چکیده : «آیت الله معرفت» در «التفسیر الاثری الجامع» روشی جدید در تفسیر قرآن ارائه می دهد، وی تفسیر را زدودن ابهام از لفظ مشکل می داند و به طور کلی روش های تفسیری را به دو بخش اثری و اجتهادی تقسیم می کنند ، ایشان ، هم لفظ قرآن و هم معنای آن را وحیانی می داند ، قائل به امکان فهم قرآن وجو از تفسیر است ، به وجود بطن در قرآن کریم معتقد است و آن را بر خاسته از مولول های التزامی کلام ، از نوع لزوم غیر بیّن می داند ، معتقد به عدم تحریف قرآن بوده و برای سیاق نقش مهمی در دستیابی به مدالیل الفاظ و رسیدن به مراد واقعی کلام قائل است ، ظاهر قرآن را حجت می داند ، معتقد به حجیت قول پیامبر (ص) و اهل بیت(ع) در تفسیر بوده ، همچنین قول صحابه و تابعین را با وجود شرایطی معتبر می داند. آیت الله معرفت از روایات در تفسیر، بیشترین بهره را برده است اما اولین روشی که از آن استفاده نموده روش قرآن به قرآن است ، وی متقن ترین منبع برای تبیین و تفسیر قرآن را ، خود قرآن می داند ولی بارزترین روشی که در تفسیر آیات به کار می گیرد روش روایی است ، اما در کنار این روش از روش تفسیر اجتهادی که آن را متکی بر درایت و عقل می داند ، نیز استفاده نموده ، از جمله در نقد و بررسی روایات. گرایش هایی نیز در تفسیر وی به چشم می خورد از جمله اینکه ایشان مباحث متعدد فقهی و کلامی را پیش کشیده ، توضیح می دهد. وی تفسیر عرفانی را در نهایت ، پذیرفته و آن را از باب تداعی معانی می داند و گاهی نیز به تفسیر عرفانی آیات اشاره می نماید ، از لغت و ادبیات عرب نیز استفاده نموده، با نگرشی اعتدالی به تفسیر علمی از آن نیز بهره می گیرد ، همچنین مباحث تربیتی و اخلاقی را مطرح نموده از علوم قرآن و آراء سایر مفسران نیز استفاده می کند ، وی علاوه بر اسلوب ترتیبی که اسلوب غالب این تفسیر است ، گاهی به تفسیر موضوعی نیز می پردازد ، ایشان در بهره گیری از روایات ، آنها را بدون چون و چرا نمی پذیرد بلکه آنها را دارای آفاتی دانسته و مورد نقد و بررسی قرار می دهد و در این راه از مبانی نقدی چون عرضه روایات بر قرآن ، عرضه بر سنت قطعیه ، عرضه بر عقل و عرضه بر قطعیّات علمی و تاریخی و نیز از نقد سندی استفاده می کند ، در نهایت می توان گفت که روش کلی این تفسیر ، روایی- اجتهادی است. واژگان کلیدی : آیت الله معرفت، تفسیر ، مبانی ، روش و نقد

چکیده: عالم ذر، میثاق ،فطرت ، اشهاد، اقرار. براساس جهان بینی توحیدی،سیر تکامل انسان محدود به این دنیای مشهود و مادّی نمی شود.بلکه انسان قبل از ورود به دنیا، عالم های دیگری را پشت سر می گذارد که آخرین وعلنی ترین آنها عالم جنینی است.همچنان که بعد از دنیا نیزعالم های دیگری همچون برزخ و قیامت را پیش رو دارد. دراین تحقیق (با توجّه به ضرورت شناخت انسان واستعدادها و ظرفیّت هایش) در فصل اوّل بانگاهی اجمالی از منظر قرآن به ویژگی های مهمّ انسان اشاره کردیم .و با استناد به آیات شریفه قرآن ثابت شد که انسان آمیخته ای از جسم و روح است و مزین شده به عقل لذا موجودی متمایز از سائر موجودات است. در فصل دوّم ، عوالم هستی«ذر، صلب، جنین، دنیا، برزخ، قیامت» و و یژگی های هر یک از آنها بیان شد. هدف ازاین فصل بیان این مطلب است که انسان درهر مرحله ای از خلقت در فضای خاصّ وبا همان شرایط حضور یافته است؛ زمانی دردنیا با این بدن مادّی و در برزخ وقیامت با شرایط مختصّ به خود حضور می یابد.درفصل سوّم آیه های متعددی درباره عالم ذر مورد استناد قرارگرفت که مهم ترین آن آیه های174-172سوره اعراف است ، درادامه به روایات وبررسی آنها پرداختیم، سپس نظریه های اندیشمندان- که برگرفته از آیات وروایات است - مورد نقد وبررسی قرار گرفت. به طور خلاصه چهار نظریه درباره عالم ذر مطرح است؛1- مثبتین عالم ذر که به دوگروه تقسیم می شوند:الف- وجود عالمی مقدم براین عالم بنام عالم ذر. ب- عالم ملکوت محلّ شهود واشهاد.2- منکرین عالم ذر نیز به دوگروه تقسیم می شوند.الف- تمثیل (فطرت) .ب- زبان وحی. ازبین اقوال مطرح شده نظریّه علّامه طباطبایی(عالم ملکوت محلّ شهود واشهاد) با اشکالات کمتری روبروست لذا پذیرش آن آسان تر از بقیه اقوال است

چکیده تفسیر الکاشف تألیف محمدجواد مغنیه از علمای لبنان در قرن معاصر است که مفسر سعی دارد قرآن را بر اساس نیازهای جامعه و نسل جوان تفسیر نماید. ویژگی این تفسیر گرایش تربیتی و هدایتی آن است. مرحوم مغنیه با مبنا قرار دادن الهی بودن متن قرآن، توجه به قرائت صحیح، حجت بودن ظواهر و پذیرش قواعدی چون توجه به سیاق آیات، نسخ برخی آیات و ارجاع متشابهات به محکمات، به تفسیرقرآن پرداخته است . مرحوم مغنیه در موارد بسیاری از تفسیر خود از روش تفسیر قرآن به قرآن استفاده کرده است و همه قرآن را در حکم کلام واحد می داند که برای پی بردن به مفهوم و مراد واقعی در هر آیه باید به آیات مشابه آن مراجعه کرد.ایشان، همچنین، رجوع به کلام اهل بیت? را قبل از هر چیز در تفسیر لازم می داند.مغنیه از روش عقلی نیز در تفسیر آیات استفاده نموده است. مهمترین گرایش این تفسیر، گرایش اجتماعی است که مولف سعی در حل مشکلات عصر خود و جستجوی پاسخ آنها از لابلای آیات قرآن دارد. البته گرایشهای دیگری مانند گرایش ادبی، کلامی، علمی و تقریبی نیز در این تفسیر وجود دارد . درباره گرایش علمی، علامه مغنیه(ره) معتقد است قرآن کتاب هدایت و سعادت بشر است و هر آنچه دراین باره لازم بوده، در قرآن آمده است. اما قرآن کتاب علمی نیست و تلاش برای ایجاد ملائمت بین قرآن و علم جدید صحیح نمی باشد، البته کمک گرفتن از حقائق علمی برای فهم بعضی آیات اشکال ندارد. این تفسیر از تفاسیر ترتیبی و منظم است و روش مفسر این است که در آغاز، واژه های مشکل را معنا می کند و سپس اعراب و نکات ادبی را بیان می کند. پس از آن با کمک آیات دیگر و احادیث اهل بیت ? به معنا و پیام آیات می پردازد. بحثهای تاریخ یا اعتقادی یا اخلاقی را پیرامون آیات مطرح می نماید. ایشان اعتقادی به تناسب آیات و سور و پیوند آنها به دلیل نزول تدریجی آیات، ندارد. جناب مغنیه در مورد نقل اسباب نزول و حوادث تاریخی بسیار محتاطانه عمل می نماید و تنها به نقل موارد یقینی و قطعی اکتفا می کند.

تفسیر علمی به عنوان یکی از روش های تفسیری از آغاز تا کنون، با دو رویکرد موافق و مخالف رو به رو بوده است؛ طرفداران این گرایش بنابر اهدافی همچون اثبا اعجاز علمی قرآن، رفع تعارض علم و دین و ....، دو طریقه اعتدالی و افراطی را در پیش گرفتند. از جمله متقدمان معتقد به این گرایش، غزالی و در بین معاصران، طنطاوی را می توان نام برد. اما گروه مخالف با مطرح نمودن اشکالاتی مانند عدم اعتبار این شیوه از نظر لغوی و سبب نزول، تحول پذیری یافته های علمی و ... به انکار تفسیر علمی پرداختند، که این گروه شامل سنت گرایان افراطی همانند شاطبی و متجددگرایان دینی همچون امین خولی بوده اند. دراین میان رویکرد توافقی افراطی، زمینه ساز وقوع چالش ها و آسیب های تفسیر علمی گشت: که عبارت بودند از: مطلق انگاری علم، تعمیم نابه جا در یکی کردن کتاب تکوین وکتاب تشریع، زیاده گویی های علمی ، تطبیق ها و تحمیل ها، غیب زدایی ها و ... همه ی این موارد در نمونه ی بارز تفسیر علمی افراطی یعنی تفسیر الجواهر مشاهده شد، به طوری که طنطاوی با زیاده روی های علمی بجای تبیین پیام آیات علمی ذهن مخاطبان را به مباحث فرعی کشانده و تفسیر خویش را به دایره المعارف علوم مبدل نمود. حال د رمقابل این گونه تفاسیر، اگر مفسر علمی طبق اصول و ضوابط صحیح تفسیر علمی به تبیین آیات بپردازد، علاوه بر فهم آیات، از آسیب ها دور می گردد وتفسیر علمی مقبولی ارائه خواهد داد.

این رساله با موضوع «بررسی تطبیقی آیات 8-4 سوره اسراء در مورد پیشگویی تاریخی قرآن درباره بنی اسرائیل» مشتمل بر طرح تحقیق، سه بخش و خاتمه ای است. در بخش اول به چهار مبحث مهم مربوط به بنی اسرائیل پرداخته شد. تعریف اصطلاحات، نگاهی گذرا به بنی اسرائیل از زمان حضرت موسی (ع) تا دوران معاصر، بحثی درباره یهود و صهیونیست و بیان برخی از طغیان گری ها و جنایات یهودیان به بشریت از جمله مباحث این بخش است. در بخش دوم مباحثی مربوط با آیات 8-4 سوره اسراء آمده و مهم ترین مباحث آن عبارتند از: تفسیر آیات، بیان نظرات و دیدگاه های مفسران و دانشمندان شیعه و اهل سنت درباره تفسیر و تطبیق وعده الهی بر واقعیت تاریخی بنی اسرائیل، نقد و بررسی نظرا ت و دیدگاه های ارائه شده در این زمینه و در آخر دیدگاه برگزیده. در بخش سوم از آثار و پیامدهای این بحث ، به دو اثر و پیامد مهم آن اشاره شده است: یکی مسأله مهدویت و دیگری مسأله انتظار. در خاتمه به جمع بندی ونتیجه گیری مباحث گذشته اشاره شده است.

این پایان نامه به عنوان «اصول مدیریت از دیدگاه قرآن کریم» و شامل پنج فصل به ترتیب زیر می باشد: فصل اول: کلیات در این کلیات گفته می شود که مدیریت ارکان چهارگانه ای دارد که هر کدام اصولی دارد و رکن اول آن به طور اخص به وظایف مدیر می پردازد که اصطلاحاً اصول مدیریت به شمار می آید. ما در این تحقیق به این اصول می پردازیم و از هر اصل، اصول متعدد با کمک قرآن کریم استخراج می کنیم. ارکان سه گانه دیگر را به تحقیقات مستقل دیگر وا می گذاریم. در ضمن در باره موضوعات مدیریتی به صورت کلی (تعریف مدیریت، تاریخچه و مکاتب آن)، سازمان و انواع آن، سطوح مدیریت (انواع مدیران)، همچنین تعریف مدیریت اسلامی، منابع مدیریت اسلامی و گستره بحث مدیریت در قرآن کریم، به طور خلاصه بحث نموده و عرضه خواهیم نمود. فصل دوم: برنامه ریزی برنامه ریزی به عنوان اساسی ترین وظیفه از وظایف مدیران در سازمان بوده و به معنای فرآیند هدف گذاری و تعیین آنچه که برای تحقق آنها باید انجام شود، می باشد. در این اصل از اصول مدیریت به چهار اصل: هدف گذاری، آینده نگری، تصمیم گیری و مدیریت زمان پرداخته شده است که هر کدام از این اصول، دارای اصول ریزتری می باشند که در مجموع این فصل دارای بیست و چهار اصل می باشد. فصل سوم: سازماندهی سازماندهی به عنوان سخت افزار کار مدیران در سازمان بوده و به معنای فرآیند تنظیم و تقسیم کارها، اختیارات و منابع سازمانی بین اعضا، و ایجاد هماهنگی میان آنها جهت رسیدن به اهداف سازمان می باشد. در این اصل از اصول مدیریت، به شش اصل به عنوان وظایف مدیران به ترتیب: اصل تقسیم کار، اصل شرح وظایف، اصل وحدت فرماندهی، اصل تفویض اختیار، اصل ارتباطات و اصل سلسله مراتب پرداخته شده است که در مجموع شامل نوزده اصل می باشد. فصل چهارم: رهبری رهبری به عنوان نیروی محرک کارکرد کارکنان در سازمان بوده و به معنای فرآیند نفوذ بر افراد سازمانی و ترغیب و هدایت آنها در جهت اهداف سازمان می باشد. در این اصل که به عنوان رهبری نامیده شده است، منظور از رهبری، رهبری به معنای خاص آن در سازمان می باشد نه رهبری به معنای عام آن. در این اصل پس از بررسی مقدمات به دو اصل: قدرت رهبری و اصل انگیزش پرداخته شده است که در مجموع شامل هشت اصل مدیریتی می باشد. فصل پنجم: کنترل و نظارت کنترل و نظارت به عنوان آخرین وظیفه از وظایف مدیریت در سازمان بوده و به معنای فرآیند بررسی انطباق عملیات با برنامه و هد ف ها، با موازینی که قبلاً در تدوین عملیات پیش بینی شده است، می باشد. در این اصل به پنج اصل از اصول کنترل و نظارت: استفاده از شیوه های گوناگون کنترل و نظارت، مراجع نظارت کننده، عمومیت کنترل و نظارت، دقت در کنترل و نظارت و اصل پیگیری گزارشات پرداخته شده است که در مجموع شامل یازده اصل می باشد. در این پایان نامه مجموعاًَ به شصت و دو (62) اصل از اصول مدیریتی با استفاده از آیات قرآن کریم و شاهد آوردن احادیث معصومین? بر آنها، پرداخته و بررسی شده است.

این پزوهش به روش توصیفی تحلیلی به بررسی مفهوم ، مصادیق و آثار احسان در متون دینی پرداخته است. بررسی آیات و روایات نشان می دهد که مصادیق احسان محدود به بخشش های مالی و انفاق نبوده و دارای شمول بسیار گسترده است

قرآن کریم، آخرین کتاب الاهی و معجزه همیشگی رسول الله(ص) است، سوره نجم شامل آیات کوتاه و آهنگ خاص است و نخستین سوره ای است که پیامبر(ص) بعد از علنی کردن دعوت خود، آن را آشکارا و با صدای بلند در حرم "مکه" تلاوت کرد. هدف این سوره یادآوری اصول سه گانه اسلام: توحید، معاد و نبوت است که با بیان توحید، بت پرستی و شرک را به بلیغ ترین صورتی نفی می کند. همچنین در این سوره مباحثی چون داستان معراج پیامبر(ص)، منتهی شدن خلقت و تدبیر عالم به خداوند، وضعیت قیامت و...طرح شده است. این تحقیق که به عنوان "تفسیر تطبیقی سوره نجم در 10 تفسیر مشهور با تأکید بر شبهات آیات شیطانی" صورت گرفته است، معراج پیامبر(ص) و شبهه معروف افسانه غرانیق در آن مورد بررسی قرار گرفته است. از سوی دیگر بعضی از چالش ها و نظرات ضعیف برخی از مفسّران در ارتباط با آیات این سوره مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده با استناد به تحقیقات به عمل آمده بر آن است تا اثبات کند که، پیامبر اکرم(ص) از هرگونه خطا و گناه مصون است، معراج آن حضرت با خدا بوده است، معلم حقیقی او نیز خداوند متعال بوده و جبرائیل امین نقش واسطه را داشته است؛ نکته دیگر آن که قرآن تأکید می کند که با ملاحظه همه ی این مطالب و شنیدن آیات الاهی مثل سوره ی نجم و اخبار قیامت نباید کسی تعجب کند، یا آن را مورد مضحکه قرار دهد بلکه باید بیاندیشد و برای خدا به سجده بیفتد. پیشنهادات: این رساله با تکیه بر 10 تفسیر و تأکید بر شبهات آیات شیطانی قلمی گردید، برای بقیه تفاسیر و با تأکید بر موضوعات دیگر این سوره مثل عصمت و رویت پروردگاه می تواند تحقیقات دیگری انجام شود.