نام پژوهشگر: زهرا تنهامعافی

بررسی پراکنش و زیست شناسی نماتد سیستی سویا heterodera glycines، و ارزیابی میزان خسارت و واکنش برخی ارقام سویا نسبت به آن در ایران
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده کشاورزی 1388
  رامین حیدری   زهرا تنهامعافی

نماتد سیستی سویا heterodera glycines، مهم ترین بیمارگر سویا در کشورهای تولید کننده این محصول است و در سال 1378 از ایران نیز گزارش شد. در بررسی حاضر، این نماتد از مزارع مختلف سویا در استان های گلستان و مازندران جداسازی شد ولی در نمونه های جمع آوری شده از استان های اردبیل و لرستان مشاهده نشد. آلودگی مزارع لوبیای معمولی به نماتد سیستی سویا در استان مازندران مشاهده شده و برای اولین بار گزارش می شود. استفاده از آغازگر اختصاصی گونه در واکنش زنجیره ای پلیمراز، شناسایی دقیق نماتد از گونه های مشابه و تعیین حضور نماتد در جمعیت های مخلوط نماتدهای خاک را میسر ساخت. ناحیه d2-d3 ژن 28s rrna جدایه های ایرانی نماتد سیستی سویا تکثیر و تعیین توالی شد. این توالی با توالی ثبت شده از این ناحیه برای جدایه ایالات متحده امریکا یکسان بود. جمعیت های مورد بررسی در آزمایش های مختلف آزمایشگاهی، گلخانه ای و مزرعه ای در تیپ صفر (hg type 0) گروهبندی شدند. سنجش واکنش 17 رقم رایج سویا نسبت به h. glycines hg type 0 در اتاقک رشد، گلخانه و مزرعه نشان داد که فقط رقم dpx مقاومت بالایی نسبت به نماتدداشته و سایر ارقام، حساسیت شدیدی به نماتد نشان دادند بطوریکه برخی ارقام حساس تر از رقم حساس استاندارد lee 74 بودند. همچنین واکنش یازده رقم رایج لوبیا نسبت به این نماتد در اتاقک رشد و مزرعه بررسی شد و همه این ارقام به نماتد آلوده شده و هیچیک از آنها بعنوان رقم مقاوم شناخته نشدند. ترشحات ریشه سویا سبب تحریک تفریخ تخم نماتد سیستی سویا و خروج لاروها از سیست شده و ارقام مقاوم و حساس تفاوتی از نظر تأثیر بر میزان تفریخ تخم های نماتد نداشتند. بررسی زیست شناسی نماتد سیستی سویا روی ریشه رقم حساس bp و مقاوم dpx نشان داد که رقم مقاوم، مشابه رقم حساس به نماتد آلوده شده و لاروهای سن سوم تشکیل شد ولی از تشکیل لاروهای سن چهارم ممانعت شد. چرخه زندگی نماتد سیستی روی رقم حساس bp طی 24 روز در اتاقک رشد و در دمای 28 درجه سانتیگراد کامل شد. طول یک چرخه زندگی h. glycines روی ریشه های رشد یافته در محیط کشت بافت در دمای 25 درجه سانتیگراد، 21 روز محاسبه شد. بررسی تغییرات جمعیت نماتد در مزرعه آلوده در استان مازندران نشان داد که در یک فصل زراعی، پنج نسل نماتد تشکیل شد. ارزیابی خسارت نماتد سیستی سویا در دو مزرعه آزمایشی، خسارت شدید نماتد در رقم حساس bp را نشان داد. بطوریکه در مزارع آلوده، میانگین عملکرد این رقم حساس، 32 درصد کمتر از رقم مقاوم dpx بود و کاربرد نماتدکش فنامیفوس به میزان یک گرم ماده موثره در متر مربع منجر به افزایش 14 درصدی عملکرد آن شد.

شناسایی فون نماتد های انگل گیاهی در مزارع سیب زمینی شهرستان های قروه، دهگلان و بیجار
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه کردستان - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی 1390
  مسلم رحیمی   زهرا تنهامعافی

هدف از مطالعه ی حاضر شناسائی فون نماتد های انگل گیاهی مزارع سیب زمینی (در حدود 12500 هکتار) در سه ناحیه ی استان کردستان بود. در این ارتباط 73 نمونه ی مرکب خاک از اطراف ریشه در عمق بین 15تا 25 سانتیمتری به طور تصادفی از چهل و چهار روستا و حومه ی سه شهرستان قروه، دهگلان و بیجار با تناوب محصولات مختلف کشاورزی جمع آوری گردید. هر نمونه ی مرکب، شامل حداقل 15 تا 20 زیر نمونه بود که از سطح نیم تا یک هکتار در زمان برداشت محصول سیب زمینی در ماه های شهریور و مهر 1389 از مزارع برداشت گردید. پس از آن، ریز نمونه های هر نمونه ی مرکب خاک کاملاً با هم مخلوط شده و در حدود 5/1 تا 2 کیلوگرم به عنوان نمونه ی خاک برای بررسی های بعدی انتخاب و در چهار درجه ی سانتیگراد تا زمان لازم نگهداری گردیدند. برای استخراج نماتد های کرمی شکل و سیستی به ترتیب از دو روش شناورسازی سانتریفیوژی (jenkins, 1969) و دستگاه فنویک (fenwick, 1940) استفاده گردید. بعد از آن، انبوه نماتدهای استخراج شده ی هر نمونه ثابت شده و به گلیسرین خالص و بدون آب (de grisse, 1969) منتقل گردید که خود یک محیط دائمی مناسب برای ثابت کردن نماتدها به شمار می آید. برای تشخیص نماتد ها از میکروسکوپ نوری متصل به لوله ی ترسیم (مدل صاایران) کالیبره شده با بزرگنمایی زیاد (1000 x) استفاده شد. با استفاده از شکل شناسی، نسبت های تشخیصی تعیین شده و کلید های مختلف قابل دسترس اخیر و شرح نماتد ها، جنس و گونه های نماتد انگل گیاهی تشخیص داده شدند. در این تحقیق 15 گونه نماتد انگل گیاهی مربوط به 6 جنس از نماتد های فرو راسته ی تایلنکومورفا tylenchomorpha شناسایی گردیدند. انتشار گونه های نماتد انگل گیاهی مربوط به مزارع سیب زمینی در سه شهرستان مورد مطالعه که به شرح زیر هستند: aphelenchoides bicaudatus, criconomoides antipolitanus, heterodera filipjevi, helicotylenchus digonicus, helicotylenchus dihystera, helicotylenchus tunisiensis, helicotylenchus vulgaris, merlinius brevidens, pratylenchus fallax, pratylenchus neglectus, pratylenchus thornei, pratylenchoides sp., scutylenchus rugosus, tylenchorhynchus parvus, tylenchorhynchus teeni در بین نماتد های مورد بحث دو گونه ی pratylenchus neglectus و pratylenchus thornei در سرتاسر نواحی کشت سیب زمینی در سه شهرستان استان فراوانی بیشتری (به ترتیب 9/58 و 8/6 %) داشته اند. همچنین، گونه های pratylenchus fallax ، tylenchorhynchus parvus، t. teeni و helicotylenchus tunisiensis به ترتیب گزارشات جدیدی برای ایران و برای فون مزارع سیب زمینی می باشند.

شناسایی نماتدهای انگل گیاهی درمنطقه طارم زنجان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده کشاورزی 1390
  سیده الهه موسوی ویری   زهرا تنهامعافی

با توجه به شرایط مساعد کشاورزی در منطقه ی طارم زنجان و عدم اطلاع از وضعیت نماتدهای انگل گیاهی در آن، طی فصول زراعی سال های 89 تا 1390 تعداد 95 نمونه ی خاک و ریشه از گیاهان زراعی و باغات میوه ی منطقه جمع آوری گردید. پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه، نماتدها استخراج و به گلیسیرین منتقل شدند. سپس از نماتدهای استخراج شده به تفکیک جنس، اسلایدهای میکروسکوپی دائمی تهیه شد. پس از بررسی مشخصات ریخت شناسی و اندازه گیری شاخص های ریخت سنجی، با استفاده از منابع و کلیدهای معتبر علمی، 29گونه نماتد متعلق به 18 جنس به شرح زیر شناسایی گردید: tylenchus davanei*, filenchus vulgaris, boleodorus thylactus*, basiria sp., malenchus sp., tylenchorhynchus goffarti*, merlinius brevidens, m. pseudobavaricus*, scutylenchus rugosus, psilenchus hilarus, p. iranicus*, helicotylenchus crenacauda*, h. digonicus, h. varicaudatus*, heterodera latipons*, pratylenchus thornei, p. neglectus, pratylenchoides ritteri*, criconema mutabile, criconemoides xenoplax*, paratylenchus similis, paratylenchus sp., ditylenchus destructor*, d. dipsaci, aphelenchoides centralis*, longidorus africanus*, xiphinema aceri*, x. brevicola*, x. index • گونه های ستاره دار برای اولین بار از استان زنجان گزارش شدند. p. neglectus و h. crenacauda دارای بیشترین فراوانی بودند. • تعداد افراد نماتدهای مولد زخم در هر جمعیت کم بود، اما در جمعیت های مختلفی از درختان میوه و گیاهان زراعی جمع آوری و شناسایی شد. این نماتد علاوه بر خسارت مستقیم به گیاهان، با ایجاد زخم و ورود سایر عوامل بیماری زا باعث ایجاد بیماری های سینرژیستی می شوند. • h. crenacauda ازخاک اطراف ریشه ی انار، انجیر، زردالو، زیتون و گیلاس شناسایی شد و در شاخص a بین محصولات مختلف باغی اختلاف نشان داد. این نماتد در گیاهان زراعی یافت نشد؛ اما تعداد افراد نماتد در جمعیت های مختلف درختان میوه فراوان بود. این نماتد انگل خارجی و مهاجر بوده و در جمعیت های بالا خسارت زا است. • نماتدهای انتقال دهنده ویروس ها در جمعیت های مختلف درختان میوه شناسایی و گزارش شد. این نماتدها(انگل خارجی) با داشتن استایلت بلند به ریشه های عمیق درختان صدمه می زنند و با انتقال بیماری های ویروسی، باعث خسارت غیرمستقیم می شوند. longidorus africanus از خاک اطراف ریشه ی انار، x. brevicola از خاک اطراف ریشه ی انار و انجیر، x. index از خاک اطراف ریشه ی انار، انجیر و زیتون و xiphinema aceri از انجیر شناسایی شدند. x. aceri مشابه با x. iranicum است؛ اما در شکل دم، کمتر بودن طول odontophore و شاخص c و بیشتر بودن شاخص a و´cبا آن فرق دارد. • گونه ی criconemoides xenolax دامنه ی میزبانی وسیعی در ارتباط با ریشه ی درختان و درختچه ها دارد. در درختان هسته دار مثل هلو باعث عارضه ی کوتاهی عمر و حساسیت به شانکر باکتریایی می شود. • گونه های ditylenchus از لحاظ خسارت زایی اهمیت دارند. گونه ی ditylenchus dipsaci (نماتد ساقه و پیاز) انتشار جهانی دارد و از لحاظ نژاد حائز اهمیت است.

شناسایی نماتدهای انگل گیاهی کلزا در مناطق عمده کشت آن در ایران
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده کشاورزی 1387
  بهاره ناصری   ابراهیم پورجم

چکیده ندارد.

شناسایی فون نماتدهای راسته tylenchida در مناطق عمده کشت سویا در ایران
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده کشاورزی 1387
  عیسی نجف پور   ابراهیم پورجم

چکیده ندارد.