در دامنه های جنوبی کوههای البرز، توالی رسوبی ژوراسیک میانی- بالایی ردیف های مارنی- آهکی دریایی هستند که در فاصله زمانی دو رخداد زمین ساختی سیمرین میانی (ژوراسیک میانی) و سیمرین پسین (کرتاسه آغازی) برجای گذاشته شده اند و ویژگی های یک چرخه رسوبی بزرگ را دارند. سازند دلیچای معرف نخستین واحد سنگی از این توالی بوده و واجد سنگواره هایی نظیر آمونیت، دوکفه ای، بلمنیت، اسفنج و فرامینیفرا می باشد. در محدوده البرز، ردیف های رسوبی فوق الذکر ، رخنمون و گستردگی قابل ملاحظه ای را نشان می دهند. در زون البرز مرکزی، در نزدیکی مهدیشهر (شمال سمنان) سازند دلیچای معرف این توالی بوده و در حدفاصل رسوبات سیلیسی- آواری سازند شمشک در زیر و آهک های سازند لار در بالا قرار گرفته است. مرز زیرین آن با سازند شمشک از نوع ناپیوسته و مرز بالایی آن با سازند لار تدریجی است. در این برش سازند دلیچای مجموعاٌ ??? متر ضخامت داشته و به لحاظ سنگ شناسی، به ? واحد سنگی تقسیم می شود. این توالی رسوبی عمدتاٌ از مارن سبز رنگ و سنگ آهک های مارنی خاکستری متوسط تا ضخیم لایه تشکیل شده و معرف حوضه عمیق دریای باز می باشد. سازند دلیچای در این برش پرفسیل بوده و از میان آمونیت ها، خانواده های phyloceratidae, oppeliidae, perisphinctidae, aspidoceratidae در این برش شناسایی شدند. براساس فونای آمونیتی، محدوده سنی سازند دلیچای در برش مهدیشهر باژوسین پسین؟ تا اکسفوردین پسین تعیین گردید. فون آمونیتی شامل ? خانواده، ?? جنس و زیرجنس، و ?? گونه می باشد. از این میان خانواده perisphinctidae (%83/05)، خانواده phylloceratidae (%11/9) ، خانواده oppeliidae (%2/3) و خانواده aspidoceratidae (%2/3)را به خود اختصاص داده اند. در بین گونه های شناسایی شده در این برش ? گونه برای اولین بار از ایران گزارش شده اند. برمبنای مطالعات انجام شده، فون آمونیتی سازند دلیچای ارتباط نزدیکی با فون آمونیتی موجود در سایر نقاط ایران و همچنین نواحی شمال غربی اروپا و مناطق ساب مدیترانه را نشان می دهد. از نقطه نظر پالئوژئوگرافی، برش مورد مطالعه در زمان ژوراسیک میانی در نواحی شمالی تتیس قرار داشته است.

چینه شناسی و فسیل شناسی سازند دلیچای با 111 متر ستبرا متشکل از تناوب سنگ آهک چرتی و مارنی و مارن سبزرنگ در برش بشم در باختر دامغان (محدوده ساختاری البرز خاوری) مورد مطالعه قرار گرفته است. ردیف های رسوبی سازند دلیچای در این برش از لحاظ تغییرات لیتولوژیکی، به 4 عضو غیر رسمی قابل تقسیم می باشند. مرز زیرین سازند دلیچای با یک ناپیوستگی موازی بر روی سازند شمشک قرار دارند و در مرز بالایی بطور هم شیب و با گذر تدریجی توسط سنگ آهک های ستبرلایه سازند لار پوشیده شده اند. نمونه های فسیلی جمع آوری شده از بخش های مختلف سازند دلیچای در این برش عبارتند از آمونیت ها، بلمنیت ها، اسفنج ها، بازوپایان و خارپوست. مطالعات زیستی در این برش براساس فونای آمونیتی انجام شده است و براین اساس درحدود 600 عدد آمونیت از بخش های مختلف این سازند جمع آوری شده است که 268 نمونه دارای وضوح کافی و قابل شناسایی بوده اند و متعلق به خانواده های زیر می باشند : phylloceratidae , oppeliidae , stephanoceratidae , morphoceratidae , prisphinctidae , reineckiidae براساس مطالعات انجام شده بر روی فونای آمونیتی قابل شناسایی، برای سازند دلیچای در منطقه باختر دامغان (برش بشم)، 6 خانواده، 15 جنس، 29 گونه و 5 بیوزون شناسایی شده اند و بر این اساس، سن باژوسین پسین ؟ – کالووین پسین، معادل بیوزون های استاندارد zigzag zone، anceps zone ، jason zone ، coronatum zone، athleta zone در نظر گرفته شده است. فونای آمونیتی در این برش، ارتباط نزدیکی با فونای شناخته شده در شمال باختری اروپا و مدیترانه دارد و و از نظر زیست جغرافیایی به استان زیستی ساب مدیترانه تعلق دارد.

چکیده حوضه ی رسوبی کپه داغ در شمال و شمال شرقی ایران قرار گرفته و سازند سرچشمه یکی از سازندهای کرتاسه زیرین این حوضه می باشد. در این مطالعه چینه نگاری زیستی سازند سرچشمه در برش پیغو واقع در جنوب شرقی بجنورد مورد بررسی قرار گرفته است. سازند سرچشمه در برش مورد مطالعه با ستبرای 210 متر عمدتا شامل مارن به رنگ خاکستری و سنگ آهک های خاکستری- نخودی رنگ بوده که بر اساس تغییرات سنگ شناختی به دو بخش غیر رسمی مارنی و تناوب مارن و سنگ آهک تقسیم و توصیف شده است. در این برش سازند سرچشمه به طور پیوسته بر روی سازند تیرگان قرار گرفته و همچنین به طور پیوسته توسط شیل های تیره رنگ سازند سنگانه پوشیده می شود. در این مطالعه از برش مورد نظر 17 گونه از 15 جنس متفاوت و در قالب شش بایوزون تحت عنوان: heteroceras spp. martelites securiformis deshayesites oglanlensis deshayesites weissi deshayesites deshayesi dufrenoyia furcata . شناسایی شده است، که قابل انطباق با زون های استاندارد مناطق مدیترانه می باشد. در نتیجه ی زون های شناسایی شده ی مذکور سن این سازند در برش پیغو بارمین پسین تا آپتین پیشین در نظر گرفته شده است.

برش مطالعه شده در شیل های آلبین واقع در شرق سمنان، درمنطقه جام کنار روستای پریان پایین واقع است ، این توالی دارای 196 متر ضخامت می باشد و به شیل های امدوان نام گذاری شده است . این توالی با گذر تدریجی و پیوسته بر روی سنگ آهک پرپا قرار دارد و با ناپیوستگی فرسایشی توسط ماسه سنگ های گلوکونیتی قاعده ی سری کوه بز پوشیده شده است . این توالی از شیل های رسی تیره با رنگ هوازدگی خاکستری تیره تشکیل شده است ، بر اساس شواهد صحرایی و تغییرات رخساره ای، 3 واحد سنگ چینه نگاری در آن قابل تشخیص است .واحد سنگی 1، تناوبی از شیل با لایه های سنگ آهک است . واحد سنگی 2 عموماً از شیل با میان لایه های عدسی شکل از سنگ آهک گلوکونیتی دارای بلمنیت و آمونیت هایی از خانواده hipacanthoplitidae , leymeriellidae , desmoceratidae , می باشد .واحد سنگی 3 از شیل های سیلتی سبز رنگ تشکیل شده است . درمطالعه آمونیت ها 3 جنس و 14 گونه شناسایی گردید ، با توجه به فسیل های آمونیتی یافت شده در منطقه مورد مطالعه، واحد سنگی 1 مربوط به زون زیستی hypacanthoplites rnge zone و واحد سنگی 2 مربوط به زون زیستی tardefurcata می باشد . به این ترتیب سن شیل های امدوان آپتین پسین – آلبین میانی پیشنهاد می گردد . فون آمونیتی شیل های امدوان ارتباط نزدیکی را با فون های مناطق اروپای شمالی و بورآل نشان می دهد.از نقطه نظر پالئوژئوگرافی منطقه مورد مطالعه در زمان کرتاسه میانی در شمال اقیانوس تتیس و در جنوب لوراسیا بوده است.