عقل و عشق همواره دو ابزار اصلی شناخت و معرفت بوده است از این رو گروهی عقل را وسیله شناخت و معرفت میدانند و گروهی عشق را، و بین این دو گروه همیشه تقابل و تعارض بوده است

پس از انقلاب ادبی نیما که ساختار و محتوای شعر کهن را به کلّی به هم زد، جریان ها و شاخه های متعددی از شعر نیمایی منشعب شد و با جریان ها و مکاتب ادبی غربی درآمیخت و وارد جامعه ی ادبی کشور شد. جریان شعر سپید یکی از موفّق ترینِ این جریان ها بود. جریان هایی مانند شعر موج نو و شعر حجم که تحت تأثیر مستقیم مکتب سوررئالیسم قرار داشتند، پس از شعر سپید شکل گرفتند، اشعاری که دارای معنای بسیار پیچیده و گاه دور از ذهن بود، پس از این دو جریان، جریان های ریز و درشت دیگری چون شعر گفتار و شعر حرکت و ... به وجود آمدند که چندان مورد استقبال قرار نگرفتند، تا اینکه در سال های اخیر جریانی به نام فرانو ظهور کرد، شعری کوتاه با کلماتی ساده و عینی، دارای طنزی نهان و به دور از شعارهای عشقی و سیاسی، بدون توجه به وزن، با چینش مهندسی کلمات و پایانی غیر مترقّبه. این جریان تحت تأثیر مکتب فوتوریسم شکل گرفت. در این پایان نامه سعی بر آن بوده است تا تعریفی دقیق از جریان های شعری پس از نیما، با ارائه ی نمونه های شعری از هر جریان صورت گیرد و نیز در فصلی مجزّا به بیان ویژگی های اصلی جریان شعری فرانو و تحلیل محتوایی آن پرداخته شود.

مسئله ی اصلی در این پژوهش، آشنایی زدایی و هنجارگریزی در غزلیّات مولوی است. برای این منظور، نگارنده تلاش می-کند ضمن بررسی دویست و پنجاه غزل از غزلیّات شمس، انواع هنجارگریزی را در آن ها نشان دهد. در مبحث هنجارگریزیِ معنایی با بحث روی مشخّصه هایِ مجاز، تشبیه، استعاره، کنایه، سمبل و پارادوکس بیان می کند که مولانا توانسته است به واسطه ی ایجاد مکثِ هنری، واداشتنِ ذهن خواننده برای رسیدن به معنای اصلی و نیز به وسیله ی شگردهای ابداعی نظیرِ تازگیِ تصاویر و باطن نگری، ضمنِ نشان دادنِ صمیمیّت عاطفی و جاری ساختنِ خون تازه ای در سمبولیسم عرفانی، بر قوّتِ تأثیرِ کلام خود بیفزاید. در قسمت هنجارگریزی واژگانی ذکر می نماید که مولوی با وجود عدول از قواعد ساخت واژه ی زبان هنجار، اصل زیبایی شناختی را رعایت می کند. در بخش هنجارگریزی نحوی می نمایاند که با به هم ریختن قواعد دستوری و همراه کردن آن با رعایت اصل زیبا شناسی به قدرت تأثیر کلام می افزاید. در بحث هنجارگریزی آوایی نشان می دهد که کاربرد اندکِ آن ، گواه صدقی بر ذوق سلیم مولوی است. در مباحث هنجارگریزی زمانی، نوشتاری، گویشی و سبکی بیان می کند که شاعر، علاوه بر وارد ساختنِ گویش خراسانی، با ایجاد تداعی گذشته و القای مفهوم دیگری علاوه بر معنای اصلی و نیز با کاربرد گونه های گفتاری زبان به جای شکل نوشتاری به برجستگیِ زبان شعری خود کمک می کند. نتیجه آن که: مولانا از طریقِ هنجارگریزی که از عواملِ مهمّ ابهام هنری است، توانسته است بر تأثیرگذاری و لذّت بخشیِ شعر خود بیفزاید؛ این مدّعا آن جا قوّت می یابد که مخاطب در مواجهه با آن سعی در فهم معنای پنهان در پشت ترکیبات و واژه ها برمی آید و پس از دست یابی به مفاهیم پوشیده در بطن آن ها لذّتِ مضاعفی از شعر می برد.

نام خانوادگی دانشجو: ممی زاده کولانکوه نام: رقیه عنوان پایان نامه: بررسی تطبیقی غنا در کلیله و دمنه و مرزبان نامه با تکیه بر عنصر عاطفه استاد راهنما: دکتر عسگر صلاحی استاد مشاور: دکتر خدابخش اسداللهی مقطع تحصیلی: کارشناسی ارشد رشته: زبان و ادبیات فارسی دانشگاه: محقق اردبیلی دانشکده: ادبیات و علوم انسانی تاریخ فارغ التحصیلی: تعداد صفحه:114 کلید واژه: غنا، عاطفه، کلیله و دمنه، مرزبان نامه، ابزارهای غنا، تطبیق چکیده در این تحقیق درباره ی غنا و ابزارهای آن (وصف، مدح، رثا، هجا، شکوی، مناجات) در کلیله و دمنه و مرزبان نامه سخن رفته است. با مطالعه ی جامعه آماری فوق درمی یابیم که از ابزارهای غنا در جای جای این دو کتاب استفاده شده است. وصف عنصری است که بیش از سایر ابزارها در خدمت این دو نویسنده قرار می گیرد. مدح پادشاه و متعلقات مربوط بدان و همچنین مدح مذهبی در هر دو کتاب مشهود است. رثای شخصی با از دست دادن بستگان، شی ء و روزهای خوش مطرح است. زمانی که هر دو نویسنده با ناملایمات روبرو می شوند و یأس و ناامیدی به سراغشان می آید به شکواییات پناه می جویند و هنگامی که با مصائب و سختی ها روبرو می شوند و تاب مقاومت در برابر آن ها را ندارند برای التیام آتش خشم به ناسزا گویی ها و فحاشی های رکیک و قلم اندازی های شرم آور روی می آورند. گاه نیز با صفای قلب و رقت احساس به شکر گزاری پرداخته و با مایه های قوی احساسی و عاطفی به راز و نیاز و مناجات با پروردگار خویش می پردازند.

موضوع اصلی در این تحقیق، «تنوّع و تحرّک» و عواملِ آن ها در «گلستان» است. برای این مقصود، مباحث اساسی پژوهش را با دو مشخّصه ی مهمِ «راه های پرورش معانی» و «دقایق بلاغی» طرح کرده و در بخش راه های پرورش معانی به عنوان قسمی از عوامل تنوّع و تحرّک در گلستان گفته ایم که سعدی از راهِ «توصیف»، تجربیّات، دیده ها و شنیده ها ی خود را با مهارت و مشاهده ای قوی به تصویر می کشد و با موضوع «مناظره»، به نکته ها و فنونی که باعث تنوّع می شود، می پردازد. از «استدلال» برای اثبات ادعاهای خود بهره می گیرد و برای این که سخنان خود را بیش تر و بهتر به خواننده القاء کند و بقبولاند به آیات و احادیث و شعر فارسی و عربی «استشهاد» می کند. با بحث «تعریف»، بعضی از مفاهیم کلیدی را به روشنی به مخاطب انتقال می دهد. فرق ها و شباهت ها ی میان دو امری را از طریق «مقایسه» معلوم می کند. با «تقسیم بندیِ» واقعیّات، به نوعی به گروه بندی و نام گذاری آن ها می پردازد. در بخش دقایق بلاغی نیز به عنوان پاره ای از عوامل تنوّع و تحرّک در گلستان گفته ایم که از خصیصه ی «صداقت و سادگیِ» بیان برای نفوذ سخنش در میان مخاطبان بهره می گیرد و برای روشنگری و تأثیرگذاری بیش ترِ کلام خود گاهی از «اطناب» و گاهی نیز از «ایجاز» در حدّ اعتدال استفاده می کند و از راهِ «روانی و سلاست» به گفتارِ خود، حرکت و عمقِ بیش تری می بخشد. همچنین با «موسیقی»، آهنگ کلام خود را پرشور می کند و از راهِ «طنز»، کلامش را از حالت خشکی در می آورد و با «تصاویر متنوّع» و «افعال» گوناگون، فراز و نشیبی غیرعادی به سخنش می دهد. این جاست که باید گلستان را از نمونه ها ی اعلای تنوّع و تحرّک در نثر فارسی به شمار آورد.

حافظ، از شاعران بزرگ ادب فارسی است که در دیوان او شعر عارفانه و عاشقانه به هم آمیخته است و بر اساس این، شعر وی هم جنبه ی آسمانی و هم زمینی یافته است. ترکیب «پیر مغان» نیز موید این نکته است؛ لذا در شعر حافظ، معشوق هم معشوق عرفانی است و هم معشوف زمینی. هم اوصاف و ویژگی های معشوق زمینی در او دیده می شود و هم اوصاف و ویژگی های معشوق آسمانی. نمی توان به صراحت گفت که معشوق او، درارای یکی از جنبه های بالا و متعلق به یکی از این دو حوزه است. حافظ در اشعار خویش هم صفات منفی از قبیل بی وفایی، بیدادگری، نامهربانی و ...، و هم به صفات مثبت او از قبیل: مهرورزی، اهل دل بودن، وقار و ... او اشاره کرد است. همچنین از استعاره و تشبیه و دیگر صنایع ادبی برای وصف معشوق استفاده کرده است. نویسنده با بررسی حافظ و تحلیل ابیات دیوان او، اوصاف و ویژگی های معشوق او را آشکار کرده و چگونگی به کارگیری حافظ از صنایع ادبی در وصف معشوق را بیان کرده است.

موضوع اصلی در این تحقیق، بررسی شیوه های تأثیرپذیری از آیات و احادیث در آثار عطّار با تکیه بر دیوان وی است. تلاش شده است اشارات و تلمیحات قرآنی و دینی و انواع تأثیرپذیری از آن دو، در آثار این شاعر برجسته ی ایرانی، نشان داده شود. در این راستا، با اشاره به زندگی عطّار و آبشخورهای فکری او به ویژه قرآن و حدیث ابیاتی از آثار شاعر به خصوص دیوان شعر ش که متحلّی به آیه ای از قرآن یا حدیث است استخراج کرده و سپس شیوه ها و گونه های اثرپذیری از قرآن و حدیث را نشان داده ایم. عطار با استشهاد به آیه ها و احادیث نبوی نه تنها به نوشته هایش حرکت و پویایی بخشیده؛ بلکه بر تأثیر عاطفی سخن خود بر روی مخاطب نیز افزوده است. بهره گیری وی از قرآن و حدیث، مانند بهره گیری از هر پدیده ی ادبی دیگر، شکل و شیوه های گوناگونی دارد؛ شکل و شیوه هایی که هم از دیدگاه پیدایی و پنهانی و هم از دیدگاه هنری و بلاغی در یک سطح نیستند؛ یعنی بهره گیری وی گاه آشکار و عیان است و گاه پوشیده و پنهان است. وی در آثار خود و به ویژه در دیوانش، به صورت ها و شیوه های گوناگونی چون تأثیرپذیری واژگانی، تلمیحی، گزاره ای، گزارشی و ... از قرآن کریم و حدیث بهره برده است و ما در این پژوهش برآنیم که به بررسی این شیوه های اثرپذیری بپردازیم و به یک نتیجه ی مطلوب برسیم.

یکی از موضوعات بحث انگیز پیرامون غزل سلمان چگونگی ساختار غزل اوست. هرچند در ساختار غزل های سلمان، ابیات غزل شاید در نگاه نخستین گسسته و پاشان دیده شود ولی از ساختاری منسجم و هسته ی مرکزی برخوردار است که سایر ابیات یک غزل، با آن پیوند معنایی دارند. غزل های سلمان از حیث صورت، بسیار دلکش است اما در معنی نتوانسته است خود را به حریم غزل سرایان نامی، نزدیک نماید. غزلیات سلمان، بهتر از هر شعر فارسی، شخص را به یاد اشعار حافظ می اندازد. علاوه بر استقبال هایی که از یکدیگر کرده اند، اساساً زبان غنی سلمان نزدیک ترین زبان به گفتار خواجه است. نویسنده با بررسی چهل غزل از سلمان ساوجی، ساختار منسجم معنایی غزل این شاعر را آشکار کرده و عوامل این انسجام و ارتباط و پیوند معنایی ابیات غزل با یکدیگر را بیان کرده است. از بررسی غزل های سلمان به این نتیجه رسیدیم که عواملی چون ردیف، وجود هسته ی مرکزی، تناسب و پیوند معنایی در میان کلمات و جملات، موقوف المعانی بودن ابیات و ارتباط و پیوند مطلع غزل با مقطع آن در ساختار منجسم معنایی غزل-ها نقش مهمی ایفا کرده اند.

همواره یکی از اساسی ترین مباحث خلقت بشر، کشف حقیقت (الله) و رسیدن به معرفت اوست. خداوند تبارک و تعالی، ابزاری را برای نیل به حقیقت در وجود انسان قرار داده است که از آن تعبیر به مدرکات باطنی می شود. در این رساله که بررسی اوصاف مدرکات باطنی در دیوان شمس (با تکیه بر دل، روح و عقل) است، ابتدا به تعریف و توصیف دل؛ روح و وجه اشتقاق آن و نیز به تعریف و توصیف و وجه اشتقاق و انواع و اقسام عقل پرداخته ایم، و نظرات تنی چند از بزرگان ادب و عرفان را درباره ی آن ها آورده ایم. سپس به بررسی این سه مدرک باطنی در دیوان شمس پرداخته و جایگاه آن ها را در نظام فکری مولوی بررسی کرده ایم. نتیجه آن که مولانا دل را در اولویت قرار داده و آن را بهترین وسیله ی نیل به معرفت حق تعالی می داند و در این مسیر با نکوهش عقل جزوی و مصلحت اندیش، عقل کلّی را هدیه ای الهی می نامد که در رسیدن به سر منزل مقصود، راهنمای دل است. از منظر مولوی، روح هم که لطیفه ی ربّانی و نفخه ی الهی است، شدیداً مشتاق بازگشت به مبدأ اصلی خویش است و با راهنمایی های عشق، سر از این جهان بیرون می برد.

صائب تبریزی از شاعران بزرگِ عصرصفوی است. اشعار صائب، تحت تأثیرِ آموزه های دینی و اخلاقی قرارگرفته است. موضوع اصلی این پژوهش بررسی مولّفه های اخلاقی در سه جلد اول دیوان صائب تبریزی است. به همین منظور ابتدا ابیاتی را که در آن ها فضایل یا رذایل اخلاقی مطرح شده بود، استخراج و پس از این مرحله، ابیات را طبق موضوعات اخلاقی دسته بندی کرده ایم. سپس هریک از موضوعات را به زیرشاخه های گوناگون تقسیم نموده و مورد تحلیل و بررسی قرارداده ایم. موضوعات مطرح شده را با استفاده از کتاب های اخلاقی و سایر کتب مرتبط مستندسازی کرده ایم. نتیجه آن که صائب بعضی از فضایل را از قبیل قناعت، تواضع، احسان و خاموشی با بسامد بالا و به-صورت معناداری مطرح کرده است. او برای ارائه ی بهتر مطالب خود بیشتر از صناعات ادبی مانند اسلوب معادله و تلمیح بهره می برد

جامعه شناسی ادبیات، یکی از شاخه های جامعه شناسی است که به بررسی، ژرف کاوی و تمرکز مطالعه در محتوای ادبیات به عنوان «هنر کلام» و شناخت جوهر اجتماعی آن می پردازد؛ چرا که آثار ادبی، به طور نامحسوس، تصویر هنرمندانه از واقعیت های اجتماعی هر ملّتی را نشان می دهند و با تحلیل و نقد جامعه شناختی این آثار می توان تا حدودی به وضعیت اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی هر دوره¬ی تاریخی، آگاهی پیدا کرد. در این پژوهش که به شیوه¬ی تحقیقات بنیادی نظری و به روش تحلیلی ـ توصیفی انجام گرفته است، اشعار سید اشرف الدین گیلانی، معروف به «نسیم شمال» از دیدگاه نقد جامعه شناختی مورد بررسی قرار گرفته است. محور اصلی پژوهش حاضر این بوده است که نسیم شمال، چگونه با اشعار طنزگونه و زبان محاوره ای قابل فهم عامه¬ی مردم، ادبیات را وسیله ای برای خدمت به وطن خود و آگاهی دادن به تمام افراد جامعه قرار داده است. علاوه بر جوهر و درون مایه¬ی اجتماعی، نکته های ظریف دیگری نیز شعر او را دل نشین و شایسته¬ی توجه کرده است. نخست، طرح مسائل جدّی به صورت فکاهی، همراه با طعنه و طنز و کنایه و دیگری، پروراندن این معانی و مضامین با زبان سادّه¬ی گفتار مردم کوچه و بازار، خالی از هر نوع محافظه کاری ادبی. در پژوهش حاضر، مضامین اشعار نسیم شمال به چهار دسته¬ی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی طبقه بندی شده و برای نقد جامعه شناختی اشعار از شیوه¬ی تحلیل مضامین استفاده شده است. توجه گسترده¬ی او به مفاهیمی چون مشروطه، میهن، آزادی و عدالت، همراه با دعوت همه به مبارزه با جهل، خرافه و بی سوادی و مبارزه با استبداد و بیگانگان، با نوعی اندیش? ملّی ـ مذهبی همراه بود که در زبانی ساده و روشن، با هدف القای سریع به عامّه¬ی مردم بیان شده است. همه¬ی این خصیصه ها، وی را به عنوان یک شاعر ملّی گرا با نگرش اسلامی معرفی می کند.

سنایی شاعری صاحب سبک در اد¬بیات فارسی شناخته شد¬ه است. از آن¬جا که هر شاعری به فر¬اخور موقعیت خویش به گذشته و لحظات پشت سر نهاده توجّه دارد، با کندوکا¬و در اشعار این شاعر بزرگ می¬توان به بررسی چشم انداز دیرینه و پنهان او پرداخت. نوستالژی اصطلاحی است که به حسرت و اند¬وه و دلتنگی برای گذشته ا¬¬طلا¬ق می¬شود. در حقیقت قدمت این نوستالژی به ما¬جرای هبوط بر ¬¬می¬گردد. هدف این پژوهش بررسی نوستالژی در فرم و محتوای اشعار سنایی است. در ابتدای پژوهش به تاریخچه نوستالژی¬، مفهوم و کارکرد آن در ادبیات اشاره شده است. در ادامه با توجه به بسا¬¬¬مد بالای نوستالژی جمعی، توصیف روشنی از شخصیت شاعر، ا¬و¬ضاع اجتماعی و سیاسی روزگارش به¬دست داده شده است. در بخشی جداگانه که تنه¬ی اصلی پژوهش است دلتنگی، حسرت اند¬¬وه فرد برای گذشته و د¬لتنگی روح برای بازگشت به موطن اصلی خویش-که از مبدأ خود دور افتاده و آرزوی بازگشت به آن¬جا را دارد - در اشعار سنایی بررسی کرده¬ایم.

یکی از دشوارترین شگردهایی که شاعران برای زدودن غبار آشنایی از زبان شعر به کار بسته¬اند، هنجارگریزی است. این اصطلاح طی چند دهه¬ی اخیر به محافل و متون ادبی راه یافته است. نگارنده در این نوشتار کوشیده است به بررسی هنجارگریزی نحوی در دیوان حافظ بپردازد تا روشن سازد که وی تا چه اندازه از قواعد زبان معیار عدول کرده است و این هنجارگریزی با چه انگیزه¬ای صورت پذیرفته است. برای ایجاد نظم و اتساق در نوشتار، مولفه¬هایی را که مورد بررسی قرار داده¬ایم ذیل چند عنوان کلی می¬آوریم: الف- هنجارگریزی نحوی در حوزه¬ی فعل ب- در حوزه¬ی اسم ج- در حوزه¬ی صفت د- در حوزه¬ی ضمیر ه- در حوزه¬ی حرف و- موارد دیگر. بررسی¬های به عمل آمده در این پایان¬نامه نشان می¬دهد حافظ از روش هنجارگریزی نحوی در حد متعارفی بهره برده و بدین طریق زبان شعری¬اش را برجسته نموده است. این برجستگی در درجه¬ی نخست، مربوط به حوزه¬ی فعل و به ویژه مولفه¬ی قید و متمم بعد از فعل است که بیش¬ترین بسامد را نسبت به پدیده¬های دیگر به خود اختصاص داده است. این نکته نیز شایان ذکر است که او از سایر انواع هنجارگریزی نحوی نیز کم و بیش در راستای برجسته¬سازی شعر خود استفاده کرده است.حافظ شاعری است که از همه امکانات و ابزارها برای هر چه بیشتر هنری کردن بیان و زبان خود استفاده می¬کند؛ عامل اصلی توفیق این شاعر در شعر، همین بهره¬جویی زیبای او از زبان است. وی در مواردی با شکستن معیارهای مرسوم زبان هنجار و با دور شدن از اصول حاکم بر آن، زبانی متفاوت عرضه می¬دارد.

ادبیّات پایداری در ایران در دوران مشروطه و در خلال جنگ های ایران و روس شکل گرفته است. قطعاً یکی از چهره های بسیار شاخص در شعر پایداری این دوره بهار است. دیوان ملک الشّعرا نمونه ی بارزی برای ادبیات پایداری دوره ی حاضر می باشد. به جرأت می توان گفت بخش عظیمی از این دیوان با مفاهیمی که تحت عنوان مفاهیم ادب پایداری شناخته می شوند، سازگار است. هدف اصلی این پژوهش نیز بررسی مفاهیم ادب پایداری موجود در دیوان ملک الشّعرای بهار بر اساس منابع کتابخانه ای و با روش اسنادی - توصیفی است. مفاهیمی نظیر: آزادی، وطن، استعمار، استبداد، انتقاد، مبارزه با ظلم و ستم، صلح طلبی، سوگنامه ها و... این تحقیق پس از فیش برداری و انجام مطالعات دقیق و مراجعه به حدود هفتاد منبع که ارتباط مستقیم با تحقیق حاضر داشتند و نیز استفاده ی غیرمستقیم از برخی سایت ها و منابع دیگر که به نحوی در ارتباط با پژوهش حاضر قرار داشتند، به شکل حاضر درآمده است. لازم به ذکر است که در ابتدای این پایان نامه به تعاریف مختلفی از ادبیات پایداری و پیشینه آن در جهان و ایران و زندگی و سبک شعری بهار اشاره شده است. .

در نوشته ی حاضر، پس از تعریف جمله ی مرکب و تقسیم آن به جمله ی پایه و جمله ی پیرو و تعریف همسان و ناهمسان به شرح جمله های مرکب دو، سه و چهار فراکردی پردا خته ایم و جمله های مرکب را به جمله های مرکب دو فراکردی و جمله های مرکب بیش از دوفراکردی(زنجیره ای، انشعابی، مختلط ) تقسیم کرده ایم و برای هر کدام از این جمله های مرکب مثالی از دیوان حافظ آورده ایم. سپس به تعریف حروف ربط و تقسیم آن به حرف پیوند مرکب و شبه حروف ربط یا شبه حروف پیوند از نظر ساختمان و تعریف دیگر آن به حرف ربط همپایگی و حرف ربط وابستگی پرداخته ایم و از میان حروف ربط مشهور، حرف ربط«که »را به عنوان محرٌک اصلی جمله ی مرکب جداگانه شرح داده ایم. سپس راه حل هایی را برای شناخت جمله های پایه و پیرو ایراد کرده ایم و درمورد جایگاه های جمله ی پیرو نسبت به جمله پایه و همچنین جایگاه حرف ربط سخن گفته ایم و درباره ی شعر و اندیشه و سبک حافظ و مقایسه ی مختصات دو سبک عراقی و خراسانی براساس مختصات زبانی، ادبی و فکری بحث کرده ایم. در آخر پس از ترسیم جملات ساده، به جهت یاد گیری آسان نمودار درختی، باز به شرح جمله های مرکب دو فرا کردی و جمله های مرکب بیش ازدو فراکردی پرداخته مثالهایی از دیوان حافظ با نقش های نحوی متنوٌع برای آسانی کار دانشجویان ایراد کرده ایم و با تاویل کامل بیت و تشخیص نقص ذاتی و عرضی آن، کار پژ وهش را راحت تر کرده ایم.

گزاره های مربوط به فرهنگ دفاع مقدس در آثار نویسندگان بیان گر تاثیر جنگ در آثار داستانی و منظوم کشور ما بوده است. در این پژوهش پنجاه مجموعه داستان و پنجاه مجموعه شعر مربوط به دفاع مقدس در دوره ی زمانی 1392-1374برای گروه های سنی الف، ب، ج، د و ه، را بررسی کردیم. نتایج این بررسی نشان داد که پژوهشگران و نویسندگان عمدتاً سعی داشته اند مفاهیم و مضامینی از قبیل شهادت و شهادت طلبی، ایثار ، جانبازی، وطن پرستی، همت برای وحدت و یکپارچگی، ایستادگی در برابر ظلم و ستم بیگانگان، احترام به رهبر و تسلیم در برابر رهنمودهای او ، قساوت و سنگ دلی های دشمنان و شجاعت و دلآوری را به عنوان محوری ترین موضوعات خود قرار دهند. گزاره های ادبیات پایداری که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت، در داستان ها و شعرهای مورد بررسی گاه به صورت پررنگ و گاه کمرنگ، مشاهده می شود. از اشتراکات موجود در این داستان ها و شعرها، می توان به زبان و بیان ساده، تصویرسازی کودکانه، استفاده از زبان نقاشی، قصّه پردازی، بیان گزاره ها با به کارگیری شخصیت های نمادین اعم از شخصیت های حیوانی مانند گرگ و بزغاله و همچنین با نمادپردازی از طریق ابزار و ملزومات جبهه همچون چفیه، پلاک و خاکریز اشاره کرد و همچنین وجوه اشتراک کلیه داستان و شعرهای مطالعه شده، در مفاهیم و مضامینی است که از فرهنگ دفاع مقدس در آن ها وارد شده است که محور اصلی همه ی این آثار بر پایه ی آن ها می باشد.

موضوع تحقیق حاضر بررسی جلوه های مقاومت در نهج البلاغه است که به نحو گسترده و روشنی در نهج البلاغه علی (ع) متجلی است. برای این منظور ابتدا به ذکر مقدماتی در زمینه ی شخصیت علمی و عملی سراسر ایمان و استواری علی (ع) پرداخته شده است. پس از آن در مبحث اصلی به طور مفصّل و مستند در زمینه ی مولفه های اصلی پایداری شامل جهاد، تقوا، توکل، عدالت، صبر، زهد و رضا سخن به میان آمده و گفته شده است که ایمان، صبر، شجاعت و استقامت علی (ع) وقتی با میزان عقل گره می خورد، منشأ الهی پیدا می کند و فرازمانی و فرامکانی می شود. نتیجه آنکه: علی (ع) نمونه ی بارز یک انسان جهادگر، باتقوا، صبور، استقامت پیشه در برابر عوامل داخلی و خارجی، عدالت پیشه، متوکل، زاهد و مرضّی است که سبب شده مشخصه های پایداری در سخنان آن حضرت به طور گسترده و معناداری منعکس شود و مخاطبان خود را که در طول زندگی نیازمند دائم به استواری و استقامت هستند، در مسیر عدالت، کمال و سعادت پرورش دهد و هدایت کند

چکیده: نشانه شناسی یکی از مباحث جدید در نظریه های معنایی است که سازگاری فراوانی با متن های ادبی دارد. با استفاده از این دانش می توان به کشف ژرف ساخت های متون ادبی پرداخت و به این ترتیب به ساختار های منسجمی دست یافت که نویسنده اغلب در آثار خود به آن می پردازد. این روش، روشی کارآمد برای تجزیه و تحلیل متن های ادبی است و از طرفی، هم زمینه ساز خوانشی تازه و متفاوت و هم موجب دست یابی به فهم بهتر این متون می گردد. در این پژوهش که چندی از آثار صادق هدایت بر اساس آرا و اندیشه های آلن گرماس بررسی شده، سعی گردیده که با بررسی رمزگان و نشانه هایی که هدایت اغلب به صورت منسجم و در یک راستا به کار می برد معناهای ضمنی و پنهان متن را کشف و شناسایی کند. به این ترتیب با بررسی نشانه هایی که در روساخت متن قابل مشاهده و تشخیص اند و با استفاده از نشان دادن تقابل های دوتایی که عناصر دلالت مندی است که ساختار پنهان متن را تشکیل می دهد و نیز براساس قواعد هم-نشینی و جانشینی، نشان می دهیم که معنا چگونه در لایه های متنی تشکیل می شود. کلیدواژه ها: نشانه شناسی، نماد، معنا، صادق هدایت

چکیده شاهنامه از زبده آثاری است که در آن نوع ادبی و الفاظ و اوصاف همخوانی دارند و مرتبط هستند؛ یعنی شاعری توانا همانند فردوسی نهایت تلاش خود را بکار برده است تا اوصافی بیاورد که در وهله نخست با محتوای حماسی اثر سازگار باشد و در درجه دوم موصوف را به خوبی در ذهن مجسّم کند. وصف همواره برای وضوح بیشتر موصوف استفاده می شود و ابعاد جدیدی از موصوف را آشکار می کند. وصف انواع مختلفی دارد که هر یک از این انواع نیز زیر مجموعه هایی دارند که هر کدام در زنده تر و روان تر شدن متن و موصوف کمک شایانی می کنند مثل: وصف دستوری با زیر شاخه هایی مانند قید و مسند صفتی و غیره و یا وصف بلاغی که استعاره و تشبیه و غیره جزو آن هستند. اوصافی که فردوسی در متن استعمال کرده ، ضمن ارتباط با حماسه، متناسب با روحیّه ی شخصیت ها و قهرمانان داستان هستند و آن ها را بارزتر و گویاتر می کنند و شاعر کمتر تفاوتی در استفاده ی از صفت برای شخصیت مثبت و منفی قائل است زیرا که متعصّب نیست اوصاف استفاده شده در متن، ضمن این که شکوه و مهابت دارند که البته لازمه ی هر متن حماسی است، هم شأن شخصیت داستان و همخوان با ژانر حماسه هستند؛ یعنی هم موصوف را برجسته می کنند و هم نوع ادبی را القا می کنند. تحقیق حاضر سعی دارد تا با استخراج و بررسی اوصاف بلاغی و دستوری شخصیت های مهم قسمت حماسی شاهنامه ، ارتباط آن ها را با حماسه بیان کند و افقی پیش روی خوانندگان برای درک ارزش و ارتباط وصف و حماسه ترسیم کند کلید واژه ها: شاهنامه، حماسه، وصف بلاغی، وصف دستوری

انسان همواره در اندیشه ی این بوده که از کجا آمده و به کجا خواهد رفت. مرگ انسان پایان زندگی او نیست و پس از مرگ دنیای دیگری نیز باید باشد تا نیکوکاران، پاداش نیکوکاری و بدکاران کیفر بدکاری خود را ببینند که از آن به معاد تعبیر می شود. هدف اصلی ما در پژوهش حاضر، بررسی معاد در دیوان صائب تبریزی بر اساس 6 جلد دیوان این شاعر بزرگوار به تصحیح محمّد قهرمان است که با روش کتابخانه ای و تحلیل محتوا گرد آمده است. خواننده با خواندن این پایان نامه می تواند با اعتقادات صائب درباره ی معاد آشنا گردد. صائب از شاعرانی است که معاد و جلوه های آن چون بهشت، جهنّم، مکافات، شفاعت و ... در اشعارش منعکس شده است. وی معتقد به معاد روحانی و جسمانی است و به دیدار و رویت خداوند در قیامت، اعتقاد دارد. دیدگاه وی درباره ی معاد، با قرآن، عرفان و اخلاق آمیخته است. در این پایان نامه سعی شده تا با مطالعه ی کتاب هایی در حوزه ی معاد، بازتاب مباحث مربوط به معاد، در اشعار صائب مورد بررسی قرار گیرد و پژوهش حاضر، حاصل این مطالعات است.

چکیده ندارد.