به دنبال افزایش بیرویه و گستردگی ناهمگون جمعیت در پهنه شهری و افزایش سفرها با اتومبیل شخصی به تبع آن، افزایش آلودگی زیستمحیطی به سبب استفاده از سوختهای فسیلی، متخصصین را برآن داشت تا ایده و الگوی توسعه حمل و نقل محور را به منظور کاهش استفاده از اتومبیل شخصی، افزایش بهرهوری ناوگان حمل و نقل عمومی، تشویق پیادهروی و احیاء مراکز شهری در الگویی فشرده و با کاربری مختلط مطرح نمایند. هدف این پژوهش تأثیر ایجاد سیستم اتوبوس سریعالسیر به عنوان توسعه حمل و نقل محور بر کاهش آلودگی هوا است. بنابراین، پس از بررسی مبانی و رویکردهای توسعه حمل و نقل محور و تأثیر آن بر سفرهای درونشهری، با استفاده از مدل emme/2 و ضرایب انتشار، آلایندههای تولیدی وسایل نقلیه و حجم جابجایی مسافر، سرانه آلاینده تولیدی وسایل نقلیه به حجم مسافر جابجا شده را دو سناریوی قبل از اجرای سیستم اتوبوسهای سریعالسیر و بعد از اجرای آن استخراج و تحلیل شده است. بر این مبنا و روش سنجش میزان انتشار آلایندهها نتایج حاکی از آن است که آلایندههای تولیدی کاهش، حجم مسافر جابجا شده افزایش و زمان سفر کاهش یافته است.

پسماندهای جامد شهری یکی از مهمترین مسائل زیست محیطی برخاسته از رشد سریع جمعیت و صنعتی شدن هستند. در شهر تهران روزانه 7500 تن پسماند شهری تولید می¬شود که پس از پردازش، 4000 تن آن به عنوان ریجکت پسماند باقی می¬ماند. لذا استفاده مجدد از این ریجکت¬ها برای ممانعت از دفن آن¬ها، حفظ منابع و کاهش آلودگی¬های زیست محیطی ضروری است. در این مطالعه امکان فنی، زیست محیطی و اقتصادی استفاده از ریجکت¬های پسماند شهر تهران در کوره¬های سیمان بعنوان سوخت جایگزین مورد مطالعه قرار گرفت. در اولین گام اطلاعات موردنیاز از سازمان مدیریت پسماند شهرداری و کارخانه سیمان تهران گردآوری شد. سپس ویژگی¬های فیزیکی و شیمیایی ریجکت¬های پسماند شهر تهران به کمک تحلیل نهایی و فرمول ارزش حرارتی dulongمحاسبه گردید. همچنین چرخه حیات زیست محیطی (lca) تولید 1kg کلینکر با مصرف سوخت گاز طبیعی به تنهایی و به همراه کمک سوخت¬های مازوت و rdfبا نرم افزار simapro 7.1بررسی و تحلیل حساسیت و شبیه سازی مونت کارلو بر روی نتایج آن¬ انجام شد. در نهایت، هزینه سوخت تولید 1ton کلینکر با مصرف سوخت گاز طبیعی، مازوت و rdf، همچنین هزینه¬های اجتماعی استفاده از rdfدر کوره شماره 8 کارخانه سیمان تهران نیز محاسبه شد. نتیجه بررسی¬ها نشان داد که ریجکت¬های پسماند شهر تهران با فرمول شیمیایی c68h102o31ns0/08دارای 27/42% رطوبت، 23/65% خاکستر و ارزش حرارتی 21-23mj/kgمی¬باشد. ارزش حرارتی و مقدار گوگرد ریجکت¬های پسماند مطابق الزامات یک سوخت جایگزین است اما کاهش مقدار خاکستر، رطوبت و اندازه پسماند با حذف مواد خنثی و تولید rdfاز آن¬ها ضروری است. کارخانه rdfشهر تهران نیز می¬تواند روزانه 3483/804 tons سوخت rdfبا رطوبت 20% و با ارزش حرارتی 19/42 mj/kg تولید کند. ارزیابی چرخه حیات نیز نشان داد که جایگزینی سوخت rdfبا سوخت گاز و مازوت (در صورت کاهش مقدار نیتروژن سوخت rdf) باعث کاهش بارهای زیست محیطی تولید کلینکر می¬شود. همچنین پارامترهای موثر در نتیجه ارزیابی، مقدار انرژی جایگزین شده کوره با سوخت مازوت و rdf، مقدار سوخت گاز و بازده تولید کلینکر است. آنالیز اقتصادی نیز نشان داد که هزینه سوخت rdfبرای تولید 1tonکلینکر کمتر از سوخت مازوت است و جایگزینی 5 تا 30% از ارزش حرارتی کوره شماره 8 با rdfبه جای مازوت سالانه 2/07 تا 12/4 میلیارد ریال صرفه جویی در هزینه سوخت و 122/75 تا 736/5 میلیون ریال صرفه جویی در هزینه دفن پسماند خواهد داشت. عدم مصرف سوخت گاز طبیعی و مازوت برای 5 تا 30% ارزش حرارتی این کوره نیز سالانه 159/34 تا 956/03 میلیارد ریال درآمد برای دولت از صادرات سوخت گاز و مازوت خواهد داشت.

رشد سریع شهر نشینی و توسعه بی رویه شهرها معضلات عدیده زیست محیطی برای ساکنین به وجود آورده است. یکی از مهمترین مشکلات زندگی در شهرهای بزرگ در حال حاضر و شهر های کوچک در آینده ای نه چندان دور آلودگی هواست. آلودگی هوا تهدیدی دایمی و جدی برای شهرهای پر جمعیت است و به تاثیرات زیان بار بر سلامت و بهداشت جامعه منجر می شود و خسارت های اقتصادی قابل توجهی به بار می آورد. وجود حجم بالای انواع آلاینده ها در مکان های پرتردد و پرترافیک شهری همواره یکی از مشکلات اساسی زیست محیطی می باشد. پیش بینی اگرچه همواره با خطا همراه است ولی به مدیران و سیستم های هوشمند تصمیم گیر کمک می کنند که در زمان مناسب به رویدادها واکنش مناسب نشان دهند و همواره آمادگی داشته باشند. سری زمانی، مجموعه ی مشاهداتی است که بر حسب زمان و در فواصل مساوی از آن مرتب شده باشند. تحلیل عاملی تکنیکی است که کاهش تعداد زیادی از متغیرهای وابسته به هم را به صورت تعداد کوچکتری از ابعاد پنهان یا مکنون امکان پذیر می سازد. هدف عمده آن رعایت اصل اقتصاد و صرفه جویی از طریق کاربرد کوچکترین مفاهیم تبیین کننده به منظور تبیین بیشینه مقدار واریانس مشترک در ماتریس همبستگی است. در این تحقیق براساس تحلیل عاملی هفت پارامتر کیفی هوا (co،no2 ،no ، nox، o3، pm10 و so2) را در دو گروه تقسیم کرده و سپس به روش های سری زمانی باکس- جنکینز و به کمک نرم افزار آماری spss به پیش بینی و ساخت مدل مقدار آلاینده های مذکور در محله اقدسیه در منطقه 1 تهران پرداخته و در نهایت مدل arima(0,1,1) برای عامل اول که شامل پارامترهایco ، no2، no، nox، o3 و مدل arima(1,0,1) برای عامل دوم که شامل pm10، so2 می باشد، به دست آمد. برای عامل اول خطای معیار 0/168 و مقدار p-value=0.001 و برای عامل دوم خطای معیار 0/44 و مقدار p-value=0.004 و مقدار خطای ریشه میانگین مربعات 0/031 بدست آمد. برای صحت سنجی مدل، نتایج پیش بینی با داده های واقعی، 10 داده پایانی را در ساخت مدل دخالت نداده و این مقادیر را با توجه به مقادیر حاصل شده از مدل و در دو جدول مجزا برای دو عامل 1 و 2 مقایسه کرده که مقدار ضریب همبستگی پیرسون برای مقادیر سری زمانی تبدیل شده و مقادیر پیش بینی شده توسط مدل برای عامل اول برابر با 0/98 و 0/983 برای عامل دوم می باشد که حاکی از همبستگی مثبت قوی بین این مقادیر است. این پیش بینی جهت برنامه ریزی های بلند مدت و کوتاه مدت برای کاهش آلاینده های هوا و شناسایی روزهای ناسالم و خطرناک در منطقه ی موردنظر امکان کاربرد دارد و نیز امکان استفاده در مدیریت کنترل کیفی هوا در شهر تهران و در سطح کلان کشور وجود دارد.

آمونیاک گازی سمی ، واکنش پذیر و با بویی تند و آزار دهنده است که از مراکز تهیه کمپوست و لندفیل منتشر می شود. با انتشار آمونیاک در جو، نیتروژن آمونیاکی می تواند به آسانی با ترکیب های اسیدی مانند سولفات یا نیترات واکنش دهد که فراورده این واکنش ها، ذراتی با قطر آیرودینامیکی 2.5?m)pm 2.5) می باشد. ذراتی با چنین قطر هایی می تواند مشکلات تنفسی در انسان ها پدید بیاورند. در این پایان نامه بر اساس اندازه گیری های میدانی به مطالعه ریاضی آهنگ انتشار آمونیاک از مجتمع پردازش و دفع پسماند کهریزک پرداخته شده است. این مجتمع در جنوب شهر تهران و در ابتدای جاده تهران – قم قرار دارد. در آغاز در دو فصل گرم با دمای میانگین ? 24 (ماه مهر) و سرد با دمای میانگین ? 4/5 (ماههای آذر و دی) سال 1391، غلظت گاز آمونیاک در 9 ایستگاه مختلف به روش ایندوفنل در مجتمع کهریزک پایش شد و نمونه ها جهت تحلیل در آزمایشگاه مورد مطالعه قرار گرفت. مقایسه پایش های انجام شده در دو بازه زمانی متفاوت (فصل گرم و سرد) نشان می دهد که اختلاف غلظت اندازه گیری شده در ایستگاههایی که در پایین دست و نزدیک به مراکز انتشار آمونیاک واقع شده بودند، بیشتر از دیگر ایستگاهها می باشد و با بیشتر شدن فاصله از منابع انتشار، مقادیر غلظت های پایش شده به یکدیگر نزدیکتر می شوند. بنابراین ممکن است که دمای محیط نقش نسبتاً پررنگی در تعیین آهنگ انتشار آمونیاک داشته باشد. در ادامه با کمک اطلاعات هواشناسی منطقه در سال 1391 و قابلیت برنامه نویسی نرم افزار microsoft excel 2007 به بررسی و محاسبه پارامترهای هواشناسی مانند کلاس پایداری پاسکوییل – جیفورد، بودجه انرژی سطحی، سرعت اصطکاکی باد و طول پایداری ابوخو پرداخته شد. پس از بررسی انواع مدل ها و نرم افزارهای پخش اتمسفری، تکنیک پس گشت اتفاقی لاگرانژی (bls) و نرم افزار windtrax 2.0.8 جهت پیش بینی آهنگ انتشار آمونیاک از سابت لندفیل و مرکز تهیه کمپوست کهریزک انتخاب گردید. نتایج نشان داد که به طور متوسط در ماه مهر از هر متر مربع مساحت مرکز تهیه کمپوست 0.001032 g/m^2s آمونیاک منتشر می شود. همچنین در ماههای آذر و دی نیز آهنگ انتشار آمونیاک از هر مترمربع مرکز کمپوست و سایت لندفیل در حال بهره برداری، به ترتیب برابر با 0.0009303 g/m^2 s و 0.0004238 g/m^2s است. اختلاف آهنگ انتشار آمونیاک پیش بینی شده از کمپوست در دو بازه زمانی گرم (دمای ? 24) و سرد (دمای ? 4/5) اختلاف اندکی با هم دارد که دلیل آن می تواند متغیر بودن شرایط جوی و دوری ایستگاههای هواشناسی از منطقه مورد مطالعه باشد. با این حال بررسی و مقایسه نتایج به دست آمده با دیگر مطالعات انجام شده نشان می دهد که نتایج این مطالعه قابل قبول است.