاهد)، 150، 300 و 400 پی پی ام به روش دیسک کاغذی و در شرایطin vivo، شامل صفر (بعنوان شاهد) و 400 پی پی ام بود. پرتو فرابنفش در هر دو آزمایش با شدت kw/m2300 اعمال گردید. نتایج آزمایش درون شیشه ای نشان داد که هر دو تیمار (در سطح 1%) اثرات معنی داری روی بازدارندگی رشد قارچ داشته اند. نتایج آزمایش in vivo بر روی میوه ها نیز نشان داد که تیمار با اسانس اکالیپتوس و پرتو فرابنفش گسترش بیماری را کاهش داد. تیمار های اعمال شده به ترتیب سبب کاهش و افزایش در میزان اسیدیته قابل تیتراسیون و ph میوه ها گردید. تفاوت معنی داری در مواد جامد محلول مشاهده نشد. میزان درخشندگی (l*) و زاویه هیو هر دو آزمایش تحت پرتو فرابنفش، کاهش قابل توجه ای را نشان دادند.

وقوع و بررسی پراکنش ویروس موزائیک زرد کدو (zymv) در کدوئیان استان خوزستان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده کشاورزی 1389
  سمیه صف آرا   جمشید حیاتی

ویروس موزائیک زرد کدو(zymv) از مهمترین و مخرب ترین ویروس های کدوئیان می باشد. در تحقیق انجام شده جهت بررسی حضور و تعیین پراکنش ویروس موزائیک زرد کدو در مزارع جالیزی خوزستان، طی ماههای آبان 88 و فروردین و اردیبهشت 89 از مزارع مختلف جالیزی هفت منطقه عمده کشت خوزستان، شامل شوش، ملاثانی ، حمیدیه، شوشتر، دشت آزادگان، دزفول و بهبهان نمونه برداری شد. از 175 نمونه جمع آوری شده آزمون سرولوژیکیdas-elisa به روش کلارک و آدامز به عمل آمد. پس از انجام تست das-elisa نمونه های آلوده به ویروس، به گیاهچه های کدو رقم white bush مایه زنی شد. پس از تکثیر ویروس در کدو از برگ های آلوده، rnaکل به روش های فنل-کلروفرم و ترایزول استخراج گردید. جهت تائید نتایج آزمون سرولوژیکی، به روش نسخه برداری معکوس(rt-pcr) با استفاده از پرایمرهای اختصاصی ویروس ثبت شده درgenebank به شمارهl31350 قطعه ای مربوط به n ترمینالcoat proteinو c ترمینال nuclear inclusion body ژنوم zymv تکثیرشد. محصول pcrروی ژل آگارز 1% مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین با استفاده از روش ic-rt-pcr نیز قطعات ویروسی تکثیر و باندهای حاصل از این روش، با باندهای تولیدی از rna استخراج شده روش فنل- کلروفرم و ترایزول مقایسه شد. از بین 175 نمونه جمع آوری شده از مزارع مختلف کدوئیان، در 71 نمونه ویروس zymv با استفاده از آزمون das-elisa ردیابی شد. از میان مناطق نمونه برداری شده، منطقه دزفول با 68% آلودگی بیشترین میزان آلودگی به zymv را دارا بود. پس از آن بهبهان و شوشتر با 52% آلودگی، ملاثانی با 48% آلودگی، حمیدیه و دشت آزادگان با 28% آلودگی و شوش با 8% آلودگی در مراتب بعدی قرار گرفتند. گیاهان مزارع کدو بیش از سایر گیاهان مزارع گیاهان جالیزی نمونه برداری شده آلودگی به zymv نشان دادند. خربزه، خیار چمبر، خیار سبز و هندوانه به ترتیب، بیش ترین آلودگی پس از مزارع کدو را داشتند. در کل، 5/40 % از نمونه های جمع آوری شده از استان خوزستان آلوده به zymv تشخیص داده شدند. خسارت وارده توسط ویروس zymv به مزارع کدوئیان خوزستان متفاوت و گاهی تا100% محصول یک مزرعه را شامل می شد. در آزمونrt-pcr قطعه مورد نظر با استفاده از پرایمر های اختصاصی ویروس به طولbp 458 تکثیرشد. وجود ویروس zymv، با توجه به نتایج تست های سرولوژیکی و مولکولی در خوزستان تائید شد. همچنین باندهای تولید شده با استفاده از تکنیک ic-rt-pcr و روش های استخراج rna تفاوت چندانی نداشتند. مطالعات انجام شده بر روی دامنه میزبانی نشان می دهد که جدایه های خوزستانی در تولید علایم در گیاهان مختلف متنوعند. جدایه های شهرستان های دزفول، ملاثانی و شوشتر موجب بندکفشی شدن و موزائیک شدید در برگ های کدو رقم white bush شدند. جدایه دشت آزادگان موجب موزائیک، تاولی شدن سطح برگ ، جدایه شوش موجب کوتولگی و جدایه بهبهان علایم موزائیک خفیف برگی را ایجاد کردند. همچنین جدایه های ملاثانی، شوشتر،حمدیه، شوش و دزفول موجب ایجاد لکه های حلقوی در برگ های کدو رقم سفید گاوی می شوند در حالی که جدایه های دیگر موزائیک خفیف و شدید، پیسک، زردی و رگبرگ روشنی را در این رقم کدو ایجاد می کنند. در مجموع جدایه های دزفول، شوشتر و ملاثانی علایم شدیدتر و جدایه بهبهان موجب علایم خفیف تری می گردد.مطالعه حاضر اولین گزارش از حضور و تعیین پراکنش ویروس موزائیک زرد کدو در مزارع استان خوزستان( به جز دزفول) می باشد.

ردیابی و تعیین برخی خصوصیات بیولوژیکی و مولکولی ویروس کوتولگی گوجه prune dwarf virus در درختان میوه هسته دار استان چهارمحال و بختیاری
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده کشاورزی 1391
  نوراله سلطانی   قباد بابایی

به منظور بررسی حضور prune dwarf virus در سطح باغات میوه هسته دار استان چهارمحال و بختیاری، طی بهار سال های 90 و 91 نمونه های مشکوک به آلودگی از درختان آلو، بادام، گیلاس، هلو، زردآلو و آلبالو جمع آوری شد. از مجموع 261 نمونه در آزمون das-elisa و با استفاده از آنتی بادی چند همسانه ای ویروس کوتولگی گوجه از شرکت بیوربای سوئیس، آلودگی186 نمونه به اثبات رسید که در بین نمونه های برگی میزان آلودگی نمونه های گیلاس، هلو و بادام به ترتیب با 100، 81 و 69 درصد نسبت به سایرین بیشتر بود. این اولین گزارش از وجود ویروس کوتولگی گوجه در سطح استان چهارمحال و بختیاری می باشد. عصاره گیری از برگ های مشکوک به آلودگی و تلقیح آن ها به گیاهان محک nicotiana tabacum var. turkish ،n. rustica ، cucurbita maximaو chenopodium album علایم سبزردی و بافت مردگی در گیاهان محک مشاهده شد. که این فرآیند انتقال مکانیکی ویروس را تأیید کرد. شناسایی تنوع ژنتیکی پروتئین پوششی ویروس کوتولگی گوجه با استفاده از روش های مولکولی مبتنی بر pcr و به کار بردن ترکیبی از آغازگرهای موجود و طراحی شده بر روی cdna های تولید شده نمونه های گیلاس، بادام، هلو، زردآلو، آلو و آلبالو انجام گرفت. پس از مراحل انتقال قطعه به پلاسمید و همسانه سازی آن در باکتری، نمونه برای توالی یابی ارسال شد. با استفاده از نرم افزار clustal w داده های توالی یابی شده با داده های به ثبت رسیده در بانک ژن آنالیز شدند که در نهایت میزان همانندی بین آن ها 54 درصد تخمین زده شد. بنابر نتایج بدست آمده از این تحقیق ویروس کوتولگی گوجه شیوع بالایی در سطح باغات میوه هسته دار استان چهارمحال و بختیاری دارد، که به موجب آن خسارت جبران ناپذیری به این صنعت وارد می آورد. همین امر استفاده از روش های کنترلی موثر را ملزم می کند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که استفاده از روش های دستی گاهاً کارآمدتر از روش های کیت عمل می کنند. همچنین در رابطه با ویروس کوتولگی گوجه، به تنهایی اکتفا نمودن به علایم آلودگی که می تواند حاکی از وجود ویروس در بافت برگ باشد، برای شروع فرآیند روش های مولکولی می تواند نشانه خوبی باشد و در نتیجه از استفاده از آنتی سرم های گران قیمت تجاری ویروس صرفنظر خواهد شد.

بررسی و شناسایی سفیدک های حقیقی گیاهان مرتعی خانواده لگومینوز در استان لرستان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده کشاورزی 1391
  جواد آزادبخت   مصطفی درویش نیا

به منظور بررسی وشناسایی قارچهای عامل سفیدک پودری در گیاهان مرتعی خانواده نیام داران (fabaceae)در استان لرستان، از مناطق مختلف سطح استان، گیاهان مرتعی آلوده با ثبت مشخصات هر نمونه(شامل محل جمع آوری،ارتفاع ، طول و عرض جغرافیایی محل) با استفاده از دستگاه موقعیت یاب جغرافیایی (gps) جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل گردیدند. پس از شناسایی گیاهان میزبان، مشخصات میکرومتری اندام های قارچی(کاسموتسیوم،آسک،آسکوسپور،کنیدی بروکنیدی) یادداشت و با استفاده از میکروسکوپ zeiss axiophto مجهز به دوربین دیجیتال canon و میکروسکوپ olympusbh2 با دوربین دیجیتالsony از نمونه ها عکس تهیه و توسط کلیدهای شناسایی معتبر،قارچ های عامل سفیدک های پودری شناسایی شدند. نتایج این تحقیق باعث شناسایی قارچ های erysiphe pisi,،leveillula taurica ،erysiphe trifoliorum گردید .گیاهانmedicago rigidula (l.)all. ،medicago orbicularis(l.)bartalini، onobrychis sativa l. برای قارچleveillula taurica و trifolium respinatum l.و onobrychis caputgali (l.) lam برای قارچ erysiphe trifoliorumو(l.) lam onobrychis caputgliبرای قارچ erysiphepisi برای نخستین بار در ایران به عنوان میزبان قار چ های سفیدک پودری این گیاهان شناسایی شدند

بررسی امکان تولید پلنتی بادی در گیاه توتون جهت استفاده علیه ویروس های گیاهی و تولید پروتئین های نوترکیب
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده کشاورزی 1392
  ساناز اسدپور   حمید رجبی معماری

بیوراکتورهای گیاهی نسبت به سایر سیستم های تولید آنتی بادی، اقتصادی ترند و پاتوژنهای انسانی نیز در سیستم های گیاهی وجود ندارند. با توجه به طیف وسیع کاربرد آنتی بادی های مونوکلونال در تشخیص و درمان بیماری ها، تولید آن ها از منابع ایمن، دائمی و ارزان از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد.آنتی بادی تک دومنی با منشا شتری (vhh) دارای ویژگی هایی مانند: اختصاصی بودن و شباهت به قطعات vh انسانی، اندازه کوچک و سادگی کلونینگ، بیان بالا، پایداری و حلالیت بالا می باشد. بنابراین به سایر اشکال آنتی بادی ها ترجیح داده می شود.در این پژوهش آنتی بادی نوترکیب تک دومنی علیه بیماری بوتولیسم در گیاه توتون که انتخاب مناسبی به عنوان یک سیستم بیانی اقتصادی می باشد، تولید گردید. ژن مد نظر در وکتور بیانی گیاهی pcambia1304 تحت کنترل پیش برندهcamv 35s و خاتمه دهنده nos صورت پذیرفت. ژن vhh به روش انتقال با اگروباکتریوم و بوسیله دسیکاتور همراه با پمپ خلا به صورت موقت به ژنوم برگ های گیاه منتقل شد. پروتئین برگ های تراریخت پس از گذشت 6 روز استخراج شد و به کمک تکنیک بلات نقطه ای تایید شد.این گزارش اولین گزارش تولید این آنتی بادی در گیاه می باشد.

ردیابی و تعیین برخی خصوصیات بیولوژیکی و مولکولی ویروس نقطه نکروتیک میخک (cnfv) در گلخانه های تولید میخک شهرستان محلات
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده کشاورزی 1392
  امید خاکپور   حمید رجبی معماری

گل میخک dianthus caryophillus توسط ویروس های متعددی مورد حمله قرار می گیرد که برخی از آن ها تنها میخک و گونه های معدودی از جنس dianthusرا آلوده می کنند. از جمله این ویروس ها ویروس نقطه نکروتیک میخک (cnfv) می باشد که با کاهش مقاومت، بهره وری و کیفیت گیاه موجب کاهش سود و در نهایت خسارت اقتصادی می شود.به منظور بررسی، ردیابی و تعیین پراکنش ویروس نقطه نکروتیک میخک طی بهار سال 91 تعداد 220 نمونه از گلخانه های تولید میخک شهرستان محلات جمع آوری شد. نمونه برداری به دو صورت جمع آوری گیاهان دارای علائمی از جمله نقاط ارغوانی مایل به قرمز یا نوار های سفید مایل به خاکستری روی برگ ها که برگ های پیر تر دچار نکروز شده و در حال از بین رفتن هستند و همچنین به صورت تصادفی جهت تعیین پراکنش ویروس انجام شد. برای شناسایی عامل این ویروس از روش های سرولوژِیکی indirect- elisa و مولکولی rt-pcr استفاده شد و نهایتاً در گیاهان بیمار با علائم مذکور، ویروس نقطه نکروتیک میخک تشخیص داده شد. باندی با اندازه bp670 که تکثیر قطعه ای از ژن پروتئین hsp 70 ویروس را نشان می داد در واکنش pcr مشاهده شد. وجود این ناحیه تکثیر شده در نمونه های آلوده، نشان از آلودگی به ویروس مذکور در گلخانه های مورد بررسی دارد. بر اساس نتایج بدست آمده از 6 گلخانه مورد بررسی، متوسط میزان پراکنش ویروس cnfv در شهرستان محلات در این سال 45/35 درصد برآورد شد

توسعه یک سازه ویروسی گیاهی مبتنی بر اجزاء ویروس گیاهی جهت ایجاد مقاومت به ویروس های گیاهی و تولید پروتئین های نوترکیب
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده کشاورزی 1391
  فاطمه شرفی   حمید رجبی معماری

ویروس های نوترکیب گیاهی به دلیل اینکه آلودگی ایجاد شده توسط آن ها سریع و به صورت سیستمیک بوده است و همچنین باعث تولید مقادیر بالایی از پروتیین های نوترکیب در مدت زمان کمی پس از تلقیح می گردد، به عنوان ناقلین بیانی مورد استفاده قرار گرفته اند. خاموشی rna روند دفاعی قدرتمندی در گیاهان برای مقابله با ویروس های گیاهی است. این روند سبب تجزیه rna ویروس می شود و در نهایت، غلظت ویروس و ایجاد علائم در گیاه کاهش می یابد. اغلب ویروس های گیاهی پروتئین های سرکوب گر خاموشی rna viral suppressors of rna silencing(vsrs) را کد می کنند. این سرکوب گرها شامل تعدادی از پروتئین های ویروسی هستند که با اجزای مختلف مسیر خاموشی rna ، در مراحل مختلف برهم کنش دارند. هدف از این مطالعه بررسی امکان همسانه سازی ژن سرکوب گر خاموشیrna ویروس های گیاهی p19، در یک ناقل ویروسی گیاهی جهت طراحی یک سازه ویروسی گیاهی بود. این ژن از توالی ویروس گیاهی "بوته انبوهی گوجه فرنگی" tomato bushy stunt virus جداسازی شده است. در فرآیند طراحی یک سازه ویروسی از ناقل ویروسی ptrv2 استفاده شده است. ناقل ویروسی به باکتری escherishia coli سویه dh5? منتقل شده و جهت همسانه سازی ژن p19 در آن تخلیص گردید. آغازگرهای اختصاصی جهت تکثیر ژن p19 طراحی گردید سپس، ناقل ویروسیptrv2 و ژن p19 توسط آنزیم های برشی مشابه مورد هضم آنزیمی قرار گرفتند. ژن p19 در ناقل ویروسی تحت کنترل پیشبرنده camv35s و خاتمه دهنده nos همسانه سازی شد. سازه بدست آمده p19- ptrv2 با روش شوک حرارتی به باکتری اشریشیاکلی سویهdh5? منتقل شده و باکتری های تراریخته به روی محیط کشت حاوی آنتی بیوتیک کانامایسین50 میلی گرم در لیتر انتخاب شدند. با استفاده از تکنیک colony pcr، استخراج ناقل ویروسیp19- ptrv2 و واکنش تکثیر ژن p19 توالی یابی و هم ردیف سازی آن در بانک اطلاعاتی حضور ژن p19 در ناقل ویروسی گیاهی تأیید شد.

شناسایی گونه های فوزاریوم جدا شده از گوجه فرنگی درشمال استان خوزستان و مطالعه اثرات آنتاگونیستی تریکودرما بر روی عامل پژمردگی آوندی گوجه فرنگی fusarium oxysporum f.sp. lycopersici
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده کشاورزی 1388
  حمیده محمدپور   جمشید حیاتی

چکیده : گوجه فرنگی (lycopersicon esculentum mill) یکی از محصولات مهم کشاورزی است و استان خوزستان با داشتن دو کشت پاییزه و بهاره یکی از مناطق مهم و مستعد کاشت این محصول در ایران است. بیماری های ناشی از گونه های مختلف فوزاریوم باعث خسارات قابل توجهی به این محصول می شوند . به منظور شناسایی فوزاریوم های همراه گیاه گوجه فرنگی در شمال استان خوزستان طی ماههای مرداد تا مهر 1386، از مزارع شوش، دزفول، اندیمشک وشوشتر نمونه برداری به عمل آمد. جمعاً 84 جدایه ی فوزاریوم از ریشه، طوقه وساقه گیاه گوجه فرنگی با استفاده ازمحیط نش و اسنایدر( nash &snyder) جدا سازی گردید. جهت شناسایی جدایه ها از محیط کشت های ، برگ میخک آگار (cla) ، سیب زمینی دکستروز- آگار (pda)، آب آگار(wa ) و kcl استفاده شد. پس از بررسی تاکسونومی جدایه ها که با استفاده از کلید های معتبر انجام گرفت ،7 گونه فوزاریوم شناسایی شدکه به ترتیب فراوانی عبارت بودند از : fusarium solani ، 44 جدایه ، f. chlamydosporum، 17 جدایه ، f. proliferatum ، 9 جدایه ، reticulatum f.، 6 جدایه ، f. oxysporum ، 4 جدایه ، f. subglutinans ، 2 جدایه ، f. fujikuroie ، 2 جدایه . در این بررسی به منظور اثبات بیماری زایی جدایه های f. oxysporum از رقم حساس bonny best استفاده گردید، که هیچ یک از جدایه ها علائم بیماری پژمردگی آوندی را نشان ندادند. به منظور مطالعه اثرات آنتاگونیستی تریکودرما بر روی عامل پژمردگی آوندی گوجه فرنگی از جدایه ma4 f.oxysporum f.sp. lycopersici دریافتی از موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج استفاده گردید. در این بررسی 8 جدایه تریکودرما شامل ، d t.virense , t.koningiopsis t.virens , , t.atroviride t.brevicompactum , , t.asperellum a , t.harzianum و t.harzianumمورد استفاده قرار گرفت. درمطالعه اثر ترشحات خارج سلولی از 6 جدایه اول استفاده گردید. در کشت متقابل جدایه t.atroviride با 6/15 درصد بیشترین میزان ممانعت از رشد را باعث شد. هیف جدایه های t.asperellumو t.atroviride ضمن محدود کردن رشد هیف فوزاریوم به طرف آن رشد کرده و سطح هیف فوزاریوم را پوشاندند. در مطالعات میکروسکوپی پیچش هیف( میکو پارازیتیسم) جدایه های , t.virens

بررسی تاثیر اسانس های گیاهی روی پوسیدگی الترناریایی میوه گوجه فرنگی استان خوزستان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده کشاورزی 1386
  ثریا یاقوند   جمشید حیاتی

اسانس های گیاهی که روغن های فرار و اتری نیز نامیده می شوند مایع های روغنی عطری به دست آمده هستند از مواد مختلف گیاهی هستند. روغن های فرار مخلوط پیچیده ای از ترکیبات مختلف زیادی می باشند. تیمول و کارواکرول دو ترکیب مهم از اسانس گیاهان خانواده ی نعنائیان هستند که فعالیت ضد قارچی و ضد باکتریایی قوی دارند. در این مطالعه فعالیت ضد قارچی اسانس های گونه های گیاهی آویشن شیرازی، اکالیپتوس، بابونه صحرایی واسطوخودوس استخراج شده به روش تقطیر با آب بر علیه قارچ alternaria alternata f. sp. lycopersici (جدایه روی رقم پتو ارلی) مورد بررسی قرار گرفت

همه گیرشناسی قارچ beauveria bassiana(balsamo) vuillemin روی جمعیت سوسک oryzaephilus surinamensis(linneaus) در شرایط انبارداری ارقام مهم خشک و تجاری خرما
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده کشاورزی 1388
  مسعود لطیفیان   ابراهیم سلیمان نژادیان

این تحقیق به منظور انتخاب جدایه ایرانی مناسب قارچ beauveria bassiana (balsamo)vuillemin و بررسی کارایی آن در کنترل میکروبی شپشه دندانه دار oryzaephilus surinamensis l. بر روی ارقام خشک و تجاری خرما شامل سایر، زاهدی و دیری انجام شد. به منظور انتخاب مناسب ترین جدایه ایرانی قارچ ، قدرت رشد میسیلیومی و توانایی جوانه زنی و قدرت کشندگی جدایه های ایرانی قارچ عامل بیماریزا شامل iran403c, iran441c و iran440c مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که کمترین lc50 مربوط به جدایه iran441c روی حشرات کامل و لارو به ترتیب معادل 104×2/51 و 103×3/31 اسپور در میلی لیتر بود. این جدایه در طیف دمایی 5 تا 35 درجه سانتی گراد دارای بیشترین قدرت رشد میسلیومی و توانایی جوانه زنی به ترتیب معادل 1/29±2/69 سانتی متر و 100 درصد بود. لذا جدایه iran441c به عنوان مناسب ترین جدایه برای کاربرد در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر انتخاب گردید. به منظور بررسی کارایی جدایه انتخابی قارچ در کنترل میکروبی شپشه دندانه دار مطالعات در سه محور اثرات عامل بیماریزا، میزبان و محیط در قالب روش مطالعه مثلث همه گیرشناسی پیگیری گردید. در محور بررسی اثرات عامل بیماریزا نتایج بررسی اثرات قدرت بیماریزایی قارچ بر روی سه رقم و دو مراحل رشدی خسارتزای آفت نشان داد که کم ترین و بیش ترین lc50 مربوط به حشره کامل به ترتیب روی رقم زاهدی و دیری و معادل 104×2/46 و 104×2/69 اسپور در میلی لیتر و برای لارو به ترتیب بر روی رقم سایر و دیری معادل103×3/31 و 103×6/29 اسپور در میلی لیتر بود. پایین ترین lt50 به ترتیب برای لارو و حشره کامل پرورش یافته بر روی رقم سایر و معادل 4/69 و 6/68 روز بود. بالاترین شاخص رشد قارچ در بدن حشره کامل روی رقم دیری و کمترین آن در مرحله رشد لاروی روی رقم سایر به ترتیب معادل 27 و 20 بود. برای ارزیابی قدرت انتشار قارچ در بعد مکان از تابع پراکنش فردی استفاده شد که مقدار آن برای مرحله رشدی لارو و حشره کامل به ترتیب معادل 83/19 و116/72سانتی متر در رقم سایر، 83/65 و121/57سانتی متر در رقم زاهدی و 82/96 و 132/76 سانتی متردر رقم دیری بود. قدرت انتشار قارچ در بعد زمان نیز با استفاده از نرخ انتقال نقاطعی ارزیابی شد که ضریب کاهش قدرت انتشار در طی زمان برای مرحله رشدی لارو و حشره کامل به ترتیب معادل 0/04- و 0/05- در رقم سایر، 0/05- و 0/3- در رقم زاهدی 0/04- و 0/12- در رقم دیری بود. پارامتر قدرت انتقال قارچ با محاسبه نرخ انتقال افقی و بین نسلی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که بالاترین ضریب انتقال افقی در شرایط انتقال از حشره کامل به حشره کامل و معادل 0/11 بود. نرخ انتقال بین نسلی در ارقام مختلف متفاوت بود، بطوری که متوسط شاخص رشد قارچ در بدن نسل های مختلف پرورش یافته بر روی ارقام سایر، زاهدی و دیری به ترتیب معادل 4/47، 6/47 و 6/67 بود. نرخ انتقال در نسل اول از بقیه نسل ها بیشتر بوده، به تدریج در نسل دوم کاهش یافته و تفاوت معنی داری میان بقیه نسل ها دیده نمی شد. در محور بررسی تاثیر عوامل محیطی نقش دو عامل حرارت و رطوبت نسبی در کارایی عامل بیماریزا مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در دو مرحله رشدی لارو و حشره کامل بیشترین مقدار مرگ و میر ناشی از بیماری حداکثر تا دمای 30 درجه سانتی گراد بوقوع می پیوندد. علاوه بر این کاهش رطوبت نسبی تا 56 درصد تاثیر معنی داری در کاهش بیماریزایی ندارد. در محور اثرات حشره میزبان اثر دزهای زیر کشنده بر وزن، میزان تخم گذاری، تفریخ تخم و درصد تغذیه ارزیابی شد که حداقل مقدار ed50 برای آنها به ترتیب 102×3/99 اسپور در میلی لیتر بر روی رقم سایر، 103×1/497اسپور در میلی لیتر بر روی رقم زاهدی، 103×6/316 اسپور در میلی لیتر روی رقم زاهدی و 103×2/307 اسپور در میلی لیتر بر روی رقم دیری برآورد گردید. بر اساس تحلیل یافته های دینامیسم جمعیت آفت در شرایط خرمای تیمار شده و شاهد و همچنین مدل های همه گیرشناسی برازش شده می توان نتیجه گرفت که در طول دوره 25 هفته ای انبارداری خرمای تیمار شده با اسپور قارچ در جمعیت شپشه دندانه دار شش دوره همه گیری بیماری موسکاردین رخ داده است. به طوری که به محض افزایش جمعیت تا حد آستانه بروز همه گیری، عامل بیماریزا به صورت وابسته به انبوهی عمل کرده و کاهشی معادل 6 تا 32 برابر در جمعیت تیمار نسبت به شاهد ایجاد نموده است. بیشترین کاهش نرخ بقاء در فاز تبدیل مرحله رشدی تخم به لارو به وقوع پیوسته که برای ارقام سایر، زاهدی و دیری به ترتیب معادل 0/24، 0/25 و0/27 بوده است. لذا عامل بیماریزا جمعیت را قبل از ورود به مرحله تولید مثلی از بین می برد. مطالعه اثرات جانبی تیمار توده خرما با اسپور قارچ بر روی زنبور پارازیتوئید cephalonomia tarsalis و تغییرات خصوصیات کیفی میوه خرما در طول دوره شش ماهه انبارداری نشان داد که زنبور پاراتیوئید در تراکم های 14-4 لارو میزبان سالم و بیمار به صورت وابسته به انبوهی عمل می کند. شاخص ترجیح زنبور پارازیتوئید در جمعیت لاروهای سالم و بیمار شپشه دندانه دار به ترتیب معادل 1/86 و 0/57 می باشد. بنابراین زنبور برای تخم گذاری لاروهای سالم را ترجیح می دهد. لذا کاربرد همزمان زنبور پارازیتوئید و عامل بیماریزا اثرات تکمیل کنندگی در کنترل آفت دارد. مقایسه خصوصیات کیفی میوه خرما در شرایط تیمار شده با اسپور قارچ و شاهد نشان می دهد که اسپور قارچ فاقد اثرات منفی بر خصوصیات کیفی میوه بوده و در بسیاری از موارد در حفظ خصوصیات کیفی خرما تیمار شده موثر بوده است. بطورکلی نتایج تحقیقات در فاز آزمایشگاهی که قدم نخست در امکان سنجی کاربرد این قارچ در کنترل میکروبی سوسک شپشه دندانه دار خرما می باشد، نشان داد که قارچ عامل بیماریزا از دیدگاه همه گیرشناسی از پتانسیل کاربرد بالایی برخوردار است.